Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 19, 10 Mei 1901 — Page 2

This text was transcribed by:	Kate Motoyama
This work is dedicated to:	sister fiona friedland

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

2 @ NUPEPA KUOKOA, MEI 10, 1901

MA KE KAUOHA

I keia ia, ke hookohu nei au ia J. A. Gilman, Esq., i iaia no ka Papa Komikina o na Pa, no ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu, Teretori o Hawaii, ma kahi o C. D. Chase, ka mea i waiho mai i ka oihana.

J. A. McCANDLESS,

Luna Nui o Na Hana Aupuni.

Keena o Ha Hana Aupuni

Honolulu Aperila 17, 1901.

I hooko ia ai ka manao o ka Pauku 454, mokuna 36, o na Kanawai o ka makahiki 1897, kek hookaawale nie au i keia la i aina kupono i pa ia no ka hoopaa ana i na holoholona komohewa, ma kai o Pearl City, ma ke Alanui Franklin, kekahi hapa o ka apan ahelu 31, ma Ewa, mokupuni o Oahu, Tertori o Hawaii.

J. A. McCANDLESS,

Luna Nui o Na Hana Aupuni

Ke hookohu nei au i keia la ia E. C. Smith, Esqu., i luna pa aupuni no ka pa aupuni i oleloia maluna ae.

J. A. McCANDLESS,

Luna Nui o Na Hana Aupuni.

Keena o Na Hana Aupuni,

Honolulu, Aperila 25, 1901.

TERETORI O HAWAII.

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

Ma ka hana o ka hoopau an ai ka waho hui ana Hui Kope o Kailua, Kaupalenaia.

Oiai, ka Hui Kope o Kailua, Kaupalemaia, he hui i hookumuia a e noho nei malalo o ka mana o na Kanawai o ke Teritori o Hawaii, ua hookomo mai ma keia keena i ka lakou noi hoopau hui, elike me ka mea i oleloia ma ke Kanawai, a me ka pepa hoolaio i kauohaia e ke Kanawai.

Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia kanaka, a me na mea a pau i komo, a i kuleana paha ma kekahi ano o kela hui, e lawe ae i ka lakou mau palapala ku no keia noi i ke keena o ka Puuku o ke Teritori i ka la, a mamua hoi o ka Poakolu, la 5 o Iune, 1901, a o na kanaka a mau kanaka i makemake e lohe ia no ia mea e hele ae i ke keena o ka mea nona ka inoa malalo ihoo, ma ka hale Kapikala, Honolulu i ka hora 10 A. M., o ka la i olelo ia, e hoike i na kumu, i na h@mau kumu, e ae ole ia ai ke noi.

THEO. F. LANSING

Puuku o ka Teritori o Hawaii

Honolulu, Aperila 3, 1901.

MAMUA AKU O KA HOONAAUAO.

Mamua aku o ka ike a lohe ana hoi o ka poe i hoonaauoia, ua loea mua ka laau Kikapu Ilikini, he Aila hooia, e hoola ana i na palapu o na ano like ole. Ua hoolaia ka akiaki ana a na ehaeha he lehulehu, a ua oia hoi na hu'i e ae a pau, a ua loaa ka maha mau i ka Ili Ulaula. Mamua aku o ka lohe ana o ka poe naauao, ua loaa mua keia laau i na likini o ka waoakua, a oia iho ia no ko lakou hooia iloko o na poino he nui. A mai ka wa mai i loaa ai i ka poe naauao, ua lilo keia laau i mea nui loa iloko o keia au hoola ma'i. Aole loa kekahi laau e ae i like me keia ka lapaau ana i na ma'i i manao nui ia e poino ana. Nolaila no i kaulana pono ai ka Aila Kikapu Ilikini, he laau hoola mai ka honua mai, a he mea hoi mai loko mai o ka honua ka mea nana i hoola ae i na popilikia a pau o ua kino nei a ka honua. I hoopuka mai ai.

Aia no keia Aila Hoola ma kahi o ko oukou mea kuai laau, a loaa wale no i ka mea hue. Mai lawe i ka laau waiwai ole, a mai poina i ke kuai i ka laau pololei, oia hoi ka Aila Kikapu Ilikini (Kickapoo Indian Oil). O Hobron Drug Co., na Agena no ka Kickapoo Indian Remedies.

Nu Hou Kuwaho

Ma'i pilikia loa ka Emepera o Tureke.

Ua ike ia kekahi hoku lele me ekolu huelo.

Ua kuai ia ae kekahi lua lanahu no $250,000.

Ke noonoo nui ia nei na kanawai hou o Pilipine.

Ua loaa mai ka lohe he kuee na kuhina o Pelekane.

Ua make o kauka Stubbs ka Pelekane kakau moolelo kaulana.

Ke ano hoohaunaele nei na koa o ka Puali Aliiki ma Enelani.

Ua komo o Hope Peresidena Roosevelt i ka hui kuka maiu.

Ua haalele ae o Kipley ke poo o na makai o Kikako i ka oihana.

O Bresei, ka mea nana i lawe ka ola o ka Moi Humbert, ua pupule.

Ua haaawi pio ae he 100 Bua me na lako kauak i ka la 22 o Aperila.

Nui ka poino o na Panalaau o Amerika hema i ka ua me ka wai.

Aneane e pau loa ke kulanakauhale o Keawick ma Kaleponi i ke ahi.

Ua iho mai na liona ma San Diego a pepehi i kekahi mau bipi lehulehu.

Ua pau kekahi hapa o ke alahao o Manachuria i ka hana ino la e na Pake.

Ke huna loa ia nei ke ano o ka hana ana ia o ka moku heihei Shamrock II.

Ua pau ka hale hanakeaka o Dallas, Texas nona ke kumukuai he $150,000.

Ua uhai la aku o Moi Charles o Roumania e kekahi kanaka a pakele kona ola.

Ua nahaha he eono kaa ukana ma ka hookui ana i ke alahao o Santa Barbara.

Ke hoolala ia nei ke kukulu ana o kekahi hui kukulu moku nui ma Amerika.

Ua auhee kekahi mau koa o na mana nui ma Kina i na Pake. Nui ka poe i make.

Ua mahalo nui ia o Iapana no kona kue nui ia Rukia ma ka ae like o Manachuria.

Ua make o Honest Tom Sampson, kekahi o na makai kiu kaulana loa o Amerika.

Ua lawe ia ke ola o elima keiki liilii oiai ma ko lakou wahi moe e na poa ma Palani.

E kukulu ia ana kekahi Hotele ma Nu Ioka nona na hoolilo i hiki aku i ka $3,500,000.

Ua lawe ia ae na iwi o Peresidena Linekona a hiki i kahi hou i hoomakaukau ia nona, malalo pono o kona Kia hoomanao.

Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki - - - $2.00

No Eono Mahina - - 1.00

Kuike ka Rula.

______________________________________

PUKA} 1 2 3 1 2 3 1

ANA.} Pule Pule Pule Mal. Mal. Mal. Mak.

_______________________________________

Iniha $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00

2 Iniha 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 18.00

3 Iniha 3.50 4.50 5.00 9.00 12.00 24.00

4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.50 30.00

5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 36.00

6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 16.50 40.00

_______________________________________

O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa

ualaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka

Papa Elua

A. W. PEARSON, Luna Nui a

Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu.

POALIMA : : : : : Mei 10 1901.

Eia mai he moolelo hou na oukou e na makamaka heluhelu e hoonuu iho ai ma kahi o ka mana o ka Pahikaua, ka kakou moolelo i pau.

E nele ana o Hawaii i ke keiki ole ma ke kuia koa o West Point in a e mau ana o Wilikoki i ka nana ma na punahele wale no. He mea pono loa e hookuu akea la a o ke keiki e ku kiekie ana ma na haawina oia ka mea e hoouna ia.

He nui na kanaka mahiai i haawi pio i ke kanu ana i kekahi mau mea ai maikai mamuli o na ma'i e loaa nei ia lakou. He mea ino loa keia e hoopii ae ana hoi i ke kumukuai o ka ai. He hana kupono loa na ke aupuni e nana pono i ka ma'i nana e hoopoino nei ke kalo. Oiai o keeia hookahi ka mea e ola ai ka lahui Hawaii. Ina lakou e hoonele la ana i ka lakou ai maa he mea keia e hoopilikia mai ai ia lakou. Aole i maa ko lakou mau opu i na mea ai okoa ae. E hele wale no ke kanaka aole e poina i kona puu ka ono o ka poi. A oiai na ke aupuni no i ae aku ka lawe ana ia mai o na holoholona, a me na ma'i e hoopoino nei i ka ai he mea kupono no ia lakou e huli i mea nana e hoopau ae i keia pilikia.

Pau nohoi ka hoohuihui ia o ka waiu me ka wai iloko o ka hopu mau ia. O keia kekahi hanaino, a he nui na keiki liilii i make mamuli o ka hanai ia i keia waiu-wai. Ke manao nei no na makua he waiu maikai me keia waiu i lawa pono ole na mea e ola maikai ai ke keiki a hiki wale no ia ka nawaliwali ana a make no paha. O ka hui kuai Waiu Star ka hui hopu mau ia no keia hana aka ua ike iho makou ua hopu hou ia no ua hui nei no keia hewa hookahi noi. Makemake lakou e hloaa aku ke dala a ka lehulehu ia lakou aka aole nae laou i haawi mai i ka waiu maikai e like hoi me ka makemake o ka poe na lakou ke dala. Mahalo nui makou i ka nana pono o na luna aupuni i keia mea a makemake nui no hoi i keia mea a makemake nui no hoi makou e hopu mau ia na poe apau e hoao ana e hana i keia hana.

Ke noho hou nei na Lunakmakaainana no ka noonoo ana i ka bila haawina, a ma ka makou lohe mai e pau ana ka uku o na luna aupuni i ka hoemi ia i lalo. Aole pela ka maikai, ma na wahi no hoi paha i emi mai ka hana malaila nohoi e hoemi ai, a ma na wahi no hoi i nui iki ka hana hoonui aku no. Ina oia mau no ka hana he mea pono no e hoomau aku ai i ka unui uku mau ia ia lakou i mau aku ai no ko lakou noho ana ma na hana i maa a loaa na limahana ike i ka lehulehu a in a e hoemi ia ana a haalele keia poe e komo mai ana ka poe i lawa ole a maopopo ole ka pono ame ka pono ole o ka lakou hana ana mai. Aole no ke kokua ana o kekahi hanaka i ka aoao Repupalika oia ka mea e hoemi ia iho ai o kona uku, aka e hana like oiai he poe kauwa like no apau na ka lehulehu.

Ke manao lana aku nei hoi makou e lawelawe mai ana lakou i ka hana me ka holomua a aole hoi e hoolilo wale i ka manawa ma na hoopuapaa ano ole a kapa ia mai kakou he lahui ike ole.

Ka elele a ka Home Rula i koho aku nei no ka lawe ana aku i ka lakou olelo hooholo ame ke kono aku i ka Peresidena e holo loa mai no Hawaii nei he kanaka oia i hoonaauao maikai ia ma ke kula nui o Kamehameha ame Punahou, a oia nohoi kekahi o na keiki Hawaii naauao o keia mau la. He ike oia i ka olelo Beritania a he kakaikahi loa no kanaka Hawaii i oi ae mamua on a ma keia ike. O ka makamua loa keia o kona komo ana i ka ahaolelo, aka ua lilo koke oia i alakai no lakou ame kona lahui. Ua nana aku na Home Rula iaia ma ke ano oia kekahi o ko lakou mau alakai. Ke manaolana nei makou e hoike aku ana oia ia Peresidena McKinley he lahui ike ka lahui Hawaii, oiai ke hookaulana la nei kakou he lahui ike ole a kupono ole i ka lawelawe ana i na hana e holomua ai ka aina. Makemake nui makou e hoike aku oia he hoopunipuni keia mau olelo a o ka pololei maoli he lahui ike ka lahui Hawaii, he lahui i hoonaauao maikai lai, a ua hiki ia lakou ke lawelawe i na hana e holomua ai o Hawaii.

Hookahi nae a makou mea nui e makemake nei e haalele iho oia mahope nei oia hoi ka huhu, ka hakuepa wale aku, ame na manao ino a pau. E hele aku ma ke ano he keonimana a mai imihewa wale aku o ike mai ka Peresidena he lahui imihewa kakou aka e hoike aku ia lakou he keonimana ma na ano apau, a o ka pono ame ka holomua oia wale no ka kakou makemake. Waiho i na kuee pili Kalaiaina mahope nei a o na mea e pomaikai ai o Hawaii nei oia kau e lawe aku a ku imua o ka Peresidena a aole hoi o na opala. A oiai he kanaka naauao oia ke manao lana nei makou aole e loaa mai ana ia kakou kekahi mau hoahewa la mamuli o kana mau hana e hana aku ai ma Amerika.

Nui ka hoohalahalaia no ka lawelawe ana i ka oihana leta ma Honolulu nei a me makou nei no hoi. He mea pono i na lima lawelawe o ka Hale Leta o Honolulu e hoonaauao ia lakou iho me ka palapala aina o Hawaii nei, i pololei ai ka hoouna ana mai i na leta. Ma ka Poalima Aperila 6, ua ku ae ka moku ahi Maui ma Ookala a hoolele ia ae la na eke leka no Paauilo, Honoikaa, Kukuihaele ame Waimea a he mau hora mahope mai, ku ae o Ke Au Hou ma Kukuihaele. Ua hoi aku ka mea lawe keta no Honokaa mamua o ka hiki ana mai o na eke leta a ma ka olelo aelike, aole ola i hoopaa ia e hele no na leta i hooleleia ma na wahi ana i haalele ai. Nolaila, ua waiho loihi na leta ma ka hale leta o Ookala. Ua hoouna aku ko Honokaa poe i kekahi mea okoa no ka lawe ana mai k ka lakou mau leta, a ma ka auina la Poaono i loaa ai ka lakou mau leta. Ua hoouna ae no hoi ko Paauilo poe i mea nana e kii ka lakou a ma ke Sabati ae loaa iho la ka laku leta pela no hoi me ko Kukuihaele a ma ka Joaono ae i loaa ai ka lakou. Aole i maopopo ua loaa paha ko Waimea eke leta. Ina i hoouna ia @ na Hamakua nei mau eke leta ma ke Au Hou, in a no hoi ua loaa mai no ia o na leta o Hamakua a me ko Kohala Hema ma Kau.

Na Aina

Ua hookaawale ae ke Aupuni AMerika he $150,000 no ka kuai ana i na aina ma ka wahi kokoke i Pearl Harbo, no ka hoomakaukau ana i ke awa hoolulu o na moku kaua e manao ia nei malaila. O Kapena J. F. Merry ka mea e hele mai ana e nana pono i na aina, a i kona hoi ana aku a haawi i kana hoike e maopopo ai na mea e hana ia mai ana no keia hana.

He mea kupono e malama na Hawaii i loaa na aina kokoke ma keia wahi, malia o pii ae ko lakou waiwai io i ka wa e makukau ai keia mau hana. Aohe hewa o ka nana aku ia mua. Oia ko kakou hewa o ka hoolilo e i na wahi aina me ka nana ole aku i na pomaikai e hiki mai ana mamua.

Kela ame Keia.

Eiaiho ma kekahi wahi o ka nupepa ne na heihei o ka la 11 o Iune.

Ke hoomakaukau nei ka hui keaka o James Neill e hele hou mai no Hawaii nei.

O Said Pasha ke keaka o ka po Poanei ua piha ka hale a ua hoi mai na kanaka me ka hauoli.

Ua hoopii oki ae o Mrs. Maria Silva Roriques o Wailuku no ka haalele mau o kana kane Joe Rodrigues.

Ua hoole o Vivian Rikikana aole e hele i ke kula a'o koa ma West Point Amerika.

Ke manao ia nei e hiki hou mai ana o Francis Murphy, ka haole haioleleo hoole waiona kaulana i keia pule.

Ua malama ae ka Hui o na Kamehameha i hme o i kekahi halawai ma ko lakou Hale Hui ma Alanui Papu.

Ua lohe wale ia ua haawi ia aku ka oihana Luna Nui o na Hana Aupuni ia Curtis P. Iaukea a ua hoole mai oia.

Kue nui na poo hana o ka poe hana piula i ke noi a lakou e hoopii la ae ko lakou uku mai ka elima a i ka eono dala o ka la.

Ua paa ka Sila Nui o keia Teretori. I waena o keia sila e ku ana o Kamehameha me ke kaikamahine i kapaia o Liberty oia no hoi o Amerika.

Haawi mao o Mrs. Clarence L. Crabbe i kona mahalo i na poe a pau i kokua i ka hooholomua ana i na hana o ka la ekahi o Mei.

Ua hoi mai o Father McLaughlin o ka halepule kakolika mai Hilo mai. Ua kaulana oia i ka ike haiolelo ame ka maikai o kona leo himeni.

Aia ka keena hana o na Komikina o ka Pauahi Bubonika i ka lumi iluna o ka Hale o Kakela me Kuke i ke kihi o Alani Moi me Bekela.

Aia kekahi mau Poko Riko ma Oiaa kahi i waele nahelehele ai. Ma ka olelo mai a ka poe i ike ua maikai ka lakou hana.

Ua hooholo na kahu Waiwai o ke kula o Punahou e kukulu ia i hale kula no na keiki liilii no keia kula ma kahi kokoke i ke kula nui.

Ua hoi mai nei o Senatoa Balauina no ka hoomakaukau ana e noho ma ka Ahaolelo kuikawa no ka noonoo ana ika bila Haawina.anao ia nei e holo ana o Kiaaina Dole na Riverside, Kaleponi o hooluolu ai. Ke lohe wale ia nei e holo pu ana oia me Wilikoki ma maluna o ka Mariposa.

Ua make o Keoni T. Aluli, he kanaka Hawaii i aloha nui ia o keia kulanakauhale, ma kahi o Mrs. Kapu ma Palama. He kanalima ka nui o kona mau makahiki.

Ke hoolaia ia nei no ke kukulu ana i kekahi Hale nui mawaena o ka Hale kuai Bipi o Wala me ka Halepena o West. Ke ku olohelohe nei keia wahi i keia manawa, a he maikai loa ke paa ae i ka hale.

E holo aka ana o William Henry, ka luna paahao o Kawa no kona Home ma Amerika. Aole oia i makaikai hou i kona home no iwakaluakumamalima makahiki mai kona haalele ana a hiki i keia la.

He keaka hou ana ko ka Opiuma i ka la 18 o keia mahina. Ma ka hoike a na nupepa o na aina haole, ma ka lakou mau wahi i paani mua ai, ua nui ko lakou mahalo ia. Ua like keia me hookahi pule mai ka la apopo aku.

Ua haawi ae o Kamuela Parker i kekahi papaaina ma ka Moana Hokele i ka po Poaono o ka pule i hala, na kona mau hoaloha. E holo aku ana oia no Amerika maluna o ka mokuahi Mariposa. Ua manao oia e hui aku ana me Peresidena McKinley ma Kapalakiko.

I keia ku ana aku nei o ke Kinau ma Hilo ua haawi ae na alii moku i kekahi paina nui no ka la hanau o Keoki C. Beckley. I ka po lapule nei ua haawi ae oia i kekahi luau nui no ka hoomanao ana i ka piha ana o 53 o kona mau makahiki. Ua ai a kena i na mea ai i hoomakaukau ia.

Ma ka ike a kauka Beyer, o ka makika kekahi mea nana e hoolaha nui nei ka ma'i. Ua hele aku lakou e omo i ke koko o ka poe ma'i ole a na keia mea e haawi ka ma'i o ka mea ma'i i ka mea ma'i ole.

I ka lapule nei ua hoao ae o Mrs. P. Q. Berry e lawe i kona ola ma ka inu ana i ka laau make. No na pilikia noho ohana mai ke kumu. Ua ike ia oia e F. Ferreira a kahea koke ia ke kauka. He 25 wale no kona mau makahiki, a he hookahi no oia makahiki me ka hapa i noho ai ma Hawaii nei.

Ma ka hora 4 P. M. o ka Poaha iho nei i haalele mai ai ka mokuahi Mariposa ia kou nei no Kapalakiko me ka piha ukana. Elike me ka kulana mau e ikeia nei ma na la holo moku no Kapalakiko, ka piha o ka uapo me na poe e holo ana a me na poe hoi e noho ana, pela no i ikeia ai ma ai ahiahi. Ohi no na wahine kau lei o Honolulu nei ina wahi kenikeni. E aloha ia, hala ka la.

KA AHAOLELO.

Mahope iho o ka hoomaha ana no kekahi manawa pokole ua noho hou ka Ahaolelo i ka Poakolu nei, Mei 8 no ka noonoo ana i ka bila haawina no na hoolilo o na makahiki elua e nee aku nei imua.

O ka hana mua oia no ke koho houana i ko lakou mau luna o ka hale. Ua koho hou ia no o Kaiue i Peresidena no ka Senate a o Akina no ka Lunahoomalu o ka Hale. He kakaikahi loa na hoololi mawaho ae o ka poe i holo mua ia no na hana malalo aku o lakou.

Aole he hana i hana ia e ka Senate mawaho ae o ke koho ana i ko lakou mau luna hana oiai aole i hui ko lakou mau komite me na komite o ka Hale a hele aku imua o ke Kiaaina no ka lohe ana i ka mea i makemake ia e hana i keia kau kuikawa.

Mahope iho o ke koho ana o na luna o ka Hale ua hoouna aku lakou i komite e hui me na komite o ka Senate, aka i ko lakou hiki ana aku ua pau na Senatoa i ka hoi. Hoomaka koke lakou e noonoo i kekahi mau olelo hooholo. Heluhelu mai o Emaluka he olelo noonoo i kekahi mau olelohooholo. Heluhelu mai o Emaluka he olelo hooholo e hokuu ana ia F. W. Beckley i elele no lakou e hele aku e hui me ka Peresidena o Amerika a haawi aku i ko lakou aloha ame ke pono pu aku hoi iaia e hele loa mai no Hawaii nei in a he mea hiki, a in a aole i hiki e haawi aku o Beckeley i kekahi mau olelo hooholo i makemake ia e hiki aku imua o ka Peresidena. Nui ka hoopaapaa mawaena o na Home Rula me na Repupalika no keia noi, aka ua lanakila no na Home Rula oiai no lakou ka hapanui o ka hale.

Kekahi mea ano nui oia no ka haiolelo a Emaluka e kue nui ana ia Kiaaina Dole. Hoike mai oia o lakou ka poe nana i hookahuli ka noho alii, no ka mea ua manao lakou ua maikai ole ka malama ana ame ka lawelawe ana a ka Moiwahine i ka lahui, aka ke ike nei oia ua oi aku ke ino o ka hana a Kiaaina Dole me kona mau hoaloha kakaikahi e hana nei mamua o ka mea i hanaia e ka Moiwahine, a nolaila e hoopau ia o Kiaaina Dole mai ka noho i Kiaaina mai. Ikaika kana mau olelo kue i ke Kiaaina Dole e hoike ana hoi i ka nui o kona inaina i keia keonimana.

E holo aku ana o Beckley no Kapalakiko a holo loa aku no ka hoikeike nui ma Baffalo.

HE PUNANA I HANAIA ME KA

LAUOHO O PELE.

HE MEA ANO HOU I LOAA MA KA

LUA O PELE.

No kekahi wa i kaahope ae nei ua loaa ia Mr. H. R. Hikikoki kekahi punana manu i hanaia me ka lauoho o Pele, a eia keia mea ano hou iwaena o kana mau mea Hawaii kahiko i hoiliiili ai.

Ma wahi manna aneane e like me ka manna iii, ka mea nana key punana i hana. Ua hoiliili ae oia i na pono o kana punana mai ka papahele a'e, a me na poop o u'a lua hookalakupua nei. O kona home, aia no ia ma na paia ilk hoi o na poop, e kokoke ana i khi o u-a wahine nei e eueu ai. He mea maopopo ole ia kakou ke koho aku i na kumu o keia manu i lawe ai i kona home a kokoke loa i kahi o ke ahi e a ana. Malia paha no kona makemake e loaa iaia ka pumehana a e hiki hoi iaia ke hana i kana hana me ka nui ole o ka hana, oiai o Pele e kahi ana i kona lauoho.Ano pohihihi paha ia oukou e na makamaka heluhelu, ke ano o ko Pele kahi ana i kona lauoho? Well, o ka makani, oia kekahi. I ka wa a Pele e hooioni ai, a puhi ae hoi i na pohaku pele, ua lele a'e lakou no iwakalua, a haneri kapuai hoi i kekahi manawa i ka lewa, a puehu ae la e like me na huna kai ma na ae kai a kakou e ike nei, a ko aweawe ae la e like me na lauoho. Ioloko o ka manawa e loaa ai keia mau lauoho i ka makani ua hoomalili ia a'e la ka wela. Ua ike pinepine ia keia ano in a wa a u-a wahine nei e hoolapa ai a ua ohi ia no hoi i kekahi manawa na lauoho o ka luahine nei ma na alanui o ke kulanakauhale o Hilo.

Pehea hoi kahi manu? Well, loaa iaia keia mau lauoho; hoiliili a'e la ia, a hana iho la ia i kana punana kupaianaha. O ka mea kamahao loa o ka hanaia ana. Ua hanaia o loko me na lauoho aeae loa, i hiki aka hoi ko lakou mau wai hooluu i na haneri a mawaho a'e hoi, ua kaei ia me na lauoho mahua hua. He nani ke ano o ka hanaia ana, a i na ilaila kekahi mau wahine hana papale a paiki Hawaii hoi o Honolulu nei, i na ua loaa he paikini hou no Honolulu nei i keia mau la, a na malihini e hoohihihi ai.

Ua loaa aku la he elua hua o keia manu iloko o ka punana e eia ia mau mea ke waiho nei ma ka home o Mr. H. R. Hikikoki ma Hilo.

Hoihoi o ka La 11 o Iune.

HE UMIKUMAMAHA HEIHEI NO

KA LA O KAMEHAMEHA

I ka halawai o na Luna o ka Hui Heihei Lio o Hawaii nei i ka po Poakahi nei ua hooholo ia e heihei ia keia mau heihei:

1. Ka makana a Union Feed Co., no na lio holo i ka hapa mile, ae ia na lio apau.

2. Na lio kaa i hiki ke holo i 2 minute me 40 kekona a emi mai. Ka lio e eo ana elua heihei i loko o ekolu. Ae ia na lio a pau.

3. Elima hap wall mile no na lio Hawaii wale no.

4. Ka manakana a California Feed Co., no na lio kaa me na lio holopeki. O ka lio e lilo ana elua heihei mailoko mai o elkolu. Na lio Hawaii wale no.

5. Ekolu hapapaha mile, ae ia na lio a pau.

6. Ka makana a Rainier, no na lio a pau, ka lio e lilo elua heihei mailoko mai o ekolu.

7. Hookahi mile no na lio Hawaii wale no.

8. Ka papa 2:24, lio kaa me holopeki ka lio e lilo ai elua heihei mailoko mai o ekolu.

9. Hapaha mile, ae ia na lio apauu.

10. Makana a Bosita, hookah mile, ae ia na lio apau.

1. Ehiku hapawalu mile, no na lio Hawaii.

12. Ekolu hapawalu mile, ae ia na lio apau.

13. Ka makana a ka Peresidena o ka Hui Heihei lio o Hawaii nei, hookahi me ka hapaha mile, ae ia na lio a pau.

14. Heihei Miula, hookah mile, ae ia na Hoki apau.

Malia o hoololi liilii hou ia keia papa hoonohonoho o na hana.

O ka lio e loaa ana ka helu elua aole e kaki ia kona komo ana mai.

Aole i maopopo ka waiwai io o na makana koe wale no ka heihei lio kaa me holopeki o na lio apau, he $200.00 kona makana.

Na Materia o na Uapo o Kou Nei.

Ke manao ia nei e ku mai ana ka mokukaua Oregona ma ke awa o kou nei i kekahi mau la o keia mau pule, ma kana huakai huli hoi no Kapalakiko. Ua haalele akua oia ia Hong kong Kina ma ka ia 13 o keia mahina ma ke alahele ae o Usana, Kanahai, Nakasaki a me Iokohama, a e hoohiki loa mai ana io-- kakou nei. Aole paha i poina ia oukou kona kulana a me kona nanaina oiai, ua hiki mua mai no keia moku kaua maanei iloko o na la e uluaoa ana no o Amerika ame na Kepania. Iloko mai nei o ke kaua manaonao a kakou i ike iho nei ma Kina. Uha hoouna ia aku keia moku kaua no Kina, a ma kuna huakai, ua ili iho la oia maluna o ka pukoa, a pakele mai lilo i ko'a no na kai o Kina. Ua loaa iaia na palapu ma ia ili ana a oia kekahi kumu o ka manaoia noi aku no Kapalakiko. E hooponopono hou ia ana oia ma ka pa kapili moku o ke Aupuni Puget Sound.

Ka Aha Mele Hoolaulea

Ma ka po Poaha i hala May 4, 1901 ua weheia he Aha Mele Hoolaulea, maloko o ka Luakini Hoole Pope, "Ka Hau o Heremona" Kalihi-waena no ka pomaikai o Ekalesia huiia o Kalihi ame Moanalua. Malalo o na hooponopono ana a Mrs. E. Nakuina ke Kahu ame na Heahanau.

Ma keia "Aha Mele," ua nui na poe i hiki mai a ua hoopiha ia ka Hale a hu mawaho, ua hoopiha ia ka Hale a hu mawaho, ua manaoia i na aole na Kula o na kulu pakaua o keia Ahiahi, in a ua oi loa aku. Mamua o keia huina i hoikeia ae ia maluna.

He mea ku i ka hauoli ame ka ono, i ka ike kumaka ana, in a leo kani i mele ia mai, e na Lede ame na Keonimana o na Ahahui himeni i hiki mai aohe no lakou i nui loa oiai, ua heluia lakou, ma ke kauna wale no, ame ka i'a keu. Aka, me he mea la ma ka nana aku, he mau haneri lakou o na puali Anela, e mele mai ana iloko o ka poiuiu o na Lani, a e ikeia no ka lakou mau mele ma ka papa kuhikuhi hana o ia po malalo iho:

--Papakuhikuhi--

Introduction . . J. K. Malao Jr.

Solo and Chorus "Ka Ua i Manao." . .

. . Kalihi-waena Club.

Remarks . . . Sam Kamaiopili.

Quartette "E pili." . . .

. . Moanalua Glee Club.

Solo and Chorous . . .

. . Waiakamilo Club.

Remarks . . . Moses Nakuina.

Quintette "Wai o Punalau" . .

. . Moanalua Glee Club.

Solo and Chrous "Ka lei o Liliu" . .

. . Kalihi-waena Club.

Quintette "Angel health" . .

. . Kamehameha Girls.

Solo and Chorus "Waipio Song" . .

. . Earnest Kaai, Kaholokahiki Jr.

Hawaii Ponoi.

A i ka panina hope loa o na hana o keia po oia hoi ke anaina e hoonanea ana i ka uwe hone a na kaula o ka Mandolin ame ke Guitar a na Prof Kaai ame Kaholokahiki Jr., ia manawa pu no i pahoia ia mai ai na mea ai mama ka Ice Cream, kaohi puu, na meaono lawalu ke kope, ono o na Kona. Na waiu ono o na Dia opiopio, imua o ke anaina oiai lakou e hoowalea wale ana, o ke kokohi hoi o ka puu i keia mau mea o ka ono hoi o na pepeiao in a kaula eono o uwe hone i ka hooku'i ana o keia mau mea elua auwe ka ono palena ole a me keia mau ano i pahoia ia imua o ke anaina iloko o ka nanahe o ka waipahe ame ka maluhia oi kelakela.

Malalo o na hooponopono ana o Mrs. Emma Nakuina, Luna Nui o ka "Ice Cream" Mrs. Emma Sherwood, Mrs. Nancy Maheiona, Mrs. Julia Bowers, on a "Meaono" ame Mrs. Clarissa Davies, Sol. Paawela," o ke kope helu ekkahi o na Kona a i kuene ia hoi e na Kaikamahine lima palupalu o na Kamehameha." He palupalu hoi kau.

I ka hoopau loa ia ana o na hana o keia po, ua hookuuia ke anaina. Me ke mele ana i ko kakou "Mele lahui aloha "Hawaii POnoi" a ua hoi kela a me keia iloko o ka maluhia o ke Aloha o ko kakou "Haku o Iesu Karisto.

On a Loaa o keia Aha Mele ua manao ia aia maluna aku o ka $160.00 dala i ke Sabati mahope iho ua ikeia he komite a o ke Koena o na komite i hiki ole mai me na huina e paa ia nei ma ko lakou lima pela i manaoia ai kela heluna i hoikeia ae la maluna.

O na hoolilo no keia "Aha Mele" Eia iho no ia malalo o ke $30.00 dala, oia hoi he $27.30. Nolaila e hoomaikai nui ia na poe a pau i kokua pu mai ma keia hana maikai, no ka pono a no ka hooholomua ia o ko Iesdu Ekalesia ma keia ao, iwaena hoi o kakou a pau.

Me ka haahaa,

J. K. Malao Jr.

Kalihi-waena May 4, 1901.

KASTOL.

O KE KASTOL ka inoa o kekahi AILA HOONAHA maikai loa i hoomakaukauia me ka maemae loa e kupono ai ke inu me ka pakui ele. Ua pau pono no na meteria o ke ola iloko o keia aila. He hiki loa i na keiki liilii ke iau me ka hakalia ole, a he oi aku ko lakou makemake i keia laau ke loaa aku, no ka like me ka hone.

O ka lepo kekahi mea nana e hooulu mai i na mea inoino ai e ke koko. Ina e nele i ke koko maemae, aole loa e hiki i kekahi mea ke manaolana no ke oia loihi. O ke KASTOL ke mea nana e hookaawale i na mea paakiki a pau o ka naau. I na e loaa kekahi lanakila i na paahana i hookumu mua ia iloko o ke kino, alaila, e ikeia auanei ka holomua o ke ola. Pela iho la e hoopihaia ai na mea i hoopoino ia e ka mai. He elua ano o na omole KASTOL e kualia nei, he omole 26 keneta a he omole 50 keneta.

Hoomakaukau e ka Hui wale no o

HOBRON DRUG CO.

King & Fort.

O Hawaii me ka Aha o Amerika

I kekahi manawa i hala aku nei ua hoolaha ae ka ahakiekie o AMerika e hoolilo ana ia Hawaii i hapa no ka aha kaapuni Eiwa o Amerika. Ma kela hana ana ua hiki ia kakou ke lawe aku i na koi a me na hoopii imua o ka aha kiekie o Amerika. O Alaska kekahi o na Teretori i komo pu iloko o keia apana.

O ke kumu nui o keia ae ana ia oia no ka lawe loa ia ana aku o kekahi hoopii imua@ Aha o Amerika i kekahi manawa i hale ae nei. A i mea e hiki ai i ka aha kiekie o Amerika ke noonoo no keia mea ua hoolaha mai lakou i keia olelo hoolaha.

Ua hamama o mua no ka hoopii mai Hawaii nei aku. Ina aole oe i makemake i ka olelo hooholo a na Lunakanawai keikie o Hawaii nei ua hiki loa ke lawe aku imua o keia poe ma Amerika.

Ua haawiia keia mana ia lakou ma na kanawai o ka makahiki 1891 o Amerika, e hookaawale ana i na koi mai na aha mai o kahi e. A e hookaawale ana hoi i na Teretori o Amerika iloko o na apana hookolokolo like ole.

I ka wa i hoohui ia ai kakou me Amerika aole i hookaawale ia i wahi a hiki ai ia kakou ke lawe loa i na hoopii a hiki imua o ka aha kiekie.

Ke manzo nei na loio a me na poe kakau nupepa e hana like ia aku ana keia hana ma na Teretori o Filipino me Porto Rico.

Ua noonoo nui ia keia ninau e na lunamakaainana o Amerika aka aole lakou i hookaawale i keia mana nolaila ua kii mai nei na lunakanawai ma ka mana i loaa ia lakou.

He Hoomaikai Nui.

Mamuli o ka "Aha Mele" nui i haawiia e na hoa hanau o ka Ekalesia huiia o Kalihi ame Moanalua ma ka po Poaono May 4, 1902, no ka pomaikai a me na mea, e hooholomua ia ai o keia Ekalesia.

Nolaila, ke haawi aku nei makou na Hoahanau a pau ame na hoa paahana a pau e hooikaika ana i na hana pono iloko o ko kakou Haku Aloha o Iesu Karisto ma o ko makou mau komite la. ii o ka Oukou kakoo pu ana mai ame mahalo he nui oi kelakela mamuli o na hana i ku i ke aloha Karistiano iloko o ko kakou noho na hoomana ana, iloko o ke Akua oiaio Mau Loa. Mamuli o ka Oukou ka koo pu ana mai ame ka hoomanawanui pu iloko o na Inoa ame na kuia o ka po i hala aku, aka, mamuli o ka noho alii ana mai o ke Aloha oiaio iloko o ko kakou mau puuwai pela kakou i akoakoa pu ai ma kela hana maikai. Ma ka Iini nui e auomo pu i na kaumaha o kekahi.

Nolaila, ma keia ke hooi loa aku nei makou i ko makou mau mahalo kiekie ame na hoomaikai nui, ia Mr. Moses Nakuina, ame na lede o ka Ahahui himeni me ka mea nana i hoonanea ke anaina iloko o na minute o ka hauoli palena ole.

Aia me Sam Kamaiopili iloko o kana mau olelo wai meli e hoomomona ana i ka puu o ke anaina a pela hoi makou e hoopoina ole nei.

A ia Prof. Earnest Kaai ame Master Kaholokahiki Jr. ka mea hoi i haawi i na honanea maikai i ke anaina a oi wale aku. A ke haawi pu aku nei makou a pau, i ke anaina holookoa i akoakoa mai a i hoomanawanui mai hoi iloko o ka ino nui i pahola iho ma keia ahiahi, aka, aole no nae la he mea e hookuemi mai ai i ko kakou ikaika a no ka mea o na mea maikai a pau ole loa ia e pono e hoolei wale ia.

Pela pu no hoi matou e haawi pu aku nei i na hoomaikai, in a lede a me na keonimana i kakoo, a kokua pu mai ma keia hana, no ka pomaikai o ke anaina, ma ke kino, no ka pahola ana aku i ko oukou lokomaikai piha a palena ole, ma, ma ka haawi ana aku i na mea ai mama ka Ice Cream meaono, kope Ciscut a pela aku. Nou e Mrs. Emma Nakuina ka Makuahine e kakoo nui nei no ka hooholomua ana i keia Ekelesia, Mrs. Sol Mahelona Jr. rs. Capt. Bowers ame na kakamahine o ke kula o Kamehameha. No oukou apau ka makou e noi nei i ke Akua Mana Loa e kau mai Kona Aloha ahonui palena ole maluna o oukou a o kakou apau a nana no auanei e haawi mai i na pomaikai he nu ma ke kino ame ka pomaikai oi loa aku, no ko kakou mau Uhane ma keia ao.

Me ka Haahaa.

Ma o ko Makou mau Komite.

J. K. MALAO, JR., I. H. SHER-

WOOD, PETER DAVIES, HOAPILI

KAAUWAI, JOSEPH HELELILII,

AME PAAWELA.

Kalihi-waena, May 4, 1901.