Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 26, 28 June 1901 — Page 2
| This text was transcribed by: | Sally Vrana |
| This work is dedicated to: | to all my hula brothers and sisters, Wednesdays 8 pm |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, IUNE 28, 1901.
MA KE KAUOHA
HOOLAHA WAI.
I kuiike ai me ka pauku ekahi o ka Mokun XXVI o na Kanawai o 1886: Ke hoike ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau e lawe nei i ka wai, a e uku nei hoi i ke aupuni, e hiki mai ana ka manawa e uku ai, a e uku ia hoi ka uku wai no ka hapa makahiki e pau ana i ka la 21 o Dekemaba, i ka la ekahi o Iulai, 1901.
O na uku wai e uku ole ia ana no 15 la mahope o ka manawa i olelo ia e kaki ia ana he umi pakeneka.
O na kuleana wai e uku ole ia mai ana i ka la 15 o Aukake, 1901, (kanakolu la mahope o ka manawa) e pani ia ana ka wai me ka hoike hou ole ia aku.
E uku ia ka uku wai ma ke Keena Wai ma ka lumi malalo o ke Kapikala (Halealii).
ANDREW BROWN.
Luna Nui o ka Oihana Wai.
Honolulu, Iune 29, 1901.
-------------------------
HOOLAHA.
Ke papa ia aku nei na kanaka apau mai ka hele ana me ka ae ole ia maluna o ka aina o ka mea nona ka inoa malalo iho ma Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, a oi loa aku no nae na apana aina i ikeia ma Kaumalumalu, Holualoa ame Kaupulehu.
J. A. MaGUIRE.
Hueuhe Kona Akau, Hawaii, Iune 1, 1901.
Me ka Oiaio loa,
THEO H. DAVIES & CO., LTD.
(Kakau inoa ia:)—
E. H. WODEHOUSE.
(3 months.)—Iune 7, 14, 21, 28. –July 5, 12, 19, 26—Aug. 2, 29, 16, 23, 30.
---------------------------
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KA
WAHI A ME KA HORA KUAI
KUDALA.
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o ka palapala moraki i hanaia mawaena o Miriam Peleuli Amalu a me Sam Amalu, kana kane, o Honolulu, Teritori o Hawaii, a me William C. Achi, o Honolulu i oleloia maluna ae, i ka la 3 o Maraki, 1900, a i kakau kope ia ma ka buke helu 204 o ke Aupuni, aoao 222-224, i ka hora 12:06 p. m. o ka la 13 o Maraki, 1900.
Ke hoolahaia aku nei, no ka uha’i ia ana o na kumu aelike, oia hoi ka uku ole ia mai o ka uku-panee i ka manawa i oleloia, ke makemake nei ka mea paa moraki, William C. Achi, e hooko aku i keia moraki, a ke hoolaha pu ia aku nei ma ka la 5 o Iune, 1901, ua koi aku ka mea paa moraki i ka mea i moraki mai e uku mai i ke kumupaa a me ka uku-panee, aka ua hiki ole ia laua ke hooko ina olelo aelilke ma keia moraki, a ke hoolaha pu ia aku nei no ka uha’i ia ana o keia aelike, o William C. Achi, ka mea paa moraki mahope o ka hala ana o ekolu pule mahope aku o keia la, e hoolaha aku ana ina waiwai i olelo ia ma keia palapala moraki e like me keia malalo iho, a e kauoha aku ana e kuai kudala ia kela waiwai ma ke keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, i ka hora 12 o ke awakea Poaono, la 13 o Iulai, A. D. 1901, (koe ka apana ewalu i hoikeia) i ka mea koho kiekie loa no na kala kuike, a na ka mea kuai mai na hoolilo o na palapala kuai.
O ka waiwai i oleloia ma keia moraki, a e hoolahaia aku ana no ke kuai kudala, e like me ka mea i oleloia maluna ae, penei no ia:
O ka hookahi-hapaono i mahele ole ia o na waiwai malalo iho, oia hoi ke kuleana o Miriam Peleuli Amalu i oleloia maluna ae—
1. Kela aina ma Kaukahoku, Nuuanu, i hoikeia ma ka R. P. 314, L. C. Award 1476 ia Iwiula, nona ka erea he hookahi eka me 99 anana.
2. Kela aina ma Printer’s Lane, i hoikeia ma ka R. P. 5698, L. C. Award 266B, ia Kamaile, nona ka erea he 608 anana a me elua kapuai kuea.
3. Kela aina ma Printer’s lane, i hoikeia ma ka R. P. 666, L. C. Award 2293, ia Kaleiheana, nona ka erea he 1 20-100 eka.
4. Kela aina ma Kamoku, Waikiki, i hoikeia ma ka R. P. 6333, L. C. Award 1424, ia Kanuihi, nona ka erea he 19-100 eka.
5. Kela aina ma Kapaakea, Waikiki, i hoikeia ma ka R. P. 6333, L. C. Award 1319, ia Hepa no Pahau, nona ka erea he 34-100 eka.
6. Kela aina ma Kamo@liili, Waikiki, i oleloia maluna ae, hoikeia ma ka R. P. 4634, L. C. A. 1275, ia Mookini, nona ka erea he 43-100 eka.
7. Kela aina ma Kapaakea i oleloia maluna ae, hoikeia ma ka R. P. 5929, L. C. A. 2619, ia T. Pahau, nona ka erea he 5 @ eka.
8. (Apana ewalu aole e kuai ia ana.)
9. Ke kuleana a pau loa o ka mea moraki iloko o ka waiwai paa a me na waiwai lewa o Auhia, i make, ke kupunawahine o Miriam Peleuli Amalu, ka mea moraki.
WILLIAM C. ACHI.
Mea Paa Moraki.
HATCH & SULLIVAN,
Na loio o ka Mea Paa Moraki.
Honolulu, Iune 7, 1901.
Iune 7, 14, 21, 28.
---------------------------------
KUAI AINA A KA MEA HOOPONO-
PONO WAIWAI.
Ke hoolaha ia aku nei, malalo o ka mana i loaa mai kekahi kauoha mai a ka Aha Kaapuni mai, o ka Apana Elima, ma ka la 19 o Iune, 1901, no na mea e pili ana i ka waiwai o J. W. Lota, i make, o Hanalei, Kauai, e kuai ia aku ana e ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ke kuai kudala i ka mea koho kiekie loa, ma ka Poaha, Aukake 1, 1901, i ka hora umikumamalua o ke awakea, ma ka Hale Hookolokolo ma Hanalei, Kauai, na kuleana a pau loa, mana paa, ame na waiwai a pau loa o ka mea i make, i, a e pili ana, i na aina i hooakaaka ia malalo iho, ma Hanalei, Kauai, a i hoike ia ma ka buke o ke aupuni R. P. Helu 6461, L. C. A. helu 597:
APANA 1.
Hoomaka ma ke alanui aupuni e pili a@a i ke kihi N. W. o ka pa o Kawainui a holo aku mag:
N. 24* 30’ E. 300 kapuai ma ke alanui aupuni;
N. 17* @0’ E. 246 kapuai ma ke alanui aupuni;
S. 61* 00’ E. 156 kapuai a hiki i ka loaa ana o ekolu omole i kanu ia penei:.
N. 56* 00’ E. 82 kapuai a hiki i ka loaa ana o ekolu omole i kanu ia penei:.
S. 36* 00’ E. 100 kapuai ma ke kuleana o Kealaike;
S. 56* 00’ W. 41 kapuai ma ke kuleana o Kealaike;
S. 20* 00’ E. 355 kapuai a hiki i ka hoomaka ana o ka pa hau;
S. 74* 00’ W. 169 kapuai ma ka pa o Hekekia,
S. 49* 00’ W. 141 kapuai a hiki i ke kumulaau i olelo ia he kihi N. E. o ka pa o Kawainui.
N. 68* 30’ W. 295 kapuai a hiki i ka hoomaka ana.
I huiia he 4.3 eka.
APANA 2.
Hoomaka ma ke kihi N. E. o keia mai ka palena pau o kekahi pa hau a holo aku mag:
S. 20* E. 887 kapuai i ka palena pau o ke alanui aupuni;
S. 64* W. 502 kapuai ma ke alanui aupuni;
N. 21* W. 660 kapuai a hiki i ka wahi i olelo ia ke kihi o ke kuleana o Kawainui;
N. 26* E. 308 kapuai ma ke kuleana o Kawainui;
N. 40* E. 141 kapuai ma ka pa o Lota;
N. 74* E. 169 kapuai a hiki i ka hoomaka ana.
I hui ia he 9.6 eka.
Kala kuike, na ka mea kuai na hoolilo o ka palapala kuai, a aia ka pono o keia kuai ana a apono ia e ka Aha Kaapuni o ka Apana Elima.
Kakuia ma Lihue, Kauai, Iune 22, 1901.
W. G. SMITH.
Malama Waiwai o ka Waiwai o J. W. Lota, i make.
2865—4ts—June 28, July 5, 12, 19
--------------------
TERITORI O HAWAII.
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.
Hoopau noho hui o ka Royal Hawaiian Hotel Company, Kaupalenaia.
Oiai, o ka Royal Hawaiian Hotel Company, Kaupalenaia, he hui i kukulu ia a e ku nei malalo o ka mana o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, ua ooko i ka manao o ke kanawai i na mea e pili ana i ka hana, ua lawe mai i ka lakou palapala noi i keia keena, no ka hoopau ana i ko lakou noho hui ana, me ka palapala i kauoha ia ma ke kanawai a e hoolilo ia nei i hapa no keia.
Nolaila, ke haawi ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau i kuleana mamua a i keia manawa, ma na ano a pau e pili ana i keia hui, e lawe ia mai na kue no ka ae ana ia o keia noi i keia keena i ka la 30 o Aukake, 1901, a i ole mamua mai, a o kela ame keia kanaka i makemake e lohe ia no keia e hele ae i ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma Kapikala Hale, Honolulu, i ka hora 12 m. o ka la i olelo ia maluna ae, e hoike i na kumu, e ae ole ia ai keia noi hoopau hui.
WM. H. WRIGHT,
Puuku Teritori o Hawaii.
Honolulu, Iune 27, 1901.
June 28, July 5, 12, 19, 26, Aug. 2, 9, 16, 23, 30.
--------------------------
MAKE O SENATOA PINGREE.
O Senatoa Pingree kekahi o na kanaka ilihune i hooikaika a hiki i ka hiki ana iluna o ke alapii. I kona wa opio ua hele oia i ke kaua a i kona hoi ana mai ua hoomaka oia e lawelawe i ka oihana hana kamaa. He uuku loa kahi mea i loaa mai iaia, aka aole oia i haawi pio. Pela kona hoomanawanui ana a hiki i ka lilo ana o kekahi halekuai kamaa nui iaia. I kona make ana he kanaka waiwai oia a ua lohe ia kona inoa a puni o Amerika. Mai ke kulana haahaa mai ua pii aku oia a hiki i kona lilo ana i Kiaaina no Mikikana. I kona koho ia ana ua nui ino loa kona mau balota mamua o ka mea i holo pu me ia.
No ka nawaliwali o kona ola kino ua haalele iho oia i kana wahine ame ka ohana a holo aku me kana keiki e hoomaha ma kekahi aina mamao. I ko laua hiki ana ma Ladana ua ikika loa kona ma’i a kauoha koke ia kana wahine e holo mai. Haalele kana wahine i ka home a holo mai me ka laua kaikamahine. Oiai laua i waena moana ua haili ia ae la ka hanu ola a telegalapa koke aku la ke keiki aole e holo mai, aka nana no e lawe aku ke kino make o ka makuakane. Aka ma kela manawa ua aneane e hiki aku ka makuahine ma ka home a hui me ke kino puanuanu o kana kane.
---------------------
HANAI I KA IOLE.
He mea maa mau ka haawi ia ana o kekahi mau uku makana i ka mea e pepehi ana i na iole i ka manawa e loaa ai kekahi wahi i ka ma’i bubonika e like me ko kakou loaa ana iho nei. Ua maopopo loa o na iole kekahi mea nana e hoolaha aku i keia ma’i. Ma Kina e noho ana kekahi wahi pake i ilihune maoli no ka noho ana e like me ko kekahi o lakou a kakou e ike nei. I ka manawa i puka ae ai o a ma’i bubonika ua hoolaha koke ia e loaa no ka makana i ka mea e pepehi ana i ka iole a lawe aku imua o ka Papa Ola. Ike iho la keia wahi pake he wahi hana keia e loaa ai ke kala iaia nolaila ua hele koke aku la oia e kuai i kekahi ano iole malama ia e na pake a hoi mai la oia me kana makana. Kuai oia a nui ka iole i hiki ai iaia ke hoolaha aku i keia ano holoholona. Aole i loihi mahope mai ua hanau mai la kana mau iole a nui pono ole kona waiwai ma keia mea he iole. Hoopaa oia ia lakou maloko o na pahu me ka hanai mau @a lakou. I ka wa e make ai o kekahi o lakou lawe koke oia i keia wahi iole imua o ka Papa Ola a loaa no ia mau wahi kenikeni.
I kela ame keia la e lawe mau ana oia i kekahi iole i ka Papa Ola a e loaa mau ana no hoi kana kala no keia hana. I ka nui loa ana o kana ohana iole loaa mau kana kala. I kekahi la ua haohao ia ka loaa mau o kana iole a manao ia ua piha kona hale i ka iole. Hoouna ia mai ka makai e imi pono i kona hale a loaa aku la kana ohana iole nui. Lawe koke ia keia ohana iole ana a pau kona waiwai.
--------
O “Constitution” ka inoa o ka moku kiakahi o Amerika e heihei aku ai me ka moku o Enelani. Ke nana ia aku nei ko laua ia heihei me ka nui o ka ohohia ia.
KA
Nupepa Kuokoa
No ka Makahiki $2.00
No Eono Mahina 1.00
Kuike Ka Rula
PUKA 1 2 3 1 2 3 1
ANA Pule Pule Pule Ma@ Ma@ Ma@ Mak.
1 Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 18.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 9.00 12.00 24.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 18.50 30.00
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 36.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 16.50 4@.00
--------------------
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
Olua Dala a pau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honlulu, Pa-
nalaau o Hawaii, na ke ano mea o ka
Papa Blua
A. W. PEARSON, Luna Nui
D. KANEWANUI, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu
------------
POALIMA IUNE 28, 1901.
He manawa hauoli keia no na keiki. Ua pau loa ka hoala ia ana i ke kakahiaka nui e ala a hele i ke kula. Ua pau ke ala ana i ka po e hoopaa i ka haawina o ka la e hiki mai ana. Ua pau ka maka’u ana i ka hili ia mai e ke kumu no ka paa ole o na haawina i haawi ia mai. I keia mau la he paani wale no. He mau la aku keia no ka lealea. Ala ke kakahiaka he paani ka mea mua loa. E lealea; oi hiki ia oukou a hiki i ko oukou nui ana ae a lilo i mau kanaka makua a e imi ana i na mea e ola ai o keia noho ana, e ike ana oukou he mau hana okoa ae kekahi mawaho ae o ka paani. E hooluolu ia oukou, waiho i na buke a i ka homaka hou ana o ke kula hooikaika e imi i ka naauao. Oia iho la no ka makua o keia mua aku.
----
Ina i hiki i ke Kiaaina ke hooia ia aku e noonoo ana na Home Rula i ka bila hoaie, a ia bila wale no, manao makou aole oia e kanalua i ka haawi mai i kau ahaolelo hou no ka noonoo ana i keia bila ano nui. Aka, ua hiki ole ke maopopo ka mea a na Home Rula e hana aku ai. Ua uhai lakou i ka lakou mea i ae ai mamua aku nei a hana no ko lakou pomaikai a nolaila ke manao nei na poe ike kalaiaina o keia Teritori ina e haawi ia ana ia lakou i manawa e noonoo ai i keia bila e waiho ia ana keia bila ano nui loa a hoolilo ia ka manawa ma ka noonoo ana i kekahi mau bila okoa a lakou i makemake nui ai e hooholo ia. O ka pilikia wale no ke nana nei na Home Rula i ka pomaikai o ko lakou mau pakeke a waiho ia na mea e pono ai o ka lehulehu. O ko lakou pomaikai ka lakou e nana nei ame ka pomaikai o na kokua o lakou, aka o ka pomaikai o ka lehulehuk, ka mea nana lakou i hoohanohano aku, ua lilo ia i mea ole. Ke noi mai nei lakou e haawi ia aku i manawa no lakou e noonoo ai i ka bila hoaie. E noonoo ana auanei lakou i keia bila wale no a i ole he mau bila okoa ka lakou e makemake nui nei e hooholo? He $75,000 a oi i hoolilo ia a heaha la na pomaikai ano nui i loaa mai ia kakou, ka lahui? O keia auanei ke ano o na Lunamakaainana a kakou e koho aku ana ma keia mua aku? Aole, aole loa.
------
AOLE O NA MALIHINI KO KAKOU
KOKUA
Eia ke lawe ia nei imua o oukou e ka lahui kekahi palapala noi no ke kakoo ana ia Lunakanawai Humphreys. I mea e maopopo ai ia oukou ka hoomaka ana mai o keia pilikia he mea maikai e wehewehe pokole aku makou i kekahi mau kumu ano nui. I ka hoomaka ana o keia wahi haole malihini e lawelawe i ka oihana lunakanawai no ka aha kaapuni ua ike ia kona hookiekie maoli. O Albert Magana kekahi mea i hiki ke hoike mai i ka nui maoli o ka hookiekie o keia wahi haole malihini. Ua hoopai ia oia he mau kala no kekahi wahi hewa ano ole oiai oia e lawelawe ana i kana hana ma ke ano he makai no keia aha. Ku mai na haole kamaaina a kokua ia Magana a pau ia pilikia oiai no nae ua lilo ia mau wahi kala a keia kanaka Hawaii o kakou. Aole oia wale no, aka o Testa no kekahi. I kekahi la komo mai oia elike me kona ano maa, oia hoi aohe kuka, a kipaku ia e keia wahi malihini hookiekie. Aole o laua wale o Mr. Davis kekahi. Pela ka pii liilii ana mai o kana mau hana hookiekie a hiki i ka manawa i hoopai ia iho nei o Kakina, Kini, Balu ame Hakuwela, kekahi o na lo@o kaulana a i kamaaina i ke ku ana imua o na aha, a he mau keonimana nohoi no ka aina.
I ka ike ana iho nei o na loio ua oi loa aku kana hana mamua o ka mea kupono, ua pau ka hiki hou ia lakou ke hoomanawanui a noho koke lakou e noonoo i ka lakou mea kupono e hana ai. Mai loko mai o ka nui o na loio o keia kulanakauhale o kona mau wahi hoa’loha wale no ka mea i kokua i kana hana hewa, a o ka hapanui, he poe kanaka Hawaii kekahi, ua kue loa @akou iaia. No keia kue ana ua hooholo lakou e noi aku i ka Peresidena e hoopau ia ae keia wahi haole malihini hookiekie mai keia wahi ae i hiki ai ia lakou ke ku aku a hana i ka lakou hana me ka loaa mai o na olelo hooholo maikai mai ka Lunakanawai mai. Aole auanei keia o ka hana pololei e hana ai? Aole auanei he hana pono na kakou ke kokua ana aku ia lakou?
Mawaho ae o ka noho lunakanawai ana ke malama nei keia wahi haole i kekahi nupepa. Ma kona mau kolamu ua hoike mai oia he wahi haole puni oihana. Ke hoomalimali nei oia i na Home Rula i loaa mai iaia ka hana o ka Ahaolelo ame ka loaa pu mai o ke kakoo ana mai na kanaka mai. Aole oia i ike ia lakou mamua aku nei, eia wale iho nei no. He lawelawe oia i na hana pili kalaiaina a nui kona mau enemi ma keia hana ana. I ka manawa e hiki mai ai o kekahi hihia na keia mau enemi ona hoike aku oia i kona ano kaulike ole.
O keia iho la ke ano o keia wahi haole malihini i hele mai a noho me kakou, a e hoomalimali mai nei i loaa aku iaia kana oihana e makemake mai ai. I ka manawa e loaa ai aole oia e nana mai ana ia kakou, kanaka, aka e nana mai ana a olelo mai “Owai oe, aole wau i ike ia oe?” Mai kokua ina malihini i maopopo ole ia kakou. Aia ko kakou pono ame ko kakou pomaikai i na kamaaina o kakou. Ina kakou e komo ana iloko o na pilikia aole e nana mai ana keia mau haole malihini ia kakou, o na kamaaina no ko kakou puuhonua. Lohe mai makou i ka hiki ana aku o kekahi o keia mau palapala noi e hoomau aku i keia wahi Lunakanawai imua o kekahi mau kanaka Hawaii o kakou nei ua pane mai lakou, “Owai keia wahi haole, aole makou i ike iaia?” Oia ka haina kupono. Kokua no kakou i na kamaaina. O lakou ka poe i ike i ke aloha ia kakou a aole o keia poe auwana e komo mai nei ma Hawaii nei e imi hana ai, a e hoomalimali maalea mai nei.
----------
HE MAKANA.
O keaha la ka makana maikai loa a ka makua e haawi ai i kana keiki aloha? O ke kala auanei a i ole o ka hoonaauao ana paha iaia. I ka manawa i haawi mai ai ke kokua ia Solomona, kela kanaka naauao loa e koho mawaena o ka naauao ame ka waiwai ua koho koke aku oia i ka naauao. Heaha ka pane i pane ia mai, “No kou noi ana mai i ka naauao ke haawi aku nei au i ka naauao ame ka waiwai pu.” Imi a loaa ka naauao a na ke kala no e hele mai. Nolaila e na makua hooikaika e hoonaauao i kau keiki. Aole he makuakane ilihune loa a hiki ole iaia ke hoonaauao i kana keiki ma Hawaii nei. Ina aole i hiki iaia ke hele i na kula hanai ame na kula kiekie, hooikaika iaia e hele mau i na kula hele-la, na kula aupuni. Mai ae wale iaia e hoohala i ka manawa maikai i loaa iaia. Ina he wahi loaa uuku kau hoouna iaia ma Kamehameha. He uuku loa ka uku makahiki a e nui ana ka pomaikai e loaa mai ana iaia ina oia e hooikaika ana e imi i ka naauao. Malaila oia e hui ai me na keiki mai na home like ole mai a ike i ke ano o ko lakou noho ana ame ke ano o ka lakou malama ana ia lakou iho. Ike oia i ka oi ae, o kekahi keiki mamua ona a lilo i mea nona e hooikaika ai. I kona puka maikai ana mai ua hiki loa ia makou ke olelo ae aia he wahi ua hoomakaukau ia nona. Aole o Kamehameha wale. Aia o Kana Lui. He nui na keiki nana e hoohanohano nei ia Hawaii nei i puka mai keia kula mai. I ka pau ana o ka hele ana i kela mau kula ina ua hiki i kahi loaa a ka makua he mea kupono no e hoouna iaia i Punahou. O keia ke kula kiekie loa ma Hawaii nei. Hooikaika e loaa i kau keiki ka ike kiekie loa i hiki ia oe ka makua ame ia ke keiki ke imi. Ina no i lawa mai haalele koke i ka imi naauao aka hoouna loa aku iaia ma na aina haole e hoonaauao ia mai. Hoouna iaia i ke kula kauka. Aohe kauka Hawaii o kakou i keia manawa. Aole i keia kula wale aka he nui a lehulehu na kula nana e hoopomaikai mai iaia no keia mua aku.
Ina kakou e nana ae ina ili keokeo, ua hoolilo lakou i ka hoonaauao ana i ka lakou mau keiki he mea nui. Hooikaika lakou me na wahi kenikeni liilii i loaa ia lakou e haawi aku i ka lakou mau keiki i ka ike kiekie loa i hiki ia lakou. Aole lakou i hoopunahele i ka lakou mau keiki a ae wale aku ia lakou e hoi mai a noho me ka makua a na ka makua e imi ka mea e pono ai. Hoao lakou e hookanaka makua ia lakou. Olelo mai paha oukou no ka waiwai no paha o ka ili keokeo. Aole pela. Ua oi ae ka waiwai o kekahi mau kanaka Hawaii mamua o kekahi mau ili keokeo aka e like me ka nui o ka waiwai pela i nui pu ae ai ka hoopunahele. Pau no ka hele ana a ke keiki i ke kula hoi mai i ka home e ai ai i ka loaa a ka makua. Aole auanei pela? O ka makou e koi nui aku nei ia oukou e ka lahui e hooikaika e hoonaauao i ka oukou mau keiki. Ke komo nui mai nei na kanaka i hoonaauao ia mai waho mai a ina kakou i makemake e hoolawa aku i ka kakou mau keiki no ka hakoko e hiki mai ana mamua o lakou e hoonaauao ia lakou. A’o ia lakou e hoopono. A’o ia lakou e hooikaika. A’o ia lakou e hoohanohano ae i ka inoa o ka makua. Mai ae i ka oukou mau keiki e hoi mai a noho wale a ai i ka loaa a ka makua a hiki i ko lakou lilo ana i mea waiwai ole. Hooikaika ia lakou e imi i ka lakou iho a e noho kuokoa nona iho i ike ai oia he mea luhi ka imi ana o ke kala a lilo ia i mea nana e a’o mai e malama i ke kala.
I kekahi mau la aku nei i hala ua ninau aku wau i kekahi hoakula o’u e noho nei ma keia kulanakauhale i ke kumu o kona kuonoono ame ke kuokoa maoli o kona noho ana. Eia kana pane: “I ko’u manawa uuku he ehiku no makahiki ua a’o ia wau e ko’u mau makua e imi i ko’u noho ana. Haawi ia mai i mau moa na’u a olelo ia mai e malama, kuai i ka hua a uku no ka’u ai i ai ai. Paakiki loa keia i kinohi aka mahope mai ua ike iho la wau he mea maikai no’u ka uku ana no ka’u mea ai, nolaila hooikaika wau i ka malama ana i keia mau moa. Mahope mai ua hiki ia’u ke uku no ka’u mau mea ai a koe he mau wahi kenikeni. Houluulu wau i keia mau wahi kenikeni a kuai hou i mau moa na’u. A pela ko’u hoomaka ana e imi i ka mea e pono ai ko’u ola ana. Ua a’o ia wau e noho kuokoa mai ko’u wa kamalii mai a i ko’u nui ana ua hiki ia’u ke ike i ka’u hana maikai e hana ai i loaa ai ia’u ka noho ana no’u iho.”
----------
Nui ke anu o ke Klondike, ka wahi eli kula. Make na ilio huki kaa no ka nui ino loa o ke anu.
He hookahi kaukani aliikoa Pelekane i haalele ae i ka lakou hana no ko lakou makemake ole i ke kakauolelo hou o ke keena kaua.
Elua haneri Bua ame elua kaa ukana i piha i na kane, na wahine ame na keiki i haawi pio aku i na Pelekane ma Aferika Hema.
E holo mai ana e makaikai ia Kapalakiko ka wahine a ke kanikela pake no Amerika, Madama Wu Ting.
----------
Papa Hoonohonoho o na Hana o ka
“Halawai Himeni” ma ka Lua-
kini o Kawaiahao i ka po
Lapule hora 7:30 Iune
30, 1901.
1. Himeni—“There’ll be no dark valley”
Hui Opiopio.
2. Heluhelu Baibala ame ka Pule
Rev. David A-i.
3. Himeni—“He Kumu Kuu Haku”
Eha me ka Hui.
4. Himeni Solo—“The Holy City”
John Naone.
5. Haiolelo Pokole
Rev. W. D. Westervelt.
6. Himeni Palua—“Sweet Angels Fair”
Misses Julia Keliiaa ame Louisa Pihi.
7. Himeni—“Woodland Echoes”
Papa Himeni.
8. Solo me ka Waiolina—“For All Eternity”
J. S. Ellis.
9. Himeni Palua—“Hauoli”
Misses Keliiiaa ame Pihi.
10. Solo ame ka Hui—“The Lord is My Shepherd”
PULE HOOKUU.
---
O keia kekahi o na halawai maikai loa. Aole he hookahi wale no mea nana e hai mai ka olelo a ke Akua, aka he nui na mea nana e hoonanea mai a hiki wale no i ka pau ana. He maikai na himeni a he mea maikai e hele nui ae kakou e ike. E hoopiha kakou i ka luakini o Kawaiahao i keia po a ua hiki loa ia makou ke olelo aku e hoi mai ana kakou me ka hauoli.
----------
Hoike Kula ma Maui.
Hoike o ke Kula Makuahine o
Makawao—Maikai na Hoike
o na Kula Aupuni ma
Maui a puni i keia
Makahiki.
MAUI, Iune 21.—Ma ka Poakolu, Iune 19, i malama ia ai ka hoike makahiki o ke Kula o Maunaolu. Nui na makua ame na hoaloha i hele aku e ike i na hana a na kaikamahine. I ka hora 9 ua hoike ia mai ke ano o ke a’o ia ana o na keiki maloko o na lumi kula e like me ka mea maa i kela ame keia la, koe wale no ua himeni ia mai kekahi mau himeni e hoonanea iki ai i na makua ame na hoaloha oiai lakou e noho aku ana a nana i ke ano o ke a’o ia ana. I ka pau ana o ka manawa i hookaawale ia no keia ua hoomaka ia na haiolelo ame na himeni maikia. Nui na olelo a’o maikai i puka mai ka waha mai o na kaikamahine. I ka pau ana ua haawi mai o Hon. H. P. Baldwin ame Rev. E. S. Timoteo i kekahi mau olelo paipai maikai. O ka mea hope loa oia no ke kanu ana i kekahi mau laau ma ka halekula. Ua kanu ia he iwakalua-kumamalima laau e na kaikamahine nunui o ke kula. Nui ka mahalo ia o ka lakou mau hana ma keia la.
I ka Poalima i hoomaha ai na kula Aupuni a pau loa. Ma Wailuku ua hoike mai kekahi mau keiki i ko lakou ike hookani piano i a’o ia ai ia lakou e Miss Nape, kekahi o ka laoku kumu. O ka lakou mau himeni ka mea mahalo loa ia a ua nui maoli no ka hooikaika o keia kaikamahine Hawaii i ke a’o ana i keia mau himeni maikai. Piha ka halekula i na makua a hoi mai me ka hauoli no ka nui o na mea maikai i a’o ia i ka lakou mau keiki iloko o ka manawa pokole i kaa aku ai malalo o ke a’o ana a na kumu hooikaika o keia kula.
Ma Makawao ua kukulu ia kekahi lanai nui i hoonani ia me na mea uliuli o ke kuahiwi a mai luna mai o keia lanai i hana ia mai ai ka lakou hana. Aohe mea e wae ae ai oiai ua ike maoli no na keiki i a’o ia e F. W. Hardy, kekahi o na kumukula kahiko loa ma Hawaii nei, ame kona mau hope kumu.
Ma Peahi, Maui, ua malama ia he la huki hae ma ke kula a Mrs. Thomas Pa, ke pookumu o keia kula. Na Mr. S. R. Dowdie i haawi mai ka haiolelo e pili ana i ke ano o ka hae ame ka waiwai oia mea he hae.
Ma ka halekula o Paia i noho kumu ia e W. C. Crook, kekahi o na kumu kahiko loa ma Hawaii nei, ame kona mau hope, ua malama ia na hana o ka la me ka holomua. Laki na keiki e noho nei ma keia wahi i ka loaa ana ia lakou o na kumu maikai nana e hookomo mai i ka ike ame ka naauao iloko o ko lakou mau poo opiopio.
He mea makehewa paha ia makou ke helupapa aku i na kula a pau loa o Maui, aka o ka makou wale no e hoike aku he maikai maoli na hana a pau i hana ia mai e na keiki ma keia mau kula. He mea keia e hoolana mai ana i ka manao o na makua mea keiki e ola ana lakou ma keia mua aku i ka loaa o na keiki naauao i hiki ke olelo i ka olelo Beritania me ka hemahema ole. O ka poino nui o na makua o keia manawa oia no ka ike ole i ka olelo haole. He nui o lakou e hooikaika nei e loaa keia ike aka ua hala ka manawa hooholo o ka ike o ke kanaka o ka wa opiopio. Ma ke a’o ana ia o na keiki i keia olelo mai ka wa opiopio loa mai i ko lakou nui ana e hiki ana ia lakou ke olelo i keia olelo me ka hewa ole ame ka makaukau nui hoi.
--------------------------------------
UA IKE NA
KANAKA APAU
I KA
Laau Penikila
HE LAAU KUPONO
NO NA HOME.
He hoola maopopo a hiki wawe no
KA UMII, KUNU, PALAHEHE,
HI, ANU, PAUAHI,
PEHU AME KA HAKI.
Hikiwawe ke ola.
Elua ano 25 Keneka ame 50 Keneka
Hookahi no Laau Penikila ka Perry Davis’.
-----
KASTOL.
O KE KASTOL ka inoa o kekahi AILA HOONAHA maikai loa i hoomakaukauia me ka maemae loa e kupono ai ke inu me ka pakui ole. Ua pau pono no na meteria o ke ala iloko o keia aila. He hiki loa i na keiki liilii ke inu me ka hakalia ole, a he oi aku ko lakou makemake i keia laau ke loaa aku, no ka like me ka hone.
O ka lepo paa kekahi mea nana e hooulu mai i na mea inoino ai o ke koko. Ina e nele i ke koke maemae, aole loa e hiki i kekahi mea ke manaolana no ke ola loihi. Oia iho la no ka mea nui no ke ola kino. O ke KASTOL ke mea nana e hookaawale i na mea paakiki a pau o ka naau. I na e loaa kekahi lanakila i na paahana i hookumu mua ia iloko o ke kino, alaila, e ikeia auanei ka holomua o ke ola. Pela iho la e hoopihaia ai na mea i hoopoino ia e ka mai. He elua ano o na omole KASTOL e kuai nei, he omole 25 keneta a he omole 50 keneta.
Hoomakaukauia e ka Hui wale no.
HOBRON DRUG CO.,
King & Fort.
--------------------------------
HE HALA OLE KA ULIA.
Aole i hanaia ke kanaka i mea hoomainoino, aka, he mea ili wale ka ulia o ka poino, a i mea e paleia ai na poino oia ulia, ua hoolawa mai ka Makua i na mea ulu e hiki ai ke hoolaia na kina me na palapu o ke kino o ke kanaka. O ka hoola ana a ka ike, oia no ka holoi a hoomaemae ana i na palapu omo, a lapaau aku i na moku, eha pohole, a ano e ae a pau, a pela no hoi e hana ai ka laau Kikapu Ilikini Sagawa he like loa no ka lapaau ana. Pela iho ia no e hana ai keia laau i na ma’i no ka mea, he laau no ka honua mai, he laau hoi i paipaiia mai na mea ulu mai no a pau, aole hoi me kekahi mea ano ole e like me ka hapanui o na laau waiwai ole a kekahi poe apuka e hana mai nei. O ka io o@ka laau hoola i lapaauia i na keneturia i hala e na Ilikini i ka wa kahiko loa, oia no keia mau laau e hoola mai nei i na ma’i lehulehu, ka Aila Hamo Kikapu Sagwa, he laau hoi keia a na Ilikini hihiu i huna loa ai i na ilikea. Ua nui ke ola i loaa mai mamuli o keia laau kupanaha, a e like no me ia hoola ana ia wa, pela no e hoola ai i keia wa.
HOBRON DRUG CO., Agent no ka Kickapoo Indian Remedies.
-------------------------------
MAHALO KIEKIE.
Mahalo Nui o Rev. Enoch Hill o Iowa i ka Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea.
---
Aohe mea e ae nana e hooia mai ka maikai o ka Laau Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea e like me ka olelo e loaa mau mai nei mai na kahunapule mai a puni ke ao nei. O kekahi o keia poe oia no o Rev. Enoch Hill, kahunapule o kekahi halepule ma Iowa. Penei kana olelo:
“Owai kekahi mea hilinai loa i ka Laau Huaale Akala a Kauka Williams, no ka mea ua ike wau i kana hana maikai i hana ai iloko o ko’u ohana ponoi. No ekolu a eha paha makahiki ua nawaliwali ko’u ola kino. Aohe ikaika maikai e hana ai i ka hana aka ano make hiamoe mau i na manawa a pau loa. E eha mau ana ko’u poo a hiki ole ia’u ke hana i ka hana nui mamua o’u.
“Mamuli o ke noi a ko’u kaikuahine ma ka mare i hoola ia e ka Huaale Akala o Kauka Williams e hoao i keia laau ua hooholo iho la wau e hoao. He elua no a’u hoao ana a ike wau i ko’u ano maikai mai. Mamuli o ka hoomau ana a hiki i ke ola maikai ana ua hiki loa ia’u ke hoike aku i ka maikai o keia Laau Huaale Akala a Kauka williams i ka poe a pau loa i loaa i na pilikia e like me ko’u.
“Ua loaa no ka’u wahine i ka ma’i ano like me ko’u a na keia laau hookahi no i haawi iaia i ka maha.
“Ua hoike aku wau i ka maikai o keia laau i ko’u mau hoaloha a pau i loaa aku ia’u a ke hauoli mau nei wau i ka hoike aku i ka maikai o kekahi laau a’u i ike i ka oiaio maoli o kona maikai.”
Kakauinoaia. REV. ENOCH HILL.
E loaa no keia laau ma na halekuai laau a pau a i ole e kakau mai ia Williams Medicine Co., Schenectady, N. Y., 50 keneka no ka pahu hookahi; eono pahu $2.50.
----------------
E HELUHELU I KEIA.
O Keoki Schaul, he Kelemania ano nui e noho ana ma Nu Lebanon, Amerika, kekahi o na haole heluhelu mau loa i ka nupepa Dayton Volkszeitung. Ua ike oia maloko o keia nupepa e loaa ai na mea maikai, a i kona ike ana i ka Laau Hoola Eha a Chamberlain maloko o keia nupepa, ua hele koke oia e kuai i omole no kana wahine, ka mea i noho iloko o ka ehaeha no ewalu pule no ka eha o kona kua. Wahi ana, “Mahope o ke kau ana ia o keia laau maluna o ka’u wahine, ua olelo mai la oia: ‘Me he mea ala ua hanau hou ia au,’ a i ka pau ana o ka omole ua ola loa kona eha a hiki iaia ke lawelawe ina hana o ka hale.” Nui loa kona hauoli a makemake oia e hoike aku i ka maikai o ka Chamberlain Pain Balm. E loaa no keia laau ma ka Halekuai Laau o Benson, Smith & Co.
---------------
He nui na Pake e makemake nei e komo nui ae ma Kuba mamua o ka paa ana ia mai e ke kanawai o Amerika.
E hookohu hou aku ana ka Peresidena i Kiaaina hou no Alaska i kona manawa e hiki ai ma ke Kapikala. Ua pau ka manawa o keia Kiaaina e noho nei i keia manawa.