Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 15, 15 March 1901 — Mookuauhau Elua O HAWAII. [ARTICLE]

Mookuauhau Elua O HAWAII.

I — He uhe nakulu ana no ka honua, he pohaku alil ka ko ka lewanuu, oili mai la o lamahaloa ke alii, mai loko mai o ka lanikukapu, ke aliiwam'ne o ka iwa-kalua-kumamakahi o ka laua hapuu alii, me Aeiahaloa ke aiii, kahea ia kona inoa o Lanaahaloa. i Ua puka mai la nohoi ka Kalualani hapuu aiii hou me Kuvtiikahe, ke alii kahuna hoouiu lahui, o ka iwakaluakumamaono o ka laua hapUu hou kahea la kona inoa o Pokiikeanahulu, puka ia moa mamo alii maka a ka lahui. i TJa miki e palu aku la ka lahui kahuna na lakou ka hanai ana o na 'iii, aole wahi hopohopo ana o na makua 0 na alii opio, ua hanai pokii iho la no lakou, o Kawaikahe ka mua ehiku ae no o Pikiikeanahulu, me ke kaikunane kane no a Kavailohi, o Kauikaaianeo, I ua hanai kapu no laua i ko laua mau ipokii alii. | Olelo aku la o Kuvaikahe ia Aeiaihaloa, kona alii e pa iala ia ka laua jmau hapuu alii, ua ae mai no o Aeiaha- • loa i ka olelo a kona kahuna, ua kau- , oha ia na kahunanui e hele mai e pa'lala i na lii opio, ua hele o Palulukalani me Palulukahonua na elemakule i ihele a pookea ke poo, me na auwae o Ikela mau kaeaea, na kaikuaana no keia 'o Kuvaikahe, elike no me ke ahn mau |o.ka iahui hooulu kanaka o na keiki 'mua a pau he poe kalmna nui lakou 1 hai wale ia no i na Akua nui. Kane. Kanaloa, Kepoohunaikeaouli. j Hiki mai la na elemakule, ua alana , ia aku la na 'lii elua i na Akua, ia Kuvaikahe ame Aeiahaloa, na lii opio, i> ka pule in Palulukalani, o ka hai ana ia Palulukahonua, ua maikai na I'lii i kela manawa, ua ike mai no ke Akua I na 'lii opio. K hoi hou ae kakou e ike i ka noho alii o Aeiahaloa me Kuvaikahe, e paipai alii nei i ko laua mau kanaka e hookala na ihe, e hole ka ihe lau meti, ka laau palau, e lu ka lehu na mea make a pau, ua olelo maila o Kamaiamailuna ko laua kaikuaana, e ou pokii, ua paa ka noho alii ia makou eono, aole mea f hiki e kulai i kou noho alii, noho inalie oukou. i Ae. he oiaio no wahi a Kuvaikahe, ko.iakou pokii alii. ua ike no ko mak<»u mau maka e amo aku la, ua waiho aku wau ia oukou ka make ame ke ola u kakou, make oukou e ou kaikuaana. ka make ana no ia o keia-noh'o alii, lilo ka.noho alil ia hai a kakou i ike ole ai ia ko lakou kuleana. • Ha lawe koke mai ia o ka Malamailuna l ko lakou kuleana o ke koa, he mea oiaio no ua kahea ae la o Kamalamalamailuna, i kona mau pokii, na eueu o ka la hooili kaua, ka poe i pakui ia ko lakou ikaika kupua palena ole, aole o iakou ka wai eli ke ai o ke koa. lTa kauoha ae ia o Kamalamailuna i na pokii a pau loa, o Kamalamailuna ko lakou poe alii. ma ke kahua kaua e o ihe me laau paiau, o Keamioalii ke poo o na ihe lau meti me ka Pololu, 0 Kaalihilele ka makua o ka mama, oia ke kiu me ka hoohalua ana, ma kahi haiki loa, o Kaiakolele ke alii o ka pikoi, me ka maa la, e hiki i ka ala i kahi o ka puaii kaua e a ana, ke ahi ma ia wahi e pau ana na koa i ka lukuia. O Keamio ke koa i like me ka makani puahiohio kona luku ana i na enemi, aole ola kou kawai ma ka lakou oihana, ua like ko lakou ikalka me kekahi makani kona, aole opaia koe iho; a laau ku ae, pau loa i ka puehu liilii 1 ka mea o ka ikaika, o Kamalamailuna aku no nae ko iakou poo nui o Kaikaika. lla hoomaha iho ia iakou nei, e hoolai ana na lii a pau i ka nanea, he ike n;i ka lakou i ka hoea ana mai o ke kahi mau kii kukini o Palilua me Kavaikumuole, ua aloha ia alii i na 'lii nona ke kuleana ia Kuvaikahe me Aelahaloa, he wa pokole noho ana na kukini i ke alo o na alii, hai kahua olelo a na kukini, a palilua, me Kavaikumuole. E, e na 'lii, ma ke kauoha a ko maua aiii a Makakapu, no ke aloha ia oukou, e na 'lii, aia ke kaua poi pu a Kauhikoakoa ke lii o Kohala-waho, me Meheula o Kona, ua makaukau lakou a lele kaua mai ia oukou, e a'o ka naau e noonoo e kokua ana ko makou alii ia oukou ua makaukau makou no keia lauan, ma ke kauoha a Makakapu, e hele ae oukou, ua lawa k'a ikaika ma ku kakou aoao. I I'a hul) hoi aku la na kuklni mama a Makakapu, ua kena aku la o Kamalaniailuna ia Kaiakolele e ukaii mahope o na kukini a ke 'lii a Makakapu, ua loaa koke mai la no ua mau wahi kukini nei, akahi no a a'e mai i ka I lihilihi o ka pali o Waipio, ia Palilua ma no me Kavaikumuole e u holo ana. ;he malu ana ka laua i ike i alawa ae ka hana o laua nei he kanaka eleie ana 'me he manu aukau la, he kaupu ka manu kikaha i ka ohukuale, oia ka hoa e like ai o Kaalihilele. he imo ana na ka maka o ua mau kukini nei, ua hele 'a lewalewa ke lelo (ua li ka puha me ka hula a ko kakou kamalli, lewalewa ke lelo ia Plpi i ka pa mau a kau we'pa). | Me ka ike ole o na koa o Kauhlkoakoa me Meheula me na kiu, he kanaka ikeia e lele aku nei, eia ka he kiu, ike ana o Kaalihilele ke koa kiu o ka aoao alii, ua lilo mai la ke poo o ka uhikoa- . koa ia Kaalihiiele, ke kaikaina o Kamalamailuna. hou aku la keia e uhoi |mai a«a no ua mau kukini nei a Makaakpu, ua hele a puu na maka iwaho ; me he uwa pulehu la ka eleeie, i ke umi o ka hanu i ka holo. I Aole nana iho o Kaalihiieie ka eu hookalakupua o Waimanu, na keiki hapakupua hapakanaka a Kuvaikahe me . Kaluaonalani, olelo ia ai na koa ikaika 'mai loko mai no o na mamo hooulu laj hui e loaa ai kanaka, mai ka lahui hakaka, me ke alii kukini mama, e like ae la me Kaalihilele. j K nank aku 'kakou i ka make mau i wale a na o kela alii o Kauhikaakoa, he ike na ka na alii koa o Kauhikaakoa i ka haule o ke kino nui o Kauhij kaakoa i lalo aoie ke poo, eia ka ua lilo i i ka Ilio ai kanaka a Kuwaikahe, ua hui ae la na alii me na koa o Kauhikaakoa me ka ike ole ia o ka mea nana ia pahu ke poo o ke alii. | E nana ae mahope i ka hiki ana aku o ke Kaalihilele me me kana ukana, e ke Poo o Kauhikaakoa ke alii, ua ike ia iho la e Kuwaikahe me Aiaholo k« alii, ua olelo ae la laua, o ke poo keia o ke alii kipi, ua olelo ae la Kaalihi kaua Nui o Kamalamaialua i kona PaJ kii ia Kaalihihele, pehea ke kaua olel(

aku la o o Kaalihilele ua makaukau ke kaua. eia i Puuepa kai ka Papapa kaua a Kahikikaakoa me Meheula. ' Ua olelo ae la o Kamalamailina, i kona mau pokii e makaukau e hele aku imua aole e kali no kekahi manawa, me ka manao o na puali koa ola kou kekahi e komo i ke kaua, ua oieio aku la o Kaiakolele e noho malie lakou a pau e malama a i ka maluhia o na lii me na lii~ o Keamioaiii ko iakou aiihikaua, ua ae na Pupueu e lima, elima waie no e kii e luku i na koa o Kauhikaakoa Uhane aole poo o ke kina. Ua alakai aku la o Kamalaiiina i Uona mau Ilio ai kanaka i ke kahuna mokomoko, ua hapai ae la o Kuwaikahe i kana pule kinai alii me ke kahuna, e Hooūlu mai ia i ke kaua, me na Hana pakaha yale i ka Aina me ke ola o ke kanaka i noho me ka palaka, ana nona me ka manao oie ae ei ae ka make ke hele mai nei, ua hapai ae la o Kuwaikahe i keia pule. Hanau (Hawaii) Kuaulii ka hiapo o ka moku * Hanau ka make ka Makia r>aa. He make aku ka Waipio nei me Walmanu. ( O ke kio paa o lee koe v>e ai Kahuna. He make ka kona me ko Hale. Lele ka hanu ka hoa hele o ke iii. Hoi noho i ke alanui hoi ole mai. Lia makamaka ole aoie l"a. Euweke ka paa i hemo mai. Loaa o pani ku o ka I^'eku. Loaa ka make e paa ai. Make, make oukou e o'u kaikuaana Hku la-e-make. v moku-e A moku-e. I r i—ne —li. Uoonoa no hoi ka Pule o Kuwaikahe. ua nalo aku na kaikuaana alii o laua, u kalakala ae nei hoi keia elamakule o Kukanilua ka makuakane Hanai o Kaalihilele, me ke kahe no o ke Haa'e i '»n \vaha, lewaiewa no na'u pe i ke aloh:i i na keiki i nalo aku la. va hapai ac la laua kumu Huna laau nei i kekahi paha me ka puiwa o na lii a pau i ka H'n nui. Aia la a.ia la aia la. O Kamalamailuna ke alii. O Kaalihilele ke koa nui. Hanau kaikai i kuauii (Hawāii.) Hoohe i ka hoa paio. O Kamalamailalo ke kahuna. īīooke aku hooke mai. Eia ka pua o ke kua. 0 Keamioalii he kino aka. He Aai enaena kona lua. Na kino lau o Kaalihilele. Ka pua hooulu lahui. Puka mai o Kekoluonalani. Loaa iloko o Kanaluakea. Na kupueu o na moku. E a'u keiki pokii—e.' Wehe ka aau i lapa uwila. 1 ke au koia ie poi pu. Poi a i ka hoa paio. I—na la he kaua kamalii. Na ke lii poo ole o Kauhikaakoa. Koe aku Meheula i ke ahe makani. Loaa i a Keamioalii. O Kamuku hele ino naha ke> koa. Eau kei—ki—e, ho aku i—mua. Hookuu imūa ia Meheula. Hookae ke kanaka ka mea Aioha. O ka makua no la o ka aina. He mea nui ka Hooulu Lahui ana. Ka hoppulapula ana aku i ke kanaka. Ka hoolaupai ana e ola ai. E Kepookapuhunaikeaouii—e. E ola ou kanaka ia oe e ke Akua—e. A mana a mana a mana. Ua noa ua noa ua noa. A moku—ea - moku—e. Elo — elo— elo. Hookuu iho nei ka 'leo elemakule, ke uwe mai nei na mea a pau i keia pule a Kukanilua, aoie no i pau loa aku ke la pule paha. no ke kaunaloa o ka elemakuie i ke aioha i kona mau hanai aiii kahuna. i ka hoomaha ana o ka elemakule, ua olelo aku la oia i kona Haku ia Kuwaikahe. pehea ou kaikuaana i hele aku nei i ka lakou huakai. he poino paha aole paha, olelo mai la o Kuwaikahe ke kilokilo aiii kahuna Hoouiu lahui q.o!e pilikia o lakou. E kau lona aku ko kaku nana ina maluna o Kamalamailuna me kona m'au pokii alil. i ko lakou hiki ana aku iluna nei o o ma'o ia wahi aole nae i ike na kamaaina ia wahi ia alanui, i ke aku nei lakou nei, e hooili ana ke kaua a Heheula me na wahi koa o Makakapu, ua pili wale ia mau koa, a make no nae a make. ulele like aku nei lakou nei. me ka ike ole ia i-laule la kou nei i waena o ke kahua kaua lilo mn.i la ke poo o Meheula me kona mau aMikoa. E au hee aku ana na Makaainana, me na koa o na alii Hooulu ikaika, e ukali aku ana na koa "o Makakapu, o ka holo o ka poe, o ka pef»ehi ia aku e na koa o Makakapu. ke holo ola kekahi j)oe me ka mama ioa. ITa kauoha aku la o Kaalihiieie iaia Makakapu. o ne ke lii o Kohala nei me kona, e u'lu mai i na kanaka a piha ke alo. e lilo ana oe i poo alii,' nui no keia mau Aina o kakou. e a'o na makaainana i ke koa, mo na mea a pau, ke hoi nei makou. Aloha iia makaainana aloha na Malihini ka hoi Malie mai la no ia o lakou nei, a hiki no i ka Hale, me na pooalii koa me ko Heheula. o ka lakou ukana ia e lewalewa hele ai a hiki i ka Hale. waiho ana i ke alo o Aiaholoa ma, me Kuwaikahe. he hoike poiolei mai ana 0 Meheula no keia me kona mau koa, ua paa aku la na poo i ka lawe ia e hanai na i'a Waha nui o ka Moana. i na lii e nune ana. ua hoohikilele ia lakou no keia Wahi alii kamaha'o eia ka he hoailona alii e hiki mai ana no ka hoohui ana hookahi koko. E like me ka makemake o Kuwaikahe ka elemakule e Hoohuiia o Pokiikeanahulu. me ko Lanaahaloa kaikuahine me ke Kahionalani, Hoohuiia laua paa loa, o Lanaahaloa no hoi, me Keapoipoi lani, ke Kaikuahine no o Pokiikeanahulu, hui laua i ke au koieie o ko lakou mVnao oiaio no, pau ae la ka. noho ana 1 ke pulama ia e na alii. O keia mau aiii elua, o Lanaahaloa me Pokiikeanahulu. he makaukau piha ko laua i.ao pono ia e ko laua mau makua. ua kuu pau ia na ike no ko laua au noho alii ana aku ma mua o ka 'aua mau la inea o ka noho ana. o PokiiKeanahulu oi aku ia ma ka ike hooulu lahui me ke kilokilo lani na mea a pau c ia o^hana. « O ka hauna iaau, ua like ia ia laua a like me Lanaahaloa ke alii, o Lanaahaloa ke keiki alii oi mamua o na keik alii a pau, me kaikaiki palena ole kekahi me maikai loa i keia mau alii opie he wai auau ka Ihe laumeti me ka pololu ia laua, ka Hauna laau, Palau hf wai nahia wale no ia.mea i ua mau ali i opid nei. Aia laua ma na ike kiekie loa. ua ik< i na'lii me na kahuna Hooulu Lahui, m< > na mea a pau, ua makaukau na lii opi< i e malama i ko laua noho alii, he mav ■ makahiki i hala aku mahope. ua mak< > aku a o Aeiahaloa i tyele a kolopupu, m<

Kuwaikahe ka makua alii kahuna, nalo na maka o na makua alii, o Kuwaikahe, ekolu haneri Makahiki o kona ola ana, o Aieahaloa ekolu Haneri me elua makahiki o ko laua ola ana a make aku laua. MOKUNA XXXII. Noho alii o Lanaahaloa. O Pakiikeanahulu ka - Hooulu lahui kilokilo, O Laukahiknpua ke kilo. Eia o Lanaahaloa ke hooponopono Inei i kona waiwai hooilina, i Hooili ia ;mai ai e kona laui alii e Aiahaloa, me kona alii kahuna kilo»vilo pololei a hooulu lahui, o Pokiikeanahulu kekahi kainaka makeala loa ma ka laweiawe ana |ma na mea nui e pono ai ko laua noho ana maluna o ka Aina, ua lawe ae na lii opio ia Laukahikipua i kilo na laua, i mea hooponopono ku-ka olelo Ina Lauaahaloa me Pokiikeanahulu ke Ikaula koho pololei. ! Ua olelo ae o Laukahikikupua ia Lanaaholoa. me ke 'lii kahuna Hooulu lahui Pokiikeanahulu, ua piha loa ka Aina i ka poe hoomana ia Pele, ka noho ;ilii Kihawahine, Kunawahine, me na anela kiei o kane me Kanaloa, me Keliipookapuhunaikeaouli. ke keiki alii he molele loa a Kane ma." | Oleio hou no ke kilo iani pololei o ! Laukahikupua, e nui loa ana ka hoi ka poe ]ioomanamana o keia mau pae moku pela e kau hou mai ai o kane me ;Kanaloa i ka hoopai kupono meluna o ka Aina ke ike ia aku nei he nui na jpule pele, me ka pule i na mea ano ole |o ke Akua i waiho mai ai ia lakou, e |malama i ke kanawai o Kepoohunaikeiaouli lani. Olelo ae la o Pokiikeanahulu ia La'ukahikupua me ke alii Lanaahaloa. o •'ke kahu pele nui, olelo ae nei, o Liimahiheha. ka mea iaia ka make a me ke ! ola, ia Lumaiheha e.pule mai ana oe i ka pule pole a oukou e ao nei i na maleaainana. me ke makemake ole o makou ka papa kahuna Hooulu lahui, pojlolei kau pule. o lakou ia'u. hewa kau pule, pau oukou i ka luku ia e ka lahui .kahu.na o ka papa ola liemolele.loa !e moe mai ana o Lumaiheha i lalo, pule pule i ka pule pele. O Kane o Kanaloa ke Akua O Kepoohunaikeaouli ke lii. Na Akua nui mai o luna. Mai kahiki ka wahine o pele. Mai ka Aina i Polapola. Mai ka Punohu o Kane Kanaloa. Mai ke ao lapalapa i ka lani. Mai ka Opua o Kane lapa i Kahiki. Lapaku i kuauli ka wahine o pele. Kalai i na waa o Huna iakea. Ka waa e Kane Kamohoalii. A poa mai ko moku e Kane i paa. Na waa e Kane Honua mea. Holo mai ke au aeae. Ee iho o pele honua mea. Noho mai o Malau ka ia ka liu. la wai ka hope ka uli o ka waa. lna hoalii o pele a ehu. Ee ma'i hoe o luna o na waa. 0 na'i hoe o ke Akua o Kane. Noku malana o lono papa. Noho i ka honua ana. Na ka. ua ku'i hoolewa. Mokuhia hiiaka na'i au. E ku a hele a komo i ka Hale o pele Huahuai ka hiki lapa uli o Pele. Hua ina hoi ke Huai—nei—-a. 1 ka hookuu ana iho o lumaiheha i kan'a pule kuni, ke pule o lakou e pau ai i ka make, ia Pokiikeanahulu, e ia nae ua. hele pili mai la o Lumaiheha i ka ;pule aole oia- ka pololei ia lakou 0 'ka maka'u i ka make hele pili kela ia Kane me Kanaloa eia ka pololei loa 1 ka poe kahu pele. Mai Kahiki ka wahine o Pele. Mai ka Aina i polepole. Mai ka Punohu a Kane. Mai ke a lalapa i ka lani. Mai ka Opua lapa i ka Kikiki la. i pele. Kalai i ka waa o honua ia kea . Ko waa e kamohoalii. A paa mai ka moku i paa. Ua paa ka waa o ke kua. K9 waa e Kane Honua mea . A'e A'e kini o ke Akua. j Noho mai o malau kai ia. la waa ka hope ka -ulia o ka waa. I na hoalii o pele aehu. Aee na kaihoe oluna o ka waa. I ku na lana o lono. Noho i ka honua Aina. Na ka ua kiu hoolewa. Moku hia hiiaka naiau.. A ku a hele a komo i ka hale o Pele. Huahuai' ke hiki lapa wila. O Pele ke Akua nui Hua— ina—e O keia ka pule maole a ka poe kahu pele, ina 0 keia pule a i ke alo o Pele papapau he aa ko' ka hale aohe nao ai i ka papaa pau ke alelo i ka pulehuia i mea ai nana keiki a na kahu pele. | Ua ike ke lii kahuna o Poleiikeanahuilu he komo pono ke inoa o ke liii iloko ,0 ka pule a puka 0 Lumaiheha, pau ai ia lahui i ke ola, oia.no ka mana ulia 'a ia lāhui kanaka nui i pakele ai, i ka ! inaina o ke lii kahuna Hooulu lahui !a Pokiikeanahulu. ! Mahope mai ua kau ka weli i na poe' ihoomana i na Akua liilii ua .kiola la'kou i na pule i paa naau ia lakou aole nae e nalowale iki eia nae aole no 'e pau a hiki mai i ko lakou hopena o ka .lakou mau mamo hope loa, pela ka poe kuu Ia liilii, ua kiola no lakou e like me ke kauoha o Pokiikeanahulu i na makaainana. i Olelo o Pokiikeanahulu i na makaair.ana e pule i na Akua nui wale no ia kumuhonua lani Kumuhonuiakea me Kumuhonuailalo Kane Kanaloa Kepoohunaikeaouli Kaonohiulaokalani. eia no onohoi Huhu o Kane Kanaloa i hoo;kuumalu ai i na puka wai o ka lani la me ka lionua make ai na mea ola o 'ka honua. !. Nana ae nei o Laukahi, ke kilo pololei 'me Pokiikeanahulu ka Hooulu lahui a .kilokilo i na mea a pau e hiki mai ana !o ka ike ia ao kumu ia e ia lahui ka naka. ua ike ae la o Laukahi i kekahi iao opua eia ka e puka mai ana he mau jhapuu alii hou mai loko mai o na lua iHuna a ke Akua i hoomaopopo iho ai. I Ua puka mai la o Lanakueahaloa mai •loko mai o Keaopoipukalani ke alii waihine i noho ia e ka nani me ka hiehie ikaikuahine mua iho no o Pokiikeanahulu ua puka mai i ka iwakaluakumamalua hapuu a laua me Lanaahaloa ke alii oili mai la nohoi o ke papapa mai loko mai o Kekahionalani o ka i wakailua kumamaha o ka laua mau hapuu , alii, me Pokiikeanahulu ke lii Hooulu lahui, puka hou no ka lahui kanaka. Ua lilo ae la no hoi ka hanai ana o na lii i ko laua mau makunhine hanau no, me keohohia o na lii a pau i |keia mau pulapula hou, ua kena ae la | o Pokiikeanahulu e kii ia na ele—rr.a— [kule kaikuaana o lakau e hele -mai <= palala ae ina lii opio no ka mea o laua !na leahuna nui i ia ai e Kuwaikahe ,ko lakou maleua aloha. Ua kii aku la o Pololualli i na lii eie* , makule e wiki e wawe o Pololualii kiei

;ana ma ka puka pa o waho loa, ninau ( ; mai la ke kiai puka o waho loa huakai . 'nui kau e ke alii elemakule e komo ae •maloko ua akea ka puka no oukou no I ka makou mau alii ua komo aku ia j ;ka eieie alii a komo ana iloko o ka hale ! :aloha kuauli lakou a pau nane mai Ia 0 iHaluluiluna. Huakai nui e ke alii liaku ■o maua. ! I kauoha ia mai nei o lua e ko kaina IHaku e Pokiikeanahulu e iho olua ej .palala puukai i na lii opio ae koke mai j 'lno Kakahaikekapu ko laua o na kahuna nui palala alii. ua iho mai la o Halk luliuna me makahaileek&pu me ko ; mau paa pule he wa pokole loa noho ana na elemakule ua komo aku la laua nei, iloko o.ka hale kapu alii, e hiiia rfiai ana na lii. I Ua olelo ae la o Haluluiluna ia Po-! kikeanahulu me Lamaahaloa e komo kakou i ka hale kapu akua nei, iloko o ka hale kapu akua e palaia aku āi i'na Haku ali i o Kakou, ua komo aku la jnei, lakou kani mai la ka pahu alii o | Ahakaikamalama na ke kahuna mooali i hookani mai i hapai ia mai he pule ipokole no ka palala ana o ke alii. 1 ! Kani ka leo o Neheku. ; Poha ka pahu he alii. j

Hokakahi ka lani iluna. He alii lu lionua. He anuenue pii iwaho. O mai ke kahuna o ka la. Hele mai ka palapalapuukai. Xo Lanakuāeahaloa. Ke lii i hoopuka i Puka mai o ka—pa—pa—pa. Na lii kapu elua. Ko ke ano alii la —e — a. Ila noa ua noa e ola na lii. Ua pau ae la na li i ka palala ia © Haluluiluna me Makaliaikekapu hoi ae la lakou a na hale o Hoomakaukau ia na ono a pau e uluwehi ana iluna o ka papa aina ai iho nei na lii eleniakule i heie a koakoa ka lae i ka paa i ka lauoho e luhe ana. Ua kena ae la o Lunaahaloa i ka Aipuupuu ē kii aku i ka hale papa a ukana e wahe.e lawe mai e lua ia ko kapa elua ia ko pau elua ia ko malo hookahi ia ko moena makalii o puna na iaua nei no e mahele ko laua waiwai u.-t kaumaha na kanaka au wa mau alli nei i ka ukana ua hao aku la koolau wahine ua ahiahi hoi ana ua mau Akua Huluhulu nei o ka mauna. (Aole i pau.)