Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 33, 9 August 1901 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA HUNAHUNA MEA HOU.

 

            Ua hili ia ke poo@o kekahi wahine kepani e kekahi kepani no o lakou me ka laau a make loa. O ke keiki a keia wahine kepani i make ka mea i ike i keia hana weliweli.

 

            Ua haawi ae na wiliki o ka hui moku o Waila ma i kekahi ahaaina no Johnson ko lakou poo. Ua makana pu aku lakou he uaki gula.

 

            Ina he mau hoa’loha ko oukou i makemake e lawe i ke Kuokoa, e hoike mai ia makou i ike mau i na mea hou o ke kaona nei.

 

            Ua hoi mai o Kauka Herbert mai kana huakai hoomaha ma na aina e. Hoike mai oia ua maikai loa kona ola ma keia hoomaha pokole ana aku nei.

 

            Ua ka hui Honolulu ka helu ekahi ma ke kahua-kinipopo i keia makahiki. Ua haule ino ka Hoku ia lakou i ka Poaono i hala. Nui na kanaka i hele ae e ike.

 

            O ka ma’i ake-pau kekahi ma’i nana e @uki nei ka lahui Hawaii i ka make. E nana pono kakou i ke ano o ka ai ana a e malama hoi o loaa mau i ke anu.

 

            Ua haawi ae o Mrs. Jennie Miles i kekahi laua na Miss Akamu ma ka Poaono o ka pule i hala. He poe opiopio wale no ka hapanui i hiki ae, a ua hoonuu ina mea maikai a hoi me ka hauoli.

 

            Ua holo aku no Filipino o H. S. Townsend. Oia kekahi o na kumukula kahiko loa ma Hawaii nei. He nui kona naauao a he nui nohoi na keiki Hawaii i pomaikai i kona ike.

 

            Ke hoolala nei kekahi o na haole waiwai e kukulu i hale hana ina waiona ikaika ma Honolulu nei. O ka malakeke ka mea e manao ia nei e hana a loaa mai na waiona.

 

            Ua ku i ka pu o William K. Kuaaina o Wailuku, Maui iaia iho no. Ua hele oia i ke ki manu, a i ka hoi ana mai a e hoolealea ana i kona mau hoa me keia pu mamua o ke kani ana a make loa.

 

            E kuai i Carbolized Rose-water i hiki ke honi. Ke olelo mai nei ka Papa Ola he ino ka honi me ka holoi koke ol@ ae me keia laau hoomake ma’i. E kuai i omole a paa mau ma na wahi apau au e hele ai i ole e poino.

 

            Pau ka Hale Kuai o E. O. Hall & Son i ke ahi. He $140,000 ko lakou poho no keia pau ana i ke ahi. Aole i maopopo ke kumu o ke ahi. E kukulu hou aku ana lakou i hale kuai hou ma keia kahua.

 

            Aia o Paulo Isenberg i Europa i keia manawa kahi i pinana ai i na Mauna kaulana o Alps, ma Switzerland. Ua kakau mai nei oia he nui ka hau ma keia wahi a ina ua makemake kakou i hau nana e hoouna mai.

           

            E ku hou mai ana no kekahi moku koa me na kumukula no Manila. He nui na kumu kula e hoouna ia nei e a’o i na Filipino. Pomaikai keia lahui i ka lilo ana malalo o Amerika hoouna ia aku na kumukula maikai e a’o ia lakou me ko lakou lilo ole.

 

            Ua hoihoi ia aku o Panana maluna o ka moku-ahi Kalaudina no Mana, ko laua home. He nui na hoa’loha i hoio pu aku me ka ohana. O ke keiki alii Kawananakoa kekahi i makemake e hele pu a mamuli o kekahi poino ulia i loaa iaia ua hiki ole.

 

            Ua ae ia, o Rufus Lymana o Hilo e komo i ke kula koa kaulana o West Point. Oia kekahi o na keiki i hiki ke hana i na ninau i haawi ia mai iaia. Laki o Hawaii i ka loaa ana o kekahi keiki Hawaii ma keia kula kaulana loa o Amerika, he kula hoi i makemake nui ia e na keiki o Amerika e komo.

 

            No kanaono makahiki i hala ka ike ana ia o ka Laau Penikila a oia mau kona mahalo ia a hiki i keia la. No ka rumakita, kunu pau-ahi, anu, a pela wale aku, o ka laau helu ekahi keia. E loaa no ma na Hale Kuai Laau a pau. O ka Perry Davis ka pololei. He 25 a me 50 keneka.

----------

HE WAHI KEIKI MAKUA OLE.

            Ua hoouna ia aku no Keoneula kekahi wahi keiki makua ole o Willie Sylva kona inoa. Ua hoopaa mua ia no ola ma keia kula no ka aihue kaa hehi wawae, a o ka lua keia o kona hoopaa ia ana. I kona ninaninau ia ana ua hoike mai oia aole ona ohana maanei. Ua hanau ia oia ma Kapalakiko a noho oia ilaila a hiki i kona holo ana mai e huli i kona makuakane ana i manao ai eia ma Hawaii nei. I kona hiki ana mai ua lohe oia ua holo loa aku kona makuakane no Manila. Aole oia i makemake e holo loa aku i laila oiai ua maka’u oia o ku i ka pu a na Filipino. He kuai nupepa kana hana ma Honolulu nei a i kekahi manawa loaa nui iaia ke kala a i kekahi manawa aole loaa nui. He nui loa ka manawa i noho wale ai oia aole ai, a i kekahi manawa he hapaumi pola koke i ke kakahiaka wale no kana ai. He umikumamakahi no makahiki o keia wahi keiki.

----------

PAKELE KE OLA O KA WAHINE

OPIO.

Ma Panama Kolumbia i kaLaau K@-

re@a ame H@ a Chamberlain.

            Penei na olelo a Kauka Chas. H. Utter, he kanaka kaulana no Panama, Columbia: “I ka Mahina o Maraki i hala ua komo mai malalo o k@u lawelawe ana kekahi kaikamahine opiopio nona na makahiki i hikiaku i ka umikumamaono no ka ma’i paa o ka hanalepo ame ka piwa i ka manawa hookahi. Ua hoao wau i na laau apau a’u i ike ai he maikai aka ua hiki ole ke loaa iaia ka oluolu nolaila ua hoao wau i ka laau a Chamberlain. He mea oahaohao ka ike ana aku iaia e holoholo mai ana me ka maikai o kona ola kino he mau @a wale no mahope o kona lawe ana i keia laau. I ka pau ana o hookahi pule mahope o kona lawe ana i keia laau ua loaa iaia ka oluolu no wa mau loa.” E loaa no keia laau a Chamberlain ma na Hale Kuai Laau apau loa. O Benson Smith & Co., na Agena no Hawaii nei.

----------

 

PEHEHI IA KEKAHI WAHINE

KEPANI A MAKE.

 

No na Keiki mai ka ku-

mu o ka pilikia o

keia Wahine.

 

Kupaianaha loa kona Make koke

ana mahope o kekahi Hoopaapaa

e pili ana no ka laua Keiki

me ka keiki a kekahi

Kepani.

            I ka Poakahi nei i ike ia ai kekahi make kupanaha ma Palama, ma ke alanui Moi ma keia aoao mai o ke alanui Liliha. Ua lokahi na kepani i ka olelo ana ua make keia kepani wahine i ka lima koko o Nakamura, he kepani i maa i ka pepehi kanaka a ua ku oia imua o ka aha no keia hewa mamua aku o keia manawa. Penei ka hoomaka ana o keia pilikia:

            I ka auwina la Poakahi ua hoopaapaa na keiki a Mioto me Nakamura, a hiki i ko laua hakaka ana. Ua oi loa ae ka ikaika o kahi keiki a Mioto mamua o ke keiki a Nakamura a i ka ike ana o keia keiki a Nakamura ua hiki ole i kona ikaika ke paio aku i keia keiki a Mioto ua kii aku la oia i ke kokua o kekahi pohaku a paluku aku i ke poo o keia wahi keiki a Mioto me ka pohaku. I ka loaa ana o ke poo o Mioto liilii i ka pohaku ua poina koke oia he hoa’hakaka kona a holo koke aku me ka mama i mua o kona mau makua. I ka ike ana mai o Mioto Makua i ka poino i loaa i kana keiki mamuli o ka pohapu a keia keiki a Nakamura ua hele koke aku ia oia e huli ia Nakamura e hoike mai i ke kumu o ka hana ana o kana keiki a eha o Mioto liilii me ka pohaku. I ka lohe ana i keia mau olelo ua olelo mai ia oia aohe ona nana ia mea. Ua a’o koke aku la o Mioto ia Nakamura liilii aole e hana hou pela, a ina e loaa hou ana iaia e hana ana pela e loaa ana iaia kekahi eha ana, i ike ole ai mamua aku o keia manawa. I ka pau ana o kana mau olelo ikaika, a mahope o kekahi hoopaapaa liilii ana me Nakamura makua ua hoi aku o Mioto me kana keiki no ko lakou hale. Aole i loihi mahope mai o keia ua hiki aku la o Nakamura ame keia keiki ana ame kana wahine i ka hale o Mioto. Mahope o kekahi hoopaapaa ana ua puka aku la o Mioto me kana keiki a hele ua manao ia ua hele laua i ka Halewau, aka, aole i maopopo loa ka laua wahi i hele ai. I ko laua hele ana ua koe hookahi keia wahine ana iloko o ka hale. He mau minute mahope mai ua komo aku la kekahi hoa’loha o Mioto e nana ia laua a i kona kikeke ana aku ma ka puka aole leo i pane mai. I kona wehe ana aku i ka puka ua ike aku la oia i keia wahine a Mioto e hikaka ana ma kekahi aoao o ka hale, a ma kekahi kihi ua ike aku ia oia ia Nakamura e ku ana e nana i keia wahine. Aole i liuliu ua ike aku la oia i ka hina ana o keia wahine i lalo. I ka hina ana i lalo ua puka koke o Nakamura i waho a holo.

            Ua kahea koke ia o Kauka Mitamura a i kona hiki ana mai ua nana oia a ma kana ike he ma’i puuwai ka ma’i i make ai. Mahope mai ua lawe ia aku ka lohe i na kauka o ka Papa Ola, a lawe koke ia ke kino o keia wahine e nana pono. Aole i lohe mai makou i ka lakou hoike piha, aka, o ka ike a na kauka o ka Papa Ola ua hili ia keia wahine e nana pono. Aole i lohe mai makou i ka lakou hoike piha, aka, o ka  ike a na kauka o ka Papa Ola ua hili ia keia wahine me kekahi mea oi-ole ma ke poo a oia kona kumu make. O ka kumu o ko lakou manao ana pela oia no ka loaa ana aku ia lakou o kekahi mau wahi eha maluna o ke poo o keia wahine make e hoike mai ana ua hili ia oia me kekahi mea oi ole me ka ikaika. Ua nui na mea e hoike ana ua loaa ka make i keia wahine kepani mai ka lima mai o keia Nakamura, oiai ua hana mua no oia i kela hana ma kekahi wahi o Kauai a ua hoopaa ia iho nei i Kawa no kekahi manawa loihi no keia hana ana. No ka lawa ole i keia hana mua ana ua makemake e hoao hou i keia hana.

            He kanaha kumamakahi a oi makahiki o keia wahine kepani i make, a ma ka olelo mai a na kepani he maikai kona ola kino. Ua punahele oia i na kepani apau loa e noho nei ma a o Nakamura ma wale no ko laua mau enemi mamuli o keia kuee mawaena o ka laua mau keiki.

            I ka ninau ana ia o na kepani e noho ana ma keiea wahi ua hoike like ae lakou ua manao loa lakou na keia Nakamura keia hana. Ua nui ko lakou huhu ia Nakamura, a kokoke oia e pepehi ia e na kepani.

            E kolonelo ia aku ana ke kino o keia wahine. Ina e maopopo ia mai ana na keia Nakamura i hana keia hana alaila @ loaa hou ana ia mau makahiki ona iloko o ka hale paahao a i ole i kau ia ana ma ka amana li kanaka.

----------

HAUOLI NA KOA O KA

PUALI HOOLA.

 

Ehiku Makahiki o ko Lakou Hana

Ana ma Hawaii Nei.

                       

            I ka lapule i hala ua malama na koa o ka Puali Hoola i kekahi halawai Iubile no ka piha ana o ehiku makahiki o ka lakou hana maikai ma Hawaii nei. Aole o keia wale ka mea nana i hoohauolii ae ia lakou aka, o ka hiki ana mai o kekahi alakai nui o lakou, oia o Konela Palani ame na koa mai na Mokupuni like ole mai o kakou nei. Ma ka lakou hoike mai ua holomua ka lakou hana ma na wahi apau loa a lakou e hana nei i ka hana, a ke pii mau aku nei hoi ko lakou nui i kela ame keia makahiki.

            I ka hoomaka ana mai e poeleele ua ike ia aku la lakou me ko lakou hana, ame na koa i hiki aku paha ikekanalima @ maki hele ana no ke kahua kaua.

He ku maoli no i ka maikai ke nana aku. He maikai ka lakou hookani ana, a he maikai nohoi na himeni. I loko o ke kalehe mau ia o lakou ua hana lakou i ka lakou hana elike me ka wiwo ole e like me na koa ma ke kahua kaua. Mai keia wahi aku ua huki aku la lakou i kekahi puulu kanaka lehulehu iloko o ko lakou hale haipule a malailt i malama ia ai kekahi o ka lakou mau hana. O Konela Palani ka mea nana i lawelawe na hana o keia po i kokua ia hoi e na koa apau o ka puali. Hookahi o lako i hoopii ia ae mai ka noho koa ana a i alii koa. O kekahi wahine hooikaika loa i ka hana oia no o Kapena Burgess, ke alakai o keia puali ma Honolulu nei. Hoike ae oia i kona koi mua ana ia e hele mai i Hawaii nei, ua kue loa oia. Ua hele mai oia me kona makemake ole oiai ua makemake loa oia i kana hana ma Kapalakiko, a aole oia i maopopo i keia wahi. I kona hiki mua ana mai ua ano hiki pono ole iaia ke hele mao a maanei me ka lakou nupepa no ka nui loa o ka wela, oiai o kona hiki ana mai no ia mai kekahi aina anu mai. Mahope mai ua maa oia i ke ano o ka noho ana o ka aina a i keia manawa ua hiki loa iaia ke hele mao a maanei me ka ike ole ae ona i ka wela o ka la. Ua manao oia e noho maanei he hookahi wale no makahiki aka i keia manawa ua ae loa ola e noho maanei no kekahi mau makahiki lehulehu.

            Ua hiki ole i ke kiure ke hilinai i na olelo a ke keiki a nolaila ua pakele o Nakamura mai keia hana mai i manao ia nona i hana.

----------

MAI POINO NA OHUA.

 

Huli Kekahi Kaa ohua

o ke Kaa Ahi.

 

Pau na Puka Aniani i ka na-

haha aka, aohe mea i

Poino ke Ola.

            He 300 a oi aku paha ohua i pakele ko lakou ola mai ka make mai i ka lapule i hala, oiai lakou e hoi mai ana no ke kaona nei mai na wahi like ole mai i holo ia e ke kaa-ahi o keia mokupuni. Ua pakele wale no ko lakou oia mamuli o ka eleu ame ka hikiwawe o ka hana ana a ka wiliki i ka hoopaa ana i ka holo o ke kaa iloko o ka manawa pokole loa.

            Ua ano lohi iki keia kaa i hoi mai ai i ka hora 5:30 o ke ahiahi, a no keia kumu ua hooholo ikaika iki ia mai ke kaa. I ka hiki ana mai i ka huina o na alahao, he 300 anana paha mai ka hale hoolulu aku, ua, haule ke kaa ekolu mai ke kaa hope loa mai iloko o kekahi hakahaka o ka pili ana o na alahao elua a kapakahi ma ka aoao. Ua lohe ka wiliki i ka nakeke o keia haule ana, a i loko o ka manawa pokole loa ua paa koke mai la ka holo o ke kaa. I ka hala ana o ke kaa ahi ma ka aoao o keia huina ua ike keia wiliki nana pono i ke ano e o ka huina, a manao koke ae la no oia ua hewa kekahi mea. Me ka hoohakalia ole aku ua hooemi koke mai la oia i ka holo o ke kaa i hiki ai iaia ke paa koke mai ina e ike ia ana kekahi pilikia. Mamuli o keia noonoo maikai i loaa iaia ua pakele ke o@a o keia mau ohua lehulehu. Ina i lohi iki iho keia hana ana me nei ua poino ke ola, no ka mea i na i nee hou aku keia kaa-ahi he mau kapuai hou aku me nei ua huli loa keia mau kaa a pau na ohua i ka make.

I ka paa ana o ka holo o keia kaa, ua ike ia aku la ke kaa ekolu ua kapakahi loa, a pela kekahi mua kaa kokoke mai i keia kaa. Ua lohe pu ia aku la no hoi ka leo uwe o na wahine, ame na ohua o keia mau kaa. E hoao ana kekahi poe e loaa ka wahi e lele ai mai keia mau kaa mai, e kahea aku ana kekahi i kekahi e kokua i keai poe iloko o ka pilikia. Aole o lakou wale kei kokua mai aka ua hoao ae la no kekahi poe o loko o keia kaa i huli e kokua ia lakou iho a puka kekahi poe ma na puka ame na puka aniani. Laki ua huli keia kaa me ka malia loa, a akoakoa ana na ohua pau loa hokahi aoao o keia kaa.

Ua pau kekahi mau puka aniani i ka nahaha i ka wawae o kekahi o lakou. Pau hoi ka lole o kekahi o lakou ika nahaehae a eha iki no hoi kekahi, aka, aole hookahi o lakou i eha loa e hoouna ia ai ke kauka. Ua maule kekahi mau wahine, aka, ua pau koke no? No ka nui wale no o ka maka’u ka mea i loaa ai o keia haawina. Aole i kahea ia ke kauka, aka, ina aole i eleu ka hoopaa ana a keia wiliki i ka holo o ke kaa ahi me nei ua loaa ka hana a na kauka me na halehoolewa o kakou nei. Ua hookau ia ka poe i nui loa ka maka’u maluna o na kaa pio o hoouna ia no ko lakou mau home. Ua hele wawae ka hapanui o na ohua mai keia wahi aku a hiki i ka hale hoolulu. Ua olelo ae lakou i ko lakou laki i ka pakele ana mai keia make mai..

            Ina i ka manawa a ke kaa-ahi i holo ai maluna o keia huina a i hu me nei ua pilikia na kaa ohua mahope koke mai, aka, ua nui na kaa i hala ma keia aoao me ka loaa ole o ka pilikia mamua o ka poino ana o keia kaa i aneane i hope loa. I na no aole ka eleu o keia wiliki, o J. Jose, me nei ua poino maoli. No kekahi manawa loihi e holo nei keia mau kaa ahi aole loa i poino na ohua, a he mea ia na kakou e mahalo ai. Pinepine ko kakou heluhelu ana i na pilikia e loaa mau nei ina kaa-ahi o na aina nui aka, aole i hiki mai ia mau pilikia ia kakou. O ka pilikia o ka lapule i hala ua like ia me kamea ole oiai aole he ola i poino. He mea nohoi ia e a’o aku ana i na lima hana nana i hoohemahema keia huina e nana pono ma keia mua aku. Aole no he nui o ka poino o ka hui kaa-ahi no keia pilikia ana. He mau wahi mea uuku wale no kei poino, a e mau la wale no e hana hou ia mai ai o ka pa no ia.

            Ke makemake nei kekahi mau ohua i pakele mai keia pilikia mai e lulu na ohua a pakele mai ka make ma a haawi aku i ko lakou mahalo no ka hana maikai a keia wiliki i ka hoopakele ana i ko lakou oia, a e kuai ia kekahi makana maikai nana. Ua nui loa ko lakou mahalo iaia a ua ae e hoike aku i ko lakou mahalo ma ke dala kokua.

----------

KA AUHAU LOAA MAKAHIKI.

            E noonoo ana ka Aha Kiekie i ka pololei ame ka pololei ole o ke kanawai Auhau o na Loaa Makahiki. E noho ana ka Aha Kiekie i keia Poakahi ae a i keia manawa e noonoo ia ai keia bila kanawai. O Loio Kamika, Lewis ame Hakuwela ma ka aoao e kue ana i keia auhau, a o R@pikana ame Waila ma ka aoao e kakoo ana i ke kanawai. Ke manao nei ka hapanui o na kanaka kuonoono o ke kaona nei e haule ana keia kanawai. E ike aku ana kakou ma keia mua koke iho.

-----

Ke noho hou nei ke kau Kiure. He nui na hihia ano nui o keia kau e makemake ia nei e pau.

----------

 

KE ALII KAAPUNI HONUA.

 

Keiki Alii kalanianaole

ma Aferika Hema.

 

Hele i ka Uhai Holoholona Ahiu—

Kaua me na Bua Kaulana

o Aferika.

            Ua hiki loa ia kakou ke kapa aku i ke keiki alii Kalanianaole, ke Alii Kaapuni Honua, oiai eia oia ke kaapuni nei i ka honua me kana wahine u’i. Ua hookipa maikai ia laua ma na wahi apau a laua e hele nei, ua ike ia mai hoi ma ke ano he keiki alii o Hawaii. Ua hala aku ka wa mana o na alii o kakou, aka, aole loa e pau kela inoa hanohano i loaa ia lakou a hiki i ke hooluolu ana o na pulapula alii hope ma o kakou. No ko makou ike he lahui makee alii ka lahui Hawaii, a he aloha no hoi ia lakou, nolaila ke hoike aku nei makou i kekahi mau mea i loaa mai keia alii mai e hoohala nei i keia mau la ma Aferika Hema.

            “Ua haalele makou ia Cape Town (Kaona Lae-aina, o ke kulanakauhale nui loa keia ma Aferika Hema) i ka la 20 o Maraki a holo loa aku no Kimberly (Kimbale) maluna o ke kaa-ahi. He inoino na kaa ohua o keia wahi ua like aku paha me na kaa helu ekolu ma Amerika. I ko makou hiki ana ma ka Muliwai Koko (Blood River) i ka hora eiwa o ke kakahiaka, Maraki 21, ua paa ia mai la ko makou kaa aole e holo aku imua oiai ua pau ke alahao i ka wehewehe ia e na Bua, a o ka maka mua loa keia o ko’u ike ana i kekahi hapa o ke kahua kaua. I ka lohe ana ia aku o keia pilikia ua hoouna koke ia mai la he 500 koa e hele mai e kokua ia makou. Ua kali makou a hiki mai na koa ahana hou ia na alahao mamua o ka hiki ana ia makou ke nee aku imua.

            Ua hu ke kaa-ahi o keia aoao mai, mamuli o ka wehewehe ia o ke alahao e na Bua. Ua ano ahiahi loa no mamua o ka makaukau ana o ke alahao a e hoomakaukau ana makou e nee aku imua. Ua lohe ia aku la ka poha ana mai o kekahi mau pu, a he manawa pokole mahope mai ua lohe mai la makou ua make kekahi o ko makou mau koa kiai i ka poka a na Bua. Ua hookani koke ia ka ole, a i ka manawa pokole loa ua makaukau na koa no ka hele ana aku imua o na enemi. He elima minute mahope mai o keia manawa ua lohe hou ia aku la kekahi mau pu i ke kani ana mai aia manawa i kani aku ai ka pu a na koa Pelekane. Ua poeleele loa i keia manawa a e lele ana ka poka mao a maanei o makou. Ua nui loa ko makou maka’u o ku mai i na poka a na Bua. He ku i ka aka, oia hoi mahope o ka pau ana ae o ke kiki pu ana, ke ike aku i na kane e pee ana malalo o a kaa, e holo ana hoi mao a maanei me ka pihoihoi nui, a o na wahine hoi e noho mai ana me ka maka’u ole a aka mai i ka hana ana kane. Iloko o ka hapalua hora ua pau ke kani ana o na pu a ua hoouna ia aku ia kekahi o ko makou mau koa e kii aku e nana i ka poe i make, a hoi mai lakou me hookahi koa Pelekane, ame elua Bua make. Ua kanu ia lakou ma ka wahi kokoke i ke alahao.

            Haalele makou i keia wahi i keia po a holo loa aku no De Aar. Hiki makou i keia wahi i ke kakahiaka o kekahi la ae. Ua hoike mai la ke alakai o keia wahi ua hanaino ia ke alahao mamua aku o makou, a he elua Bua i loaa aku a ki ia i ka pu. Mahope mai ua hiki ia makou ke holo loa aku no Muliwai Melemele (Orange River). Ua hui aku la makou me Mekia Mann, ke alakai nui o na Pelekane ma keia wahi, a ua hoike mai la oia aole hiki ia makou ke hele imua ia po no ka mea ua piha ke alanui i na Bua. Ua ai makou i ko makou aina ahiahi me keia Alii koa ame kona mau ukali mai. I ka pau ana o ka aina ahiahi ua makana mai la oia ia’u me kekahi pu ame ka poai poka, ana i lawe mai kekahi Bua mai ma ke kahua kaua o ka Muliwai Modder. Ma keia kaua, oiai na Pelekane e paio ana me na Bua a ua ano auhee na Bua, ua ike aku la keia Alii koa i kekahi Bua i makewai. Oiai oia e hooinu ana i keia Bua i ka wai ua hoao mai la oia e @i iaia me kana pu aka ua eleu loa keia Mekia, a mamua o ka hiki ana iaia ke ki mai i kana pu ua loaa koke aku la oia i ka poka o ka pu panapana a make loa. Ua lawe mai oia i keia pu, ka poai poka, ame kekahi pahu poka. Ua haawi ae la oia i ka pahu i ke kaikamahine alii. Ua nui ko makou lealea i keia po a i ke kakahiaka ae ua holo loa aku la makou no Kimbale, a ike ina kahua kaua o Beltmont Gras Pan, Modder River, Magersfontein, a hiki loa aku la i keia kulanakauhale kaulana i ke kakahiaka o kekahi la ae. Ua makemake loa makou e ike ina lua eli kaimana, aka ua hele mua makou e ike i ka pahu paa e waiho ia ai na Daimana a De Beers Co., a ua makepono ka ike ana i keia mau kaimana no lakou ka waiwai i hiki aku i ka $2,500,000. Ua lawe aku o Mr. Williams, ka luna nui, ia makou e hoikeike ina mea apau loa mai ka hoomaka ana mai a hiki i ka hope loa. Ua hoike mai oia o ka loaa o ka la hookahi o keia mau lua eli kaimana ua hiki aku i ke $75,000. Ua pai wau i kekahi mau kii lehulehu o keia mau wahi. Ua komo aku makou he 2,400 ka hohonu iloko o keia mau lua eli kaimana a hoi mai.

            Ua makana mai o De Beers i ke keiki mahine alii, he kaimana i oki ole ia, e

(this article interrupted now by two ads, each two columns wide, which follow. Article picks up below, as noted by **.)

------

 

HE ILI NANI, LIMA A’IA’I

ME KA

LAUOHO ULIULI

KA HUA O KE

Kopa Cutikura

            HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me keia KOA CUTICURA no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pau ai ka papaa o ke poo, ka unahi-pii, a i mea no hoi kekahi a pau ai ka helelei ana o ka lauoho, a i hoopalupalu, hoa’@a’i a me ka hoou’iu’i ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka hana, e like me na lima, a pela no hoi e hoopau ai i na eha, ma ka holoi ana i na wahi eha ma keia kopa, i ole oi e ike i ka aai me ka welawela; i ole no hoi a hou nui, ma ka holoi ana i na wahi pehu a palahehe; a he oi loa aku ka waiwai  nui o keia kopa i na makuahine e lawelawe ana i na hana lehulehu i pili i na keiki a me lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau, a he kupono loa no hoi keia kopa no na wahi auau a pau. O ka poe i ikemaka i ka maikai o keia kopa, aole loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku, ke koiia mai; ina no e oleloia ana, he kupono ia ano okoa aku no na mea e pili ana i ka ili, ke poo a me ka lauoho o na bebe a me na keiki. Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA mailoko mai hoi o keia laau hoola ikaika loa i kapaia, KUTICURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola ana i na popilikia a pau e pili ana i na mea ika loa i ka pale ana i na mea ino, a he loaa no hoi ke ala maikai o na puailoko o keia kopa. Aole loa e hiki ke hoohalikeia mai kekahi ano kopa e aei hoohuihuiia e ke akamai o kanaha me keia kopa, ma kana mau hana malama, hoola, a me ka hoou’iu’i ana i ka ili, a pela aku. Pela hoi i ka ili oke poo, ka lauoho a me na wahi e ae.

            Aole no i lihi launa mai na kopa ona aina e me keia, no ka auhau ana a me ka hana o na keiki liilii. Pela ihola i lilo ai ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hoo-kahi, a he Helu Ekahi keia Kopa me na poino o ka ili a me kahi auau, a hehelu ekahi no hoi no na kamalii a puni ke ao nei.

            NO KA HOOLA LOA ANA I NA ANO PEHU A POHAKA PALAKU MA NA WAHI A PUNI KE KINO, e hoomaemae i ka palapu me ke kopa CUTICURA  i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili, a pela hoi @ poo, i pau ai ke kepia a me ka papaa piele, alaila, e hooma-u i kahi eha me ka Aila Hamo CUTICURA i mama ae ai ka akiaki ana a ka hu’i a me @ ehaeha, a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a ole ka eha, alaila, e @ ka Laau Inu CUTICURA i mea e maemae ai ke koko maloko. Ke kuaiia nei keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia: o R. Tew@ & Co., o Sydney, N. S. W. ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot: Lennon, Ltd. na “Hoakaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau ninaunau,” he loaa wale no me ke kuai ole.

            O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston, U. S. A., na Ona o na laau CUTICURA a pau loa.

-----

 

HANA HOU

I NA KAA HEHI WA-WAE, MIKINI KAKAU,

AME NA MIKINI OIA

ANO LIKE, O KA MA

KOU HANA KA HELU

EKAHI, A HE EMI NA

KAKI ANA

 

HAWAIIAN CYCLE & MFG. CO.

HAWAII

HONOLULU, H.I.

PEARSON & POTTER CO., Ltd.

926 Fort Street Telephone Main 317

-----

(** returns to article above)

hoike ana i ka helehelena o ke kanaka, ka maka, ka ihu, ka auwae, ka lae, a me ka umiumi, he ike moakaka loa ia. Ua loaa aku no keia kaimana me keia ano, a ua malama loa ia. Aole wau i ike he nui loa na ano kaimana, eia ka he okoa ae no keia ano, a he okoa ae no kekahi. Aole nohoi i like ko lakou kuai ana, ua oi ae ke kumukuai o kekahi mamua o kekahi. O ke kaimana maikai loa oia ka kaimana melemele ano haulihuli. Ua hoike ia mai ia makou he wahi opuu uuku wale no nona ka waiwai i’o i hiki aku i ka $15,000. He leka hoolauna mai ka makou mai ia Cecil Rhodes mai, ke alii o ke kaimana, a o ia ko makou mea i hookipa maikai ia ai.

            I ka la 28 ua haalele wau me Sir Kale Metakafe ame kekahi mau alii koa no ka hele ana no Bul@awayo, a mai laila aku i ka Muliwai Zambesi, ame ka wailele o Victoria, no ka uhai holoholona ahiu, a ua ike i kekahi mau holoholonaahiu a ua make hoi kekahi ia makou. I kekahi la, oiai wau e huli holoholona ahiu ana me Kapena Hawks, ua loaa maua i kekahi puulu Bafulo. Ua ku kekahi Bafulo i ke kapena, aka aole i make. Ua huli koke mai la keia holoholona ahiu a uhai ia maua. Ua loaa mai la ke kapena a hina i lalo aia mana wau i ki hou aku ai i keia bafulo a ku ma ka puuwai a o ka make no ia. Ina i hala ka’u ki ana, me nei ua loaa ole ia oukou keia leka, a lilo hoi ko’u kino make i mea ai na kekahi mau holoholona o Aferika hema nei. Ua malama wau i ke poo o keia bafulo a e hoihoi pu aku ana au me a’u i ko’u wa e hoi aku ai. Ua make ia’u kekahi leopaka, hipopotamas, ame kekahi mau kia ahiu. I ka la 27 o Aperila ua hoi mai makou no Kimberley, a ua hele pu wau me kekahi mau koa e kaua me na Bua. He eono o makou i make, a he elua i ku i ka pu a eha wale no. Ua loaa ia makou ma keia kaua ana he 3,000 pipi a na Bua, 16,000 hipa, a me 200 lio. Ua nui ko maua hauoli e noho nei ma Aferika hema nei. Aia a hoouna hou aku.

----------

Hili ia me ka Oo.

Hanaino ka Pokoriko i ka Paele.

            Ma ka Poaha o ka pule i hala, ma Wailuku, Maui, ua loaa ia Garfield Cooper, kekahi o na paele e hana nei ma keia kaona, a he kokua ikaika hoi no ka puali hoola malaila, kekahi eha pilikia mai ka lima mai o kekahi Pokoriko, Thomas Kinion. E lawe wai inu ana keia wahi Paele no kekahi poe Pokoriko ame na kepani hana, a oiai oia e hana ana i kana hana ua uhau ia mai la oia ma ke kua me ka oo e kekahi mea me kona maopopo ole i ke kumu. I kona huli ana ae e nana i keia mea nana oia e hanaino nei ua loaa hou mai la oia i ka puupuu mai keia Pokoriko mai. Aole oia wale aka ua hoao mai keia Pokoriko e hili hou iaia me ka Oo.

            I ka ninau ana ia aku o keia Paele i ke kumu o keia pilikia ua hoike maila oia aole oia i maopopo aka ua manao wale no oia ua noi mai paha keia Pokoriko iaia i wai ma ka olelo Pokoriko a no kona maopopo ole i ka lakou olelo aole i loaa iaia ka wai, a manao paha keia Pokoriko e hoonele aku ana keia Paele iaia i ka wai no ka huhu nolaila ua pepehi ia mai oia. Ina aole i lele mai kekahi poe Pokoriko e uao ia laua me nei ua nui loa ka pilikia e loaa i keia Paele. Oia hookahi wale no ka Paele malaila ia manawa a ua hiki ole paha ina kepani ke kokua mai iaia.

            E noonoo ia ana keia hihia e ka lunakanawai apana o Wailuku, Maui. Nui loa ka huhu o na Paele i keia Pokoriko no kona hoao ana e hana pela. Ua loaa mai keia mea hou ia makou mai ka nupepa mai o Wailuku, oia hoi ka Maui News.

----------

KUAI KUDALA IA ANA KA

OPIUMA

            Ua kauoha ae ka Lunakanawai Gear e kuai ia ka Opiuma i hiki ai ke uku ia ke koi a C. S. Deskey no $32,000 ame ke koi a ka Hawaiian Evangelical Association no $15,000.

            He mau makahiki ae nei i hala ua kuai ia keia wahi e C. S. Deskey i kekahi hui no ke kumukuai maluna, me ka olelo aelike e uku liilii ia keia kala. He $5,000 o ka makahiki a i loko o ka makahiki 1905 e uku pau loa ia ai. Aka, aole i hooko ia na olelo o keia aelike. I ka makahiki mamua loa ua uku pono ia a mahope mai aole i uku ia. Ua olelo ia iloko o keia palapala aelike ina aole e hooko ia na olelo aelike e kudala ia no keia wahi ma ke kudala lehulehu a nolaila, e hooko ia ana ka manao o keia olelo aelike ma keia mua koke iho.

            Lohe mai makou ua hele aku nei ko lakou alakai no Amerika e huli i poe keaka e hele mai e keaka ma kela hale, a ke ike aku nei makou e kuai ia ana keia hale ma ke kuai kudala. I hea ana la lakou e keaka ai? O Hogan ka mea e kali nui loa ia aku nei me ka manao ia e keaka ana oia me kona hui keaka me keia hale hanakeaka, a pehea ana la ina lakou e hiki mai ana a ua lilo keia hale i kekahi hui i akemake ole ia lakou e paani malaila? He hui kala keia wahi a kekahi mau haole ike, ina he maikai ka lawelawe ia ana. O ke kumu pilikia wale no o ke@a hui oia no ka lawe ole ia mai o na hui keaka i kulike me ka makemake o na kanaka, aka, ua kii ia na hui keaka maikai i ka manao ka hapauuku aka, aole i kulike me ka makemake o ka hapanui. I ka manawa e keaka ana o Hogan ma Honolulu nei ua nui ke dala i loaa i keia hui oiai ua ohohia ia oia e na kanaka a e piha mau ana ka hale. O keia ke ano hui maikai e laew mai ai aole o na hui ike ole i ka hoolealea ana i na kanaka.

----------

            I KA POE KULI:--Ua haawi ae kekahi lede waiwai i hoo@a ia mai kona kuli ame ka halululu iloko o ke poo mamuli o ka pahu hoolohe hanalima a Dr. Nicholson he, $25,000 i kana kulu kokua kuli i hiki ai ke loaa keia pomaikai i na poe kuli me ka lilo ole. E kakau mai, THE NICHOLSON INSTITUTE, 7@@, Eighth Avenue, New York, 1564.

            1 Makahiki mai Iulai 1.

-----

            Ikaika ka wela o ka Lua Pele i keia manawa, aka, aole i kahe, a hehee ka pohaku e like me mamua. Ke kali nei na poe makaikai o ka lohe ia mai o ka ikaika loa o ke ahi mamua o ka holo ana e ike i ke ahi kamahao a ka wahine.