Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 7, 15 Pepeluali 1901 — Ka Mana o ka Pahikaua A HAMILETONA TEREGOMA [ARTICLE]

Ka Mana o ka Pahikaua A HAMILETONA TEREGOMA

Kf K'iki Koi Kanlan i o Enelani Kf. Knpmu ni/ui i k'iili haaheo i ki 110 Othaii<i utt o li'Uia —Ka Hen hoi i Ho kiwihiwii'i Ainn vte bi /Vi Kalan'i 0 Aina , h an —Ke Kaihunahine Ui— OLINOKAONOHI-LA MOKUNA XVII. HOObArN.UA ME KK-AUIWAH!J«JE WKLOHAUUANI. O kela kumukana hou.l hooulula ae, un ol loa aku la o ka luuluu l ko na* w& i hala hopo atfu. a he ol aku no hof o ka pohlhlhl ame ke kolkol o na haawina • ka popillkia e ill ana maluna o maua • Ollno. Ina e loaa ana k«kahl manao koohuo' maluna ou. B Uke no hol mo na »««<a\vlntt mua 1 loaa .la'u. Ka bakaka pahl me Devlnlskl. a'n l alualu ole aku a», pela no I hoea hou al keia mau hana hookaumaha 1 o'u nel. me ke kue »o« I ko'u lunalkehala—mamuli wale inal no paha kela o ko'u kaulana 1 ke kaknpahl. He mau la mahope lho o k& hoolewa una o Tueski, ua malamaia kekahi anaIna hulahula nul ma Mosekaoimaloko o ka llalealli Va)enidkl. O -C'ount VaJenlskl kekahl kanaka waiwai ioa o Maaekao I kona mau la. a l»e rm>ho no hol ola e hooikaika mau ana e kau ma kahl kiekie loa o na oihana hanohano o ke aupuni, a e haawi mau ana Oia J mau analna hoolaulea i mea e loaaAi iala nii kakoo Ikalkn o na maknnknana a pau. Pela ola I kono »i i lia 111. nn 'liikoa. na iuna aupunl ame na poo Kofkol a pau no kela anaina hulahula ana ma kona home. I waena>o na .p«»e i konoia, ua loaa pu mai la la maua 0 oilno he kono no kela Anaina boolaulea, a oiai ua Ike no maua i ka maua hemahema loa, aka. ua. hooholo ko IB&* uh manao, he mea pono io paha. ke haolaunu aku me kela poe; a aolalla, oa hoomakaukau maua no ua hulahuia nei e llke me ka hiki. K ttke no hol me ke aiy> naau o na anaH» o kela ano i waena o ka poe Hualni, ka hk?hlt* me ka piha no hoi i ga lealea e lIK> al na manao kaumaha 1 mea «}le. pela rio kela anaina 1 ikeia at. t}a hwhlwnhlwalu ua hale alii nei me na mea kani like ole- o ke kaona; ua hiomaknukau na lede i ko lakou mau plt»apih» e Uke me ka palkinl o la mau la. Ia po no hol. ua akoakoa mal aa pt»e a pau i konoia me ko lakou mau aahu piha I klno'uno'uia me na wnlhooluu Hko ole. A he nanl maoll ao! Da hulahula nw hoi au, a ua plha hauoll nv» hoi. He »«l a lehulehu waU» na hoa ) huia pu me Ollnokaonohila. a iala e \iulahula ana me kau w«hi mea i mallhlnl, la'u. up hlkllele ko'u inarao nona. a ua ku !«*:;* ma'alo o kekahi hae nul. a nana hī>k i ka laua mau hana. la'u nae e ku na peln. kau ana ka iima o kahi inea maluna o kuu poohiwi. a i kuu huli ana ae. ike Iho la au, o Eanla no-ka, kuu kaaloha. » "B Alexi». he wahi nu hou ano nui ka'u, »ou," wahi ana i hoopuka mai ai lau, "Ae! Heaha?" *'Ua p«imaikai oe. E koho mai paha •e. heaka ia?" "Aale hikl lau ke koho." wahi a'u I pane aku al. me ka pihoihoi. "Malia paha. ua kuahauaia ae nel ke knua me Tureke, a ina o ko'u wa no keia e nee t;\u al no k » kahua kaua/* Ina hol «o! • a** la. oia. alaila, heaha?" "He wa'.»ino keia mea hou. He waklne koi'Koi loa no." He* elua wale no miau iloko o Mo»ekao holookoa a'u l a<> "nw nul nl; htx»kahi o laua a'u i akeaul loa al e oill aku mawaho o na paiena «» M«>ackao. a o kekahl hol. e pill aku *ia me ka anela o ka lua ahl o Oekena. S 'K* kuallo nei au," wahl a'u i pane aku al. "Ilanao au. no kela mlno o kou papallna km mea I punihel at o na wahlne he ti'l a pau loa ia oe/" wahl a I pa> ae nal al. "O kou helehelena kekahi wea nani ioa ma ke ao holookoa I ka aana aku " Wahl ana I pakul hou mai at me ka plha hauoll, me he la. ua plll«iau maua I na la lolhl. ♦'Heak* la keia tne& nui au i make«ak* >» al ia'u e lawelawe? Aole loa e *»l ikl ana la'u no kekahl kumu < a*«" )\t> kumu ok<>« no ko"xi o ka aaa i« oe pela. U& niUla mai au l\o«lftana aku la o* I kekahi o na walilne walwai loa. kolkol loa. a he oi aku »o o ka U'i ma Mos«kao nel—ki kaikawahine alii Welehaulani: a ui kolkela mal ia'u. he mea hoohauoll loa u I la. ke hoolaunala aku •e kmu* ona." alflwahln« Welehaulanl. owai ot%r a'u I nlnau aku al me k< maoll no"O hem ioo mau Iho la no hoi kela! h< boopafc*ob*o. K« hoopukaia aku ki Ino* * mea f kamaaina loa 1 k<

Kuaia holooko;* nvi. <» kou wa IV) la |la -e hoopahaohao ai a»e he la aoi*» oe 'i ike mua. Owai oia? Ua lohe no hoi oe i kona inoa, kaukaiii o na ka\ikanl ma.oawa." "Ae'." wahl a'u i hoopuka aku ai me ka hu ana ae o ka aka, me he la ua pōina loa io no au. "Heaha iho la no hoi'ieeia mau hitna au? E manao ana paha oe, he wahine puni kamailio wale iho n« ke aliiwahine e ku ai kau wahapaa mal pela ia'u. He makemake* loa oia e 'h. «a me oe; owauhol ka mea kamaalm a oe. a oiai. owau no kana mea 1 kapae ai i'kekahi anaina hooluulea ana I haawi ai ma kona halealii. i keia wa nae, ke koi mai nei oia ia'u e hooko l kona iini nui; a oia au i hlki maila Imua ou. E'hele kaua, -o koea mal auanei kahi mea okoa a hala , ko kaua wa pono e hoopili *a.ku ai i kt I kaua kepau kapiii manu." Ukāli aku nei au mahope ona, me ka noonoo niii 1 keia mau hana hou; a he mau kekona mahope iho. ua hooiaunaia aktv la 'au-me kekahi o na wahine u'l loa a ko'u -maka I kau ai. He wahine hlehle maol i no o ke kulana e hoohialaal wale al no o ka manao. Ua hele no hoi kona Vauoho a luhe ma kona mau papalina, a e mohala mal ana kona muka me he uwila ana na ke kaimana. He lehulehu wale no hol ka'u poe wahlne u'l i ike ai. aole nae hoOkahi o lakou 1 like me keia wahine. O ka helu ekahi maoll no keia ma ka'u Ike. Eo no la "Rusia ! Ma kana hookipa ana mai ia'u. ua hoomaopopo Iho 'Ia au, ua oi aku no paha ia i ke kulana 1 ioaa i na kaukaualii o ka aina. aka, no'u iho. ua hapaiia ae ko'\i whl kuiana haahaa a lilo i mea kohu Hke me na Itanaka koikoi o keia alna. Aohe no au he wahi kanaka P"uwai koekOe i na wahine. a o ka*u puni no ia. aka, ua kaha"ha loa nae ko'u manao no ke kau ana mai o na manao hoohihi o keia wahine u'l maluna o*u. Iloko o ko'u kupouli i ka ono a ka maka, ua not aku au i kona oluolu ia'u e hulahula me la. a ua ha- ' awl ma\ ola 1 kana papa kuhlkuhl o na hula. me ka 1 mai. e kakau iho au i ko'u inoa ma kahi a'u i makemake ai. • ko'u ike ana. aohe i paa mua ka inoa 0 kahl mea. ua ulu koke ae la na manao haakel no ka lilo mua ana ia'u o ka hanohano o ka hula ana me ia; a ua kau lho nei au i ko'u inoa no elua huia. a huli ae nel e hele. Nana Iho la kela i ka pepa a'u i kakau ni a mino aka iho la. Aole no e hiki la'u ke hoike aku l ke ano o kela mino ana. oiai, ua ulupuniia au ine ka hoohlhl maoll no l kela h'i. "l ? a hookoe iho nei hol au i keia hula nou, a ke ike nel au. ua apo mai nei oe l ka*u mea i l*t»okoe ai nau. e Luka- i nela." wahl ana i hoopuka mai ai. "Ke ike nei au, he okoa loa na mea a'u i lohe ai e plli ana nou." "E pUi ana no'u?" "Ae. Aka. he nui wale ka'u mau mea 1 makemake ai e kamailio aku ia oe. Ua lohe pinepine au. he kanaka wiwo jole ka oe: a ma kou ano koa. ua ol |aku ka oe mamua o na ;>o<» e ae a pau ma Rusia n< i; n he kanaka akahal ole no ka oe." "He lalau pinepine na mea i loheia ma. ka olelo a ka poe lawe olelo," wahl a'u i |>ane aku al. "Aole no oia i kamaiiio oluolu niau j nou. e Lukaneia. Aka. o ka'u e ike jnei. ua lawa loa ia no ka hoola ana I Ikana mau wahapaa." Wahi ana i hoo'puak hou mal ai me ke ano pelo la'u, |a neenee ae nei I noho aku au ma kona aoao. a kono mai nei ia'u e knmailio ,'aku me la ho kekahl mana'wa. i t T a hula like maua 11 ka hula mua la'u I kakau ai. a l ko maua hookl ana. 'ua i mai kela. he oi aku ka malkai o ika'u hula manuia o na ihm» kane e ae |ana I hula llke ai a no ka wela o loko 'o ka lumi hula. ua noi mai la kela e puika maua ma kekahi keena okoa aku e jhooluo!u ai. Hele aku nel maua a ma | 'kahl ana I I mai ai. noho Iho nel. A I ' ) ka hoea ana mai o ka lua o na hula |a*u i kakau ai, ua hoi hou mau iloko e ; ]hula. i lloko o keia mau minute a maua e ' pili mau nei. e mahalo mau mal ana ioia I ko'u ike I ke kakapahi. ko'u koa wlwo ole; ko'u ikaika maluna o ko'u poe enemi; me ka i mai he mea hauoli loa nona ke kokua ana la*u I na wa a pau ma keia miia aku no ko'u pono. I ka pau ana o ka hulahula elua. ua •kena mai la oia la'u e kll i kuu kaikua- '; hine e hoolauna aku laia: a I ko'u hali anaaku iaia Imua ona, ua kaohi mai la 1 ' kela ia OHno e noho ma kona aoao a 1 kipaku mal hel ia'u e hoi iloko me na ' kane e ae. Wahiana: **0 ka wa meha--1 meha o na wahine ka wa hikiwawe loa ' o ke aloha ma ka ulu ana." Mai olalo 1 no paha kela mau olelo. Ina he kaikuak hlne ponoi ioa o Olino no*u. 1 1 kuu komo hou ana aku iloko T e ku n:nl ana o Esaia,—e halilo mal ana l la'u. Ua nui kona henehene ia*u no ka * Ulo o ua alliwahlne nel la'u. "Ka! He ol aku ka hoi oe o ke kai lakl o kaua. He ol aku kelao ka i wahlne walwai mamua o ke Gran<S l>u- > ke o kela kulanakauhale, He palenh

ole ke kulana o ke kane a keia wahine e mare aku ai. E akaheie loa oe ma kau hookeie ana, i iilo oe i Kuhina Kaua. Ua lawa oe ma ka Jke, ke koa, ka wiwo ole, a ma na ano »"» ae a pau: He ake.nui ko'u e ike ia oe īoa keia kuiana, maiaua ae o ko'u noi ana e hoopii ae i ku'u k i ana i Kor.ela." Hu ae nei ko'u aka. īaia, no kana mau ' olelo ku io. Ina paha ola i ike maoli l [ ka mea oiaio e pili ana no'u, heaha la kana mau hana hou aku maluna o'u. I Ko'u puka hou ana aku e kll i ua. aliiwahine la e hula hou nae a'u, īke i aku jiei au e law«ia ana o Ollno e ke- ! kahi mea a ua aliiw&hine .la i hoolai uun aku ai, e hula. I "H-e wahine i»'i maoli no o Olino, wahi-a ua 'liiwahine nel Uiamailio mai ai. ~Ua kupc»no loa oia i wahine na na kane kupono a pau; a he Jcaikuahine maikai no hoi oia. Oia kekahl wahine maikai loa a'u i launa ai. E Ulo ana oia o ko'u mau hoaloha maikai loa ma keia hope aku. i ka va e pau ai 0 kona paweo. "Ua Ike no au ike kumu, ao'e nae i hoopuka aku. Mahope iho o ka pau ana o ka maua hula elua ana, hookuu mai nei kela la'u e ukali hou iaia e ma kahi mua a maua 1 noho ai, a iaia i nana hou .ai i kana pepa o na hula, hookuu hou iho nei me ka uhu ana. "Ua alunu ole loa no oe," <wahi ana. me ke kapaipai ana i kona peahi i ua wahi papa kuhikuhi hula nei. "Ua ike no hoi paha oe i ka mooielo 0 ka iole pololi, ea?" a'u i ninau aku .al. "Heaha ke ano o kau olelo?" "Aole no hoi manao e ae. koe keia: I kekahi la, «a loaa aku kekahi iole keiki iloko o ka hale hoahu huika a ua kauohaia aku e kekahi kupua e ai. H<?pu iho nei kelad kahi mau anoano liilii a hoomaka iho ne\ e nanali, a hooki koke iho nei. "Heaha hoi keia ou e ai ole ne! e kahi iole kamaiki?" wahi a ke kupua i ninau iho ai. Ia wa, alawa ae nei kēla mao a maanei, me ka nana pono ana aku i na maka e ae e kau mal ana iala, a pane aku nei: "Ina au e lawe aha a oi aku m&mua o ka mea i kupono ia'u. alaila, e keakea mai ana no kela poe, a malia paha e ono ana no ka'u ai ana i kinohi, he wahi ole nae ka hopena. o ia.' " "He wahi iole akamai no, a he piha maalea maoii no ka hoi kela, wahi a ua 'liiwahine nei i hoopuka mai ai me ka aka ana. a lalau hou iho nei i kana pepa hula, i mai nel: "O lawe hou i eiua hua hmi. na ka iole. Maiia paha hoi, owau ke kupua -au i keaka mai nei. a ooe ka iole. He mine kulike loa no kau i ko kaua kulana i keia hora.'* "He nani no na hana a ua kupua Hvahine nei. He mea hoino wale oie no hoi na iole liilii." ' "'He hoopuiwa wale nae hoi i ka wa4ttae makau wale. Aole no nae o'u makau ika iole—he oi loa aku nae hoi, ke laka,—e< hiki ai ke hoonounouia me ka hoio ole." "He hiki loa no I na liina o ke kupua ke hooioli i ka iole a liio i liona," wahi a'u, a i ka hookui ana o na onohi ike o maua, oiai au I alawa aku ai i kona helehelena, ua pii koke ae ia kona ula. la wa koke no hoi i kani koke mai ai na leo mua o ka maua huia, a o ko maua £u Uke ae nei no hol ia, a komo aku nel e hula me ka papa leo ole. lla heie mai la o loko a piha hana maoli no. I ka pau ana o keia hula. ua hele au e huli ia Oiino. aole nae i loaa: ua hr»i * kela. Nolaila, ua hoi au me kuu hia huln aiii e kali no ka maua huln hope. Aole loa i ikeia kekahi mea hoohuv:> l ; 1 ke kanaka, e like me ke ohohia o k;t wahine u'i iaia. Iloko no hoi o keia \v:i. aole ioa au i manao iki e loaa mai ana kekahi mau haawina e like me keia, iioko o na howa pok»Wv !oa o ka launa ana: a iloko o na mimue pokole a maua i noho pu ai. e kMi ana no ka maua hula hope. ua ulu . rr> manao Ilke ole iloko o'u, e aa ana * 'nwelawe i na hana pohihlhi a pau am e kauoha al ia'u. Mamuli o iiahi iina i hoopuka mai ai, a'U hoi i ho»;V aku ai ua pio koke kona leo, a ua pii ae no hoi ka ula o ke kahaha, a mahope -ho o kona nana pono ana mai I ko*u n;n« ml». huli hou aku nel kela i kahi iv?e ke kamallio ole mai, a hoomaka mai nei e miliinili i kana peahi. me he la, he mea ano nui loa ke nauki ana ilokc\ o kona noonoo. laia e mumule ana pela'. ua kau ae kona maka maluna o kahi pepa hoonohonoho o na hula. la wa l&lau Iho nel oia I ua wahi pepa nei a pono iho nei me ka paa kahuli ana i ike aku au. "Aohe inoa e aku, o kou wale no." wahi ana i hoopuka mai al me ka leo hawanawana. Ike io aku nei au. peJa no. Ia manawa moku ae nei kela I kahi ; k&ula silika o ua pepa nei, ame ka ha- | ka pono tnai o kona mau maka mohaha la'u. hoo iho nei i ua pepa la iloko o kona poli. He wahi hana uuku wale no ia ana i mea mai ai; eia nae, ua lilo i mea hookaumaha loa i ko'u manao. Ua hiki ole ia'u ke hoomaopopo. Mahope iho o keia, ua mumule hou maua a liuliu. la *a. ua kau mai uei kela i kona Uma Uuna o'u. a nana pololei mal nei. "He kanaka wiwo ole io anei oe?" wahi ana l nlnau mai at Ia wa koke no hoi. ua ulu mai la ka wela no keia ano ninau kanalua i ko*u kulana oiaio. M Be «ahi ninau hiki ole kena i ke ke pane nona Iho. E hoao mai nola*u." "lni e kuamuamula ko kuahine. aoie aaei oe • hoopai U& I*a mea lianaino Wale mair «aM ana ! nlnau mai ai.