Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 19, 8 Nowemapa 1901 — KA MAKE ANA O KA LAWE OLA O KA PERESIDENA Aole Oia i Hoike ina KanaKa i Kokua laia ma keia Hana a Hiki i Kona Make Ana. [ARTICLE]

KA MAKE ANA O KA LAWE OLA O KA PERESIDENA

Aole Oia i Hoike ina KanaKa i Kokua laia ma keia Hana a Hiki i Kona Make Ana.

Haawi Kewahi Haie Hoikeike o na Mea Kahiko he Elima Kaukani Kala n«, Kona Lole a i Ole no Kona Kino Make, a he Eiua Kaukani ka Haawi a Kekahi no ke Pa'i Ana i Kona Kii Oiai Oia e Heie Ana no ka Noho Uila. I ka hiki ana mai o ka iono o ka make o ka Peresidena, o ka mea nana i kalli ae kona ola ka enemi o keia ame keia. O ka hana weliweli ana i hana ai, he hana la i hiki ole i kekahi kanaka me ka noonoo maikai ke ae e nana, a i ka ninau ana ia mahope mai 0 kona paa ana iloko o k a haie paahao I ke kumu o keia hana ana ona 1 kela hana ua hoike ae oia o kekahi kumu oia no ka ae ole ana o ka Peresidena e haawi i hana nana mamua 0 kona make ana aku la. Ua hele aku oia imua o ka Peresidena i kekahi la e koi i hana nana aka ua hoole ia mai e ka Peresidena a mai ia manawa ua makemake oia e pepehi a make keia Peresidena haawi ole mai i hana nana. 1 ka ninau ana ia aku ina ua noi oia i hana mai kekahi mau kanaka okoa mai a hoole ia ua ae mai la oia. A i ka ninau ana ia aku heaha la kona mea i pepehi like ole ai ia poe ua hoike mai la oia aole lakou i like me ka Peresidena oiai he nui ka mana o ka Peresidena a ua hiki hoi iaia ke haawi mai i ka hana maikai loa iaia. O keia iho la ke kumu nui o kona hana ana i keia hana weliweli. Mai kona paa ana iloko o k a hale paahao a hiki wale no i kona iawe ana ia aku la iluna o ka noho uila ua hoao ia e malama iaia me ka maluhia loa. Ua papa ia na makai kiai iaia aole e kuka kamailio me ia a aole hoi e ae i kekahi e hui me ia me ka ae ole ia mai e ka luna nui. Oiai ua makemake nui ioa ia e ike i na he mau kanaka okoa aku kekahi i kokua iaia ma keia hana ua komo aku ka luna nui o keia Halepaahao ana i hoopaa ia ai, a ninaninau iaia no k eia mau mea, aka ua hoike paa loa mai oia aole he mea okoa i kokua iaia ma k eia hana a ua hana oia I keia hana mamuli o kona manao ponoi iho. Ua hoao ka luna nui e olele aku iaia ina oia e hoike mai i ka oiaio a hoike mai i k a inoa o kekahi mau kanaka okoa nana oia i hookonokono e hana i keia hana e hookuu no oia iaia mai loko aku o ka haie paahao. Pane mai oia aole ona makemake e hookuu ia mai keia halepaahao aku oiai ua maopopo iaia i kona manawa e puka ai i waho e make ana oia ina kanaka. Mamua o kona make ana ua hiki aku he mau kahuna Kakolika i makemake e ike iaia. I ka hoike ia ana aku i ka paahao hoole loa mai la oia aole ona makemake e ike I kekahi mau kahuhapule- Ua ae ia no nae keia mau kahunapule e komo e hui me ia a malalo o k a laua hoomalimali ikaika ana ua ano palupalu iki mai kona manao aka aole oia i ae e mihi no ka hana ana i hana ai. Ua hooik&ika na kahuna aka ua ike laHa aohe Hookahi waiwai e loaa ana ia laua. O kekahi mea nui loa i ike ia oia no ka ono o kaaia keia paahao mai kona hoopaa ana ia a hiki i k ona lawe ia ana. aku iluna o ka noho uila. Ua hoike ae ka luna paahao i ke kaupaona ana ia mamua o kop'» ' • — •- aku no ka noho uila ua ike ia ua oi ae kona kaumaha — - • - mal ai. I ka la mamua o kona la mak'e ua ai no oia 1 kana mea ai e iike me kana e ai ai mamua aku. I ka hora umi o ka po Poakahi, la 28 o Okatoba, ua hauie aku_la oia hiamoe, a ma ka holke a na makai kiai aoie oia i ala hou a hiki i ka hora 4:30 o ke kakahiaka Poalua. O kekahl mea pahaohao nuf loa ia keia o ka hiki ana i kekahi kanaka e like me ia ke hiamoe maikai i ka po mamua o ka make. I ka hora eono mai o ke kakahiaka Poalua, ka la i kaili ia ai kona ola, u a komo aku la ka luna nui me na kauka e ike i kona ano, a I ko lakou komo ana aku ua ike ia aku la na hoaiiona o k a maka'u maluna ona. E kahe waie ana no kona. hou a ua hoike mai hoi knna maka i ka hoailona o ka maka'u. Aka i ka nana ana aku o na kauka i kona oia kino ua ike aku la lakou oia mau maikai no. I ka hora ehileu o ke kakahiaka Poalua; Okatoba 20. 1901, ua ae ia na kauka ame na hoike no kona make ana e komo mai a ia lakuu e hoike ia ana i ka lumi e noho ai. ua lawe ia aku Ia ka Io!e make i ka iumi o ka paahao e komo iho oia. He wahi lole wawae eleele wale no. he palule a o ka pau ae la no ia. Aohe ona kamaa, a aohe hoi he mau mea hoonani. I ka lawe ana la aku o k ona lole ua wehe koke ae la oia i ka lole paahao ana e komo ana a komo iho la i ka lole hop? loa ana e komo ai ma keia ao. 1 ka makaukau ana ua lawe ia aku ia oia no ka noho uila e paa mai ana i kona make. Imua o na kanaka i akoakoa ae'a. oiai oia ii'una o ka noho uila mamua o ka hookuu ana ia mai o ka uiia, ua a'e ia oia e kamailio pokole, Ua.hoike ae oia aole oia I kaumaha no ka hana ana i hana ai- O ka meawale no nana i hookaumaha mai iaia oia ka hiki ole ana mai o kona makuakane e ike I kona make ana. O keia wale iho la no kana mau mea iv makemake ai e hoike mai i ka lehulehu. I ka hora 7:12 o ke kakahiaka Poalua, Okatoba la 29, 1901, ua hookuu ia mai la ka ikaika o ka uila e kaili ae i kona ola % He ekolu manawa I hookuU ia mai ai ka ikaika o ka uila maluna ona mamua o kp. hiki ana i na kauka k e hoiku ae ua make, make loa oia. Oiai ua loaa mai kekahi leka mai kekahi Hale hoikeike o na mea kahiko e haawi mai ana h e $5.000 no kona kino a, i ole ia no kona lole i hoonoho ia ai iluna o ka noho uila, e. he hookahi hoi • : haawl m al ana he eiua kaukani n*-' ka ae ana aku iaia e hele mai e pai i kii oni o keia paahao mai kona hookuu ana ia mai mai kona lumi'mai a nohe iluna o ka nohoiulla, ua maka'u loa ka luna paahao o kii ia mai kona kino make e koi nolaila ua kakau mai ke kaikainli o ka mēe make i kekahi aelike e haawi ana i ke kino make o ka paahao i ke aupuni a e kanu ia hoi ma ta wahl : hoomnkaukau ia. I kona ka-

nu ana ia ua hookomo ia kekahi mau iaau iloko o kona pahu i mea o inoino koke ai kona kino iioko o ka la hookahi a hiki ole ke kii hou ia aku. O keia iho ia ka moolelo piha o kn make ana o ka enemi o ka' lahui Amorika. ka mea hoi nana i kaili ae ly? okk makamao o Peresidena Makina'iO. Ua iena ric; iuia nuhou ma ka muku h-«pe ioa i ku mai Kaleponi mai a ke h >ik« ia aku nei i ka lehulehu e heiuhelu ana i i pepa.