Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 28, 12 Iulai 1901 — Page 5
| This text was transcribed by: | Robin Harris |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUHOU KULOKO.
Ua haawi ae ka M@wahine Liliuokalani he wahi paina i kekahi o kona mau hoa ma ka Hokele Haleiwa. Waialua, Oahu.
He @ palapala koi poho i hiki ae imua a ka papa nana koi poho a ua hiki aku la ka huina nui o ka waiwai o lela mau k@ ka $1,800,000.
@ kau aku ana maluna o ka moku koa Thomas o Prof H.S. Townsend (Kaukani) a holo loa aku no Manila me kona ohana. O ka kahu kula nui mua iho nei keia.
Ua holo aku maluna o ka moku-ahi “Kina” ka nui keaka o na Jordans. Ma Iapana akou e wehe hou ai i ka lakou kea@. O ka poe keia i alualu ia e na pa@ a mama i ka holo.
Ma ke kakahiaka Lapule nei i ike ia ai kekahi pau ahi nui maluna o ka Moku Bryant. E ole ka eleu o ka puali kinai ahi an@ kahi moku kolo Fearles, me mei ua pau loa keia moku i ke ahi.
Ke noho nei ke kula kumu i keia manawa. O ka ma@ nui o ke kokua ana i na kumu i k@ @ kumu ame ke a o ana i kekahi mau mea ano nui i like ai ke a’o ia ana ma na kula like ole.
Maikai ka kimeni o ka Luakini o Kaukeano i ka Lapule i hala. Ua hoomakaukau ia kekahi mau himeni maikai loa no ka mele ana ia mamua o ka hele ana aku o ko lakou kahu e hoomaha.
Kaili ka Hui Healani ina helhei waapa o keia makahiki a pau loa, hoi nele o Mytle. Piha o lalo o Pearl City i na kanaka. Ua ike ia na wai hooluu o keia mau hui like ole ma na wahi apau i keia la.
Ua loaa ia Prof. Jordan ame kona mau hoa lawaia he 100 ano i’a like ole i ike ole ia e lakou mamua. E nana pono ia ana keia ano i’a a pena ia ko lakou ano no ka hoikeike ana aku i ke ao holookoa ma keia mua aku.
E helo hoomaha ana o Rev. W. M. Kincaid ma Kapalakiko, a oiai oia malaila e lawe ana oia i ka hana o ka Luakini i noho kahu ia e dr. Adams a e holo mai ana hoi keia keonimana e lawelawe i kana hana maanei.
Ua lawe ia na lima hana apau loa o ka hale kuai o E. O. Hall and Son ma ka hale o Mr. W. W. Hall ma Ewa. Malaila lakou i hookipa maikai ia ai a hanai la me na mea ai ono. Ua pani la ko lakou Hale kuai i ka hora 10:30 o ka Poaono.
Ua koho ia o Hanale Walakahauki i Hope Peresidena no ka Hui Imi Pono Karistiano ma Bosetona. He kulana hanohano loa keia a ma ka lakou olelo na haawi mai lakou i keia kulana ma ke ano he panai no na hana maikai a kakou i hana aku ai ina koa Amerika i holo mai maanei no Manila.
Ma ke kakahiaka lapule nei i ike ia ai kekahi pauahi nui maluna o ka moku Bryant. E ole ka eleu o na kanaka kinai ahi ame ka eleu o kahi moku kolo Fearless me nei ua pau loa keia moku i ke ahi. Ua @ lua ia ma ka oao o keia moku i komo ke kai iloko a pio koke ke ahi.
E haawi ia ana ka $225,000 i loaa mai na pake lima hana mai, ma ke ano he kala no ka hoihoi hou ana ia lakou i Kina, i ka Puuku o ka Teritori. E uku ia aku ana keia kala no na aie o ke aupuni me ka malama pu ia he mau kala kupono no keia ame keia pake e makemake ana e hoi i Kina.
Ua ike iho makou ua loaa ka ma’i hepera maluna o ka moku koa Kilpaptrick he elua no la mahope o ka haalele ana mai ia Honolulu nei. Ua hoo malu ia keia moku ma Honolulu nei a hiki wale no i kona haalele ana mai i ke awa. Ua manao la ua hoe malu kekahi mai alii koa a pae ma Kaikiki.
KA LAAU MAIKAI NO KE ANU.
He kanaka kalepa DO Dear Park, Long Ailana, N. Y. U.S.A., o Mr. F. H. Wells a penei kana olelo: - Ke hoike aku nei au o ka Laau hamo a Chamberlain oia ka laau maikai loa no na anuu a haki paha. Ua hoao wau i keia laau i ka anuu ana o ko’u wawae a ua hikiwawe loa ke ola ana. “E loaa no keia laau ma ka hale kuai laau o Benson Smith & Co., na Agena ma Honolulu nei.
Na Pake Kamaaina
Holo aku no Kina a hiki hou ole ke komo mai.
He umikumamalua pake i hoi mai ma @ o ka moku ahi Kina mai me ka manao e ae ia aku ana lakou e komo mai i ka aina nei. I ko lakou pae ana mai ua hoihoi ia aku lakouma Kahakaaulama a malaila kahi i malama ia @ @ hiki wale no i ko lakou k@ ia ana aku e hopu e ka makai Nui o ka Ahahookolokolo o ke aupuni makua ma Hawaii nei. O ka poino o keia mau pake ame kekahi poe ae aole i hoi mai oia no ko lakou holo e ana aku no Kina mamua o ka manawa kakau inoa iho nei o na pake a i ko lakou hoi ana nei aole i loaa la lakou ka pepa e hoola mai ana ua noho mua lakou ma Hawaii nei. I ka nana ia ana o ko lakou mau pepa a ike ia aole i ku like me ka mea i olelo ia e ke kanawai ua hiki ole ke ae ia lakou e hoi mai i ke kulanakauhale nei a hopu koke ia lakou e hoike mai i ke kumu kupono e hoi hoi ole ia ai lakou i ko lakou wahi i hele mai ai. Kekahi kela o na mea pilikia loa o na pake i hele aku no Kina mamua o ka hoomaka ia ana iho nei o keia hana kakau inoa o lakou. Ina e kipaku ia ana keia mau pake alaila aole e ae ia ana na pake he lehulehu i holo aku no Kina me ka manao e hiki ana ia lakou ke hoi hou mai. He poe waiwai kekahi o kela poe e noho mai mei i Kina me ka manao e hiki ana ia lakou ke hoi mai i ka aina nana lakou i hoowaiwai. E noonoo ia ana keia hihia imua o ka lunakanawai o ka aha hookolokolo o Amerika ma Hawaii nei a ina e hoole ia ana ke komo ana mai o kela poe pake e nui ana ka pilikia o na pake kamaaina i holo aku e makaikai ia Kina.
KUEE NO HOME RULA,
Nui ko lakou makemake ole ia Kalauo-kalani.
He nui kalia mau mea i olelo ai hana ana aole nae i hana ia a hiki wale no i keia manawa.
Ma ke makou @ @ ke k@ @ @ Home Rula mawa na ino @ lakou. A ma ka nana aku m@ @ mea ala o Kalauokalani ana ka m@e e @ @ @ mu@ @ keia mau hana a lakou @ @ mai nei. O ka poino wale no me Ka@lani ua nui kana mau mea i @ @ @ @ ia ana aka aole i hana ia a hiki i keia manawa. A oia@ oia ke @ kai o na Home Rula ua huli aku ka m@ka @ K@ mau h@a @. Ua olelo oia i ka manawa e lilo ai ia lakou ka mana e hoopau ia ana o Kiaaina Dole. O ka makou e ike nei eia no o Dole ke noho nei ma ka oihana.l Aole o Dole wa@kei manao ia e hoopau aka o na haole no apau loa e noho nei ma ka oihana aupuni aka ela no ke noho mai nei keia poe ma ka lakou mau wahi like ole. He mau haole kakaikahi wale no ka mea i kaili ia ae ka lakou hana. Ua olelo aku oia e hooponopono hou ia ana ka hana ana o ke aupuni aka aole he wahi hana ano nui a lakou i hana mai nei no ka pomaikai o ka aina.
Ua kali aku nei na Home Rula a o ka loaa @ mai o keia mau mea a lakou i makemake ai ke kue nui nei lakoua ke hooili nei hoi i ka hewa apau loa maluna o ke lakou alakai. Ua manao lakou i ka manawa e pau ae ai o kela poe haole e lilo mai ana ia lakou keia mau hana aupuni a hiki ia lakou ke noi aku i keia poe e hana nei i na kanawai o ka aina e hoopii ai i ko ia uku a o ka waiwai no @ iloko o ka manawa pokole loa e @iki mai ana. Ke makemake nei lakou e hoopau ae ia Kalauokalani mai ka noho ana lalakai no lak@a hookohu aku i mea hou ma kona wahi. Ua lohe mai makou o Bekale ka mea e manao ia mei no keia wahi aka aole oia i hookohu ia i alakai no lakou i keia manawa. He nui ae ka poe e makemake nei e lawe i keia wahi aka ma ka nana aku o Bekale ana ka mea a lakou e koho ana no keia wahi. He kanaka naauao keia a he keiki opiopio loa hoi. Ua manao kekahi poe o lakou aole i maikai ka haawi ana ia o keia wahi ano nui i kekahi kanaka opiopio aka ua manao kekahi poe o keia ka mea i kupono loa no keia wahi.
O kekahi mea makemake loa ia ai o Bekale oia no kona olelo ole i na mea ana i ike ai aole e hiki ana ke hana ia. O na mea ana i ike oia wale no kana i olelo a o na mea pohihihi ua waiho aku oia. Ma keia hana ana aole i hoi hou aku kana mau olelo iaia. I ka manawa e hele aku ai o na enemi imua ona o kana wale no e olelo mai ai ua hana oia i ka hana e lke me ke oolea i hiki iaia a oia wale no ka mea hiki iaia ke hana aka i ka koao ana iho nei ka hana he neo ka mea i loaa.
@ ka nana aku o ka hope loa keia o na Home Rula. Ua ike no kanaka i ka waiwai ole o keia hana ano nui i haa wi ia ma ko lakou mau lima. Aohe wahi hana maikai i hana ia. Nui ke kale i uhauha ia. Nui ka manawa i hoopau wale ia ma na mea waiwai ole. Ua hiki ole ia lakou me ko lakou nui ke kue aku i ka ike o na Repupalika kakaikahi. Ua hiki ole ia lakou ke hana i ka hana. Ua pololei na olelo a Kale Aki i olelo ai mamua o ka wa koho Balota, “ Ina no e lilo ana ia oukou ka hapa nui au hiki loa ia makou kakaikahi ke kue aku ia oukou.” Ma na bila inoino a pau loa a no home rula i hoao iho nei e hooholo ua ku mai na Repupalika me ka ikaika ame ka lokahi a kue a hiki ole ke holo i keia poe hipo he nui. Minamina ka hana a ke aupuni ia lakou.
Lumi i Make ai o Kalakaua,
He nui ka poino like ole i loaa i ka Poe i noho ma keia lumi.
O ka lumi i make ai o Kalakaua kekahi o na lumi kupaianaha loa ma ka Palace Hokele ma Kapalakiko. Mahope mai o ka make ana o ka Moi Kalakaua ua make o Mr. M. Donahue, he haole kuonoono maloko o keia lumi hookahi a i luna hoi o ka moe hookahi no. Mahope mai o keia hoomaka ka poino i no paa male. Maloko o keia lumi i male ia ai a i hoohala ia ai na la mua o ka noho mare ana o Mr. Dinmore, he Onamiliona no Denver. O ka na aikane pili paa loa kona kuaoao. Aole i loihi ua holomahuka keia hoaloha ona me kana wahine a aia laua ma Ladana e nohompu mai nei. Pau ia ma kekahi ano i ike ole ia ua mare hou ia no kekahi Onamiliona iloko o keia lumi me kekahi o na kaikamahine u’i loa ma Amerika. I ka lohe ana o ka poe i maa i na mea i hana ia ma keia lumi e male ia ana laua ma keia lumi ua olelo ae la lakou, “Laki ke like ole ko Hugh mare me na poe i mare mua ia ma keia lumi.” I ka pau ana o ko laua mare ua hole mai nei laua ma ka laua kaapuni me kana wahine u’i. I ka hiki ana ma Hongkong ua lawe ia aku ia ke oia o keia Onamiliona a hoihoi mai mei kana wahine i kona kino kupapau.
Ua holo ae o Channcey Depew, kekahi o na haole kaulana loa ma Amerika, aole oia i hilinai i ka olelo. Nolaila ua ike oia i ka olelo aka aole oia i hilinai. Kupaianaha keia lumi i hanu ai ko kakou Alii i kona hanu hope loa.
KE HAI AKEA IA AKU NEI.
Ma ka halawai a ke Komie Hooko o na Kula Sabati a puni ka Pae Aina i malamala ma ke Keena Kuai Buke o ka Papa Hawaii, Honolulu, Aahu Iulai @ 1901.
Mamuli o ka hoomaopopo pono ana o ke Komite Hooko, i na mea e pili ana i na lilo o ka Bike Kula Sabati “KA HOAHANA,” us maopopo loa ka emi hope ana o na loaa, mamuli o ka ho’ulolohi mau ana o kekahi mau Kula Sabati i ko lakou mau haawina i haawila, a mamuli oia mau ho’ololohi ana, ua ale na Kula Sabati i ka Hope Luna Hooponopono, i na @ @ a pe@ ka hoonohonoho ana. No na Kula Sabati o Hawaii $@ no Maui $@ na Oahu. $ no Kauai $@ no keia pilikia ua ho@ ke K@ i keia mau mea.
1. Ma ka H@ Hapaha @ na Kula @ahati a puni ka Pae Aina e malama ia ana @ keia Hapaha Ekolu o keia makahiki e hoomaka ana ma Iulai nei a hiki i S@patemaba @ pono e hookaawaleia ae mai na loaa lulu @ mau hoike Hapana na dala i koike ia maluna. a e hoouna ia mai i ka Puuku. W. J. Polepe (Forbes).
2. I’a holoholo pu ia no h@. O ke kumu juai e ka Buke hookahi he 15 keneta a e hoomaka ana ke kuai ana o na Buke u@ Iulai aku nei.
E hoomaopopo e na Kula Sabati a puni @ P@ Hope Luna Hooponopono i keikeia maluna mai Iune mai ia o 1900, a hiki i Iune 1901 nei.
Eia ka@ni mea pono e hoomaopopo ia. I@ makemake kekahi Kula Sabati i na Bike e h@una mai i ke kauoha @ k@ @ aole no e hoouna la aku @ buke @ ole ka hoouna pu ana i ka uku o na Buke, no ka mea ua maopopo loa ke ku@kuai o na Buke.
E noonee e na Kula Sabati i ka nui o na Bike aiaila e maopopo no na dala.
Mamua e ka Halawai ana o ke Komite, ua hoouna e ka Hape Luna Hooponopono i na Buke i na Kula Sabati nolaila, e ka Kula Sabati e loaa aku na Buke e pono no ke hoouna mai i na dala e like me keia hooponopono ana. Ina aole @lawa, e pono no ke kauoha hou mai @ na kauoha Buke a pau, e kauoha @ i ka Hope Luna Hooponopono L. K. Kakani.
Honolulu, Oahu.
Aole i kekahi mea okoa.
O na kuia Sabati he koena ko lakou no ka makahiki i hala, mai Iulai a hiki iho la i Iune 1901. e oluolu no lakou e hooman@ mai. a ma keia hope aku, hookahi mea wale no e hoomanao ia. Oia no ke aku o na Buke ponoi a kela a me k@ Kula Sabati i lawe ai.
Ma ke@ ke hai ia aku nei o na olelo ma ka @ 3 o ka Buke, malalo o ke poo “KA HOAHANA.” e olelo ana. “He umi kene@a ko ke Kope hookahi.” Ua hoopau loa ia: a e hookomoia malaila. He umi kamamalima keneka ko ke Kope hook@. Mamuli o ke kauoha.
NA HEIHEI O HILO,
Piha i na Kanaka na heihei o ka la eha.
Na ka Bana Hawaii i haawi mai na Mele Hoolealea no ekolu la.
Ma ke olelo mai a ka poe i holo aku nei no ka ke ana i ka lealea o ka la eha ma Hilo ua makepono ka luhi ame na kal @. Ua hauoli ko lakou noho ana malaila a hiki wale no i ka hoi ana mai. O na heihei o ka la eha ka piha loa. Ua nui maoli no na kanaka i hele ae e ike i ua heihei o keia la. Ma ka nana aku ua pau loa mai ko Hilo poe ame ko na kuaaina kokoke ia Hilo i ka hele mai i nana i keia la nui. O kekahi mea @ hoi nana i huki mai ia lakou oia ke kani o ka bana lahui. Aole i lohe ke Hilo poe i keia hana maikai no kekahi manawa loihi a he mea hou ia ia lakou i ko lakou lohe ana aku. Aole i nui loa na kanaka i hele ae i ka heihei o ka la elima ame ka eono aka ua maikai no nae na heihei o keia mau la e like no me ko ka la eha. I kekahi heihei ana ua holo o Molly Conners i ka hapa mile iloko o 49 ¾ sekona. Ua holo ia ka mile iloko o 1.47 ½ e Dixie Land. he ekolu heihei i lilo ia Amarino. he elua ia Billy McCloskey elua ia violina, ekolu ia Franks., a he elua ia dixie Land.
NA HEIHEI O KA LA EHA
1.- Ekolu hapawale mile. O Amarino Lady, Lightfoot, ame Twinkle, na lio i holo. I ka hoomaka ana no ua haalele ia kona mau hoaholo e amarino a hiki wale no i ka pahu hopu. He 38 ½ ka manawa holo. Like ka hoomaka ana o keia poe lio. He $100.00 ka makana.
2.- Hookahi paha mile. Ae ia na lio apau loa. he $150.00 ka makana. He eha lio i holo i keia heihei. O Frank S. Defender, Molly Conners, a me Carter Harrison. I ka hoomaka ana no o ka heihei ua kaili aku o Frank S a ua paa oia i keia wahi a hiki i ka pahu hopu. O Defender mai mahope ona. O Molly conners kekahi lio i pili nui ia ua haalele loa @ mahope. Aole no i maikai loa ka @maka ana e holo o keia poe lio.
3.- H@ kaa. He ekolu lio. O Violina. W@y, ame Walter P. He $200 ka makana. Ua lilo keia heihei i ka lio o ke keiki alii. I ka heihei mua no ua lilo ia Violina. He wahi kue iki kei ike ia i keia heihei. I ka kokoke ana e hiki i ka palena pau ua holo ae o Wayboy a puka mamua o Violina. Ua kue ke kalaiwa o Violina no kona keakea ia e keia kalaiwa. Noonoo na lunakanawai a haawi ia ka heihei ia Violina. I ka lua o ka heihei ana ua lilo hou no ia Violina. O Wayboy ka helu ekolu a hiki i ka aneane ana e kokoke i ka palena pau ia manawa i pii mai ai ua lio holo nei. aka. ua lohi loa a hiki ole iaia ke alualu mai ia Violina.
4.- Ekolu hapaha mile. Ae is na lio apau loa. He $150.00 ka makana. He ekolu lio i holo i keia heihei. Watossa Rejected. Lillie Mae. Ua lilo keia heihei ia Watassa me ka malia loa. Aole i hiki i kona mau hoa heihei ke holo mai me ia.
5.- Heihei o na luna. He $75.00 ka ma kana. O Lady Lightfoot. Nellie Gray a me Olaa Boy. Ua lilo keia heihei ia Lady Lightfoot. Aohe i kokoke mai kona mau hoa’holo.
6.- Hookahi mile no kela ame kela lio. He $ 150.00. He eha lio. Billy McCloskey, Fiero. General Cronje a me Princess Leota. I ka hoomaka ana o keia heihei ua puka o Leota. Ua mau oia ma keia kulana a hiki i ka pau ana o ka hapa mile a haule keia lio puka mai o Fiero. Mau oia ma keia kulana a he hapaha mile nohoi koe hiki i ka pahu hopu ua haalele ia aku oia e Billy McCloskey. Kekahi keia o na heihei maikai loa. Aole i maopopo ka lio e puka ana a hiki wale no i ka pahu hopu. He 1.@ ka manawa holo.
7.- Heihei kaa. He $100.00 ka makana. He eha lio. Imperateur. Dusty Rhodes, Joe-Take-It-Easy (Lawe-Malia) ame Daisy Bell. Ua lilo keia heihei i ka lio nona ka inoa mua. No Horner keia lio holo. Aohe i kokoke aku kona mau hoa heihei i na heihei elua.
NA HEIHEI O KA LA ELIMA AME EONO.
1.- Ekolu hapa walu mile. He $100.00 ka makana. Ekolu lio i holo. Lilo keia heihei ia Franks S
2.- Elima hapa walu mile. Ae @ @ lio apau loa. He $125.00 ka makana. Lilo keia makana io Rejected. He ekolu no lio i holo.
3.- Ekolu hapaha mile. No na lio Hawaii wale no. He $100.00 ka makana. Lilo ia Amarino. He ekolu no lio i holo.
4.- Hookahi hapaha mile. No na lio a pau. Lilo ia Molly Conners. He $125. ka makana.
5.- Hookahi mile. Lele pa. Lilo keia heihei ia Dixie Land. He $125.00 ka makana.
6.- Hookahi mile me ka hapaha. He $125.00 ka makana. Lilo ia Billy McCloskey. He elua wale no lio.
7.- Ekolu hapaha mile. He 150.00 ka makana. Lilo keia heihei ia Amarino. He ekolu lio i holo.
He eono heihei o ka la eono. Ua lilo na heihei i na lio no lakou na inoa malalo iho: - 1.-Frank S., 2.-Violina, 3.-Dixie Land, 4.-Waterloo, 5.-Admiral Dewey, 6.-ia Watassa. Maikai na heihei a pau loa.
KINIPOPO AME NA HEIHEI KUKINI.
Mamua o ka hiki ana aku o na keiki kinipopo o Honolulu nei ua lohe ia na keiki kinipopo o Hilo e olelo ana e lawe haaheo ana lakou i ka lanakila ma ke kahua kinipopo aka i ka hoao ana iho ka hana ua hiki ole i ke lakou ike kinipopo ke hookuku mai me na keiki o Honolulu. He eiwa aipuni i loaa i na keiki o ke kaona nei a he elima wale no iloaa i na keiki o Hilo. Maikai like no ka paani ana a na aoao elua.
Pau ia manao lakou aia ma na heihei kukini e hoohoka ia mai ai na keiki o ke kaona nei aka ua puhili hou no na keiki o Hilo i ko Honolulu nei. Ma na heihei kukini apau loa ua lawe mai o Honolulu i ka hanohano o ka helu ekahi ame ka helu elua a o ka helu ekolu aku ka lakou. He mea keia e a’o aku ana ia Hilo e hooikaika ma k@ mua aku e hana a ike i ke kinipopo a e h@ ma mamua o ka hoao ana mai @ na keiki o ke kaona nei.
Ma ke Kahua Kinipopo.
Haule na Makai i ka Honolulu. – He 19-13 ka nui o na Aipuni.
Ua haule hou no ka hui o na Makai i ka Poaono nei i ka hui Honolulu. I ka poe i hele mau e nana i ka paani ana a na makai ua hiki ia lakou ke olelo ae ke pii malia ae nei keia hui mai ka ike ole a i ka ike. Ua hiki loa ke olelo ia ae he hana nui aku ana ka keia mau hui kaulana mai kahiko mai ke kaili i ka lanakila mai na makai mai ma keia mua aku. Mai ka hoomaka ana a hiki wale no i ka hiku o na komo ana ua maopopo ole na ai a laua aka i ka hiku o na komo ana ua loaa i ka Honolulu he eiwa puni. Na keia mea i haili ae i kahi hanu hope loa o na makai a pau ka manao lana e hoi hauoli aku ana. aka ua hooikaika mai no lakou a hiki i ka pau ana he eono wale no ka oi o ka hui Honolulu. Eia iho malalo ke ano o ka paanei ana:-
1 2 3 4 5 6 7 8 9.
Makai ... ..... ..... 2 0 2 0 3 0 0 4 2. - 13
Honolulu...... .....2 0 5 0 3 0 9 0 * - 19
Ke manaolana nei makou e hiki ana ka manawa e hiki ai i na makai ke hoi mai me ka lanakila. He mea kupono lakou e mahalo ia no ka hooikaika e haule keia mau hui i hana a lae oo ma ke kinipopo.
LUAKINI KAKOLIKA MA WAIKIKI
I ka lapule i hala i hoomoe ia ai ka pohaku kihi o ka luakini Kakolika ma Waikiki. Ua nui na kanaka i hele ae e ike i keia hana. Ua kukulu ia keia luakini mamuli o ka nui o ka hooikaika o kona kahu Father Valentine. He manawa i hala ae nei ua kukulu ia he wahi luakini uuku ma keia wahi a mai ia manawa mai ka ulu liilii ana a hiki i ka nui loa ana. Ua ike ia ke kupono e kukulu ia i hale nui ae a hoomaka koke ia e hooikaika no ka huli ana i kala. Nui ka mahalo ia o Father Valentine no kona hooikaika nui ma keia hana , a hauoli kona mau hoa’loha i ka ike ana ua holomua keia hana ana i hana ai.
HOIKE HUI O NA KULA SABATI O KAUAI KOMOHANA.
E hoike hui ana na Kula Sabati apau o Kauai Komohana ke hiki aku i ka Sabati la 25 o Aug. 1901 ma ka Luakini o Lihue Hora 10 a.m.
A penei ka hoonohonoho ana.
Kula Sabati o Koloa. Haawina o Aperila 1901.
Kula Sabati o Hanapepe Haawina o Mei 3 ame 12.
Kula Sabati o Waimea Haawina o Mei 26 ame Iune.
Kula Sabati o Lihue Haawina o Jan Feb. ame March.
E na haumana apau loa o na kula Sabati i hoikeia ae nei na kahu Kula Sabati Apana apau loa, a me ko lakou mau hope, na kumu Kula Sabati a pau loa, a pela hoi i na makua Kahu Ekalesia. ke paipai aku nei au ko oukou hoa paahana iloko o kristo, e hooikaika kakou e na Kula Sabati a pau loa e hiki mai ma kahi i hoolaha ia.
Owau iho no,
W.E. ELLIS.
Kahu Kula Sabati no Kauai Komohana
Nawiliwili, Kauai Iune 29 th , 1901
PAPA KAKAUINOA O NA PAKE
Ma ka hoike a ka poe kakau inoa o na pake i hiki ke hele a hoi mai i Haawi nei me ka pilikia ole ua hiki aku ka huina i ka 28,948. O keia ma aku ka huina i ka 28,928. O keia malalo iho ka huina e noho nei ma na mokupuni like ole:
Honolulu.......................................13,576.
Oahu (Mawaho aku o Honolulu.)
................3,907
Oahu (Huina pau.)........................17,483
Hawaii ............................................4,674
Kauai ..............................................3,418
Maui ...............................................3,340
Molokai ...............................................33
Huina Nui .....................................28,948
He nui na pake i holo kino mai i Honolulu nei e kakau ia ai ko lakou inoa i maopopo pono ua pau ka pilikia.
Laau Ili No Na Bebe
NOKONAPOO AME KONA LAUOHO
Kekahi mea ano nui loa a ia Mokuohine e noonoo nui oi
UA HANAUIA KELA A ME KEIA KEIKI ILOKO KA HONUA NEI me ke ewe o na mai lehulehu e ule mai ana iloko o ka ili. ke poo a e lilo ana hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ka pan@ ana i keia pop@ e pela ililo ai ia i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o lela a me keia mea i @oohia i ka nali ana a na mai lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha la me kekahi ano e ae aka mamuli no e ka hoopalalehaia ana e ka mea i kuponoe malama a makaala i keia poino. Nolaila ua lili i kumuhana ua kela ame keia makuahine maikai e makaala mau @ ka lakou mau keiki e loohia ana i na popilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino e hooka@ mau lakou me na mea a pa ue hiki a ke pale aku i keia mau popilikia lehulehu. i mea hoi e loaa ai ke ola maikai malalo o na lapaau @ ana me ke hikiwawe a me ke ola loa no hoi.
Ua olelo ia o k@aauau me ka wai pu mehana a me ke KOPA CUTIKURA no ka h@ ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mau ino ae a pela hoi no ka unahi-pii a pela @ ina ka e papili malie i ka A@ Hamo CUTIKURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili ka @ke ano manene o ka ili ame ka pehu. a pela hoi no ka hoomailelie ana i ka hui a me ka hoola ana i no palapu. a @hope aku oia wa ina ka e inu i ka La@ Hoohainu CUTIKURA, ola wale ae la no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii i na wa apau e hoomak@ mai ai a ina no ua loaa mua. he mea pau wale no ia i keia mau laau ae la. ke malama pono ia na kuhikuhi. Ma keia hana ana pela. e loaa ai i n@ makuahine hoomanawanui ka maha a me ke oluolu o ka naau. a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i na wa a pau. Ua hoolala keia mau haawina pomaikai ma na home lehiehu a puni ka aina.
Mamuli o ka momona ka maemae ame ka hikiwawe o ke ola o keia laau. i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma ke ano hoola. a pela no hoi i hilinai nui ia ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi apau. a pela no i malama nui ia ai maloko o na home.
NO KA HOOLA LOA ANA I NO ANO PEHU A POHAKA PALAPU MA NA WAHI A PUNI KE KINO. e hoomaemae i ka palapu me ke kepa CUTICURA i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili. a pela @ @ poo. i pau ai ke kepia a me ka papaa piele. alalia e hooma@u i kahi @ @ ka Aila Hamo CUTICURA i mama ae ai ka akiaki ana a ka hu’i a me @ ehaeha. a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a oia ka eha alalia. e @ ka Laau Inu CUTIKURA i mea e maemae ai ke koko maloko. Ke kualia @keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia: @ R. To@& Co., o sydney, N.S.W. ko @aila Agena: ma Aferika Hema Depot: L@non, Ltd. Na “Hoakaka no ka Hoolaana i na Bebe a mo ko lakou @ @ naunau,” he loaa wale no me ke kuai ole.O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston. U.S. A., na O@ @ @ laau CUTICURA a pau loa.
Ua ike no oe i ke KAA HEHIWAWAE hou o ka makahiki 1900 i kapaia o
HAWAII
A i haaia me no Mea Hoopaa Holo?
O ka oi keia o ka nani mawaeua o na kaa
hou o ka makhiki 1901 i ikeia.
A ina o kou makemake nui ia e kipa mai ma ka
halekuai o
Pearson & Potter Co.
I IKEMAKA I KA NANI.
Helu 626, Alanui Papu. Telepona Main 317
Pau ke Ko i ke Ahi.
He Kanalima Kaukani Kala ka Waiwai io o keia ko.
I ka po Poakolu o ka pule i hala ua pau ae he kanawalu eka ko o ka mahiko o Ookala a he elua haneri eka ko o ka mahiko o Kukaiau. Ma Ookala ka hoomaka ana o ke ahi a holo loa aku a hiki i loko o ka malako o ka mahiko o Kukaiau. He $50,000 ka poho o ka mahiko o Kukaiau wahi a Horner ka luna nui o keia mahiko. He ko opiopio ko Ookala a ina e nui mai ana ka ua ke haule mai i keia mau la aole e nui loa ana ka poho o keia mahiko. Aole i maopopo ka hoomaka ana o keia ahi a me ka mea nana keia hana.
MA KA AINA PUA.
Manaoia e hoi ae ana ka Emerpera i loko o Okakoba.
Ma na lono i loaa mai Pekina mai ua hoike ia mai ke nana ia aku nei ka hoi mai o ka Emerpera no Pekina iloko o ka mahina o Okatoba. Mai ka hoomaka me ka manao e hiki ana ke hoi hou mai ana o na pilikia ma Kina a hiki i keia manawa ua kaawale aku oia mai kona hale alii aku. Ua hoopaapio ia oia e ka Emerpera wahine a i kela manawa ua maopopo loa e lilo ana iaia ka noho kalaunu me ka hiki ole i kona mau enemi ke hoonaueue hou mai iaia.
O kekahi mea nui ma Kina oia no ke koi aie a na aupuni e koi nei. He manawa loihi keia e noonoo ia nei keia koi aka aole i pono iki. Ke hooikaika nui nei a Amerika e hooemi ia mai keia koi aie aka aole i ae mai na aupuni nui. Ua paa lakou e like me ka lakou mau koi poho i ka manawa mua loa. Ua hooemi iki mai kekahi o lakou aka o ka hapanui oia mau no. Nui ka pilikia o na pake mamuli o keia hana ana a lakou.
O Caypless ka Lunakanawai
Ua loaa mai nei kekahi lohe mai Wakinekona mai e hooia loa mai ana ua manao loa ia e loaa ana ia Edgar Caypless ke kakauolelo o ka Senate i keia manawa ka Lunakanawai ekolu o ka Ahakiekie o Honolulu nei. Ua loaa mai keia lohe mai ka Elele Wilikoki mai. Ua hoike pu mai oia aohe he nana o ka Peresidena i na haunaele mawaena o ka Lunakanawai Humphreys ame na lolo. O kana wale no o ka aoao e hana ana i ka pono o ka lehulehu oia kana e kokua mai ana.
He 35 ka nui o na lia i make ma ka pau ana i ke ahi kekahi hale hana pulu ma Bombay.
O ka heluna waiwai o ke gula o Cripple Creek ma Colorado, ua hiki aku i ka $100,000,000.
Ke hoomaka hou nei na Bua ma Aferika e kaua hou. Ua ike ia aku kekahi puali nui o lakou e au mai ana i ka muliwai no ka hele ana mai i kahi o na Pelekane e noho ana.
Na Kaa Otomobile.
Noi mai o Edison nana e haaw mai ka Uwila.
Ua loaa mai nei ka leka mai ka luna nui mai o ka Hui Kaa Otomobile ua noi mai o Edison, ka kupua o na hana kamahao, e haawi aku nana e hookomo mai na pahu uila i hiki ke lawe i na kaa Otomobile o Hawaii nei no hookahi haneri mile me ka hoopiha ole ia. I keia manawa ua hiki wale no i keia mau kaa ke holo no ewalu mile me ka hoopiha hou ole ia a no keia kumu ua hiki ole ia lakou ke lawe i na ohua i na wahi loihi a he nui ka manawa i hele ai a hiki hou ole ke hele hou aku. No keia kumu ua nui ole na kanaka ae a e kau maluna o lakou no ka maka’u o hele aku a hiki i ka wahi e pau ai o ka uila o ka hele wawae no ia. I na e loaa @ mai ana ka pahu uila i hiki ke lawe ia lakou no hookahi haneri mile me ka hoi hou ole e hoopiha hou ia mai i ka uila alaila ua hiki loa ke kau maluna o keia ano kaa a holo no Waialua a hoi hou mai me ka pilikia ole.
O Edison kekahi haole kupaianaha loa. Ua oi aku na hana kamahao i hana ia e ia manua o na kanaka e ae apau loa i oia ma keia ao. Ua hiki loa oia ke kapa ia he makua no ka uila. Nana e hana mai nei ua hana kamahao nui a ke hooia mai ia oia ua hiki laia ke hooponopono mai i ka pilikia liilii o ka hui kaa o kakou. Ina e holo ana keia noi ana e hoouna ia aku ana keia poe kaa apau loa i kona hale hana e hookomo hou ia mai ai keia mau hoololi. E hiki mai ana ka manawa e kau hou ai kakou i na kaa Otomobile.
KA HUAALE NO KE KIKALA HANEENEE.
Ua kamaaina keia laau i ka poe apau loa e heluhelu mai nei i nanupepa o Honolulu nei. I ka lohe mua ia ana nui ka pihoihoi o na kanaka. I ka haia ana o kekahi mau pule akahi no a ike ia ka olalo o na mea i olelo ia no ka maikai o keia laau. O na laau apau loa i ike ia ka maikai e kakou he mea maikai n malama ia ma ka hale no ka wa e hiki mai ai o ka pilikia. Ina oe e ninau i na kanaka o Honolulu nei. “ Heaha ka Laau maikai no ke kikala haneenee” o hoike ia mai ana ia oe o ka Huaale Kikala Haneenee a Doan”.
O Mr. Chas. Comey o Clyclomere kekahi o na kanaka i hoao i keia laau a ike i kona maikai. Penei kana olelo “ He kalaiwa kaa wau no kekahi manawa loihi. He hana hele keia i ka anu ame ka makani,. a e pii mau ana iluna a iho mai ke kaa mai. Ua loaa wau @ ke kikala haneenee. Iloko o ko’u hooikaika e loaa mai ka oluolu ua hoao wau i ka laau like ole he lehulehu aka aole i loaa mai ka oluolu la’u. Aole i loaa
ke kumu o ka mai i keia laau ike wau i kekahi hoaloha no ka Huaale Kikala Haneenee a Doan a hele koke wau i ka Hale kuai Laau o Hollister Drug Co., e kuai i hookahi pahu. I keia pahu no ua loaa mai la’u ka oluolu a hiki i kela manawai.”
E loaa no keia Huaale Kikala Haneenee a Doan ma na Hale Kuai Laau apau loa. He 50 keneka ko ka pahu. O Hollister Drug Co., na Agena ma Hawaii nei.
E hoomanao i ka inoa o Doan’s a ma@lawe i na laau okoa.