Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 13, 27 September 1901 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

2

 

Ma Ke Kauoha

 

KUAI A KA ILAMUKU.

 

“Aina Waiwai Nui no ka Laiki ame Kalo

 

Mamuli o ka mana o ka palapala ohi Waiwai i hoopukala e ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Ekahi Teritori @ Hawaii ma ka la 9 o Augate M. H. 1901, ma ka hihia a Kwong Mow vs Kiliona.

Ke hoomalu nei au i ka waiwai paa o Kiliona i oleloia ma keia la 20 o Augate M. H. 190l. A e kuai la ana keia waiwai ma ke kudaia adea a i ka mea koho kiekie ma ka Hale Hookolokolo @oa Hauula, Koolauloa, Mokupuni o Oahu ma ka hora 12 awakea o ka Poaha Sepatemaba 19 M. H. 1901, ke ole e uku ia mai ka Olelo Hoholo, i hiki aku ka huina i $1,314, me@ka uku hoopanee na koina ame ko’u mau hoolilo apau.

Eia ka waiwai i hoomalu ia penei:

Aina waiwai nui no ka Raiki ame Kalo ke waiho nei ma Punaluu, Koolauloa, Mokupuni o Oahu.

Palapala Sila Nui Helu 3959, L. C. A. Helu 7694 ia Kahaleahu.

He 8.15 eka oi a emi iki paha.

FRANK PAHIA

Hope Makai Nui o Koolauloa Mokupuni o Oahu.

(Aug. 23-30 Sept. 6-13.)

 

KEENA O KA PUUKU

Honolulu, Sept. 5th, 1901

 

Ke haawi ia aku n@i ka lohe i na Luna Leka apau i lawelawe i ka Oihana leka malalo o ke aupuni Repupalika o Hawaii e lawe ae i ka lakou koi no na pooleka i hoouna ia i Wakinekona ma ke Keena o ka Puuku, Honolulu. O ka likiki i loaa aku mai ka Luna Leka nui ma Wakinekona kekahi e lawe pu mai me oukou i ko oukou ma nawa e kii mai ai i keia koi.

W. H. WRIGHT,

Puuku o ka Teritori o Hawaii.

(Sept. 13-20-27.)

 

TERITORI O HAWAII.

 

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

No na mea e pili ana i ka hoopau noho hui o Ka Pacific Cycle & Manufaturing Co., Kaupalenaia.

 

Olai, ka Pacific Cycle & Manufacuring Company, Kaupalenaia, he hui i kukulu ia, a c ku nei malalo o na Kanawai o ka Teritori o Hawaii, elike me ka makemake o ke Kanawai, ua hana, a ua hoolako, mai i keia Keena, he palapala noi no ka hoopau ana i ka noho hui o keia hui, a me ka palapala hoola, i pakui ia, elike me ka makemake o ke Kanawai. @

Nolaila, ke hoiko ia aku nei ka lohe i kela ame keia kanaka, ame na kanaka apau loa, i kuleana mamua aki o keia manawa, a i ole i keia manawa, e lawe mai i ka lakou mau kue ina he mau kue kekahi, no ka ae ana ia o keia noi hoopau noho hui, ma ke Keena o ka Puuku i ka la 16 o Novemaba, 1901, a i ole mamua aku o keia manawa, a o kela ame keia kanaka, a mau kanaka paha, i makemake e lohe ia ka lakou kue e hele ae ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ke Kapikala, Honolulu, i ka hora 12 o ke awakea, o ka la i olelo ia maluna ae la, e hoike i ka lakou mau kumu kue, e hooko ole ia al deia palapala noi.

WM. H. WRIGHT,

Puuku, Teritori o Hawaii.

(Sept. 20-27 Oct. 4-11-18-25. Nov. 1-8-15)

 

HOOLAHA NOHO HUI

 

Ke hoolaha ia aku nei, ma ka la 11 o Sepatemaba, M. H. 1901, ua ae na mea nona na inoa malalo iho e hui a e lawelawe i ka hana malalo o ka inoa hui o Pioneer Advertising Co., a e lawelawe ia ana ka laua hana ma ka lumi helu 7, Model Block Honolulu, T.H.

O ke ano o ka laua hana ola no ka lawelawe ana i na hana pa'i palapala pili ina hoolaha o kela ame kela ano, malalo o ka hookele ana a Chas. R. Frazier.

(Kakauinoa ia)  GEO. A. HOWARD JR.

            CHAS. R. FRAZIER,

            Honolulu Sept. 16, 1901

            (Sept. 20-27.)

 

HOOLAHA UKU AUHAU.

 

Ke hoolaha ia aku nei, o ka manawa keia e uku ia ai na auhau waiwai paa no ka makahiki 1901 i na hope luna auhau apau o kela ame keia apana a ma ka wahi ame ka manawa i hoike ia ma na pepa hoolaha i kau ia ma na wahi like ole e ike la ai, o kela ame keia apana.

Mokuna 29, o ke kanawai 51, o na kanawai o 1896 --"Ina e uku ole ia kekahi auhau o na waiwai paa mahope aku o ka la 15 o Novemaba o kela ame keia makahiki, e pakui ia aku no he umi pakeneka o ka huina o keia mau auhau i keia la a e lilo keia uku pakui i auhau a e uku pu ia me ka auhau o keia. mau waiwai."

O na waiwai paa e uku ole ia ana mahope mai o ka la 15 o Novemaba e lilo ana i auhau uku ole ia.

E pai ia ana ka papa inoa o na auhau i hookaa ole la mahope o ka ia ekahi o Dekemaba, 1901.

JAMES W. PRATT,

Luna Auhau Nui, Apana ekahi, Mokupuni o Oahu.

Sepatemaba, 1, 1901.

(Sept. 27-Oct. 4-11.)

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ke papa a hookapu loa ia aku nei ma keia na kanaka apau aole e komo wale mahopeiho o ka hora 9:30 o ka po, a lawai-a paha ma na loko, a oki mauu paha ma na aina mahi Raiki o na mea nona na inoa malalo iho nei.

1. O kela wahi apau loa ma Iwliei, Palama, Oahu, a ola no hoi kahi o ka Hui Mahi Raiki i ike ia ma ka inoa o Tung Shing Wai Co.

2. O kela wahi a pau loa ma Kamoiliili Waikiki, Oahu, a oia no hoi kahi o ka Hui Mahi Raiki i ike la ma ka inoa o Mow Sung Wai Co. O kela ame keia kanaka e kue ana i keia olelo Hoolaha, o hoopii ia aku no ia a o lakou paha e like me ka mana piha o ke Kanawai.

Honolulu Sept. 17th, 1901.

            W. R. Castle,

            Y. AH IN.

            (Sept. 27; Oct. 4-11.)

 

KA

Nupepa @

 

No ka Makahiki          $2.00

No Eo@o Mahina       1.00

 

O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

 

O na Dala a pau o ka Pepa nei e hoouo a po lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY

 

HOOPUKAIA E KA.

HAWAIIAN GAZETTE CO.

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa

nalaau, o Hawaii, ma ke ano mea e ka

Papa Blua.

 

A. W. Pearson, Luna@Nui

D. Kanewanui,

Lunahooponopo n o.

Honolulu, Oahu

 

POALIMA     SEPT. 27, 1901

 

KA MAKUA I HALA

 

No ke kolu o ka manawa iloko o ka aina o ka wiwo ole, ka home o ke koa, ua lalau aku ka lima aloha ole o na naaki, a kaili ae la i ke ola o ka Peresidena o Amerika.  Aole keia mau kanaka mai na ohana kielie mai, aka mai waena ae o na kanaka ilihune, a na lakou no i hapai ae a hoonoho aku i alakai no kekahi o na lahui nui loa ma ka ili o ka honua. Ina lakou mai kekahi ohana alii mai, a ua lilo aku ka noho alii mamuli o ko lakou koko alii, a aole no ke kupono, me nei paha, ua hiki ke kala ia keia hewa weliweli aka aole pela. Eia o Peresidena Linetona me kana ko’i e wawahi ana i na laau no ke kukulu ana i pa, he ilihune a ua ike i na inea o ka noho’na ilihune, eia o James A. Garfield, he kalawa no na hoki huki waapa-kao ma na muliwai eli ia, e@a hoi o William Makinale, he koa haahaa loa mai kekahi awawa mai e maki ana me kana pu e paio no kona aina hanau,-okeia iho la na kanaka i loaa i keia make weliweli. Ua hiki ke kinai ia ka mana o na alii e hoopoino, a e hanaino ana i na kanaka ilihune, aka o ke kaili ana ae i ke ola o kekahi kanaka a ka lahui i hapai ae ai e alakai ia lakou no na makahiki helu wale no, he hana weliweli loa, a he hana hoohewale, a owai ka mea hiki e kala aku laia?

I kona lawe ana ae i ka hanohano a kona lahui i haawi ake ai iaia, ua hoao oia e hoike mai ia lakou i knoa mahalo kiekie ma ka hooholomua ana i ka aina, a ma ka im@ ana i na mea e nui ai ka waiwai o ka aina. Mai loko mai o ka nele ua pii ae ka waiwai o ka aina a hiki i ka lawa ana o kela a me keia ohana i ka hana e pono ai keia noho ana. Ua lohe ia ka leo mahalo o na kanaka mai kekahi kihi a i kekahi, a i ka pau ana o knoa manawa ua puana like mai la lakou, “Ekoho hou aku laia, ua maikai kana hana.” Me keia mau leo mahalo no e wawalo ana ma na paia o ka aina, ua ku mai la ka enemi aloha ole, a he poka pu kana i haawi mai ai no ka lima aloha i haawi ia aku e apo mai.

Iloko o ka hanohano ame na millona i makaukau e hana i knoa mau makemake i na manawa apau, aole hookahi o lakou i hiki ke pale ae i ka make a ke aloha-ole. I ka wekiu o ka aina, me na mino aka o ka hoihoi, ua kii ia aku la oia e ka poka a ka enemi a huki ia aku la i ka home o ka maha.

Ua haalele mai oia i keia ola ana a hoi aku la i ke ala hoi ole mai, aka ke-o nei kana mau hana maikai, a e @ilo ana kana mau hana maikai i kia hoomanao iloko o ka naau o knoa lahui no ka wa mau loa. E kau la ana kona inoa me ka inoa o na Peresidena aloha nui loa ia e knoa lahui, a e lilo ana knoa inoa i mea nui na knoa lahui. Ua pau knoa ike ana ia, ua pau ka lohe ana ia o knoa leo aloha, ua pau ka lohe hou ana la o kana mau hana naauao, a o ka kakou wale no o ka puana ae. “Aloha oe e Makinale, na ke Akua e kiai i kou uhane, a Nana e uku mai ina uku kiekie loa, ma ka aina o ka maha mau loa.”

 

KA MANA O KA WAIONA.

 

Ua maopopo ka mana o ka waiona maluna o kela ame kela kanaka i ike i knoa ono. Ua like loa me kekahi ahi e nali ana i ka hale o ka uhane. I ka hoomaka ana o keia ahi e a ma knoa puu aole i ike ia knoa wela, ame knoa ino.  He maikai wale no.

Aole i hopohopo na mea aloha, ka ohana ame na hoa’loha. Aole lakou i imi i na mea e kinai koke ia ai keia ahi e a ana ma knoa puu. Ua hookuu aku lakou e a. Pela ka pii malie ana ae o ka ikaika o keia ahi o ka waiona, a moe ke kino punahele a ka makua i ke alanui, ku’i ia na maka a puu a pau ke kala, ka luhi o ka pule, i ka lu wale ia no. Aia ke ike ia aku la ua ahi nei ma na puka aniani o ka hale o ka uhane. I keia manawa hoao aku kakou e kinai, i kekahi manawa pio, a i kekahi ua mau aku a hiki i ka lilo ana o keia kino i lehu na keia ahi.

Ke manao nei makou e lilo na makua, na wahine, na keiki ame kakou no a pau i puali kinai ahi, ke ahi weliweli o ka waiona, a e nana pono i na kanaka e a ia ana e keia ahi. I ka manawa e ike ai, e holo koke aku iona ala me ka eleu, paa pu aku i pakeke wai e pio ai ke ahi, a hoao e kinai oi ikaika ole. Hoomaka e noi i na kokua ana mai, a hiki i ka make ana o ke ahi. E like me ka eleu o ka puali kinai ahi e holo ana e hoopakele i na hale i pau i ke ahi, pela ko kakou e eleu ai. Ina kakou e ho ohemahema ana a ikaika loa ke ahi, e nui ana ka hana. He nani ka Hale kuai o E. O. Hali & Son, i ke ahi keia lilo i mea ole. Ina i hiki mua na kaa wai i ka manawa akahi a hoomaka ke ahi, me nei ua kow keia hale nani. Pela kakou. He nui na kanaka u’i, na hale nani o ko lakou mau uhane e a ia nei e ke ahi weliweli o ka waiona, aka, ua lohi ka puali kinai ahi, a i ka ikaika loa ana o ke ahi, hiki ole ke paa mai. E hui ae kakou, a e hoike aku i ka mana o ka wai aiai i haawi ia mailuna mai. Ua oi ae kona ikaika i ko na wai a ae ina nae e paa mau, aka, hoomaloo kakou i ka puu me na wai awaawa, he ukana ia na ke ahi ame ka nui wale no o ka hana, ame ka nui o ka wai e pio ai. E ala e na Hawaii, a e kinai i keia ahi, nana e huki nei ia kakou iloko o ka nele ame ka ilihune. Ma ka lokahi ka ikaika, imi ia ke ola!

Ke ike nei makou aole i holomua ka hoopulu ana i na alanui me ka aila. Ua nui ino loa ka lilo a aole i nui na pomaiki. Ua maopopo loa he hana akamai wale no keia na ka poe kuai ailai wahi e lilo ai ka lakou aila, a oiai he nui na Alanui e hoopulu ia ana e nui ana ko lakou pomaikai. Ke manao nei makou o ka wai kai oia ka helu ekahi no ka hoopulu ana i na alanui. He nui ke kai, he paakai aia iloko o keia wai no ka hoomaemae ana i na ea ino ma ke alanui, a i ka manawa e maloo ae ai e ike ia ana ke aiai o ka paakai maluna o ke alanui.

Ke hoomaikai ia nei ke Alanui Nuuanu maluna aku o ka ilina, ame kekahi mau alanui hele nui ole ia, aka, o ke Alanui Moi, ke Alanui  Moiwahine, ke alanui Papu ame Nuuanu ma ke kaona, na alanui hele mau loa ia a e ike mau ia nei hoi e ka maka o na kanaka, aole he hana ia a maikai. Pehea la e waiho wale ia nei na alanui nui a hoolilo ia ke kala ma na alanui waiwai ole?

 

Make o Peresidena Makinale.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

aloha e ae. Ua lohe aku la lakou @ keia mau olelo no kekahi manawa me ka ikaika, a mahope mai ua nawaliwali loa mai la a hiki wale no i ka pau loa ana o ka lohe ia ana o kona leo uwe. Ua komo koke aku la kekahi o na ohana e ike i ke kumu o keia pau loa ana o keia leo uwe, a ike aku la lakou iaia e waiho mai ana i lalo ma ka aoao o kana kane. Ua maule oia. Hahea koke ia na kauka a me ka hana nui i hanaia ai a kahi no ola a oluolu mai. Ua hoihoi ia oia ma kona lumi a mai ia @ nawa mai aole oia i ae hou ia e ike i ke kino make o kana kane. Ua noho paa aku kona kauka me ia i na manawa apau loa e nana i knoa pilikia, a i keia ame keia manawa e poina ana oia ua make kana kane, a ninau mai la ina ua hiamoe ka Peresidena, a pehea la oia i keia manawa? I kona ano maikai loa ana ae ua koi hou mai la oia e ike i kana kane a i ka hoike ia ana aku ua lawe ia oia i ka hale o ke Kiaaina e waiho ai la ma ka wahi e hiki ai i ka lehulehu ke hele aku e ike iaia, ua kauoha mai la oia e kii koke ia aku kana kane a hoihoi mai imua ona, oia wale no ke kuleana i kana kane a ua makemake oia e kii ia aku a lawe mai imua ona. I ka olelo ia ana aku ua makemake na kanaka e ike i ka Peresidena ua olelo mai la oia me lakou oia i na manawa apau, no lakou knoa hooikaika a hiki wale no i knoa haalele ana mai la i keia ola ana mamuli o ka poka weliweli a aloha ole a kekahi o lakou, ua lawa lakou, a he mea maikai e kii ia aku kana kane a hoihoi mai i mua ona.

Mamuli o ka hoomalimali ana ia e Mrs. Hobart, kekahi o kana mau aikane aloha loa ua ae mai oia e hookuu aku i ke kino o kana kane me na kanaka. Ina aole keia aikane ma kona aoao me nei ua maopopo ole i ka ohana ka lakou mea e hana ai, aka, e like me ka nui o kona aloha i keia wahine ua hooiohe mai la oia i kona leo uwalo. Ua hoomalimali ia oia e hooluolu a hiki i kona ae ana, a ua hooinu hou ia oia i ka laau hoohiamoe e kona kauka a moe aku oia. Ua pau ae la ko lakou maka’u nona no kekahi manawa. Ke nana pono loa ia nei oia, a ma ka olelo a kona kauka aole loa i maopopo ka pau o kona pilikia i keia manawa.

Ua manao loa kekahi o na kauka e pilikia pu ana no oia me kana kane oiai aole he ikaika loa o kona ola kino i keia manawa e nanau mai ana no oia ina ua ano maikai iki ka Peresidena, poina loa iho oia ua haalele mai kana kane iaia.

 

LOHE O WM. J. BRYAN I KA NU KAUMAHA.

 

Ua hiki loa ia oukou e na makamaka heluhelu ke ike o Wm. J. Bryan oia ka hoa holo Peresidena o Makinale i ke kau holo Peresidena i hala. Ia mau la @ paio ana oia me kona hoa holo balota, aka i keia manawa, i kona iohe ana aku ua make kona hoa oia mau la, ua nui loa kona kaumaha. I ka lawe mua ana ia aku o keia nu hou kaumaha imua ona ua olelo mai la oia, “Aole loa e hiki ia’u ke hilinai aku i kena mau olelo. Aole loa e hiki ia’u ke hilinai ua hiki ke lawe ia ae kona ola e ka poka a kekahi enemi. Aole loa wau e hilinai a hiki i hanu hope loa. Oiai e mau ana ke ola, aia no he manaolana.”

ko”u ike maka ana ua hanu oia i kona.

Ua hele mai oia mamuli o kekahi hui kalaiaina e hele mai e haiolelo imua o lakou ma kekahi ahaaina a lakou. I kona hiki ana mai a lohe oia i ka oiai o ka make o ka Peresidena ua ike ia ke kahe ana mai o kona waimaka o ke aloha, a lohe pu ia aku la nohoi oia e oielo ana, “Ua hiki ole ia’u ke hilinai e hiki ana ke lawe ia ae ke ola o keia kanaka kaulana e ka poka a kekahi kanaka enemi.” Ua nui loa kona kaumaha, a kakau koke aku la oia i ka poe nana oia i kono mai aole e hiki ana iaia ke hele aku imua o lakou. Ua hoike aku la oia, i ka manawa e ola ana o Peresidena Makinale aole, i like ko laua mau manao ma na hana kalaiaina, aka, i kona make ana ua pau ia mau manao like ole, a kulou aku kona poo iloko o ke kaumaha.

 I kona lohe ana i na olelo hope loa a ka Peresidena, ame kona himeni ana i kela mele, “E pili Iou la wau, e kuu @esu” ua pane ae oia, “Ua nui loa ko’u kaumaha, he ku maoli no i ke aloha kana mau olelo hope loa. E hoike mai ana kana mau olelo he kanaka nui oia, a ua pili aku hoi kona manao me ka Makua Mana Loa.”

Ua mahalo mau o Bryan i ke akamai ame ka ike maoli o Peresidena Makinale oiai nona e ua like ole ko laua mau manao ma kekahi mau mea. Aole oia i ike no ka like ole ana o ko laua manao a lilo ia i mea e hoino akuai. Ua oi loa aku kona hoohanohano i ka Peresidena, a i kona lohe ana ua make aole i loli ae kona mau manao haaheo nona.

 

LAWE IA KONA KINO NO KE KAPIKALA.

 

I ka loaa ana aku o keia lono kaumaha ma ke Kapikala, ma Wakinekona ua kauoha koke ia e pani ia ka hale o ka Peresidena, i kapa ia ka Hale Keokeo, ame na hale hana apau loa. Huki ia na hae a hoohapa ia ma na wahi a pau, a kau ia na lole kanikau ma o a maanei o ke Kapikala. Ua hoomakau kau ia o loko o ka Hale Keokeo no ka hookipa ana aku i ke kino make o ka Peresidena ame ka lehulehu e hiki mai ana. Ua manao wale ia no e hoomoe ia ana kona kino make ma ka lumi poepoe, he hale holookoa no kaia i kukulu poepoe ia. Ma keia hale no i kau ia ai ke kino make o Peresidena Garfield, mahope o kona make ana i ka poka a kekahi o keia poe anaki. Ua ae ia na kanaka e komo mai ma ka puka mamua ma ka palua. Hele aku a hiki iwaena o keia hale e waiho mai ana ke kino o ka Peresidena. Ma keia wahi hele kekahi ma ka akau a hele hoi kekahi ma ka hema a puka loa ma ka puka mahope. Ua manao wale ia no e hana ia aku ana no pela ke hiki mai ke Kino o ka Peresidena.

Ke hoomakaukau ia nei ka hele no ka hoi ana mai o Mrs. Makinale, a ke kali aku nei ka laua mau kauwa me ka hoomanawanui o kona hiki mai. Aole i maopopo loa ka hiki ame ka hiki ole ia Mrs. Makinale ke ukali mai i ke kino o kana kane. Ua makemake na kauka e hoihoi mai iaia i ke Kapikala, aka, i na e ike ana lakou e poino ana oia ma ia hana ana e weiho ia ana no oia ma Bafulo.

Ma na luakini nui apau loa ma ke Kapikala ua malamaia kekahi mau halawai hoomanao no ka make ana o ka Peresidena. Ua loaa mai no hoi ka lohe ua pule ka Pope nui ma Roma hookahi hora me ka hoomaha ole no ka uhane o ka Peresidena. E malama ia ana he anaina haipule ma ke Kapikala i ka Poakolu nei. E hiki ae ana ke kino o ka Peresidena i ke Kapikala mamua o keia manawa.

 

HOALOHALOHA MAI NA AINA E

 

I ka loaa ana aku o ka lohe i ka Moi Eluene o Enelani ua Telegalapa koke mai la oia:

“Me ka oialo, ke komo pu aku nei wau me oe, ame ka lahui Amerika iloko o ke kanikau no ka nalo ana aku o ko oukou Peresidena i aloha nui ia.”

 

ELUENE, Rex.

 

Aole mai ka Moi wale mai na olelo hoalohaloha aka mai na kanaka koikoi mai a pau o Pelekane. I keia ame kein minute e loaa mau mai ana kekahi mau olelo hoalohaloha. Ua hoomanao na kanaka o Pelekane i ka hana maikai a Peresidena i ka make ana o Kuini Vitoria, ame kana mau olelo hoalohaloha maikai, ame kana boke pua i makana aku ai, a ua lilo ia i mea nui loa ia lakou. Ua loaa mai na leka e hoike mai ana i ko lakou kaumaha no ka make ana o ka Peresidena mai na kanaka lehulehu mai. Ua hoouna mai na ohana alii a pau loa i ko lakou aloha.

Aole o Enelani wale ma keia haawina aka o na Aupuni apau ma Europa ame ka aina kahiko. Piha na nupepa o Europa i ka mahalo no ka Peresidena. Ua puka mai na nupepa apau loa iloko o ke kanikau e hoike ana hoi i ko lakou aloha ame ko lakou makemake e hoohanohano aku i ka Peresidena i aloha nui ia e na kanaka. Ma na wahi apau ua ike ia na hae e kau ana i ka hapa, a ma na hale kuai ua kau ia na lole kanikau. Penei ka Telekalama a ka Moi kaulana o Kelemania:

Ia Mrs. Makinale, Bafulo: -Ke komo pu aku nei ka Moiwahine ame a’u iloko o na ehaeha i loaa mai ia oe ame kou lahui mamuli o ka lawe ia ana aku o ke ola makamae o kau kane e ka lima aloha ole o kekahi pepehi-kanaka. Ke noi nei maua i ka Makua Mana Loa nana i haawi mai ia olua na makahiki loihi o ka noho’na hauoli e hoomama mai i kou kaumaha i keia mau la o ka ehaeha.”

 

WILLIAM, I. R.

 

I ka lohe ana o ka Emepera o Kelemania i ka make o ka Peresidena ua kauoha koke oia i na hae apau loa o na moku kaua ame na hale aupuni e huki ia a hapa, a e kau ia ka hae Amerika mamua loa o na moku kaua.

Penei ka Telekalama a ka Peresidena Loubert o Palani:

Ua lohe mai wau me ke kaumaha, ua haalele mai ka mea hanohano, Mr. Makinale, i keia ola ana mamuli o ka poka a ka enemi. Ke komo pu aku nei wau me oe iloko o keia kaumaha, ame ka lahui hoi i aloha iala me ka oiaio.”

 

EMILE LOUBERT.

 

Ua kakau ia keia ia Mrs. Makinale, a ua nui ke kaumaha o na kanaka ma Palani no ka make ana o Peresidena Makinale, a ke kanikau nei lakou e like me ko lakou kanikau ana i ko lakou alii ponoi.

Aohe aupuni nui i koe ma ka hoouna ana mai i ka lakou mau olelo hoalohaloha i Amerika no ka make ana o ka Peresidena, e hoike mai ana hoi elike me kona aloha ia ma kona aina peia kona aloha ia ma kona aina peia kona aloha ia ma na wahi apau i lohe ia kona inoa.

 

MAKEMAKE E HOOKOLOKOLO KOKE IA KA ENEMI.

 

Ke koi nui nei na kanaka e hookolokolo koke ia ka mea nana i ki ka Peresidena i ka pu i keia manawa. (He 28 wale no makahiki o keia kanaka a aole he 82 e like me ka puka hewa ana aku. He hewa ia no na keiki hoonohohua i ike ola ia.) Ua hele aku na kanaka i mua o ke Kiaaina o Nu Ioka a koi aku iaia e hookolokolo koke ia keia kanaka. Ke makemake nei kekahi poe aole e ae ia na lunakanawai maoli e noonoo i keia hihia aka e koho ia i mau kanaka kuokoa loa a na lakou e noonoo kona hihia. Ke manao nei hoi kekahi ua hiki loa no i na lunakanawai ke lawelawe i kona hihia. Aole i maopopo ioa i keia manawa na mea nana e nana ana keia hihia aka ke manao wale ia nei no e koho ia ana i mau lunakanawai ku i ka wa a na lakou e nana keia hihia.

 

KONA MAU WAIWAI I KOE.

 

O ka waiwai i’o o na waiwai apau loa i koe iho o ka Peresidena ua hiki aku i ka $200,000. I kona manawa i koho ia ai i Peresidena no Amerika aole hookahi keneka ma kona inoa, a ua komo hia oia iloko o na aie he nui. Noho oia ma ke ano he Peresidena no Amerika, aole hookahi keneka i hiki iaia ke kapa iho nana ponoi. Ua ike kona mau hoa’loha i keia mea, a ua uku koke ia kona mau aie e lakou: I kona noho ana ma ke ano he Peresidena, ua hiki kana loaa iloko o ka pule hookahi i kahi o ke kaukani kala, a ua hoomaka oia e hoihoi aku i ke kala a kona mau hoa’loha i kokua ai iaia. Ma mua o kona make ana ua pau loa keia mau aie i ka uku ia, a koe iho la keia $200,000.

Mamua o kona make ana ua hana mua oia i kana palapala hooilina e waiho anai ka nui o kona mau waiwai apau loa ma ka inoa o kana wahine. Iloko o kona manawa i loko o ka pilikia aole oia i makemake E hoololi ae i keia palapala hooilina.

He nui na wahi ana i inusua ai i kona ola, a ua uku ia aku kekahi o keia mau inisua i kana wahine i ka maopopo ana o kona make.

 

HANA IA ME KA LAAU MAKE

 

Ua manao loa na kauka i keia manawa ua hana ia keia poka i ki ia ai ka Peresidena me kekahi laau make. O ke kumu o ko lakou manao ana pela oia no ka loaa ana @ na hoailona o ka laau make iloko o kona kino ma ka wahi o keia poka i komo ai. Ua manao ia e kaha ia ana kona kino a huli pono ia ka oiaio o keia manao o lakou. Ua hoike ae kekahi kauka akamai loa ua maopopo loa iaia ua hana ia keia poka me ka laau make a oia kekahi kumu hiki ole i ka ike o na kauka ke paa mai i kona ola.

 

Hookohuia o Rusawela i Peresidena.

 

(Mai ka aoao 1 mai.)

 

He ohana kuonoono no kona aole no nae hoi i ka waiwai loa. Ua kaulana kona ohana ma ke kaua a ua komo mai ia manao kaua iloko o keia keiki. I ka manawa i kaua ai ma Kiuba oia kekahi o na alii koa kaulana loa. Ua hoonaauao ia oia ma ke kula kiekie loa o Harvard i ka 27 o kona mau makahiki. Mahope o kona puka ana mai keia kula kiekie loa mai ua hele aku oia e kaahele ma Europa. I kona hoi ana mai ua hoomaka oia e a’o kanawai. I ka makahiki 1881 ua koho ia oia i luna makaainana. I ka makahiki 1883 ame 1884 ua koho hou ia oia, a oiai oia iloko o ka ahaolelo ua ike ia kona akamai a me kona naauao ma na ninau ano nui.Ua koho mau ia oia i alakai. I ka makahiki 1886 ua koho ia oia i moho holo Mayor no ka aoao o na Rupupalika ma Nu Ioka aka ua haule oia. Mahope mai ua hookohu ia oia e Peresidena Harrisons i komikina no na hana aupuni. I ka makahiki 1887 ua kahea ia aku oia e ka Peresidena e hoi mai i hope kakauolelo no ka oihana kaua. Makeia wahi oia kahi i hana ai a puka ke kaua. Ua hele aku oia i Kiuba a i kona hoi ana mai ua makemake loa na kanaka iaia e holo kiaaina. Ua holo oia a lilo i Kiaaina no Nu Ioka, ke kulanakauhale nui loa ma Amerika. I ke kau koho Balota iho nei ua noi ia oia e holo i hope Peresidena, a puka hou no oia ma keia oihana. I keia manawa ua lilo oia ke alakai o kekahi aupuni nui loa.

He kanaka makemake loa oia i ka uhai holoholona, he paniolo kekahi hana ana. Ua noho oia ma ke ano he paniolo no kekahi mau makahiki a ua olelo ia oia kekahi kanaka kau lio akamai loa ma Amerika. He kanaka pu ni uhai holoholona oia, a oia no kona kumu i hele ai i ka kuahiwi mamua o ka make ana o kona poo ma ka oihana. Ma ke kahua kaua ua hoike ae oia i kona wiwo ole a ua aloha ia oia e kona mau koa no kona malama i ko lakou ola kino. He mea nui kona mau koa iaia a he mea nui no hoi oia i kona mau koa. He kanaka kakau moolelo, haku mele, kakau moolelo kaao, a he kalaiaina Naauao.

Ua maopopo loa i na kanaka naauao ma Amerika ua palekana ka aina malalo o kana hookele ana. He punahele nui oia na na kanaka. Ke nana aku iaia he opiopio loa kona heleheiena.

Iloko o ka makahiki 1886 ua mare oia ia Miss Edith Kermit Carow’ a he elima a laua keiki, he ekolu keike kane a he elua kaikamahine. He hale maikai ko laua mawaho aku o ke kulanakauhale o Nu Ioka a iloko o ko laua hale e ike ia ai ka ili o na holoholona like ole i loaa iaia ma na kuahiwi. Aole ona makemake nuji i ka launa ana me na kanaka ma na anaina lealea aka he oluolu ma ka hookipa ana i na malihini.

Ke noi nei makou e kokua ia mai oia ma kana hookele aupuni ana.

 

HOOLE IA KA NOI A NA LOIO.

 

Hoomau ia no o Lunakanawai Humepere ma ka Oihana.

 

Mahope o ka huli pono ana ma na aoao apau o ka palapala noi a na loio e hoopau ia Lunakanawai Humepere ua hoike ae ka Loio Kuhina Knox ua ike oia aole i kupono na koi a na loio a ua pono no e hoomau aku o Lunakanawai Humepere ma ka oihana. Ua manao ka loio kuhina ua oi loa aku na kue mamua o ka mea kupono, a ua hana ka lunakanawai ma ka mea ana i manao ai oia ka pono.

Ua olelo ae oia he mea maikai i na loio e hana like me na lunakanawai a aole e kue aku ia lakou, koe ma na mea hiki ole ke uumi mai. Ina e hana kekahi lunakanawai i kekahi mea kupono ole iaia ke hana alaila ua hiki i na loio ke hoopuka akea ia hewa.

 

KASTOL.

O KE KASTOL@

AILA HOONAHA m@ik@

kaukauia me ka maema@ ai ke inu me ka paku’i @ no no na meteria o ke@ aila. He hiki loa i na keik@ me ka hakalia ole a h@ kou makemake i keia laau@ no ka like me ka hone.

O ka lepe paa kekahi m@ oulu mai i na mea inoi@ Ina e nele i ke koke ma@ e hiki i kekahi mea ke m@ ke oia loihi. Oia ih@ la n@ no ke @ kino. O ke Kastol nana e hookaawaie i na @ a pau o ka naau. I na@ lanakila i na paahana i h@ ia ilok@ o ke kino, alaila@ nei ka holomua o ke oia. P@ e hoopihaia ai na mea i ho@ e ka ma’i. He elua ano o na on@ STOL e kuaiia nei, he omole @ a he omole 50 keneka.

Hoo@akaukauia e ka Hui w@

            HOBRON DRUG@

            King@

 

I mua o ka Aha Kom@

kina Pauahi

 

Nui na Kepani me na Uaki Go@

Hiki aku ke Kumukuai@

Kanalima Kala

 

Mawaena o ka haneri @ hiku kumamalima koi pau@ pani o noonoo ia nei imu@ kina nana pau-ahi ilok@ kahi. Iwaena o keia mau@ ua ike ia ka nui o na k@ pani haahaa mai no keka@ gula kumukuai kiekie. @ me kekahi mau mea hom@ Nakamura ka inoa o kekahi @ kepani i hiki aku e koi no kan@ koi apau loa, a mai loko a@ hoike ae olia he naki gula k@k@ ke kumakuai i hiki aku i k@ kala, a he kaula uaki i hiki ak@ mukuai i ke kanaha kaia. I @ mea hoonanai no aneane o pau mau wahi waiwai. Ua hoike a@ kuai oia i keia uaki mai keka@ koa i holo aku no Manila, a u@ hiko no i kona kuai ana. A@ ka mea i kuai i na uaki @ kaia aka ua nui a lehulehu @ i keia pilikia hookahi. @ u@ loa he mau koi kalohe wale n@

Ua noi mai kekahi kepani @ aku oia he $18 no kekahi kom@ nalowale, he komo ano like nie@ mo mare a kakou e ike nei. I @ ke ana aku o Makapolena i k@ mo i oi ae ka maikai mamua @ k@ puka o keia kepani, he $8 waie@ ua puiwa loa oia. Ua hoopaak@ mai la no nae oia ua kuai oia komo mai kekahi kela o luna o @ ku kaua Kepani no keia kum@ hoike ia ae la maluna. He nui @ liilii i maopopo loa aole i loaa @ a ina i loaa aole lakou i uku @ mukuai kiekie e like me keia @ na kepani wale ma keia haa@ o na kanaka Hawaii nohoi k@ ka umeke nae hoi ko lakou @

 

NO NA KAUWA HA@

 

O oe auanei ka luna @ mau kauwa a i ole oia @ ou? O ke ake kekahi o k@ wa. He hooko auanei @ makemake a i ole me ka @ e hoolimalima aku ai mam@ ana iaia ke hana i kou ma@ O ka puuwai, ka opu hoo@ paa, o lakou kekahi. Ke @ nei lakou i kou mau mak@ maikai a i ole ke hana n@ lakou hana? Ina e lohe @ kanaka e olelo ana. “Ao@ ke hana i kena he maka@ puuwai,” a i ole paha e @ makemake wau e ai i k@ aka aole hiki i kou opu k@ ano mea,” a i ole e oleio ana @ mea pono loa ia’u e nana p@n @ mea e inu ai no kuu mau puu@ hiki loa ke hoomaopopo ia @ na o kana m. u kauwa law@law@ hana ana na kauwa maik@i ua ha@ kou i ka lakou hana me ka loh@ aku, Pela ka hana maikai a kou@ wai, ake. puupaa, ame na mea h@ kou kino e pono ai ke hana i @ maikai ka lakou hana ana i ka@ bana. Ina he like ka lakou ha@ aole e ike ia ana ua hana lak@ Pehea ina aole e hana ana k@ lala i ka lakou mau hana me ka @ He hookahi wale no hana m@ hana ai mai loko mai o na @ oia ka laau Sagawa. Ina aole@ kai o ka hana a na mea hana@ kou kino u hiki loa i keia laa@ naha ke hooponopono aku i k@ hana a hiki i ka maikai loa@ lilo keia laau i mea hooikaik@ lakou, a i mea hoi nana e h@ ae na mea apau e keak@a m@ ka lakou hana i na manawa@ keia hookaawale ana i keia @ ua maikai ka, hana a like ko @ welawe ana i ka lakou mau h@ ole. Maikai mai kou ola kino a @ hoi kau ai. Ina ua makemake @ loaa iaia ke ola kino maikai a@ ka hana ana a na mea hana @ kino he mea maikai loa iaia e @ laau Sagawa. E loaa no keia @ ka Hale Kuai Laau o HORRON@ CO., na Agena no ka Laau Ki@ Hawaii nei.

 

Ua hoomakaukau iho nei na @ ka aoao Home Rula i kekahi @ noi e hoopau ia ae o Kiaaina I@ hookomo ia aku o Wilikoki @ wahi. Ua lohe mai makou ua @ ia aku nei keia palapala noi.