Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 1, 3 January 1902 — KE KANAWAI A WILIKOKI. [ARTICLE]

KE KANAWAI A WILIKOKI.

O kek*M bila kantwat e noonoo nul U nH <» ko Hawaii nel na«u«o oi* u b!ta kanawai * WJllkokl I taire aku al tmoi o ko AmeiiKa poe nnauao no k* hoolno ina t k« kahua Ma'l L«p«ra o Moiokal malaio o Amerika.O ka mm m«a a makou • makemak* nel e huli kakou, oia na kumu malkal o ke koxno ana nal o ka noonoo Uoko o ka Elel* • lioolllo la Hawali nei ! w«ht hoanu no n* Ma't o AmeHkiu Ma ka noonoo ana he elua wale no paha mau kum» malkāi a oU kela: t~l' A mak«make oie « kaa na )Uo o ka mala> ma ana o na na'i lepera malalo o ke Aupunl Mokua o AweHka, a aole na kel» Terttori l-Hn hookonokoao ia «wa e kekahl mau Umamakaalnaa» • Amertka • *ooko«o | biia

kan&wal no ko !akoa pomAlkai, a!all% loaa mai iaia na kokoa ana no keka- ; ; h( m&u kaaawal. a f o!e maa haa« inai dala paha ana I makemake al. Ina lie j roau kumn malkal kekahl mawaho ae 0 keiiu ua maopopo ole la makou. laa oa makemake ka Elele e hoolHo aku Ina hoolllo o ka maiama ana I na ma'l m&lalo o Amcrika. aiaiia, o ka ninau, no ke kumu hea? Ua paupauaho anel kela Teritori 1 ka malama ana 1 na ma'l a kakou I hookaawale al? Aole maXou I iohe ina haole waiwai o. kakou e olelo mai ana I ka nul o ka, p|i!o, aoie nohol lakou I paupauaho i: ka malama ana I ka poe e noho mai; la lloko o ka ehaeha. Aole makou I io ' he I na Hawail e kaniuhu ana. He 950 : Hawall oialo ma ke kahua ma'l ma j Mok)kai a he 60 wale no o na lahui e ae. Aoie anel he hana maikai na ka- > kou. na Hawaii. ka malama ana I ko ' kakou iahul ponoi iloko j ka enael*?! He mau ohana, he mau hoa'loha, he! mau hoahana paha kekahl ou malaila? ; Ua makemake anel oe na hai lakou e maiama mai? Ua uiuhua anei.oe I ka' malama ana la iakou? No 35 maka- j hlkl ua hikl aku I ka 6,000 tetnaka i i malama ia e kakou me ke kaniuhu ole. | a I kela manawa ka hol, he 1,010 waie . no I koe, oia iho la ka manawa 8- Wl- j ilkoki e paupauaho al. a makemake' e haawi wale aku ia mau ola maka- ! mae na waho e malama mai. Aloha ole no! i

| Ina ua hookonokono H ola, lawe i j keia bila ! loaa at na kokua ana, alat!a ua ae wale aku o!a me ka noonoo ole 1 ka pono o Hawall nel o keia mua aku. O na kala e loaa mal ana no na hana o ka lehulehu, e ipu ana ia Iloko 0 ka manawa pokole ioa, aka ina e ' Hlo o Hawali nei i Home no na ma'i | lepera apau o Amer!pa o ka I'.li niau 1 loa aku la no la. E 1110 ana, aole o • Molokal wale no aka o Hawall aloha. j i home no ka lehulehu ma Amerika 1 ' loaa 1 kela haawlna. E nana mai ana na kanaka o ke ao nel ia Hawall nel, a >le ma ke ano "He Paredaiso no ka Moana Paklpika" aka ma ke ano he wnhl hoahu no na poe apau i loaa I koia haawlna, olal no nae paha he wahi uuku wale no kei Mlo aku no ia poe. E 1110 ana ka Inoa maemae o Hawaii, 1 mea hoowahawaha la e ke ao holookoa. E like ana anel ka malama ana la o na Ma'i a kakou e Amerika me ka kakou e malama nei? No kanakolu-ku-mamalima makahlkl, ua huli aku ka- I kou l ke ano malkai o ka malaniaana la lakou, a l keia la ke noho nel lakou me ka maluhia. me ka lako hoi Ina mea e -oluolu ai keia noho ana. O kahl mea piUkia wale no paha. oia kahl pol, ttka ke ho<vkuka nui noi Uakou e hoolawa aku la lakou. I ka manawa e loho la al ko »akou uw«, ua kokua kokē la, Pehe.i nnoi o Amerika ,e malama mal ai? E īnaluhlna . ana anei ko iakou noho ana me na kanaka iehulehu e lawe la.. mal ana a hoonoho me lakou? He koko oni ko na haole. a malia o oni mai 0 ka haunaele no la o ka noho malu- , hla ana o na aia'i a kakou. j E manao mnl ana ko Amerlka ame : ko ke ao holookoa poe ua piha kakou ; 1 na ma'l lepera, oiai aole i maopopn • I ka hapanui o lakou ke ano o Hawali t nei, a e hookae la mal ana kakou ma| na wahi a kakou e hele al a lohe la • mal Hawali mai. E hookae la mal; nna o Wllikokl ke hiki aku I Amerika, ma kela mua aku. oiai mal ka aina • aku ola na ma'i Lepera. He pōmaikal anel kela no kakou?*T!a oi aku j anel na wahi kala kakaikahl e loaa i mal ana mamua o keia mau polno?) Na kakou e noonoo. | No keaha la l lawe ole ae al kela! ame kela Panalaau ma AmeHka a ma- j lama I ko lakou mau ma'l Iho, ellke i me ko kakou lawe ana ae a malama i, ko kakou Iho? He mau makahikl i hala aku ua hoao ko Kaleponl ame ko Samoa poe e hoouna mal 1 ko lakou poe ma'l I Hawall nel, aka ua kue ikaika loa ia aku. O ka iini ia o na wahl apau i loaa keia haawina o ka pau mal I ka lawe ia I Hawail nei, a o ka kakou hoi la e paa aku nei lwaho! no ko kakou pono iho. Ela nae, o ka Elele a kakou i hUlnai ai, o ke kanaka a kakou 1 manao al aia laia ko kakou pono mft Amerika, oia Kela e kumakala nel la kakou, ola keia e hoolilo nel 1 na ma'l a kakou t malama aloha al na waho e malama mai. oia kela e hoao nel e hoolllo ia Ilawaii aloha l! wahl hoeihu no na ma'i a punl o A- j merlka. E hoike mai ana oia i kona aloha ole I na ma'i a kakou, i kona aloha ole 1 ka inoa maikai o Hawaii. O ke kala kona makemake, a o na mea I oi ae oia kana e haawi wale nel. Oia Iho la ke ano o Wilikokl. a e hoomanao kakou i keia hana ana l ke kau koho balota e hiki mai ana-