Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 19, 10 Mei 1901 — Page 1

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Na Luna Aupuni Hou.

 

Kimo Harbottle Boyd Me William H. Wright.

 

He mau keiki i noho loihi ma ka oihana-ua lawa ko laua ike no ka hana i haawiia ia laua.

 

            Ma ka Poakahi, la 6 o Mel, i hoomaka ai o Kimo Harbottle Boyd e lawelawe i ka oihana o ka Luna Nui o na Hana Aupuni a o W. H. Wright hoi ka Puuku o kela Teretori. O keia na luna aupuni hou i koho la e Kiaaina Dole no ka hoopiha ana i na wahi i hakahaka ma ka wahi ana mal o J. A. @ a me Theo. F. Lansing i keia mau oihana ano nui mamuli o ke kuee nui o na Senatoa o ka aoao Home Rula i ko laua mau inoa. O keia no na Luna Aupuni a na Home Rula i makemake ai no kela mau wahi, a nolaila aole e kue la ana ko laua mau inoa. Aole i koho ia i Komikina no na Hana Aupuni oiai aole i loaa ke kanaka kupono no kela wahi. He paakiki loa ka huli ana i kanaka kupono no kela wahi oiai o na kanaka wale no i kamaaina i na aina aupuni ka mea kupono no kela wahi.

            Ua nui ke apono o na kanaka a pau I keia mau kanaka Hawaii oiai ua noho loihi me ka hana pololei ma ka oihana. Ua noho o Kimo Boyd no Iwakaluakumamaono makahiki ma ke keena o ka Luna o na Hana Aupuni.

            Ua hanau ia o Kimo Harbottle Boyd ma Honolulu nei ma ka @ o Julai, makahiki 1853. O Eluene Harbottle Boyd kona makuakane a o Maria @ ka makuahine. He kamaaina kona mau makua i na kanaka kahiko o kakou nei a he mau mea nohoi i aloha nui ia.

            Ua hoonaauaoia ola ma ke kula o St. Alban i noho pookumu la hoi e A. T. Atkinson, ka Luna Nui o na Hana Hoo naauao ma Hawaii nei i kela manawa. Mailaila ua hoi aku oia a noho hana ma ke keeena lolo o C.C. Harris no elua makahiki. Mai laila mai ua komo oia i ke keena o ka Lunanui o na Hana Aupuni i kela manawa. O W. J. Moehonua ke Kuhina Kalalaina la manawa a ua noho o Kimo Boyd ma ke Kulana haahaa loa oloko o keia keena. I ka pau ana o Moehonua ua koho la o S. G. Wilder ma kona wahi. Ua ike o Wilderi ka makaukau a me ka eleu o Kimo nolaila ua hoopii la ae oia a lilo oia kekahi kupakako o loko o kela keena.

            I ka makahiki 1878 ua hookohu ia oia kekahi o na ukali hanohano o ke Kiaaina Dominis, Kane a ka Moiwahine Liliuokalani. Mai ka makahiki 177 a hiki i ka makahiki 1886 ua lilo iaia na kakau leka ana ame ka malama ana i na leka a pau o ke keena, a na kela hana i haawi mai i kekahi mau ike kokua nui iaia. I ka makahiki 1889 ua lilo oia i kakauolelo ekahi o kela keena. I ka pau ana o ke poo o na kakau olelo J. A. Hassinger iloko o June ua lilo la Kimo Boyd kona wahi. Ua paa oia i keia wahi a hiki wale no i kona hookohu ana ia aku la i unLa Nui no na Hana Aupuni no keia Teretori.

            He punahele o Boyd na na Alii o kakou i hala aku i ka po. I ka wa e ola ana o ka Moi Kalakaua o Kimo Boyd kekahi o kona puali ukali hoohanohano I ka makahiki 1887 ua holo pu aku oia me ka Moiwahine Kapiolani ame ke kaikamahine Alii Liliuokalani i ka Iubile o ka Moiwahine Victoria o Eenelani. O kekahi kela o na kulana hanohano loa i hiki ke haawi la i kekahi kanaka Hawaii. He nui na hoohanohano ia i loaa iaia mai na Aupuni okoa mai.

            He Kanaka Keonimana ola, a he oluolu mau ma kana kamailio ana. He @ oiai kona lahui, a he kokua mau la lakou. He ui kona mau hoaloha ma keia kulanakauhale no ka ikela o kona ano maikai. Hauoli nui makou i kona koho ana ia no kela oihana a ke manao lana nei makou o ka lahui pu me makou ma kela.

            Ua hanau la o William W. H. Wright ma Koloa, Kauai. I ka la 9 o Okatoba, 1869. Hoonaauao la ola ma na kula Aupuni o Kauai, a hiki i kona hoouna ana la mai i ke kula o Iolani. Mai kela kula mai ua lawelawe oia i ka oihana malama buke me Kakauolelo. I ka ma kahiki 1893 ua lilo oia kekahi o na kakauolelo o ka Keena Ohi Auahu o Honolulu nei. I ka makahiki 1894 ua hookohu ia oia i hope Ohi Luna Auhau nui no Honolulu. Ua malama oia i kela oihana a hiki i kona hoi ana ae i ke keeana o ka Puuku. Ua malama oia i kela hana malalo aku o ka Puuku me ka makaukau nui a hiki wale no i kona koho ana ia i Puuku no kela Teretori.

            He Repupalika oia aka aole no nae on a walaau wale mai, ua koho oia ma ka aoao ana i ike ai oia ka pololei, a noho maile nona iho. Aole oia i haanui wale mai. He keiki ola i makemake nui la e Hon S. M. Damon, no kona hoo pono a noho loihi ma ka oiahana, a na keia Keonimana no i hooikaika nui e koho ia ola no kela oihana.

            He kanaka oluolu oia, a he hana pololei i kana hana. Oia ka mea nana e uku ke dala mai ka waihona mai no kekahi manawa loihi, a ua helu mai ola me ka hewa ole iloko o na Tausani he lehulehu ana e haawi ai i ka la hookahi.

            Ma ke koho ana ia o kela mau kanaka Hawaii ua ko ka makemake o na kanaka o ka aoao Home Rula i kanaka Hawaii ko keia mau oihana. O ka mea i ola loa aku, he mau kanaka ike, a makaukau loa ma keia mau oihana, a ua hiki ke manao la e holopono ana ka laua mau lawelawe ana.

           

            Kahe hou ka Pele ma @, ma ka maua Vesuvius.

Kaua ma Kina.

 

Puali o na Paʻani a me na Kelemania.

 

He @ koa ka nui o na koa pake i aʻo ia i ke kaua ana.

 

            Peking, Aperila 23.-- Ua nee aku ka puali o na koa Palani me na koa Kelemania e huli i na koa o na Pake. Ua manao wale ia no he 25,000 ka nui o na koa Pake, a he poe hoi I aʻo la i ke ano o ke kaua ana a pau loa. He poe ki pololei na pake, a ke manao ia nei e nui ana ka poe e make ana malalo o keia kaua ana.

            Ke noi uni nei na Pake a me na kanaka o na aupuni e i ke Kanikela Amerika e hoouna hou aku i mau koa ae malama ia na koa e noho nei @ Kina i kela manawa a aole e hookuu ia e hoi no Amerika o like me ka mea i manao ia. Ua manao wale ia no e nui hou ana keia kaua ana @ e uuku ana ka koa o na aina e @ nui ana i na poino e loaa mai ana i na malihini a me na kanaka o na aina e.

            Ua haawi ae o Kenelala Von Waldersee, ke poo nana e alakai nei na puali hui o na koa apau o na mana aupuni e nana pono loa ia, a e kiai ia hoi kapukapa o ke kulanakauhale e na koa Kelemania. Ua makemake no nae pua koa Amerika na lakou e kiai keia puka Na keia mea i hooulu ae na hoopaapaa ana mawaena o lakou. Ina e hoopaakiki loa ana ne Amerika no keia mea e lohe ia aku ana kekahi mau @ ano nui ma keia mua aku.

NA LUNA AUPUNI HAWAII HOU I HOOKOHUIA

 

JAMES H. BOYD. LUNA NUI O NA HANA AUPUNI.                                    W. H. WRIGHT. PUUKU O KE TERITORI.

 

            Ke hui ne na Kanikela o na aupuni e a pau no ka noonoo ana i ka lakou hana pono e hana ai no ka hoopakele ana i ke ola o na kanaka a pau o ko lakou mauaupuni like ole.

            Ua maopopo loa i ka wa e hui ai o na koa Palani me na koa Kelemania me na Pake e ike la ana kekahi kaua nui, a hahana hoi. Ua maopopo loa ka ike ana o na pake i ke ki pu i kela kaua mua ana ai. Ke hoao nei na mana aupuni e hoopakele i ke ola o na lahui e ae a pau e noho nei malaila mai ka lima mai o na Pake. Ke kali aku nei na mana aupuni o ka hoohaunaele ae o na pake e noho nei ma na kulanakauhale o ko lakou manawa ia e hoopakele ai i na kanaka mai ko lakou lima mai.

           

Kaua o Amerika me Pelekane a me Kelemania

            Maloko o kekahi mau nupepa Enelani i ikela iho ai ke hoomakaukau nei o Kelemania i kona mau moku kaua no ke kue ana mai la Amerika. O ke kumu nui o kela hana oia no na kuee ma Amerika Heana. He mau aina ko Kelemania malaila a pela no hoi me Amerika. Ua ulu ae kekahi mau hoopaapaa no kela mau wahi.

            Ina e hiki ole ana keia mau kuee ke hooponopono ia me ka holopono i na au puni elua ua maopopo loa e ike ia ana kekahi kaua weliweli loa.

            Ua maopopo loa e kokua ana o Pelekane ia Kelemania i na e kaua ana, a in a pela he elua mau aupuni nui e kua mai ana ia Amerika.

            Ua hiki aku keia lono i na @ a ua nui ko lakou hauoli. Manao lakou in a e paio ana o Pelekane me Amerika alaila e loaa iki ana he manawa ia lakou e kaua ai a lanakila maluna o lakou.

            Na keia mua aku e hai mai i ka @ o kela mau lono. I na e kaua io ana o kekahi keia o na kaua nui loa i ikela.

 

Lutanela Hobson.

 

Kona Paapio Ana malalo o Akimalala Cervera

 

Ko laua lilo ana i hoaloha maikai a hiki i keia la.

            O Lukanela Hobson kekahi o na koa Amerika i hoike maoli ae i kona ano koa a wiwo ole i ka wa i kaua ai o Amerika me Sepania. I waena konu o ka hahana o ke kaua ua makemake o Adimalala Dewey i kekahi mea e holo aku e hoopahu i kekahi moku kaua Sepania ana i makemake nui ai e hoopania ana i makemake nui ai e hoopahu. Ua ku koke mai oia a noi mai. Oia me kekahi mau koa uuku ua ae la aku lakou e hele aku e hana i kela hana. Ua kau lakou maluna o kekahi waapa i ka malu o ka po a hoe malu loa aku a hiki i kahi o keia moku. He hana nui ka huli ana i kona wahi i ku ai no ka mea aole he ho-a ia o ke kukui o na moku i ka wa kaua o ike mai ka enemi i ko lakou wahi i ku ai. Ua olo aku lakou me ka makaʻu ole a ua hoopahu ia keia moku a piholo. I ko lakou hoao ana e hoi mai ua alualu ia mai lakou a paapio i na Sepania. Ua lawe ia aku o Lukinela Hobson a imua o Adimalala Cervera, a hoopaapio ia maluna o kona moku kaua, oiai e kaua ana. Ua malama maikai ia oia nei e keia Adimalala a na keia mea i hookomo mai i ko ia nei aloha nona. Aole oia i hana ino ia e like me ka mea mau e hana ia ai i na pio.

            I ka paa pio ana o na moku Sepania ia Amerika ua lawe pio ia aku o Adimalala Cervera.

            I ko lakou hiki ana i luna o keia moku ua hoao nui o Lukanela Hobson e malama nui ia keia Adimalala me ka hoopai ole ia. Ua hookuu ia oia.

            I kona hoi ana a hiki i kona home ua makemake loa oia i keia Lukanela a palapala mau oia iaia i na wa a pau. Ua hoi mai keia Lukanela no Amerika.

            I kela mau pule aku nei ua noi aku keia Lukanela i ka Adimalala e holo makaikai mai i Amerika, aka ua kakau mai oia ua makaʻu oia no kona nawaliwali oiai ua elemakule aka i na e ae ana ka lukanela e holo aku i Sepania i kona hoi ana mai hookuu mai oia i kana keiki e holo mai no Amerika me la.

            Ua nui loa ka makemake o keia Lukanela e hele aku no keia wahi. Ua noi aku oia i kona mau poo ma ka oihana kaua e hookuu mai iaia e hele e ike i kona hoaloha o ka wa kaua, a in a e ae mai ana lakou e holo aku ana oia no Sepania ma kana huakai makaikai.

 

La Ekahi o Mei ma Maui.

 

            Ua malama ia no ka la ekahi o Mei ma Maui, aka, he hopena kaumaha ka mea i ikeia. Ua piholo i ka wai he elua mau keiki. O Virgina Ahu, he kaikamahine pake nona na makahiki he ewalu, a me Moses Maialoha, he wahi keiki uuku loa. Ua poholo laua iloko o ka muliwai o Waihee.

            Ua haawi ia ae kekahi luau no lakou ma kekahi wahi kokoke i kela muliwai, a oiai lakou e lealea ana ua hoomaka mai la kekahi ua nui a, pii ae la ka wai o ka muliwai ua hoao ke pookumu e hoopakele i na keiki aka ua lawe la aku ke ola o keia mau wahi keiki liilii.

            Nui loa ke kaumaha o ke Pookumu ame na makua no ka loaa ana o keia haawina kaumaha mahope iho o na lealea o keia la.

            Kaha Kii Kaulana.

 

He wahi pulumi hale wale no oia mamua.

 

Nana ponoi no oia i aʻo iho me ka hoomanawanui no i wakalua makahiki.

 

            Kikako, Aperila 21 Mahope o ka hoomanawanui ana no iwakalua makahiki ma ke kaha a pena kii ua ikeia kekahi kii nani loa i kaha ia a pena ia hoi o Charles Hallberg he wahi pulumi @ no ka Banako o Austin State ma @. O ka inoa o keia kii ana i kala ai oia no ka "Open Sea" oia hoi ka @ Akea.

            @ oia i aʻo la i ke kaha kii a aole no hoi i maopopo iaia ka hoohuihui ana o ke pena. Me ka hana nui a me ka hoomanawanui maoli no iwakalua makahi akahi no a ike ia ka nani o kana kii. Ua nui na kuia i loaa iaia a in a aole i loaa keia manao paa liko ona me nei ua haalele mua oia i keia hana.

            He umikumamahiku o na makahiki i noho kela moku ai a ua kamaaina iaia na ale kupikipikiio o ka moana nui kai hohonu. I kona haalele ana i ka moku a lawelawe i ka hana ma ka aina ua makemake oia e kakau i na mea ana i keia ma ka moana, aka, ua ike iho oia aole i lawa kona wahi ike no ke kakau ana. Nolaila ua hooholo oia e hoao e kaha i kii e hoike ana i ka nani o ka maona. Hoomaka oia me ka ike uuku, kaha, kaha, pena, aka, aole i like ae me kana mea i makemake ai. Kiloi keia kii hoao hou. Pela oia i hana ai, a ua pii malie ka maikai. A aneane no hoi e uhi na lepo o Amerika akahi no oia a ikeia he kanaka akamai i ke kaha a pena kii. Aole no i maikai pono loa keia kii e like me kana i makemake ai, aka, ua nai maoli no ke nana aku.

            Ua kaulana koke ae la kona ike pena kii a e loaa ana iaia na pomaikai ma keia hope aku. O kona kamaaina i ka moana kekahi kumu nui o ka hiki pono iaia ke pena i keia kii nani ana. Ua kauia keia kii iloko o kekahi hale pena kii nui o Kikako he mea na na malihini e mahalo ai.

           

Na Lealea o ka La

Ua makaukau o Shamrock II no ke kii ana mai i ka makana ma Amerika.

 

Ua lilo ia Hoku o Australia ka makana helu ekahi no lio heihei helu ekahi o Amerika o ekolu makahiki.

 

Abbott a me Cresceus na lio e pili nui ia nei ma Amerika. He $12,000 ka makana i ka lio e puka ana.

 

            Ua make o Billy Smith, ka haole pelepele o Amerika i hakaka ai me Jack Roberts ka Pelekane. O ke kumu nui o kona make ana oia no na eha i loaa iaia ma keia hakaka ana a laua.

 

E hakaka ana o Jeffries ka mea pelepele kaulana loa o ke ao nei me Ruhlin iloko o Iulaii a i ole iloko o Aukate.

 

Ke hoomakaukau nei na lio heihei o ke kahua heihei ma Kapiolani Paka

 

            @, Gaiety Girl, Albert M, Artie W., Viortis, ame Mongoose, kekahi o na lio e kamailio nui la nei. O @ he lio la i on a ia e na Pukiki. Ua olelola he lio holo kela a mai Hilo mai nei ia lio i lawe ia mai nei. Ke makemake loa nei lakou e lilo kekahi mau heihei i keia lio.

 

Holo ana no Amerika.

 

Hoopau ae ia kiaaina dole

 

O Kamuela Parker a i ole o Hon. H. M. Sewall ke kiaa na a na home rula e makemake nui nei.

 

            E hoouna ana na Home Rula i mau komite no ka holo ana aku e hui me Peresidena McKinley ma Kapalakiko, oiai oia ma kana huakai makaikai. O Hon. F. W. Beckley, Wilikoki ame Kalauokalani na keonimana e manao ia nei i komite no ka hele ana aku e noi ia Peresidena McKinley e hoopau ae ia Kiaaina Dole a e hookohu mai ia Mon. H. M. Sewall a i ol ia Hon. S. Parker ma kona wahi.

            E holo aku ana lakou maluna o ka mokuahi Mariposa a e lawe pu aku ana i kekahi mau olelo hooholo a me na bila i veto ia e ke Kiaaina. Ua manao lakou o ka hoole ana o Ke Kiaaina e kakau inoa i ka bila Kalana, ka uku hoomau o ka Moiwahine a me kekahi mau bila ano nui e ae he mea ia e ike mai ai o Peresidena McKinley i kona kue nui i na Home Rula a me na Kanawai i hooholo ia e lakou. Aole oia wale aka o kona kapa ana mai ua lawe lakou i ke dala kipe me ka hiki ole iaia ke hooia pono mai oia kekahi mea e hai ia aku ana i ka Peresidena o Amerika.

            Ua manao lakou e hui aku ana me Hon S. M. Sewall, ma Kapalakiko a ku ka kamailio pu meia no na mea e pili ana ia Hawaii nei a me na hana o ka Ahaolelo. E hele pu aku ana lakou me keia kenimana imua o ka Peresidena a oiai ua kamaaina oia i ka Peresidenaa oiai ua kamaaina oia i ka Perseidena e loaa mai ana ia lakou na koku i makemake nui ia. Aole ola wale. aka. e holo pu aku ana no me lakou o Kamuela Parker a oia he hoalhoa oia no ka Persidena e loaa hou ana no na kokua mai iaia mai. O ka Lunakanawai Humphreys kekkahi inoa e manao ia nei no ke Kiaaina, aka, aole he ikaika loa o kona mau kokua. ua makemake ia kela haole no kona makaʻu ole. Ua hana oia i ka mea i manao ia ola ka pololei me ke kanalua ole i na olelo a ka lehulehu. Nui loa ka mahalo o na Home Rule i ke koho ia ana o Kimo Boyd i Luna Nui no na Hana Aupuni a me ka lilo ana o W. H. Wright i Puuku no ka Teretori. O kela no ka lakou mau inoa i makemake nui ai e koho ia no keia mau wahi.

 

Auhee na Pake.

Kaua Lakou me ka Puali Kele. mania me na Palani.

            Ladana. Aperila 27.-Ua loaa mai ka lohe ua auhee na pake i na koa o Kelemania me Palani. Ua alualu aku lakou i na pake i auhee mai Shansi, a hiki i Chang Liu. He 500,000 ka nui o na pake ma ka noonoo ia aku. He eha Kelemania i make me elima alii koa, a he 80 i eha. Ke manao ia nei e hui hou aku ana no keia mau puali koa me na pake oiai aole no i nui loa na pake i make.

            Nui ka pioo o na pake @ na kanaka o na aina e ma Kina no keia hoomaka hou ana o ke kaua. Ua manao ia ua pau loa keia mau kaua ana a ua loaa ka maluhia. Ke nana aku nei o Amerika a me Pelekane po na hana e hana ia nei.

           

Kahunapule Himeni:

 

Haiolelo o McLaughlin, Kahuna Katolika.

 

Wehewehe mai oia i ka maikai o ka himeni ame kana hana maluna o ka puuwai o na kanaka.

 

            Ma ka po Peakahi nei i haawi ae ai e McLaughlin i kekahi haiolelo maikai loa ma ka Home kokua o na Kakolika. He kahuna Kakolika ola i kaulana no kona ike i ka haiolelo me kona leo maikai hoi i ka himeni. He hiehie kona kulana ke ku mai. Aole no oia i aoo loaa ma ka nana aku, akahi no a hoemaka iho e hina kona lauoho, a he uʻi kona helehelena ke nana aku. Ua himeni mai oia i na himeni ma ka olelo Haole, Palani, Italia, Kelemania, ame ka Latina. He leo kane maikai kona a ua nanea maoli no ka pepeiao o ka poe i lohe aku i kana mau mele maikai.

            Na ka Bihopa o Panopolis i hoolauna mai iaia i ke anaina, a hoomaka mai la oia i kana haiolelo me keia mau huaolelo:

            "E na makamaka, ke mahalo nui nei au i ka Bihopa no kona haawi ana mai iaʻu i kela wa e haiolelo aku ai imua o oukou, a ke mahalo pu aku nei nohoi au ia oukou, no ka hele ana mai nei e hoolohe i kaʻu mau olelo. Hauoli nui au i ka ike ana i ka nani o ko oukou kulanakauhale he mea hoi naʻu e hoomanao mau ai. O kaʻu mea e hai aku ana ia oukou i keia po, he mea ia i makemake nui ia e na Hawaii, a aole ia aukau wale, aka, i na lahui no apau a oia hoi na mele. Mawaena o na mele apau loa o na lahui kanaka aole he mele i oi ae ka makemake ia e like me na mele o kou aina hanau. E hele wale no ke kanaka e auwana ma o a maanei a i kona wa e lohe ai i na mele o kona aina hanau ua lele koke kona mau hoomanao ana i kona aina hanau, ku koke mai na maka o kona makuahine aloha, ame kona wahi makuahine aloha, ame kona wahi makuakane hoomanawanui ame na maka aloha o kona mau kaikuahine me na wahi kaikaina ana i haalele aku. E hoao wale no na mea hake mele kaulana e haku i na mele maikai, aka, aole loa e oi ae ko lakou aloha ia e like me na mele o kou one hanau.

            O ke mele oia no ka hua o na noonoo a kou puuwai. I kou wa e aloha ai kau ipo, a i ole i kou aina hanau, ua pii mai ma manao maikai a oia mau manao kau i kakau iho a mele ae me ka leo mele i like me na olelo. Ina he mele kaumaha mele ae oe i na leo kaumaha, in a hoi he hauoli mele ae oe ina mele hauoli. O ka mana o ka himeni he mea hiki ole ia ke hoole ia. I ka wa e lohe ai o kau mea i aloha ai i kou leo e mele aku ana, e puana ana hoi i na wahi i pili ia e olua, he mau mea kela e hoehaeha ana i kona puuwai. I kou wa e loha ai i na mele hoohaehae ua pii koke ae kou inaina a makemake oe e hoopai aku i ka mea nana ia mele hakuepa. I ka wa au e lohe ai i na leo mele kaumaha e aloiloi ana kou mau waimaka, a ehaeha kou naau. I kou wa e lohe ai i na himeni hauoli makemake koke oe e hauoli, a aka pu me na poe e mele ana.

            "Ua hui aku au me ka Hope Peresidena o Amerika, Koneia Roosevelt, a i ko maua kuka kamailio ana ua hoike mai la oia i ka hana a na mele ma ke kahuakaua. I kona wa e ike ai ua ikaika loa na enemi a e ano pilikia ana ua kauoha koke oia i ka bana e puhi i na mele hauoli, e kono ana hoi i na koa e kii aku e luku ina enemi, a i ko lakou wa e lohe ai i keia mau mele, poina koke ka makau a lele aku imua o na enemi me ka wiwo ole. Aole o na mele maikai ka mea nana e hoeueu ae i ko lakou mau puuwai aka o na mele o ko lakou aina, na mele e pili ana i kana aloha mahope, na mele e haaheo ai o kona aina, ame na mele e hoeueu mai ana i ka noonoo.

            Ina e hele ae kekahi bana mawaho o na hale hana e ike ana oe i na kanaka ina ua nui loa ka lakou hana a hiki ole ke haalele no kekahi manawa, e oni ana ko lakou mau wawae e like me ke kani ana o ka bana. Ina he mele ua paanaau iaia e makemake ana oia e mele pu. Ina hoi aohe he loa o kana hana e holo ana oia e nana i keia bana i ike aku ai i kahi i puka mai ai ka leo.

            I kou wa e kaalo ai mawaho o na Halepule a lohe i na himeni eehia he mau mea ia e koi mai ana ia oe e komo aku a kukuli iho kou mau kuli imua o kou haka aloha. O na mele ka mea nana e huki aku i kou naau e aloha oe i ka Haku kou mea nana i hana. Iloko o na mele e hookomo ia ai na huaolelo maikai loa, oiai mai ka puuwai mai ia o ka mea haku mele. O na mele a Solomona ka noeauu, kekahi o na mele maikai loa e hoike ana i kona naauao ame kona aloha i ka Haku. Ua hooipoipo aku oia me ka Haku oiai ua piha kona naau i ke kaumaha no na hewa ana i hana ai, ua uwe aku oia i mua o ka Haku e hoopakele mai iaia."

            Ua nui ka hauoli o na kanaka i ka lohe ana i kana mau olelo naauao. A he oiaio no hoi kana olelo. Ina e hele auwana ana ke kanaka Hawaii ma na pala like ole o ka honua a lohe oia e mele ia ana o "Hawaii Ponoi, Nana i kou Moi." aole e nele ke kulu iho o kona waimaka a hoomanao ae i kona aina hanau. Ina e lohe ia o "Moanalua hai ke au." e oni ana kona mau wawae a makemake oe e ku iluna e kui.

            E hoi aku ana oia maluna o ka moku mua loa e ku mai ana, a e hele kaapuni aku ana oia ia Amerika.

 

            Ua hooholo ia kekahi kanawai e ka ahaolelo o Nu Ioka e ae ana i na wahine i uku i ka auhau no ko lakou mau waiwai e koko @.