Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 36, 30 ʻAukake 1901 — Page 1
This text was transcribed by: | Cyndi Defenbaugh |
This work is dedicated to: | Leroy Jack Wilder, Kashaya Pomo |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HOI MAI O KIAAINA DOLE
Maikai Kona Ola Kino
---Makaukau no ka
Hana
Makemake Nui Oia e Malamaia na
Ululaau Kuahiwi o ka
Aina Nei
Ma ke Kinau o ka Poano i hala i @mai ai ke Kiaaina mai kana huakai @maha mai ma na mauna ame na wa @@@ loaa ai o ke ola maikai. Ua piha @@@ ua mahina o keia hele hoomaha @@ laua a i ka hoi ana mai nei ua @@ like k@ laua ola kino. Ua ano @@ iki ke kino o Kiaaina Dole a @@@hoike mai ua maikai kona ola @@ua makaukau hoi no ka hana @@ niho nei imua ona. Aole nae lawelawe koke ana i ka hana i @@wa a hiki i ka pau ana o ka @@Teritori a Kiaaina Kuikawa @@@@ hana nei. Oiai ua lawelawe @@ hanaua aneane e pau he @@ kai @ hookuu aku iaia a pau @@@ hoike. I ka manawa e pau @@ lawelawe hou ai o Dole @@@@kona keena.
@@ na mea nui loa i ka ma@@@ Kiaaina i keia manawa oia @@@ ana ia o na ululaau kua@@@ ma na mauna mawaena @@@ Kea me Hualalai, ua ike oia @@@ mau hipa lehulehu e hana ino @@ laau ulu hou ae. O keia ka @@ mea ai a ma ko lakou ai ana i @@ u laau ulu hou ae ua pau ka @@@ ae o na laau e lawe i ka wahi @@ u kahiko iu aneane e hina. I ka @@ hina ai o na laau nui e ku @@ia manawa e oneanea ana keia mauna. Ina aole e nana pono ia @@ mau laau kuahiwi e hiki mai @@manawa e oneanea ai na Mauna @@@ wale ka holoholona nana @@@ mau laau ulu hou ae aka @@ a lehulehu ae o na holoholo @@.
Makemake nui loa o ke Kiaaina @@@kaawale ana ikekahi mau eka, @@ a i ole he 50,000 no ka hooulu @@ i keia mau laau pilikia mai mau holoholona mai. Na laau nui @@ hiki la lakou ke kii e ai. O na @@ kekahi mea kokua i ka huki @@ i na paka ua maluna o ka @@.
@@@@waena o keia mau laau a ulu @@ hanaino ia nei hoi e keia mau @@ na kekahi o na laau kahiko loa @@ a i kaulana hoi ina la i hala. @@ e pa ia ana kekahi o keia mau @@ ka paa ana mai i keia mau @@ na i waho e nele ana na kuahi@@ maikai.
@@@ mea nui loa ana i ike aku @@ oia ke alanui a puni o Ha@@ he mau mile alanui iu koe ma @@ i Hana ia a he mea maikai @@ keia. Aole nae e nana ia ana @@mea a hiki i ka hoi ana mai @@ Nui o na Hana Aupuni. Jas. @@ mai kana huakai kaapuni @@ oia ke hele kaapuni nei e na@@ ka hana a kana keena.
@@@ hi mea nui loa ola no ka wai @@@. O ka wai e inu ia nei i keia @@ mai kekahi luawai mai i ko@@ i ka wahi noho o kekahi poe @@ a aole i ike ia aku ko lakou @@ keia wai a loaa mai na ma’i @@. aia maluna aku o keia ke@@wai i hiki e hoolawa i ke ku@@ i na manawa apau loa a @@ana pono ia keia mea he pomai@@ke loaa mai ana. O ka hana @@ loa a ke aupuni e hana ai o ka @@ i keia lua wai ame na aina a @@ poai ana i keia luawai i ole @@ hou ia mai e na kanaka a inoino @@ ka wai e like me keia manawa. @@ hana wale ia ana ka luawai @@ hemahema ia no ka aina e poai @@ like hou ana no keia luawai me @@ mua i keia manawa. O ka ke ola o na kanaka e noho ana ma @@ wahi a ina e inoino ka wai inu @@ pu ana me na ola kino he lehu@@.
@@ kekahi mea maikai loa a ke Kiaaina @@ oia no ka hooikaika o kekahi poe @ kakaikahi ma ka aina mahiai. @@ na maikai keia a he hana hoowai@@ Ma Olaa he nui no hoiu ka @@ kala no ke kuai ana mai i na mea @@kemake ia. O keia mau mahina ai @@me na mahiai lehulehu kekahi mea @@ hoowaiwai ka aina. Hauoli oia @@ ke nui ana i na kanaka ame na @@ e lawe nui ana i ka hoolima@@ na aina lei alii. Ma keia hana @@ loaa ia lakou ka aina e noho @@ ame ka home hoi no keia mua @@ Ma keia hana ana nohoi ua loaa @@u ka aina e hana ai i mahina ai @@kuai aku no ke kala.
@@@ maopopo no iaia ua maikai na @@ apau i nanaia ma Honolulu nei @na manawa i hele ai a hiki wale @@ hoi ana maila nolaila aole oia @@ no ia mea. No ka haawi hou @@ i manawa no ka ahaolelo ua @@ oia ua pololei no keia hana ia @@ no ka mea aole i maopopo iaia @@ wai e loaa mai ana mai keia kau @ka wa mai. Makemake ke Kiaaina e @@ kekahi mau kanaka naauao i @@ manawa e hooponopono i ka bila kauna e like me ka ano o ka noho na kauna o kekahi o na kulanakauhale nui ma Amerika a e makaukau mamua o ka noho ana o keia kau ahaolelo ae i loko o 1903.
Ua hoohala ia keia mau mahina elua ma na Mauna i ka uhai holoholona ame ka hele ana mao a maanei e hoomaha ai. He nui na puaa ahiu na pelehu ahiu ame kekahi mau holoholona ahiu e ae a he nui ka lealea i ka uhai ana ia lakou. Hauoli makou i ka maikai hou ana o ke ola o ke poo o keia Teriiotr a o ka makou e pule nei e hoomau ia mai kona ola kino maikai.
Kuee o Palani
me Kuleke.
Ke manao ia nei e Kaua aku ana Laua ma keia mua aku
No ka malama ole o ka Moi o Kuleke i kana olelo no ka Uku
ana i ke Dala Aie o Kuleke ia Palani
Ma na Nupepa o na Aina e hope loa mai nei i loaa mai ai ka lohe e pili ana i ke kuee mawaena o Kuleke me Palani. O ke kumu nui o keia pilikia oia no ka malama ole o ka Moi o Kuleke i kana olelo e pili ana no ka uku ana i kekahi mau kala aie o Kuleke ia Palani. Ua hoouna ia aku ke Kanikela Palani imua ona e nana i keia mea a i ko laua hui ana ua ae mai oia e hoouna mai ana oia i ke kala i kekahi la ae. I ka hiki ana mai oia la he okoa kana i hana ai. Ua hoouna mai la he leka okoa loa a aole i uku ia mai keia mau kala. No keia kumu ua Telegalapa koke keia Kanikela i kona aina a ua loaa mai ka lohe mai ke keena o na aina e ma Palani e kauoha mai ana e uku koke ia keia mau kala a i ole ia e haawi ana lakou i ka palapala hookuu i ke Kanikela o Kuleke ma Palani no k a hoi ana i kona aina a o ka manao oia e kukala kaua ana o Palani ia Kuleke. I ka manawa e hoi ai o keia mau Kanikela i ko laua mau aina hoi mai ko Kuleke ma Kuleke a hoi aku ko Palani no Palani o ka manawa iho la no ia e hoomaka ai o ke kaua.
O ke kumu o keia pilikia oia no ka uapo a Palani i kukulu ai malalo o ka aelike me Kuleke. Ua aelike laua e kukulu o Palani i kekahi uapo a e kaki i na moku apau e komo mai ana. Ua kau ia i uku like a ina aole e loaa ka puka i manao oia a i aelike ia hoi e keia mau aupuni elua ia Palani alaila ua ae o Kuleke e uku aku ia lakou i ke koena. I ka hana ana o Palani i keia uapo a kaki e like me ka aelike aole i loaa mai na kala i aelike ia. No keia kumu ua koi aku nei lakou ia Kuleke e uku mai i ke koena e like me ka aelike. Aole i uku mai o Kulke aka ke hoolalau wale mai ne no. Ua maopopo loa e kaua ana laua ina aole e hooko ia na koi a Palanai ma keia mea. Ua hoouna ia aku nei hookahi moku kaua e Palani no Kuleke a he nui na moku i makaukau e uhai aku mahope i ka manawa maopopo pono ai o ka manao o ka Moi o Kuleke.
Ua aie no o Kuleke ia Amerika mamua koke aku nei ame ka hana nui i uku ia mai ai. Ua hoounaia kekahi mo ku kaua ilaila a ua kauoha ia aku o Kuleke e uku koke mai. No ka maka’u o kaua me Amerika ua uku koke ia keia mau kala a ke ike hou aku nei no kakou ia Kuleke nawaliwali e hoao ana e hoonele aku ia Palani i na kala i aelike ia e laua.
HAUNAELE MA KAPALAKIKO
Ua hoike aku makou ia oukou e na makamaka heluhelu i ka pule i hala e pili ana no ka haunaele nui ma Kapalakiko mawaena o na kanaka hana mae ko lakou mau luna hana. Mamuli o keia haunaele ua nui na moku i hiki ole ke holo. Aole hiki ke loaa na kanaka hana e hele ma ka uapo e hana ai no ka maka’u o pepehi ia e keia poe kanaka i makemake ole e hana a hiki i ke ko ana o ko lakou makemake. Hiki ole i na moku ahi ke holo no ka nui ole o na kanaka hana e hoopiha ai i ka moku me ka lanahu. Mamuli o keia ua hiki ole ke loaa mai i na hale kuai mea ai o keia kulanakauhale ame kekahi mau wahi e ae na mea ai a lakou i makemake ai.
Ua hoike ae na kanaka kuai mea ai o keia kulanakauhale e pilikia ana ka kou i ka palaoa ina e mau loa ana keia haunaele. Ua uuku loa ka palaoa iloko o ke kulanakauhale i keia manawa. O na kanaka e noho nei ma Honolulu nei ame kekahi mau wahi ke ai nei i ka ai palaoa kekahi e pilikia loa ana mamuli o keia nele. Mamuli o ka ma’i o ke kalo ua emi mai ka nui o ka ai o ka aina i keia manawa he nui na kanaka Hawaii e ai nei i ka ai palaoa. He mea maikai e kuai nui i na eke palaoa i keia manawa mamua o ka pau loa ana mai.
Aole i ike ia kekahi haunaele nui ma Kapalakiko elike me keia. Hoike mai kekahi mau makamaka e noho nei malaila ua kau ka weli ke hele i ka po i keia manawa no ka maka’u o pepehi ia mai e keia poe. He nui na ohana i nele i ka mea ai a he ku i ka manaonao ke nana aku. Ua paa ko lakou manao e hooko ia ko lakou makemake a ke palo nei lakou me ka ikaika. ua hele pu na wahine ame na keiki e kokua a lakou.
Ua hiki hou mai o
Francis Murphy.
Ua Kapaia Oia ke Kaula o ka Hoole Waiona
ma na wahi apau ana i hele ai.
He Kanaka Akamai i ka Haiolelo Ana, he oluolu, he akamai i ka
Hoolealea ana i ke Anaina, a he Hoole Waiona Oiaio.
Ma luna o ka Ventura o ka po Poalua nei i hiki hou mai ai o Francis Murphy ke Kaula kaulana loa ma ke ao nei o ka hoole waiona. He ehiku mahina i hala ae nei ma Honolulu nei oia a malalo o kana alakai ana ua nui na kanaka ame na haole i haalele i ka waiona. Mawaena o keia poe i haalele i ka waiona. Mawaena o keia poe i haalele ua ike ia o Franklin Austin (Aukina). Mai ka manawa i haalele ai o Aukina i ka lama a hiki wale no i keia manawa ua lawelawe oia i ka hana a keia Kaula oia hoi ka hoao ana e huki mai i na hoa kanaka mai loko mai o ka hale paahao o ka waiona, ka ona, ame na mea ino e hiki mai ana mamuli o ka lama. Ina no o keia kanaka hookahi wale no kei lilo mai no ka pono ua lawa no ia, aka aole oia hookahi wale, he nui a lehulehu. Ua holo aku nei oia no Aukekelalia, a ua kali aku nei na kanaka ana i hoopomaikai ai o kona hoi hou mai no Hawaii nei e kokiua i ka hooikaika ana e i ko lakou mau naau nawaliwali i ke kue ana aku i keia waiona. Ua hoomakaukau ia kekahi puali paikau nui, hoomakaukau ia he halawai nui ma Kawaiahao i kona mana e hiki mai ai, a ua hoomakaukau ia e hookipa aku iaia e like me ka hookipa ana ia o kekahi alii, a he alii i’o no oia, he alii ku-e waiona.
I ka ike ana ia o ka moku ua piha koke ka uapo i na kanaka lehulehu. I ke kaalo ana o ka moku mawaho o ka hale ipukukui ua lohe ia aku la ka leo u-a o na keiki mai na hale waapa mai e hoike mai ana i ko lakou hauoli i ka ike hou ana i keia Kaula o ka hoole waiona. I ke kokoke ana mai i ka uapo ua haawi ia aku la kekahi mau huro i alakai ia e Aukina. Ua wehe koke ae la oia i kona papale a hoomaka mai la e ani peahi i ka lehulehu e nana aku ana iaia. I ka pili ana mai o ka moku i ka uapo ua haiolelo mai ka oia”
“E na keiki, ua hauoli loa wau i ka hui hou ana me oukou. He mea keia e hoohauoli ana i kuu puuwai. Ke ike nei wau ua kolo na aa o na anoano a’u i lulu ai, ua maopopo mua no ia’u e kolo ana, e hoomaikai ia ka Mea Mana Loa. Ua makemake oukou ia’u e noho hou me oukou? Ua pono ia, aka e na keiki e noonoo oukou he wahine ka’u aia ma Kapalakiko ke kali mai ia o ko’u hoi aku. He mea maikai e hoi koke aku wau iaia oiai he manawa loihi keia kaawale ana. O keia ka nani loa mawaena o na kulanakauhale lehulehu a’u i makaikai aku nei. E ike hou aku ana kakou. Na ke Akua e malama ia oukou.”
Mai keia wahi aku ua lawe loa ia aku la oia i ka lumi i hai ia no ka lawelawe ana i kana anoano i kanu ai. Kakau koke aku la oia i keka i kana wahine e holo koke mai no Honolulu nei me ka hoike pu ana aku i ke kumu o kona hiki ole ana aku nei ma keia moku e like me kana i hoike mua aku ai i kana wahine.
Oiai oia e hana ana i keia hana e hoomakaukau ia ana kekahi puali nui no ka hele ana me ia a puni na alanui nui o ke kulanakauhale nei. I kona makaukau ana ua hoomaka ka puali e maki. O ka mea maikai loa iloko o keia puali oia no na keiki liilii me na ipukukui, e like me ka kakou i ike ai i ka manawa koho balota. Mahope o ke kaapuni ana ua hoi aku keia puali no ka Luakini o Kawaiahao a malaila oia i haiolelo hou mai ai. Aole no i piha loa ka luakini oiai ua manao kekahi poe aole oia e hiki mai ana i keia po, aka o ka poe i hele ae ua piha i kahauoli ame ka makemake e lohe i na olelo maikai mai keia Kaula mai.
Hoomaka na hana ma ka Luakini i wa hora 8:40. Na Bancroft ka haiolelo hookipa. Himeni ia ka himeni wehe. Ku mai o Aukina. Ua paipai ia oia e na kanaka i kona ku ana mai. Ua hoomanao ae la lakou o keia kanaka ana e kokua nei oia ka mea nana oia i huki mai mai loko mai o ka kaulahao o ka waiona. Penei kekahi o kana mau olelo:
“Ua hiki ole ia’u ke hoike aku ma ka olelo i ka nui o ko’u hauoli i ke apo aloha ana aku i kuu kumu, ka makua Francis Murphy, ka mea nana i hoopakele mai ia’u mai ka ikaika mai o ka waiona. I keia la he kauwa wau na ka Haku a na keia keonimana a e paio aku ana maua me ka ikaika i loaa ia maua no ka pono o na hoa kanaka i paa la e ka waiona. Ua hiki mai keia makua a malalo o kana alakai ana me kana mau olelo maikai ua huki ia aku makou a pili me ia. Ua kukulu makou i hale no kela ame keia e makemake ana e kokua i kekahi hoa kanaka. He wahi e hele ai ka mea i paa loihi ia e ka waiona e hoonanea me na hoa’loha. He wahi i noho ia e ka pumehana o ke aloha o ka hoa kanaka no kekahi hoa kanaka. E paio pu kakou me ka makua ke Kaula o ka hoole waiona ma keia hana maikai a oiai oia maanei ua hiki loa ia kakou ke hana me ka ikaika.” (Paipai)
Ua hoolauna mai la oia i ke anaina i keia Kaula, a i kona ku ana mai ua hoomaka koke ke anaina e paipai. Penei kekahi o kana mau olelo:
“Na hoa’loha, ua hiki ole ia’u ke hoike aku i ka nui o ko’u puiwa ame ko’u mai ia’u. He mea ia na’u e hoomanao mau ai i na la apau o ko’u ola ana. Ua manao mai nei wau e hoi loa aku no Kapalakiko e ike i ka’u wahine ame na keiki e kali mai la ma keia wahi o ko’u hoi aku, aka ke paa mai nei hoi oukou ia’u. Pehea ana la kakou e hana ai? E hoouna paha kakou iaia e holo mai i Honolulu nei? Oia ka kakou hana maikai. Ua piha maoli no na kanaka o keia aina nani lua ole i ka naau oluolu. O ka mea mua loa nana i hoike mai ia’u i ke aloha ame ka iini o na kanaka o kei kulanakauhale e ike ia’u oia no ka nupepa Advertiser. Ua piha keia nupepa maikai i na olelo maikai e pili ana no’u ame ka hookipa maikai e haawi ia mai ana, a kakou hoi i ike like mai nei. He mau mea keia na’u e poina ole ai. He kanaka makemake wau i ka poe lokomaikai a oluolu.
“He maikai ka moana a makou i hoi mai nei. Hauoli makou a hiki wale no i ka aina. He nui ka mea ai ame ka mea inu. O keia kekahi mea nana i hoohauoli loa ia’u oiai he kanaka makemake wau i ka ai ame na mea inu maikai. He maikai ko’u ola kino a aole hookahi wahi eha o ko’u kino. O ka hana nui imua o kakou oia ke kokua ana i na hoa kanaka mai loko mai o ka lima o ka waiona. O ka waiona kekahi mea nana e huki nei kekahi mau kanaka maikai iloko o ka lepo ame ka hilahila. E hoao kakou e hoopakele mai ia lakou. Eia ko kakou makamaka a hoa’loha, Mr. Aukina. Mai kona pakele ana a hiki i keia manawa nui kona hooikaika ma keia hana maikai. Ua hoolimalima aku oia i lumi no keia hui a lawelawe i ka hana. O ka inu ana i ka waiona ua like loa ia me ke aloha ana i kekahi mea au i ike mua ole. I kou manawa no e ike ai i kekahi helelehena u’i ua komo koke no ke aloha, a mamua o kou ike ana ua pau poo pau hi’u oe iloko o ke aloha. A pela iho la no ka inu. Ike aku i ka nani o ke kiaha, a mamua o kou ike ana ua pau poo pau hi’u oe iloko o ka muliwai o ka waiona. Aka ua hiki no ia kakou ka hoopakele mai i kekahi o lakou i na kakou e hana. Na ke Akua no e kokua mai.
“Ke kali mai la paha kuu wahine aloha o ka hiki aku o ka moku-ahi Ventura me kana kane, aka eia oia ma Honolulu nei. E niau mai ana oia ina ohua ina aia wau iluna o ka moku a i kona manawa e lohe aku ai ua noho aku nei i Honolulu pehea ana la kona manao? He eiwa mahina o ko maua kaawale ana a ua makemake loa oia e ike mai i na helehelena o kana kane. Ke noho mai la oia me ka hoomanawanui me na lei aloha a maua. Aka o ka hana, ka mea nui. E hoouna kakou iaia e holo mai e hana pu me kakou. Manao wau ke makemake nei oukou e ike iaia.
“Ua hele aku wau no Aukekelalia. He aina maikai loa keia. He nani a he oluolu no hoi na kanaka ma keia wahi. Ua hana wau me lakou. Aole no he nui loa o ka poe ona ma keia wahi aka aia no kekahi malaila. Ke hoomanao nei wau i kekahi kanaka halwai. Ua hikaka hele mai oia a hiki ma kekahi pou. Noho i lalo. I ka manawa i kahea ia ai e hele mai na kanaka e kakau i ka palapala hoole waiona ua hoao ae ia oia e ku i luna aka aole hiki. He ekolu manawa kona hoao ana aole no i hiki. Ua iho koke mai la wau mai ka awai mai a noi aku la iaia e hele mai me a’u. Hoole mai la oia. Hoike aku la wau iaia ua makemake na poe apau i aloha iaia e hel mai oia. Mahope o kekahi kamailio ana ua ae mai la oia. Hele maua a kakau oia i keia palapala hoole waiona. I ka pau ana a hoi mai ola e noho ua hiki mai la kana wahine, apo ae la iaia a honi aku la i kana kane. Ke manao nei wau ua hauoli ko laua noho ana i keia manawa. I ko’u haalele ana aku nei i keia wahi ua noi mai lakou ia’u e hoi hou aku. Olelo aku wau ina wau e hoi hou mai ana e lawe pu mai ana wau i kuu wahine.
“He mea maikai e kakau na makua i keia palapala hoole waiona a hoao e haalele i keia ino. I na no e inu na makua pehea la e hiki ai ia laua ke a’o aku i na keiki aole e inu? No ka pono ame ka pomaikai o ka oukou mau keiki he mea maikai e haalele oukou i ka waiona. E na kane e haalele i ka waiona no ka pono ame ka pomaikai o kau wahine ame kau mau keiki. E na wahine mai hoomaka koke e huhu i kaoukou kane i kona manawa e hoi mai ai ua ona. E kali iki ka huhu. Haawi i manawa nona e kau ai i kona papale, whe i kona kuka, a noho ma ka pakaukau e ai. Ua ike oukou i ka manawa maikai, kali a hiki mai ia manawa alaila hoomaka ke a’o ana. I ka manawa e a’o ai mai olelo ina olelo huhu aka olelo ina olelo aloha. O ke aloha ka mea oi. Olelo aku iaia. Pehea la oe i inu ai a nana ole mai ia makou. Ua ike no hoi oe ooe wale no ko makou kokua, ko makou makua, a pehea la hoi oe i nana ole mai ai ia makou? Uwe aku me na olelo o ke aloha imua o kona alo a aole loa e hiki iaia ke alo ae.
“Makemake wau e kaena hou aku i ka nani o Hawaii. Mawaena o na aina apau loa a’u i kaahele ai aole loa wau i ike i kekahi aina i oi ae ka nani mamua o Hawaii. Pomaikai oukou i ka loaa ana o keia aina nani. Aloha ahi ahi kakou. Na ka Makua Mana Loa e malama mai ia kakou”
Ua hoomaka koke ka lulu no ka uku moku o kana wahine e holo mai ai no Honolulu nei a ua loaa he mau kala lehulehu. E haiolelo mau aku ana oia ma Honolulu nei. Pomaikai kakou i kona hiki hou ana mai.
E haawi ana oia i kekahi haiolelo nui ma ka luakini o Kawaiahao i ka hor 7:30 o ke ahiahi Poaono. He halawai keia no na kanaka Hawaii a e mahele ia ana kana haiolelo e Moke Nakuina. E hoao ana lakou e loaa kekahi papa himeni nona na leo i hiki aku i ka hookahi haneri. O kekahi keia o na halawai maikai loa a he mea maikai e hele nui ae na kanaka e lohe i keia Kaula o ka hoole waiona.
HOOKUI KEKAHI
MOKU A PIHOLO.
He Iwakalua Ola i Hala aku ma kela aoao.
Na Leo Aloha o na Kane ame na
Wahine oiai Maloko o ka Wai
mamua o ka hoi ana i ka
Opu o ka Honua.
Aia he mau moku lehulehu e holo nei mai Amerika aku holo i Alaska. ua hooi loa ia aku ka nui o keia mau moku i ka manawa i hu iho nei o ke gula ma Alaska. Ua maopopo ia oukou e na makamaka heluhelu aia o Alaska i ka Akau a elike me na aina ma kia Akau ke anu pela keia aina. Ua paa mau ka aina i ka hau i ka hapanui o ka manawa. Aole ma ka aina wale ka paa i ka hau aka i kekahi manawa ua paa ke kai a hiki ole i na moku ke holo hou aku. I kekahi manawa ua lana aku kekahi mauna o keia mau hau paa iloko o ke kai a he mea nana loa ia ia e na kapena moku o hookui ka moku me lakou oiai e holo ana. He nui na moku i hookui me keia mau mauna hau a poholo aku iloko o ka opu o ka Moana.
Ma ka la 18 o keia hamina ua loaa mai ka lohe e pili ana i kekahimoku i hookui me kekahi aina hau e lana ana iloko o ke kai a poholo keia moku i waena moana. Ua nana pono loa ia no keia hau lana aka no ka haahaa loa o luna maluna ae o ka ili kai ua ike ole ia i ka po. O ka hor elua ia o ka wanaao i hookui ai keia moku me keia aina-hau-lana.
Aole i loihi mahope o ka hookui ana ua hoike ia mai la i ke kapena ke komo nui mai o ka wai. Ua hiki ole i na pauma wai ke pale aku i ka komo nui ana mai o ka wai. Ua kauoha koke ia e hookuu ia na waapa iloko o ke kai a e lawe ia na ohua i ka aina kokoke loa mai. O ka mea pilikia loa nae i keia hookui ana ua hooke pu ia na puka apau loa o ka lumi o na ohua a hiki ole ke puka mai i waho. Ua hoao lakou e wehe i ka puka aka ua paa loa. Ua wawahi kekahi o lakou i ka puka aniani a puka i waho. I kona ike ana e piholo iho ana ka moku ua holo koke oia e kii i ko’i ame keia ko’i ua hele aku oia e wawahi i ka puka o ka lumi o kela ame keia ohua i hiki ai ke puka mai i waho. He nui na ohua i pakele mamuli o keia hana ana. Ua hoomau oia i keia hana a hiki wale no i ka aneane ana e piholo loa ka moku i lalo. Ua kahea ia mai oia e kau aku iluna o na waapa aka aole oia i ae aku. I kona ike ana ua aneane loa ke moku e piholo ua holo aku oia a lele aku iloko o ke kai Ua loaa kekahi apana papa iaia a ma keia apana papa oia i paa ai a hiki i kona kii hoi ia ana mai a pakele oia. Nui kona mahalo ia. O laua me ka Kapena o keia moku na mea hope loa haalele i ka moku.
No ka piha loa o na waapa ua waiho ia kekahi poe iloko o ke kai a hiki i ke kau ana o keia mau ohua i ka aina. I ke kii hou ia ana mai ua hala aku kekahi o lakou ma kela ao. Ma ka hoike a ka poe i pakele he ku maoli no i ka manaonao ke lohe aku i ka leo uwe o na ohua e hoao ana e lana iluna o ka ili kai. Ua paa aku i ka papa e lana ana a hiki hou ole ke lana hoi aku la i ka opu lawa ole o ka Moana. He 22 i manao ia ua moe aku i mea ai na na ia nui o ka moana. He mau wahine kekahi ma waena o lakou. Aole i maopopo loa ko lakou mau inoa, a ke kali ia nei a loaa mai ka hoike mai ke kupkako mai o keia moku.
He $275,000 ma ke gula i waiho ia aku la iloko o ka opu o ka Moana. Hookahi ohua i poho he $35,000 ma ke gula. Ua hooikaika nui oia i ka huli ana i keia mau kala a i kona ike ana ua lilo aku i ka moana ua lele aku oia iloko o ke kai a make.
Ke koi nei kekahi poe Amerika i poino ma ke kaua ma Aferika e uku ia mai ko lakou poho. Aole i maopopo ke ko o ka lakou koi.
O na lahui e i hanau ia ma Hawaii nei a i ole ma Amerika wale no kei ae ia e lilo i makaainana no Amerika, aole hiki ke hoolilo ia kekahi mea i hanau @ ma ka aina @.