Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 18, 3 Mei 1901 — Halawai Makaainana. Haiolelo na Home Rula no ka Hooloihi aku i ke Kau. [ARTICLE]

Halawai Makaainana.

Haiolelo na Home Rula no ka Hooloihi aku i ke Kau.

( \ ; j Ma ka po Poaono nei i maiama ae ai : na Home Rula i kekahi halawai makaainana mawaho o ka Hale Paikau !He aneane paha e piha ka 700 kane. wahine a me na keiki. i akoakoa ae e lohe I na olelo a na Home Rula. O KalaUokalani ka mea mua I haioielo mal e Uke no me ka mea maa mau. O ka manao nui o keia halawai oia no ka poonoo ana I ka hooie ana mai o ke Klaaina i ka ae ana mai e hooloihi aku I ka manawa o keia kau Ahaolelo, Ua hoomaka ia na hana i ka hora 7:30. "Oial owau kekahi o na lakal q ka Home Ruia he mea kupono paha ia'u ke wehewehe pokole aku ia oukou no na mea e olelo la nel no ko makou ulolohi i ka hana ana I na kan&wai e pomalkal ,ai ouHou ame makou. Ke hoolii mau ia nei maluna o makou a nolaila he mea pono no paha e lohe oukou eo la ' mau mea» Ua hana makou I k* h&na a oakou ka lahul f hooill mal al maluna o makou me ka ikaika i loaa ia makou. E nana mal I keia mau bia lehulehu ma keia wahi ua kulou lho oia I lalo a hapal ae I kekahl o na biia e waiho ana ilaltf a

hoikeike, n.ai la i ke analna) a makou i hana ai n;e ka ikaika. Aole o keia wale no, aka. he nui a lehulehu ka mea i koe iloko o ko makou keena hara i law.> o!e ia mai nei e hoikeike aku ia oukr.u. Hiki auanel ia oukou ke kapa ua moloa makou? "L"a ho< ko makou i na mea a niakou i oieio aku ai ia oukou ka lahui. Ua hooholo aku makou l ka bila Kalana kekahi o na blla a makou i olelo mua aku ai la oukou ka lahul e hookomo mal ana makou 1 keia kau. Ua hana ia e makou i ka po me ke ao, He nui maoli no ka hana 1 ka hana ana, ka hoomakaukau ana, a me ka noonoo po'no ana i keia mau bila. Ke ike mai la 'oukou I ka nui maoli no o keia bila Ka,lana. He . hana nul ka hooponopono |ana i keia bila, aka. ua lke makou he , pomaikal ia no ka lehulehu nolaila ua ihana aku makou a holo a ela imua o !ke Klaaina I keia manawa, a aia iala jka holo ame ka hoio ole. [ "O keia bila au e paa nel ola no ka I bila Hoaie Dala o ke aupuni. Eia no ; keia bila imua o ka haie a he mau wahl la pokole wale no koe pau na la hana jo keia kau. Ke paa nel makou l keia |bila no kekahi kumu. Xo ko makou ike i ka nui o ka makou hana i koe no ka pomaikai o ka lehulehu ua koho makou i komlte e hele aku e ike i ke Kiaaina no ka hoololhl hou ana aku i ka manawa aka aole oia i ne mal. Aole oia I hana i ka mea po-1 lolei ma kona hoole ana i keia noi. | TTa nol aku makou no ekolu manawa ! aka ua hoole ia mai e ia. Olelo mai J oia o ke kumu nui o kona hoole oia no; ko makou hana oie i ka hana i ka I nawa i haawi ia mai ia makou aka, aole ; oia i noono I ka nui maoll no o ka liana Ke manao nel makou Ina ola e haawi

jmai ana umikumamaiima la hana i |koe ua hiki loa ia makou ke hooholo i ikekahi mau bila ano nui a makou no |ka pomaikai o ka lehulehu. No ko makou ike sma ua hoole mai oia i ka makou (noi nolaila ua ui aku nel makou ia ouIkou ka lahui, ,ji ke makemake nei ma- | kou ia oukou e kokua mai ia makou. Makemake makou e noi aku oukou i ke i Kiaaina e ae mai i mau ia hou no ma- ; kou e hana ai i ka makou hana. Ina 'aole oia e ae mai ana i ko oukou leo aiaila he wahi hou aku no koe e iml ■ ai ko kakou pomaikai." | Mahalo mai oia I ke anaiea no ka i'hoolohe i kana mau olelo a hooiauna ]mai ia Kaniho. Hlhio, Beckiey, Puuki !a me Senatoa Kanuha. ! Ua olelo mai o Kaniho o ka poe 'koho balota no ka mea i hewa ina aole [e loaa ana ka manawa hou aku e hana al i na hana. O ka poe koho no nae o iOahu nei ka mea i hewa loa ka poe • nana i koho o Kiklla Balaunu a me Kaie Aki na mea nana e hoao nei e paa na hana I hope. Ua haawi mai na kuaaina i ka hapanui i na Home Rula a Ina i hana o Oahu pela penei ua pau ka pilikia a holo mua na hana. Ua hiki loa ia'u ke hoi aku i na Kohala a kaena aku ua hana au I ko lakou mau makemake a pau. Ua hoohoio makou i ka bila hoopau ana I ke O. aka ua vito ia mai e ke Klaalna» He bUa kela a makou i makemake bul e holo oiai ua mao . popo loa la makou he nui na ma'i Ilke ■ole e laha nei mamull o keia kanawaL" , Nul ka paipai la o kana mau olelo e na kanaka a pau I akoakoa ae. ! Ku mal o Hlhio a olelo mai ua eha la kona puu a hlkl pono ole lala ke haiolelo. O Senatoa Kanuha mal ka haiolelo. Ua ano llke no kekahl o kana mau olelo me ka Kalauokalani. Ua 'lkaika kana m&u oielo no na mea e pili ana 1 ka ka 31*1 Buboni)ca. Ua \pe nul ola I ka hana a na haole a me kekahl mau kanaka ! ka hoao ana e paa I na kanaka I kipaku ia mai e ka ■ wel o ke ahi mai ko lakou mau home inai Ua oleio mal ola ina aoie iakou l

noho l ka Ahaoleio rr-> nej ua hoomalu hou la iho r.ei no i kt ia wah; ma'i bubonlka kakailkahl iho nel. t*a noi ma! ka Papa Ola i 110.000 no kela hana. aka ua hoole ia aku e makou. Ina i loaa ke dala paa hou kakou la hana ana i hoomalu. Manao o!a o keia hoole ana 0 ke Kiaaina i ka hoololhi ana i keia jkau he mau hana kolohe wale no na na mai oia e kokua na |makaainana i keia noi ana 1 ke Kiaajina no ka hooloihi ana aku 1 kela kau .ahaolelo. O Beckley mahope mal ona, Ua like jno ka hapanui o kona mau manao me jko na haiolelo mua lho. Ke hoao nei |iakou e hana i ka hana aka ke ku mai nei na Repupalika a hoao mai e hou,loloh! ina hana. I T a ike lakou Ina e Ihaawi hou ia mai ana i manawa no Imakou, e holo ana na kanawai a makou makemake nul nei a e pau ana ko la>kou lawelawe ana i na hana o keia Te!retori. Ke oleio ia nei makou i ka hoolilo wale i ke dala a ka lehulehu aka ua 01 aku ka nui o na dala i hoolilo la no na koa waiwai ole mamua o na dala e hoolilo ia nei na makou ma ka makou hana. E nul 'oa ana ke poho o ke aupuni oiai ua hana aku nei makou i ;ka makou hana a <ua kokoke hoi e pau. |lna he mau wahi la pokole wale no :koe o ka pau no ia. Kekahi kela o na • keikl Hawaii naauao loa. a he alakai |no kona lāhui no keia mua aku. ! I ka pau ana o kana haiolelo ua ku Imai o Puuki. Noi mai oia e kala ia ! mai ka olelo ana mai ina mea i pau !mua iho nei I na haiolelo mua o kana i wale no i makemake ai e hal mal oia ina mea i koe iho. Ke hooikaika nei [kakou ma na nfea o keia ao a ke poina nei kakou aia he Makua Mana maluna. He mea pono loa ia kakou e huli aku

a nana iaia. Ua hoopaa ia o Daniela ,me na Liona aka ua kukuli iho ola a ■noi cJcu i ka mea mana loa e kokua mal a loaa iaia*ka l&nakila. Pela no kakou, ina he mau mea kekahi a kai makemake nui loa e loaa e noi aku i ka Mea Mana Loa. O kekahi poino' nui o kakou oia no ke kokua ole o ikekahi i kekahi. Ika wa e ffif ae ai o ikekahi kanaka ua hoao nui kona mau hoa kanaka e huki iho iaia i lalo. I kona haule ana aohe pomaikai i loaa mai. Lilo ae ia paha ia wahi i na ha|ole a ku hoaa kakou na kanaka. He nui na olelo naauao I puka mai mal kona waha mai. Ua hoike mal oia i kona naauao ame kona ike kaialaina ma rkana mau olelo. * Ku mal o WHikoki. Hoike mai ia a,ohe ona kuleana ma na pili 1 ka hana a na Lunamakaalnana. Ina he mau mea pili !a Ameiika oia kana mea i haawi ia e ka iahui e hana. tla olelo mal ola 0 ka hana poloiel a ka lahui e hana ai oia no ka noi ana aku i ke Kiaaina e hooloihi aku i ka manawa o keia kau 1 pau pono ai na hana ano nui i manao ia. Ina e lohe oie mai ke Kiaalna i ka manao o ka lehulehu alaila ua hiki Io& ! ia'u ke lawe aku ia mea imua o ka lahul Amerika. Kia no iakou ke nana mal nei i na hana e hana ia nei maanei, Xa*u e iawe aku keia mea a holkeike aku ia lakou. Ke kue nui ia nei jau e na nupepa haole no ko'u koho hou ana 1 kelki Hawali no ka hele ana. I ke «kuia koa. Ua lawe na haole oial he ikeiki haole ka mea. ! hoouna ia 1 ke ; kuia # koa. Ua lawa na haole oiai he ! I ka pau ana o kana haiolelo &na ua ku mai oSLN. Bojrd a heluhelu mai ! ka oleio hooholo i kakau inoa ia e elima poe. No! mai oia i na poe a paa i ae I keia olelo hooholo e haawi i ekolu huro. Ua haawi ia na huro. Pau na hana 1 ka hora 9:50 P. M. | « ; Ua Ikeia aku ke kelkialil, ka Molwahlne LiUuokalani ame Hon. A. S. C!egrhorn iloko o ka pahn hanohano o 1u hale hana keaka I ka po Po*h& o ka pule i haUu