Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 13, 27 Kepakemapa 1901 — KA LA HAUOLI MA KA UAPO. Piha ka Uapo i na Kanaka mai ke Kakahiaka a hiki i ka Pau ana o na heihei. Wele Haaheo ka Ula me ke Keokeo Haule mo ka Bolu me ka Keokeo i keia Makahiki ma na Heihei Like Ole. [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

KA LA HAUOLI MA KA UAPO.

Piha ka Uapo i na Kanaka mai ke Kakahiaka a hiki i ka Pau ana o na heihei.

Wele Haaheo ka Ula me ke Keokeo Haule mo ka Bolu me ka Keokeo i keia Makahiki ma na Heihei Like Ole.

ka Poa-.n»» « ka pule i hala kekahi 3* la hauoli loa ma keia kulanakauNo kekahi mau pulo mamua o ■ i kiki ana mai n koia la ua lohi; niau na kanaka e kamailio ana n<> na a o kHa la. Ma na Hah' waapa' ua ia na keiki e hooikaika ana me ka Kaika i loaa ia lako» e liio ia lakou na neihei like ole o ka la. O ka heihol mawwna o ka Makala am»* ka Healani na heihei makemake loa ia, a oia no hoi na heihei nana i huki mai na kanaka lie lehulehu f ike maka. Mai kekahi kihi o ka uapo a hiki i Kekahi kihi, ua ikp ia na kanaka e kuku uia, e u-a ana, e nana ana i na • aapa, na moku ame na inea o kela ame keia ano e hoopuni ana i ka uapo. ( <> na Waihooluu like ole o na hui waa-5 p>a kekahi mea maopopo loa iloko o keiaj| nui kana-ka. O ka poe »» kokua ana i ka nui Makala ua ike ia lakou nia ka ī'la. me ke Keokeu, a no na kanaka aim: na aahine e kokua ana i ka H«'alani, ua :ke ialakou ma ka bolu me ke keokeo. 'a ike ia koia mau waihooluu iike ole -,a ka uajK». iluna o na waapa, ma na ■i w», ma na Hale waapa a ma na wahi I ke kakahiaka o ka Healani ka inahole a na kanaka. aka. i ka ikol -ia ia o ka lanakila mau o ka Makala» i nui na kanaka i huli a kokua i kajj 'akala. I Ma ka r»< ifie Mail Doek ka bana ka-| i haawi a.i i kona leo hoohauoli. a oj : uapo piha loa nohoi ia i na kanaka.® ka aawina ]a mamuii o ka pau ana t)M . heihei. ua kau aku ka bana malunal ta "Kleu" a mai laila lakon i haawil ti ai i ko lakou mau le.. n.thenahe.* na Hah* waapa e lohe ia ana ka leow na keiki ha..kani pila. a nialuna hoi o . . papah«*le i hoike ae ai na kanaka 'op na wahine u'i i ko lakou hauoli. • ; 4 ka hulahula. Piha na hal-- waapa, 0 kekahi mea maikai o ka like o k > :koa noho aria Ma ka Hale Waapa o Ka Healani ua ike i:j ka "I'la ni ka Ke•keo" e hauoli pu ana a pela no hoi me ka "8010 mr ka Keokeo" ma ka Hale Waapa o ka Makala. 1 ka mana-wa e p« a» waapa o Makala nui ko lakou hoopi'i.i i ka ko JaXo« mau U-o hauoli. a m''ha hoi na Healani. Oiai aole hooUahi heihei i lik» i ka Healani aole he kaika )oa o ko lakou mau leo u-a. 0 ka heihei mua wale no kahi heihei i ae lilo ia lakou ina aole i huikati na hoe a hoopau wale ia. E heihei hou :a ana kela heihei i ka la apopo. oia kanoha a na Lunakanawai o ka la. He la nani kela la. a ma na wahi a . m e welo ana na hae e hoike ana he . hauoli no ke kaona. I ka auwina la i iho mai h*> mau wahi kulu paka ua hoopnlu i na alanui ame na kanaka 'iiki ae. Me he mea ala. ke nana aku, t pan mai ko kauhale apau a ku ana uapo, a hookahi ka hauoli pu ana. na kela moku k»'kahi o na kanaka uo!i l«a ma keia la. H«* la keia no knu. ōiai aia na l*-al«*a ma ke kahua ~.n lakou hana. He aloha lakou i na huihui o ka moana, he aioha hoi i ka.i lana malie, a ma keia la ua paia iho ka ikaika o ko lak<>ti aloha ■ na wai hoomalule klno. Ma kekahi na moku e kani ana na pila-kika. Nai ia ana ka puana. a e hoonioni ia a ka kikala o ua mau keiki nei o ka >>ana Pakipika. : ka aina awakea, ua hoi aku kekahi r>opiha i ka lua o ka inaina a noho no kahi e ale i na makani huihui o ka rwv Ha kaili ia ae ka pololl e ka nui . o ka makemake e ike i na li\alea au pc»no. Ma na Hale Waapa, i ka ' e ana ia mai o na mea ai. kau liilii iu wa mea o ka nui pono ole o na » )oha hiki aku. l'a ala na komite a mea .ii i ka wanaao •• hoomakaui i na mea ai aka me ia nui no o manawa. na hiki oie ke hoolawa 1 opu lehulehu e- muni ana i na mea ai > i hoomakaukau ia. O ka l"lele ma i hulahula, paha hoi kekahi mea na- . i hnnp°W na kanaka ame na wahlNA HEIHHI O KA I.A. O ka heihei mua loa, oia hoi ka helhei mawaena o na keiki o ka Healani am ka Makala, ka heihei ohohia loa ia e na kanuka. E like me ke ohohia o aa kanaka i ka helhei hookuku helu « kahi mawarna o keia mau hui waapa ma B>wa. pela no ko lakou hoihoi i kela neihei. I ka makahiki i hala aole i hoo--k>lo ia keia heihei oiai ua poi pu ia na A-ampa e ka nalu mawaho aku o ka r>?epete. I keia makahiki ua uhal mai !o t» haawina pakalaki. I ka hoomaka na mal o na waapa e holo mai kekahi -xhi kokoke i ka uapo a Dilinahama, ke ko lava holo, i ka hiki ana mamua ka "Halelana" o na Lunakanawai ua o Malula he h&pa waapa mamua o Healanl. aka «a hlkl loa ke Ike ia • ka e kaupau aaa ka Makala oiai ka Healaxd e lawe malie ana oial he loa ala Me. Ua mau no ka Mekala maiua a hlkl wale mo i ka huli ana, ua 1 ia akn no na» ka Healani e pill mai na mahope. I ka hoi ana mai ua hoo'iaka na keikl o ka Healani e kuu pau ko lakoa ikaika hoe a i ka hiki ana ••a ka Hale Ipwkukui ua like a like. Ma keia wahi, no ka pili ioa o na waaa. w huikau ka.hoe. Ma keia hui»aa ana ua haule ino loa ka Makala a ■Jka Ino ka Healani. Ua hoopau koke - Makala 1 ko lakou hoe ana a holo *"> lakou Kapena e hoopii i mua o na uaakanawal e haawi ia mai na lakou heihei no ka hoohuikau o ka Healanl. Kaka« nohol ke kapena o ka He&lani k*aa p&lapala hoopii e haawi ia mal »» imho-a lea helhel oial ua komo xnua

Ilakou a ua paa no lakou ma ko lakou aoao. Ma ka noonoo ana a na Lunakanawai ua hooholo lakou e heihei hou ia keia heihei i keia Poaono ae, oia hoi ka la apopo. Nolaila ua lilo keia heihei i manao nul ia i mea ole. O keia ma- ■ lalo iho ka inoa o na keiki i hoe ma Kkeia Heihoi no na aoao elua: I HEALANI. MAKALA. /i'. J. Jarret Helu «W. Lyi e Helu 6 |D. itenear .. •• SW. Soper.... " 5 [Bert Webster " 4P. Lisliban . 4 £ H. Murray .. " 3Johnson " 3 !F. 0am0n.... " 2Crozier " 2 S. A. Walker ..MuaAngus Mua Reynolds .. KianoeHarris Kianoe He elua waapa heihei o ka lieihei elua. 0 Kanoelani ka waapa o ka keiki alii Kawananakoa, Kapiolani no A. L. C. Atkinaon, ame Alekanekelo R, i hookomo ia e George Harris. Ua lilo keia heihei ia Kanoelani me ka maalahi loa, he" mau anana kona kaawale mai kona mau hoa heihei mai. O Alekanekelo R. ka helu elua, a o Kapiolani ka helu ekolu. Maikai ko lakou hoomaka ana a 1 ka hoi ana mai nae like ole ka pili ana. • Ka heihei ekolu oia ka heihei mawaena o ka Healani me ka Makala, no na keiki I hoe ole iloko o na waapa heihei mamua. I ka hoomaka ana o keia heihei ua puka ka Healani aka aole i lawa ka ikaika o na keiki hoe e paa ai i keia kuiana a i ka hoi ana mai ua oi ino ka Makala. O ka mua loa keia o ka lanakila i loaa i na keiki o ka Makala i keia la a ua hiki ke lohe ia ko lakou uaua no kekahi mau mile mamao. O kela malalo iho ka inoa o na kelty i hoe: P HEALANI. MAKALA. £ L. Kaulukou Helu 6G. Crozier ..Helu |W. Stone .... " SG. Freeth ... " 5| E. Allen " 4Ross " 4f ! J. Marcallino " 3Simpson " 2| ,W. King .... " 2King " 2* J. Stoke.<; ...MamuaWeaver ... Mamua'i ... KianoeO. Sorenson Kianoel Ka heihei eha oia ka heihel o na mo-| ku kia kahi helu ekahi. Hoomaka keial heihei i ka hora 11:34 o ke kakahiaka.l He ekolu moku kia kahi, ka GladyB,#< Mary L ame Heiene. I ka hoomaka ana»' 0 Giadys ka mua, o Helene aku a o| "Mary L" ka hope loa. I ka hiki aAaf aku i waho ua haule ina loa ka Helene ' a lilo'ka heihei mawaena o Gladys..rneV "Mary L." ( T a maopopo ole-.ka mea o keia mau niuku e oi ana. Puka no ke-|» kahi a aohe loihi loaa mai la no a oi»' aku la kekahi. O ka Gladys ka ekahi o kela makahiki i hala a ma ka : nana aku i keia la me he mea ala e hou ana no iaia ka hanohano o ka la, i aka aole pela. I ka hoi ana mai a hoo-" : maka e komo i ke awa ua ike ia ka : yoi ino o Mary L a i ke kaalo ana mamua ] Bo ka Hale lana o na lunaka'nawai, he 1 9ono minute kona oi mamua o Gladys. ( He $60 ka makana no ka helu ekahi, 1 % he $30 no ka helu elua. He hookahi no moku kiakahi i holo ī 1 ka heihei elima, oia hoi ka heihei o 1 na moku helu elūa. Ua loaa iaia ka i nakana o $40. He elua moHu i hooko- i mo ia oia ka Dewey me Hawaii akai lole i hiki ae o Hawaii. f ] Ka heihei eono kekahi heihei maikai ■".< He ehiku moku i heihei iloko o keia leihei. I ka holo ana ua maopopo loa e ] 'ilo ana kela heihel ia Pirate. Mawaho ( \e o Waikiki haki ka'hoe a pau kona 1 , Ua kaa aku o Shamrock 111 ma- ] nua. Mahope pono aku ona ua ike ia ( > Makala me Oio. I ka hol ana mai ua ] lilo keia heihei ia Makala, k amoku o ] George Crozier. Hoopaapaa kekahi mau moku no ka mea ua hana ia ka iioe o , Makala a hiki ke uneune a hoohoio i ka ] Ttoku i ka manawa makani ole. Ua f ioole ia ka lakou paiapala kue olal ap- ; he rula e papa ana i keia hana. I ■ He helhei moku-kiakahi lielu eha'ka ; 'ieihei ehiku. I ka hoomaka ana no o ; keia heihei ua iiio ia Pokil, ka moku e» « W. Williams ke alakai a ua paa oia ia v kulana a hiki hou mamua o na Luna-• !tanawai. O Abbie M ka helu elua. No ! 11. M. Dow o Abbie M. ?. | Pau keia he heihei hukihuki mai mawaena o na kepani me ko lakou mau waapa. I ka hoomaka āna haki ka hoe x kekahi. He elua waapa o Ito me I.vilei. Lilo ia Ito ka lanakila, haule ino loa o Iwiiei. Nui ka hauoli o na kepani o ka Ito oiai he $20 ka makana. ' Heihei »au, 100 anana. O W. K. Pua, ' Kuhina ame W. D. King na mea i ko- ! mo ma keia heihei a na W. K. Pua ka ; ?lō inakana. Maikal keia heihei a me ; 'ea ikaika au wale no i lilo ai ia Pua ! ka lanakila. I lohi ikl iho no oia me nei ua haule oia ia W. D. Klng. t. 0 ka umi o na heihei oia ka heihei 'uu- mawaena o Makaiki ame Eugene Devauchelle. Aole i piha ka minute pau J !te aho o Eugene. Kali aku na kanaka 0 Makaiki. Hookahi minute me 11 seeona akahi no oia a oili ae, a nalo hou io malalo o ka ili o ke Kai, Ua manao ( !oa na kanaka ua maule a make paha oia no ke umi ikaika loa i ka hanu a nui ka pihoihoi o na kanaka. Aka, ua hoopau ia ko lakou pihoihoi mahope koke mai. I ka ea hou ana mal o keia*'j Makaiki ua hoike mai la ola* o kona kumu i luu hou ai no kona manao aole^ 1 ea ae kekahl, oia hoi kona hoa luu. fi Ma keia wahi o ka pepa Kuhikuhi he J aina awakea. O ka heihei 11 o Healani wale no kel puka mai a lilo no ia lakou ka hanohano. O ka Makala ame| ka Leilani kekahi i hookomo ia no keiaj heihei aole nae i puka mai. , w 1 ka heihei waapa o na kepani, hes nui ka lealea ke ike aku la lakou e hoao ana e hoonene aku i na pauku laau kaumaha a lakou. Ua liio ia ItoJ ka helu ekahi. ■ Lilo ia Opunui ka heihei waapa oko-J hola. Ua hookomo ia keia waapa e klnson a nui kpna hauoli no keia lana- '* kila. He $30 ka makana. 13 Heihei waa mai ka helu ha. Ua lilo 1 ka waa o ka Makai i kapa. ia o Alahama me na keiki no o„ i keia waa o ka makahiki i hala. O Imi_ 1 ka waa o J. Namaialua ka helu ma keia heihei.. O ka lua kela o ka ma-: 1 kahiki o ka lilo ana ia Alabama ka nohano o ka la ma keia ano heihei. * ■ O ka heihei o na waapa moku ke-|i kahi heihei maikai loa. Ua lohe ia na kelki o ke Kinau e kaena ana i ko|] 'akou waapa, a pela ae no kela ameii kela moku i kona waapa iho. Ua ka-|< lua puaa na keiki o ka Mikahala ka manao na lakou ana ka heihei a t ono pono ka ai ke hoi aku, aka ua nelell l ka ianakila a ua hoonuu no nae i kajl i'o o ka puaa momona. He eha waapaii i komo mai, ko Kinau, Kaiaudina amei] ka Helene o ka hui o Waila ma, a 01l Mikahala wale no ko ka hul o Poka.il No eono makahiki ua iiio mau i ke Ki-ft nau keia heihei. O ke Kalauēina kall helU elua a o Mikahala ka helu ekolu.^i

Na ka Marine Railway ka helu ekahil 0 ka heihei o na waa me ka pea. He| lapana ka mea nona keia \ya, a u:t| laki oia i kana $25. Ka heihei au loihi mift a ua liio keia heihei ia W. D. King. He hapalua mile ka loa o ka wahi i au ia. Lilo ia Foong Suey ka heihei o n;i waapa.o na Kalepa. Ua hoole loa ia kekahi v(fiapa aole e heihei no kekahi kumu ano nui. Lila ia Governor (Kiaaina) ka helu ekahi ma ka heihei o na waapa hoe palua o ka uapo. Oka Mayflower mai ka heiu elua. Ka heihei hope loa mawaena o ka Mekala me ka Heaiani ua lilo loa no i ka Makala. O keia ae la na heihei o ka la a ma na wahi apau e ike ia ana na waa na waapa na moku ahi liilii e holoholo ana ma o a maanei. Nui na kane me na wahine i hoolimalima i na waapa a noho iloko o lakou e nana aku i na heihei oka la. Oka Eleu ame ka Fearless na Moku holoholo mau ma o a ir.:ianei. TJa hiki paha ke olelo ia ua like a 1 ole ua oi ae ka maikai o na heihei o keia makahiki niamua o ko na makahiki i hala.