Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 17, 26 ʻApelila 1901 — Page 2
| This text was transcribed by: | Jean Howard |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
APERILA 26, 1901
MA KE KAUOHA
==========
I mea e hookoia ai ka manao o ka pauku 456 o ka mokuna 36 o na kanawai @ 1897 ke hookaawale nei au i keia la i wahi kupono i pa ia no ka hoopaa ana i na holoholona hele hewa ma Kawailoa, mauka o ke Alanui aupuni a e pili ala hoi i ka pa o Kapena ma Waialua, Mokupuni o Oahu Teretori o Hawaii.
Ke hookohu nei au ia Hiram Amara, Esq., i keia la @ Luna pa Aupuni no keia pa.
J.A. McCANDLESS
Luna Nui o na Hana Aupuni Keena o Na Hana Aupuni, Honolulu, Aperila 15, 1901
------------
HOOLAHA HOOPAU NOHO HUI
------
Ke hoolahaia aku nei, o Lam Hoy, kekahi o na iaia o ka Hui o KWONG VING FAT, i noho huiia e HEE KIN AU HOY VING a me LAM HOY i eleloia ae, e hana ana i ka lakou hana ma Honolulu, Oahu, ma ke ano he ka mana a mau mea Kukuiuhale, ua haalele mai i keia hui a me keia hana i keia la, a e hoohana ia aku ana keia hana ma keia hope aku e HEE KIN a me AU HOY VING, i oleloia ae maluna mialo o ka inoia mua o keia Hui, oiai ua ae keia AU HOY VING a me HEE KIN i oleloia maluna ae e lawe i na ale a pau o keia Hui maluna o laua.
Hanaia i keia ia 16 o Aperila, 1901 ma Honolulu, T.H.
@ts. Apr. 19 26.
MA KE KAUOHA
-----
Ke hoolahaia aku nei ua koho ia o J. N. Unahinui, Esq i Luna Pa Aupuni, no ka Pa Aupuni ma Kapaakea, Kaunakakai, Mokupuni o Molokai, Teretori @ Hawaii.
J.A. McCANDLESS
Luna Nui o na Hana Auppuni. Keena o na Hana Aupuni. Honolulu, Aperila 1, 1901
Aperila 12 19 26.
------------
TERETORI O HAWAII
------
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu. Ma ka hana o ka hoopau ana i ka aoho hui ana o ka Hui Kope o Kailua, Kaupalenaia.
Oiai, ka Hui Kope o Kailua, Kaupalenaia, he hui i hookumuia a e noho nei malalo o ka mana o na Kanawai o ke Teriaori o Hawaii, ua hookomo mai ma keia keena i ka lakou noi hoopau hui, elike me ka mea i oleloia ma ke Kanawai, a me ka pepa hooiaio i kauohaia e ke Kanawai.
Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia kanaka, a me na mea a pau i komo, a i kuleana paha ma kekahi ano o keia hui, e lawe ae i ka lakou mau palapala ku no keia noi i ke keena o ka Puuku o ke Teritori i ka la, a mamua hoi o ka Poakolu, la 5 o Iune, 1901, a o na kanaka a mau kanaka i makemake e lohe ia no ia mea e hele ae i ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ka hale Kapikaia, Honolulu i ka hora 10 A.M., o ka la i olelo ia, e hoike i na kumu, i na h@ mau kumu, e ae ole ia ai ke noi.
THEO. F. LANSING
Puuku o ka Teritori o Hawaii, Honoluu, Aperila 3, 1901
======================
He Bebe U’i
--
Ka olioli o na makuahine. Ka olu o ka makuakane. O ka makana makamae loa keia a ke Akua i haawi mai ai i ke kanaka. Auwe ka mea nani, ke ike aku, he keiki puipui, mohana, e olioli mau ana aohe wa e loii ae ai o ke kulana maikai. Auwe ka mea menemene o ke keiki omaimai, wiwi, kino ole e uwe mau ana e hana kuli ai i ka moe ana o ka po. I ka hapanui o ka manawa he ko’e ke kumu o keia pilikia o ke keiki. Pomaikai ke loaa hookahi wahi keiki iloko o eiwa i loaa ole i ka haawain o ke ino. Ma ka huki e ike ia ai ke nanahu o ka opu. A i na wa a pau loa, o ka laau Kikapu Ilikini Pepehi Koe wale no ka mea e pau ai. He laau keia mai ka honua mai, a oiai o ke keiki ia na ka mea o ka honua e hooia. Nana Ilikini ka poe moe i ka lepo, i imi mua keia laau kupaianaha, a loaa ai he mea hooia i ka pilikia o ko ka honua nei. Mamua aku, he onawaliwali na keiki a ka poe Ilikini, a no keia pilikia, ua huli nui keia poe, a hiki i ka loaa ana o ka mea e oia ai o ka lakou mau keiki, a i ka nui ana ae, lilo lakou he poe koa, a he ku i ka manaonao na hana ke ike aku. E like me ke oia o ke keiki o ka nahalehele, pela no ke ola o ke keiki o ke kulanakauhale. Oia ka mea i hana ia i na makahiki loihi i hala ae. He loaa no keia ma na hale kuai laau a pau no ka 24 keneka.
E makaala e kuai i ka laau pololei. He momi ke ola o ke keiki a nolaila e kuai ai i ka laau maikai.
O HOBRON DRUG CO. na Agena no ka Laau Kikapu Ilikini.
------------
E pani ia ana na leka o ke Kinau he ekolu hapaha hora mamua o ka manawa holo ma keia mua aku.
------------
E wehe ia ana ka Keaka a ka hui Keaka ma ka Hale Mele Hou i ka po o ka la apopo, i ka hora 8 p.m.
-------------
Ua oki ia ae kekahi o na kumu laau kahiko loa o keia kulanakauhale e ku ana ma ke kihi o Alanui Moi me Papu no ka hookaawale ana i lumi no na Hale nui e kukulu la nei malaila.
--------------
Ua holo aku no Kapalakiko i ka ia pule ne ka Moku-ahi Helen o ka hui Moku o Waila no ka hana hou ana i na poino i loaa ma Laupahoehoe. Ua ike ia aole e hiki ana ke hana ia ma Honolulu nei. E hooponopono hou ia ana na lumi lawe ohua mamua o kona hoi hou ana mai.
------
Ua loaa ka lono ma Palika ke hoao ia nei e lawe ke ola o Peresidena Krueger, o na Bua e kekahi poe.
------------
Ua kanu ia o Keoki Pukuniaha, ka Mamona, ma Loko Paakai. He nui na kanaka i hele i kona hoolewa a na Peresidena Snow i lawelawe na hana o kona hoo@ewa.
KA
Nupepe Kuokou
No ka Makahiki $2.00
No Eo@o Mahina 1.00
============
Kuike ku Rula
===============================================================================
PUKA 1 2 3 1 2 3 1
@ Pule Pule Pule Mal Mal Mal Mak
1 Iniha $1.00 $2.00 $2.50 $3.00 $500 $6.75 $12.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 18.00
3 Iniha 2.50 3.00 4.00 5.00 9.00 12.00 24.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 18.50 30.00
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 36.00
6 Iniha 4.00 4.50 7.00 8.00 13.00 16.50 4@00
=======================================================================
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
-----------
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
------------
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa nalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua
-----
A.W. PEARSON, Luna Nui a Lunahooponopono
Honolulu, Oahu
==============================================
POALIMA APERILA 26.
-=============================================
He pono no e waiho ia ka noonoo ana o ka bila Kalana a keia kau aku. He nui na hana hou i makemake ia ma keia bila a aia i hea ke dala e pono ai ia mau hana.
-------0-----------
Nui ko Mahoe hookaika e laikini ia ka pili waiwai ma Hawaii nei. E makemake ana paha oia e ae i na opio e hana i keia hana e hoilihune ai ia lakou? Pau ke dala he aihue mai ka hope. He mau keiki aloha no paha kana? Kai no hoi o ka hoao mai e hoopau i keia ino, eia ka o ka ae aku. Poino no o Hawaii ia kakou Hawaii iho no.
---0---
He mea pono loa e nana pono ka Papa Oia i na koa o ka moku Kilpatrick e hoomalu ia nei no ka ma,i hepera. Ke lohe ia mai nei ke hoe malu nei ma luna o na waapa a ma Waikiki e kau ai iluna o ka aina. He mau hana hoopolno keia i ke oia o ka lehulehu. Ina e loa lakou i uka nei he mea pono e kipaku loa i keia moku, a i ole hoopaa ia lakou ma ka Hakaaulana.
---0---
He mea pono loa e nana pono loa ia ke komo ana mai o na ma’i ahuiau. Ina e hoohemahema ana ka Papa Oia e lawe ia mai ana na ma’i he nui. I kekahi loaa ana ai o na kanaka i ka ma’i hepera he 3,000 i lawe ia aku i ka make. Aole o kakou makemake e komo hou mai keia ma’i i Hawaii nei. Ua ike ia keia ma’i mawaho koke o ke awa o kakou i keia wa. E paa aku i waho i na he mea hiki.
---0---
O ka hana pono a kakou, ka lahui, e hana ai ma keia mua aku oia ke koho ana i na Lunamakaainana naauao, a kupono no ka hana ana i ko kakou mau kanawai. Mai nana i na he Home Rula, Repupalika a Demokarata paha, e koho i ka mea au i manao, a he kanaka ike hoi. Mai koho i na Lunamakaainana hupo, o pau wale ka manawa i na hoopaapaa waiwai ole a waiho wale ia na hana e pomaikai ai ka lehuleau.
---0----
E haohao mai ana mai ana paha oukou na mea heluhelu moolelo i ka puka ole aku o kekahi mau moolelo i makemake nui la e oukou, nolaila, ke hoike aku nei makou i ke kumu o ia nele ana. Na Poepoe e kakau nei keia mau moolelo a i keia mau la ua lilo loa oia i ka hana a ka aholelo a loaa ole iaia ka manawa no keia hana. E hoao ana makou e loaa mai keia mau buke mai iaia mai a ina e hiki e puka aku ana kekahi o keia mau moolelo i keia mua koke iho. E kala mai e na mea heluhelu.
---0---
Kupalanaha ke koi hou mai o ke keiki a kekahi Lunamakaainana e uku la aku i ekolu dala uku hoolimalima no ka hoohana ana ia o kana mikini. Ke uku ia nei oia he ehiku dala o ka la no na wahi hana mailuilu ana e hana nei, he uku i loaa ole iaia mai kona hanau ana a hiki i keia ia, a ke noi hou mai nei no. Minamina ka luhi o ka Iehulehu e uhauha ia mai nei. Kai no hoi o ka hoao mai ko na Home Rula e hoenai mai na lilo a haawi ke dala nona Alanui na uapo, a me na mea e holomua ai ka aina eia ka o ka hapuku iho no ka a pau. Pehea la hoi ka pono o ka lehulehu ka poe nana lakou i hoohanohano aku?
-----0----
Ma ka moku-ahi o ka Poakolu nei i hoouna hou aku ai ka Elele Wilikoki i kana inoa o ke keiki e hoouna ia ia ke kula a’o koa nui o Amerika. O Tokepa Aea kana moho mua a no kona hiki ole ke hana i na ninau ma ka olelo Beretania ua haule Oia. Ua koho koke @a o E.V. Richardson e ka Ele no keia wahi. He haumana keia i puka maikai mai ke kula mai o Punahou a ke manao ia nei e hiki ana laia na ninau. Mai oi aku paha ka maikai ina i hookuu laula ia keia mea i na keiki Hawaii a pau, a o ka mea e oi ana o na pakepeka oia ke hoouna ia a aole hoi i na poe kakaiahi i punahele i ke alo o ka Elele. He nui na kaiki Hawaii naauao o keia manawa i makemake e hooikaika nui no ka hele ana i keia kula hanohano i na i haawi la ia lakou na hoao ana.
--------0----------
Ua hiki ole i na Lunamakaainana o ka aoao Home Rula ke hoole ae i ka nui o kamanawa i hoolilo wale ia e lakou ma na mea ano ole. Kali mai nei lakou a kokoke e pau ka manawa alaila hoomaka e noonoo i na bila ano nui no ka pomaikai o ka lahui nana lakou i koho. O ko lakou pono ka lakou i imi mua iho nei a loaa a waiho ia aku nei ka pno o ka lehulehu i kuono. Eia nae ka mea apiki loa ke hooili aku nei lakou i ka hewa maluna o na Repupalika kakaikahi no ke keakea i ka lakou hana. O lakou hoi ka hapanui a ala iho la hoi ihea ko lakou wahi ike kalalaina? Ua hoikeike mai lakou ia kakou, ka lahui, i ko lakou hupo maoli no. Minamina ka haawiia ana o ka hana i ka poe hoopau manawa a ike ole. Ke nuku aku nei lakou i ke Kiaaina no ka haawi hou ole mai i kanakolu la hou i koe na lakou e kukahekahe a@ ma na wahi bila waiwai ole. Pehea e haawi mai ai ke Kiaaina ole. Pehea e haawi mai ai ke Kiaaina oiai aole lakou i hana i ka hana me ka naauao a me ka holomua? Eia ka bila Kalana, ka bila Pauahi ka bila dala a ka Moiwahine, a me na bila kanawai ano nui e ae aohe i holo a no keaha mai ke kumu o ka holo ole an?
No ka ike ole a me ka hoolilo wale i ka manawa ma na mea e pomaikai nui ole ai ka lahui a waiho ia ka makemake o ka lahui waiho ia ka makemake o ka lahui a kuhaiki ka manawa alaila hana me ka puapuahulu. Loheia ka leo o kekahi poe e olelo ana, “No kekahi manawa aku.”
-----------------------------
NA WAIONA
--------------------------
Ke manao ia nei e kekahi poe naauao e poino ana ka poe kuai waiona o Hawaii nei ma keia mua koke iho oiai ua olelo ia ma ke kanawai kumu “Aole e ae la e kuai na waiona ma ka Teretori o Hawaii koe wale no malalo o na rula i hana ia e ka Ahaolelo o ka Teretori, a oiai aohe he mau mea i hana ia iho nei o keia ahaolelo, ua manao kekahi poe e pau ana ka mana kuai waiona o na Hale kuai waiona e ku nei i na e pau keia Ahaolelo me ka hana ole ia o kekahi mau rula.
Ke manao ia nei e hoao ana na Lunamakaainana i kokua i na Hale kuai waiona, a me na bila waiona, e hooholo i kekahi kanawai e hooonopono ana i ke kuai ana o na waiona ma Hawaii nei. I na aole e holo ana e lawe ia ana keia ninau imua o na ha e hooponpono ai.
----------------
PAANI POLO
--------
O ka paani polo oia kekahi o na paani e ohohia ia mai nei i kela mau la. Ua holo mai ko Maui mau keiki a ua hou aku me ke kaumaha oiai he elua manawa i lanakila ai ko Honolulu nei mau keiki. He paani maikai keia no ka wa anu o Hawaii nei. Maluna o ka lio e paani ia ai keia ano paani a he mea maikai no ke ola kino. Ke lilo loa nei na ke’ki o kela au i ka holo kaa-hehi wawae a kakaikahi loa na keiki holo lio. O ka holo lio kekahi mea maikai loa no ke oia kino, a ke manao nei makou na ka paani polo e hookau hou i na opio maluna o na lio a holo. Na Keiki o kuaaina he kakaikahi loa ka keikikane a me ke kaikamahine ike ole i ka holo lio. Ma Honolulu nei hoi he kakaikahi loa ka poe ike i ka holo lio. Haule ino na opio o ke kaona ma keia mea.
-----------0----------------
HOOMALU ANO-E
-----
Ua ku mai ka moku-koa Logan i ka Poalua nei me na koa Paele a me na eke leka lehulehu. Ua lawe koke ia ka leka i Kahakaaulana e puhipuhi ia ai, a hookuu ia mai no nae na koa e hele i ka aina. Ua loaa keia moku i ka ma’i Hepera (small pox) i Kapalakiko mamua o ka holo ana mai oia ke kumu o ka puhipuhi ia o na leka. Eia nae ka mea apiki loa ua ae ia no na koa e hele huikau pu me na kanaka o ke kulanakauhale nei. Manao makou ua oi @ aku ka poino o keia poe mamua o na leka. Ina he ma’i ko keia poe e lele mai ana mai keia poe koa mai a aole mai na leka mai, eia nae o ka leka kai puhipuhi ia. He ano hoomalu hou paha keia a ka Papa Oia?
He 1,500 koa Paele maluna o keia moku. Ua hookeke ko lakou noho ana iluna o ka moku, a aohe i auau paha a ina he ma’i kekahi e loaa ana iloko o lakou. He 170 eke leka i kau pu mai me lakou. Ua nui ka makemake o na kanaka e loaa koke mai na leka oiai ua loihi keia noho ana me ka leka ole, aku ua makau hoi ka Papa Oia i ka ma’i o ka leka a maka’u ole nae i ka ma’i o na koa. Kupaianaha na hana a keia Papa Oia.
-------0-----------
I Kauka Hawaii
---
O kekahi mea i makemake nui ia e ka lahui Hawaii oia no ka loaa ana o kekahi kauka Hawaii oiwi. Ke nana ae oe a puni na pae moku o Hawaii nei aohe hookahi keiki Hawaii oiwi e lawelawe nei i keia oihana. He haole, a me na Kepani ka nui o na kauka a kkou e ike nei, a pehea hui kakou ka lahui Hawaii?
Ke hilinai nei aunei kakou ma ka ike a me na hana lawelawe hoola ana a na haole a me na Iapana, a i ole ke hilinai nei no auanei kakou i na kahuna? He maikai no hoi ka lawelawe ana a kekahi mau kauka a he ino no hoi ka kekahi mau kauka. He oi loa aku hoi ke ino o na Kahuna Hoopunipuni a makou e ike nei. He oiaio no paha ka mana o Kahuna i ka wa i hala, aka he hoopunipuni maoli no hoi na kahuna o keia au e nee nei. Na wai i olelo mai aia he omole kini, a mau puupuu awa, a puaa a pela aku alaila olaka ma’i? Ke ae nei mkou he nui na laau maikai a na Hawaii no na ma’i like ole a ke kue noi nei hoi i ka mana o na kahuna hoopunipuni. Mai puni wale ia lakou, a haawi ia oukou malalo o ka lakou lawelawe ana. I na he mau makua kekahi i ike i na laau Hawaii a kakou no na ma’i like ole, oia ka makou makemake. He nui na haki, a me na ma’i e ae i haalele ia mai e na kauka i oia i na laau Hawaii maoli. Aole i oia i ka omole kini, ka puaa hiwa, a peia aku aka i oia i na laau hawaii mai na kupuna mai. He mea minamina ka loaa ole o kekahi buke e hoikeike ana i na laau Hawaii me ke ano o ka hana a me ke kau ana. Oia no ka laau a na kauka Haole, koe wale iho no ua malama ia maloko o na omole, ua hoomaemae ia a hiki ke malama ia no kekahi wa loihi.
Makemake nui kela lahui Hawaii i kauka oiwi. He nui na kanaka i makemake ole i na kauka haole, no ka maka’u o haawila i ka laau make, a pela aku, nolaila kii lakou i na kauka Kepani, a me na kahuna. Maka’u kekahi poe no ka nui ino loa o ke kaki a na kauka, a he mea oiaio no la. Ina e hoouna keia Aupuni i keiki e a’o ia i ka oihana lapaau a hoi mai oia a lawe lawe i ka hana ma ke keena lapaau o ke Aupuni e nui ana na kanaka ilihune, a me ka poe waiwai no kekahi e hoopomaikai ia. I keia manawa he maka’u loa ka hapanui o na kanaka i ka hele ana i ke kauka aupuni. No keaha ia? Aia iiloko o ke kanaka Hawaii he makau i na haole, a maka’u nui lakou o loaa mai na laau e haawi mai ana i na ma’i, a mau laau kupono ole paha, nolaila hele no lakou i na kahuna, ka mea i kamaaina ia lakou, a he Hawaii oiwi hoi. Manao makou ua hiki loa i kekahi keiki Hawaii kupono ke hoopau i keia mau pilikia a hoopau pu i ka hilinai o ka lahui i na kahuna hoopunipuni, a me ka ike lapaau i loaa laia ua hiki iaia ke lawe mai i n laau Hawaii kupono ana i ike a hoolilo i mau laau Iapaau nana.
E pomaikai ana ka lahui e pomaikai pu ana me na poe e hilinai kuhihewa nei i na kahuna hoopunipuni.
Eia imua o ka Ahaolelo kekahi bila kanawaino ka hoouna ana i na keiki Amerika ilihune ma Amerika e hoonaauao ia ai ma ka oihana kanawai Lapaau, Kumukula, a pela aku. Ina e holo ana keia kanawai he mea maikai loa e wae ia i keiki kupono no ka hele ana i ka oihana Lapaau, no ka mea oia ka oihana i nele i na kanaka Hawaii. He nui na Loio Hawaii he nui na kuhukula Hawaii, a pela aku aka aole hookahi kauka Hawaii oiwi. E hoouna i keiki i paa ke aloha o kona lahui ma kona puuwai, i keiki hoopono i hoi mai oia a kokua i kona lahui.
O ka hoouna ana i na keiki i ke i kula koa e like me Wilikoki ma he mau hana hoopau dala. Aia i hea ko kakou mau puali koa nui e make pono ai ia ike, aia i hea na moku kaua e make pono ai ka ike kaua moana?
Ke manao lana nei makou e holo ana keia kanawai a e wae pono ia ana ke keiki no keia oihana
---------------
Ke Kanawai Kalana
------
Oiaio ua kulike ko makou manao me ko ka “Lahui Hawaii” ke pa’i hou nei makou i keia no ka pomaikai o ka poe i heluhelu ole.
Aia ke hana ia nei imua o ka Ahaolelo kekahi kanawai e hoolilo ana i na Mokupuni pakahi i mau kalana, a koe ka Mokupuni o Hawaii, elua kalana malaila. He kanawai keia i maa ka hanaia ma Amerika Hupuia: aka, nae, he mea pono ke hoomanaoia he nui hewahewa na kanaka mlaila, nolaila, ua kau liilii na auhau maluna o ka lehulehu, a he nui hewahewa hoi na waiwai o ka aina nolaila, ua lilo no ia i mea mana no ka auhau.
No kakou hoi ma Hawaii nei, ke manao nei makou, a hooholoia keia kanawai e pii hou ae ana na auhau, a ne mea hoopilikia no kela i ka lehulehu. He poe kakaikahi o loko nei o ke kulanakauhale a me na wahi e ae no paha o ka aina nei e ake nui nei e hooholoia keia kanawai aole nae no ko lakou ake i ka pomaikai o ka lehulehu, aka, no ko lakou ake e loaa ia lakou na hana Aupuni ma na aupuni kalana no ko lakou mau pilikino iho; no ka lehulehu hoi aole o makou kanalua ike e kau hou mai ana na haawe kaumaha maluna o lakou, e ike aku ana no nae kakou, o kekahi poe e ake loa nei e hooholoia keia kanawai, e hiki mai ana no ka manawa e ike ai lakou o lakou kekahi poe namunamu loa i na poe e lawelawe ana i na knawai o na Aupuni Kalana.
He mea pono no i na poe kau kanawai ke noonoo akahele loa ma keia ninau. He kuhihewa maoli nei kekahi poe kau kanawai o na auhau e ohiia nei i keia wa, e lilo aku ana ia no na aupuni kalana, aka, aole loa pela, oiai, e ku na kakou ma ke kulana he Aupuni Teretori he mea pono no e uku kakou i kekahi mau auhau i mea e hiki ai ke lawelawe la na hana o ka Aupuni Teretori, a i na e makemake ana kakou i ka aupuni kalana kekahi he mau auhau okoa aku no la, a i na no e makemake ana kakou i aupuni kulanakauhale kekahi, he mau auhau okoa aku no ia, a pela aku, nolaila, e like me ka nui ana aku o ko kakou mau ano aupuni pela ana no ka nui ana aku o ko kakou mau auhau hou ana ia mai.
I ko makou manaolo, he mea hookanalua i ka manao holomua o ke kanaka, mamuli hoi o ka nui loa o na auhau ana e auomo ai a he mea pono i na poe kau kanawai ke noonoo me ke a kahele loa ma keia mea.
Aole e puni wale i na olelo a ka poe e lini nui mai nei e loaa ia lakou ka mana o na oihana aupuni mamuli o keia mau kanawai hou a i maa ole ia kakou.
He mea pono no paha e hanaia na kanawai oia ano ak, e olelo ne makou, aole i hiki mai ka manawa no ia mea.
-----------------------
Ka Malama Ana i na Keiki
------------
Na Olelo a Kekahi Makuahine i Ike i ka Malama Ana
-------
O ka hooponopono ana i na hana maa mau oia kekahi hana maikai loa. O na hana maa aole i like ko lakou luhi me na hana i maa ole. He mea hoopili na keiki liilii, ma na mea nui a me na mea liilii, ma ka lakou mau olelo, ko lakou mau noonoo a me ka lakou mau hana. I kinohi ua hana lakou i keia mau mea me ka noonoo nui ole, aka i ko lakou wa e ulu ae ai ua hoao lakou e hana e like me ka hana a ka poe a lakou e ike ai, a hoopii i na hana a pau i hana ia i mua o ka ike o ko lakou mau maka. Na waiwai a me na ike o ke ao nei –ke nee aku nei mai keia hanauana a i ka hanuna e hikimai ana, e a’o ana keia hanauna i ka hanauna e hiki mai ana i na hana ano nui i hana la i ko lakou au. O keia kekahi o na kumu i nee mau ole ai ka hana ma na wahi i nui ole na hana ano nui i hana ia e ka hanauna i hala.
O ka imi ana i na hana ano hou a me ka ike ana i na hana ano nui i hanaia i ka wa i hala oia kekahi, a oia no paha ka hana@nui loa a na lahui like ole e hana mau nei.
He Liki loa ia oe ke kuhikuhi i na keiki, aka, he molowa koke lakou a makemake e paani i na e lohi loa kau kuhikuhi ana i na hana i makemake ia Nolaila, e akahele i kou wa e a’o ai, e a’o i na hana maa mau me ka malie loa, a e a’o i na mea e pomaikai ai ko lakou noho ana ma keia mua aku. He aapo na kaiki i ka mea i a’o ia a ke paa i ko lakou mau poo he paakiki loa ka wehe hou ana. Nolaila e naana pono aole e loaa la lakou na mea a poino ai ko lakou mau noonoo. E naa pono loa i ko lakou ma hoapaani mai ka wa lillii a hiki i ko lakou nui ana. Na makuahine haole i hoonaauao ia, aole o lakou ae e malama ia ka lakou mau keiki e na malama keiki i hoonaauao ole ia, aka ua imi lakou i mea i hoonaauao ia a i mea noho maikai. He mea pono ole loa ka haawi ana i na keiki n na hupo e malama. Na kula a pau aia no he alakai iwaena o na kumu a me na haumana. Ua koho ia laua i mau alakai aole no ko laua waiwai aka no ko kaua hoike mai i ko laua ike, hilinai la, akamai ma na mea kani, hiehie o ke kulana, a pela aku. He mea poino loa ka ae ana i na keiki e paani me ka poe kupono ole. E like me ke ano o na makuahine pela no ke ano o ka hapanui o kana mau keiki. Ina no oia he hilahila wale e like ana no kana mau keiki peia. Ina no oia he like e like ana no kana poe keiki.
Ke ike ia mai nei na kanaka nui a koikoi o ka aina, aole ma ko lakou hana ana i kekahi wahi hana hookahi, a aole no hoi ma kona waiwai, aka, ma ka hiki iaia ke hana mau i na hana kaulana a paa mau i kona kulana. Ina oia e ku malie e pii ae ana kekahi maluna one nolaila o ka mea nee mau imua oia ke mea e hanohano ai a ikeia e ka lahui. Na kanaka a me na wahine naauao he mau pua makamae ia na ka lahui.
E hoao mau ana lakou e hapai ae i ka lahui iluna i na nohona maikai, a me ka imi ana i na mea maikai e pomaikai ai keia noho ana. He kakaikahi loa na kanaka naauao i aloha ia e ka lahui holookoa. He hookahi paha iloko o na miliona.
E nana ono i ke ola kino o na keiki no ka mea aia no a oolea na kino a laila hiki ke a’o aku i na hana ano nui i manao ia, i na e nawaliwali ana e lilo ana ia i mea e ku a ma’i ai. Na hana maa oia ke mea e nana pono loa ia. I na oe e ike he hana maa na kau keiki ka puhi paka e hoao e hoopau. Ina he hana maa mau nana ka huli nui ana i na haawina hoonaauao e kokua iaia i ka imi ana. Mai kekahi hana ino e ulu mai ai na kalaima weliweli, a mai na ha@@maikai e loaa ai ka hanohano i ke kanaka.
Ua like na keiki me na mikini a kakou e ike nei ma na hale hana. Ina e malama ono ia, maikai ka hana ana, hoomaemae mauia, maikai ka hana ana aohe nakeke. Pela no na keiki i na e hanai pono ia, hoauau mau ia, hoohana mau ia, ma na hana maikai, makemake ka maka hauoli ka naau, ke ike aku a i na e hookuu wale ia mao a maanei, aohe hoauau ia, nui ka lepo, aohe a’o pono ia he ku i ka hoowahawah ke nana aku a ulu ae lakou a lilo i mea nana e hookaumaha i kou mau ia poohina.
I ko kakou hoao ana e hana i kekahi hana ano hou, aole hiki pono, lohi a huikau, i ka hana mau ana ua maa a hiki wawe ke hana ia me ka maikai. Peia no na hana maikai a me na hana ino. Ina oe e ike i kau keiki e hana ana i na hana maikai e kokua a a’o iaia a hiki i ka lilo ana i mau hana maa, a i na oe e ike ana ia’a e hana ana i na hana ino e hoao e hoopau o lilo auanei na hana ino he mau hana maa nana.
I ka hiki ana o kekahi keiki a kaikamahine paha i ka Iwakaluakumanalima o kona mau makahiki ua hiki iaia ke hoomaopopo loa ke ike ia he maikai paha oia a he ino paha. Ua paa na hana maa mamua o keia manawa.
Ke maa i ka hoomaemae ana, malama pono, paaulula, hoike pololei, a i namea ai kupono, mai ka wa kamalii mai e mau ana no ia mau hana ke nui ae. Pela pu no hoi me na hana ino. Ina e puhipaka, inu lama, olelo ino i ka wa liilii, he mea mau kona ulu ae a hana no i keia mau hana. Kakaikahi loa ka loli.
Ke hoomanao nei au i kekahi makuahine naauao a’u i ike ai. Paani pu oia me kana mau keiki a’o ia lakou, ike i ka lakou mau hoaloha, hookipa i ka lakou mau kumu. Imi oia i na mea a pau e hauoli ai kana mau keiki i na hana maikai. O ka hoonani maikai loa o ka home oia no na keiki oia home no laila e hoohinuhinu ia lakou i huki ia ka maka o na malihini a me na holoha a ike i ko lakou nani.
O na hana maa oia ka mea nanan pono loa. Ina he hana maa na kekahi wahi keiki ke kiai ma ka puka i ka wa e kipa mai ai na malihini e hana ana no oia peia. Ina he hana maa mau ka hoohana ana e hana ana no oia peia. E a’o i na hana maikai.
Ala ka Hiamoe
---------
Ua hoala ia ae ka himaoe o ka poe e noho ana ma ke alanui Young e kokoke aia i ka Thomas Square i ka po Poaha o ka pule i hala. Ua loheia ke kani o ka ulili a me ka poha o ka pu panapana a na keia mea i hoonioni ae ka hiolani maikai ana o na kanka e noho ana ma ia wahi. Ua komo wikiwiki ae na kane i ko lakou mau aahu a holo koke e nana i ke kumu o keia mea hoopuiwa. O na wahine i loaa koke o na wahi holoku a me na wahi Kimona ua komo iho a uhai aku mahope. O ka poe no hoi i molowa ua kiai mai mahope o ka palaina o na puka aniani. Oiai kela mau hauhalaki e huikau anan na ikeia aku ka holo ana mai o ka maikai kaulio a ku ana i waena o na kanaka i akoakoa ae. Ma kana ninau pono ana ua ike ia iho la he Kepani he kumu o keia mau haunaele. He Kepani hana keia na Mrs. Thompson he wahine haole e noho ana ma keia alanui. Ua malama maikai ia keia wahi Kepani, aka, no ka nui o kona molowa a me ke pakike ua hoopau ia oia mai ka hana mai. Aole oia i makemake loa i kona hoopau ana ia oia e huli aka aole i loaa. Ia po iho ua maopopo loa ia Mrs. Thompson a hele hou mai ana oia e kii
KASTOL
---
O KE KASTOL ka inoa e kekahi AILA HOONAHA maikai loa i hoomakaukauia me ka maemae loa e kupon@ai ke inu me ka pakui ele. Ua pau pono no na meteria e ke ela iloko o keiaaila. He hiki loa i na keiki liilii ke laume ka hakalia ele, a he oi aku ko lakou makemake i kela laau ke loaa aku, no ka like me ka h one.
O ka lepo paa kekahi mea nana e hooulu mai i na mea inoino ai e ke koko. Ina e nele i ke koko maemae, aole loa e hiki i kekahi mea ke manaolana no ke ola loihi. Oia iho ia no ka mea nu@no ke oia kino. O ke KASTOL ke mea nana a hookaawale i na mea paakiki a pau o ka naau. I na e loaa kekahi lanakila i na paahana i hookumu mua ia iloko o ke kino, alaila, e ikela auanei ka holomua o ke oia. Pela iho ia e hoopihaia ai na mea i hoopono ia e ka mai. He elua ano o na omole KASTOL e kualia nei, he omole 25 keneta a he omole 50 keneta.
Hoomakaukaula e ka Hui wale @@
HOBRON DRUG. CO.,
King A Fort
==========================
HALE KUAI BIBI, I’A KAMANO MOA, PALAHU Etc.
KAPIKI, AKAAKAI OHI”A UALA A NUI WALE AKU
----------
O keia mau mea a pau i hoikeia ae la maluna, eia ke kualia nei i keia mau la me ka emi loa. Aole e hoemaopopo ana ka mea heluhelu i ka olaio o kei a hiki i ka ikemaka ana.
He nui na ono a ka maka e wae ai; mai na uha bipi momona a na kaka puaa kelekele o Kaleponi, ka naaukake, ka puaa paakai e ono ai me ka luau, a i ole ia, ua kapiki lau po’i. “Auwe! Moni ka haae!”
E wae a pau ka makemake. He waipahe na kukaiolelo ana, a he oluolu loa aku hoi ke kumukuai.
E kipa mai. Aohe o makou la koo—o na Sabati wale no.
Eia ko makou hale kuai bipi ma ke Alanui Betela, mauka iho o kahi o Kakela me Kuke ma.
HONOLULU MARKET CO., LTD.
Alanui Betala
=====================
I kona pahu lole a me kana mau mea liilii i koe, nolaila, ua nana pono loa oia no kona hoi hou ana mai. Aohe no i aumoe loa, a ike aku nei oia i ka hele nihi mai o ua wahi Kepani nei. Ua hoomaka ae o Mrs. Thompson e hookani i kana ulili me ke alualu pu ana aku mahope pau hoi hou oia iloko.
I ka lohe ana o ka haole e noho kokoke ana ia Mrs. Thompson i ke kani o keia ulili ua hou mai oia i kona poe i waho a ki aku oia i kana pu pananpana i kekeahi kumu kiawe kokoe i kona puka aniani.
Ua lohe na poe kokoe ma ia mau wahi i keia mau mea a holomai e nana. Ua mak’u loa keia wahine a noi aku oia i makai e ku kiai ma waho o kona kona hale aka aole i hooko ia kona makemake. No ka hooko ole ia o kona makemake ua noi aku oia i na poe e noho kokoe mai ana ma kona wahi e ala pu e kiai me ia.
He nui an poe makahiamoe o keia alanui i ka Poalima i hala.
----------------------
Ma Mea Ai a na Koa O Enelani
----------
PAU KA LAWE ANA IA O NA BIBI MAI AMERIKA AKU
-------
WAKINETONA, Aperila 11 – Ua loaa mai ka lono ia Kakauolelo Wilson, mai Kikako mai e hoike mai ana ua pau ka ae ana ia o na Hale Hana Kini-pipi o Amerika e koho no ka hoouna ana i Bibi i na koa Pelekane ma Aferika mahope aku o ka la 1 o Iune. He mea hoopuiwa nui keia i na Hale Pepehi pipi o Kikako a me Amerika holookoa. Aole i hoike ia mai ke kumu o ka hoopau ana ia o ko lakou hoolako ana i na kini pipi i na koa ma Aferika. Aole i olelo ia mai no ka inoino paha a no ke kumu hea la? Mailia paha ua makemake no lakou e hoolilo no i ka lakou puu dala ia lakou iho no.
Mai ka hoomaka ana o ke kaua ma Aferika a hiki i keia manawa he nui na bipi o Amerika i kuai ia e Enelani He $44,000,000 no ka makahiki ka lilo o Enelani no keia mea ma Amerika wale no. Ua hiki ke ike ia ka nui maoli no o na dala e lilo nei ia Amerika, a oia no paha ko lakou kumu nui i makemake ai e pani i ka puka ia waho a haawi ia lakou iho keia puu dala nui.
O ka papa ana ia aole e hoouna hou i ka Bipi i na koa aole ia he mea @ pau ai ke kuai ana o Amerika i ka lakou bipi ma Enelani oiai he nui na pipi e kuai mau ia nei ia Enelani ponoi, mawaho ae o na mea e hoouna ia nei i Aferika.
Ua ninau ia o Eluena A. Cudahy, ke poo o kekahi hale pepehi bipi nui ma Amerika no kona manao no keia mea, ua olelo mai oia aole e poino o Amerika no ka mea he nui e ae no kekahi mau wahi e hoolilo ia ai ko lakou mau waiwai.