Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 7, 15 Pepeluali 1901 — Page 5
| This text was transcribed by: | Lisa M. Watkins-victorino |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPEA KUOKOA, FEBERUARI 15, 1901
WA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.
HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo @ na paahana ana o keia au na@u@@ e kapiliia ai i ka io o ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.
O keia wale no haki huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikela ke @@@ e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA. He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loea ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana. E kipa mai io makou nei, a e like @@ auanei oukou i ka oiaio o ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku @@ makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE.
PAA NIHO KUʻI $5.00
NIHO GULA 5.00
HOOPIHA IA ANA ME KE
GULA 1.00
HOOPIHA IA ANA ME KE
DALA .50
Ua lawa ko makou inoa i ka hooia ana i ka maikai o na hana a pau.
NEW YORK DENTAL PARLORS,
Room 4, Elite building,
Alanui Hotele.
HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE.
8 a. m. p.m.
__________
HE INO PUNI KEIA
____
“He ino puni keia,” oia ka makou i lohe mai ai, ua hoopukaia ae e ke kilokilo o na ouli o kela mau la kawau. He ino ka i like ka nee ana me ka puahiohio, i awiliwiliia ka pohu, ka maka@@, ka ua a pau i ka wa hookahi.
Pela io no. I mai ka poe i holo mai ma ka Mauna Loa i kela pule aku nei, mawaho ae o Olowalu, Maui, mahope mai ka makani, a ke hookokoke mai hoi i Lahaina, mauka mai, a i Lahaina, loli hou a mamua ae. E like no me ka pa ana a ka makani, pela no ka haule ana a ka ua. Pela mai no i ka moana, he lulu iho ka a mea, uliki iho ana. Uuna na kia o ka moku!
Ua manao nae ke kilokilo “e mao ana keia ua i keia pule, ke hala ole kaʻu ike.”
___________
NO KA NUI O KONA MAU EHAEHA KONA KUMU I WELI AI I KAHI MOE I KA PO.
_____
O ka Naluea o na aa ka Maʻi e Poino Nui ai ka Nohona Oluolu o na Wahine Lehulehu. Ua lilo i Mea Ole i keia Wa.
_____
Aole loa kekahi mea i ikela ma ka moolelo o ke ola ana e kekahi mea i like ke koikoi me ko Ellen Parce, ka wahine a Mr. David @. Parce, o Welu 4, Alanui Spruce, Binghamton, N. Y. Ua hoolahaia ae nei ua moolelo nei no ka manawa mua loa.
Ua loaa aku o Mrs. Parce i ka mea kakau e noho ana iloko o kekahi noho nui malalo o na kumu laau iloko o kona kihapai, ma kona home. I mai oia makana pane i na ninau i panaiia aku iaia:
“Ua aina ae nei makahiki i kela kau makalii mai ka wa mai oʻu i @oohia ai i ka ehaeha o ke kino mamuli o na hooikaika ana he nui. Ua hele maoli mai no au a nawaliwali, haikea, a ua emi pu@ai ke kino, a ua loaa pu i ka hoolulu me ka naluea a hiki ole hoowelu i ka po. He oi maoli aku no hoi o koʻu weliweli i ka hoi aku i kahi moe i ka po, ua hele a luhi, a ke moe aku, aole e hiki ke pili ka maka a hiki wale i ka wa e ala hou ai i kakahiaka, me ia maluhiluhi no o ke kino.
“O koʻu poo no hoi kahi wahi hookaumaha loa iaʻu, no ka huʻi me ka nalulu. Ina au e kulou ana no kahi mau sekona, e hoomaka koke mai ana ka nalulu me ke poniuniu a hiki ole ke ike a he hina wale aku no koe. E poino mau ana no hoi koʻu opu no ka wali ole o ka ai i kela wa, aka, o ka naluea o ke kino koʻu mea poino nui loa i keia wa. Ina au e hikilele iki ana, o ka wa maoli no ia e hoomaka koke ai e naka ke kino holookoa, a hiki ole ke paa kahi mea iloko o koʻu mau lima. I koʻu ike ana he mea pono e lawelawe i kahi mea no koʻu pilikia, ua hoomaka koke au e hoopaa iaʻu iho malalo o na lapaau ana a na kauka kaulana loa aʻu i ike. Ua hoao lakou ma na ano a pau e like me ko lakou ike no koʻu pomaikai, aka, ua pahua ia ike, a ua loaa ole no hoi iaʻu ke ola aʻu i ake nui ai.
“A iaʻu nae hoi i heluhelu ai no ka Huaale Akala a Dr. Williams no ka Poe Nananakea, aole au i ai koke ia laau, a i kuu lohe ana nae mai a Mr. Robert Van Kuren mai, o Jordan, e malalo ikaika mai ana iaʻu i ua laau nei, me ka i mai, ua loaa iaia ka pomaikai o ua laau la, o koʻu kuai no ia i poho noʻu, a ua emo ole o ka pau no ia, me ka hoomaka mai o ka oluolu ia. Ua hoomau au e like me na kuhikuhi, a ua piha hauoli loa au i ka loaa ana mai, aole o ke ola palahe wale, aka, e ke ola loa no, i oi aku mamua o ke ola i loaa iaʻu mai na laau e ae a pau. Ua olioli loa aui ka loaa hou ana iaʻu he maha a he moe oluolu i ka po. He ohohia loa au i na pomaikai o ka Huaale Akala a Dr. Williams no ka Poe Nanakea, a ua @@awi au, a ke kakoo nei no hoi, a e @@@aha aku ana no, i ke ola io o keia laau no na poe a pau i loohia i na kinaunau o ke kino. He malama mau no au i poho o keia laau i mea pale no ka wa e loohia ai i kahi haawina hou o keia ano.”
ELLEN PARCE.
June 26, 1900.
Aia iloko o keia Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Nananakea na mea oia a pau i ike ia no ke koko i hanaia me ka noeau ma kea no liilii loa me ka ikaika e hoola ai i ka maʻi me na pono e ae o ke aa koko. He laau ikaika loa keia i ka hoola ana i na maʻi o na aa hoohana, ka huki, ka lolo, ka haalulu, niularagia, lumakika, ka nalulu o ke poo, ka omamali wale mai no o ke kino, ame na maʻi e ae a pau o ke kane a wahine paha.
He kuaiia keia Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Nananakea e na poe kuai laau a pau a hiki no ke hoounaia ma ka hale leka ke uku mua ia ka uku hale leka, a ke loaa mai ke kumukuai he 50 keneta o ke poho, a i ole ia, ma ka pahu o eono poho no ka $2.50 (aohe kuaiia ma ka nui loa aku ma ka 100 poho paha, me keia wale ae la no), ke leka aku ia Dr. Williams’ Medicine Company, Schenectady N. Y.
PAKELE MAI POINO KE OLA I KA POULI.
Kaapio i Haule iloko o ke Kai ma Aina Hou.
Mahope iki iho o ka hora 9 i ka po Poalima o keia pule iho nei, ua loaa iho la kekahi haawina popilikia i ke kalaiwa o ke kaa helu 24 makai o Aina Hou, mamuli o ka haule ana o ke kaa me ka lio iloko o ke kai a mai make ma ka lio me ke kalaiwa. I loaa mai keia haawina hoopoino waiwai mamuli o ka pouli o ua wahi la, i ka p@o ana o ke kukui uwila o ia wahi, no ka hoohemahemaia e ke aupuni; a i ka wa i hookeleia aku ai o ka lio e hele ma ia wahi a kau aku iluna o ka uapo ma Waikiki o Aina Hou, ua haule aku la iloko o ke kai a paa iloko o ka lepo opilopilo.
Ua haule ka lio a waiho ma kona aoao, a o ke kalaiwa hoi, ua lele oia ma ka aoao mauka, a pakele ai. Ua komo ke kolo me na huila mua a paa iloko o ka lepo, a na huila hone kau no iluna o ka uapo.
I ka lohe ana o ka poe e makaikai ana ia wa i ka uapo i ka mokuahi Kina i na leo kuhea kokua ou a kalaiwa nei, ua holo koke mai lakou a hoomaka e huki i ka lio me ke kaa i kula. Ua loihi ko lakou hoao ana, aka, ua paa loa a hiki ole ke hemo. No ka pouli, ua hiki ole ia lakou ke hoomaopopo i ke kumu o keia paa ana.
Ua nui no hoi ka hoomanawanui o keia poe kokua i ke anu, oiai, e au ana lakou iloko o ka wai huihui oia mau @o, e hoao ana e paa i ke poo o ua lio la iluna o ka iliwai, i ole ai e make.
No ka hiki ole ke hemo koke, ua kiiia aku ka haole hana uwila o luna o ka mokuahi Kina e hele mai e hana i ke kukui uwila o ke aupuni, a e ole ia, loaa ai ka malamalama ia lakou.
I ka hoomaopopo ana iho i ka poino, ua ikeia iho la, i paa loa ua lio la, mamuli o ke komo ana o kahi wawae iloko o ka mikini kope lepo alanui e waiho popopo nei ma ia wahi. Ia wa, ua hoomaka lakou e wawahi i ua mikini la, a hiki i ka hemo ana o ka wawae o ua lio nei, huki ai a kau i kula. Mamua ae o ka hemo ana, ua hoea mai la kahi mau makai kau lio, a na laua i hookohukohu a hemo wale ai.
Nui ka mahalo i keia poe kokua, aka, he nui ka ahewa o ka lehulehu i keia hoohemahema ino loa a ke aupuni.
NA BEBE UʻI.
Ka olioli o ka makuahine. Ka olu o ka makuakane. O ka makana makamae loa keia a ke Akua i haawi mai ai i ke kanaka. Auwe ka mea nani, ke ike aku, he keiki puipui, mohaha, e olioli mau ana aohe wa e loli ae ai o ke kulana maikai! Auwe ka mea menemene o ke keiki omaiwai, wiwi, kino ole e uwe mau ana e hana kuli ai i ka moe ana o ka po. I ka hapanui o ka manawa, he koʻe ke kumu o keia pilikia o ke keiki. Pomaikai ke loaa hookahi wahi keiki iloko o eiwa i loaa ole i keia haawina o ke ino. Ma ka huki e ike ia ai, ke nanahu o ka opu. A i na wa a pau loa, o ka laau Kikapu Ilikini, Pepehi Koe wale no ka mea e pau ai. He laau keia mai ka honua mai, a oiai o ke keiki ia na ka mea o ka honua e hoola. Na na Ilikini, ka poe moe i ka lepo, i imi mua keia laau kupanaha, a loaa ai he mea hoola i ka pilikia o ko ka honua nei. Mamua aku, he onawaliwali na keiki a ka poe Ilikini, a no kela pilikia, ua huli nui keia poe, a hiki i ka loaa ana o ka mea e ola ai o ka lakou mau keiki, a i ka nui ana ae, lilo lakou he poe koa, a he ku i ka manaonao na hana ke ike aku. E like me ke ola o ke keiki o ka nahelehele, pela no ke ola o ke keiki o ke kulanakauhale. Oia ka mea i hana ia i na makahiki loihi i hala ae. He loaa no keia ma na hale kuai laau a pau no ka 25 keneta.
E makaala e kuai i ka laau pololei. He momi ke ola o ke keiki a nolaila e kuai ai i ka laau maikai.
O HOBRON DRUG CO., na Agena no ka Laau Kikapu Ilikini.
Haunaele ka hoi kau Pake i keia mau ia no ka maopopo ole o ka la oiaio loa e malama ai i ko lakou Konohi. Ke i mai nei ke Kanikela Pake o ka Poalua o keia pule iho ka la, a ke hoole mai nei hoi ka poe Pake kipi, o ka Poakahi no o keia pule iho. O ka la maikai la no “makilo ma.” E pau pu aku ana no paha kakou i laila.
HE HOOLA OIAIO.
“I kuu komo ana aku iloko o ka hale kuai laau o Mr. Blackmon i kekahi ahiahi,” wahi a Wesley Nelson o Hamilton, Ga., “a ua mea mai oia iaʻu e hoao i ka LAAU HAMO HUʻI A CHAMBERLAIN no ka rumatika oʻu i ehaeha ai iloko o na manawa loihi i hala ae nei. I aku nei au aohe oʻu hilinai iki i kahi laau, no ka loaa ole ana iaʻu o ke ola i na laau a pau aʻu i hoao ai. I mai nei kela: “Ina hoi ha pela, ke ola ole oe i keia LAAU HAMO HUʻI A CHAMBERLAIN, alaila, mai uku mai oe.” Lawe iho nei au hokahi omole i koʻu home a hoao iho nei e like me na kuhikuhi i haawila mai iaʻu, a iloko o hookahi pule mahope mai, ua loaa iaʻu ke ola, a aole au i loohia hou i ka rumatika a hiki i keia wa.”
He kuaiia ma kahi o BENSON, SMITH & CO., LTD., na Agena Kukaa.
________
____________
Ke i mai nei kekahi poe holomoku o kakou nei, ina ka e mau mai ana keoehuehu makai mai, alaila, e paapu ana ke awa i ka lepo me ke one, a hiki ole i na mokuahi nunui ke komo mai i keia mau la iho.
Hawila ke Koa
____
Margarita ka Ui.
____
Ma ka helu i hala i ike ai oe, e kuu makamaka heluhelu, i ka hele ana o ke Keikialii Mariona o Hunegaria me ka elele i hoounaia mai ai e ka Moi Humera.
A ma keia helu e hoomaka ai ko kaua kamailio ana no ua Keikialii la ma keia huakai ana e hele aku nei imua o kona luaui makuakane.
Ma keia wa e hele aku nei ua Keikialii la me kona kokoolua, oia hoi, ka Naita Belomira, e nalu ana ua Naita nei, me pahaohao nui o kona noonoo no ke ano o keia Naita malihini e hele pu nei me ia, oiai, ma kona hoomaopopo ana iho, no ke ano, ke kulana ame ke au o na hoomaoe kamailio ana a ua Naita malihini nei e hele pu ana me ia, ua komohia iho la iloko ona ka noonoo hoohuoi wale no, me he mea la he mau hiohiona kekahi ana e ike ana maluna o ua Naita malihini nei, i like loa me kekahi mau hiohiona a helehelena i kamaaina mua iaia, a i kuluma mau ai hoi i ka ikeia e ia maluna o kekahi oiwi kino kanaka i kulaiwi kona kamaaina ana iaia, a o ua mea kino kanaka la ana i hoomaopopo iho ai ia wa, oia no kana haumana alii ma ka oihana kaka pahi.
Ua aneane loa ia e huli ae a ninau i ua hoahele nei ona, ina paha he oiaio oia no ke Keikialii Mariona, aka, mamuli nae o kona manaoio ana, ua make ua keikialii la iloko o na ululaau o Urania, nolaila ua emi pu iho la kona manaolana ninau aku i ua hoa hele nei ona.
Aka, oiai laua e hele ana a e hookokoke aku ana hoi i ke kahua hoomoana o ka Moi Humera, ia wa i huli aku ai ke Keikialii Mariona a ninau aku la i ka Naita Belomira:
“E, auhea oe, e kuu hoaloha maikai, ke ole nae hoi au e kuhihewa ma ka olelo ana aku ia oe ma ia ano, e ae mai oe e pane mai i kaʻu ninau e waiho aku nei imua ou, a oia keia: E ae la ana no anei au e hele aku imua o ko oukou Moi, a imua ponoi hoi ona e hoike aku ai au i kaʻu olelo, aole hoi imua o kekahi mea e ae?”
“Manao au,” wahi a Belomira i pane mai ai imua o Mariona, “ma ke kumuhana elike me keia ke ano, oia hoi ke kuka ana no ka hooukaia ana o ke kaua mawaena o na aoao elua, elike me kaʻu huakai i hoea aku nei i o oukou la, manao au, o ka Moi wale no ka mea kuleana ma ia hana, mamuli o koʻu nele ana i ka aelike maopopo mai ko makou aoao mai, nolaila, ke manaoio loa nei au e loaa ana no ia oe ka hanohano o ke kamailio pu ana me ka Moi Puuwai lokomaikai o na kanaka Hunegaria.”
“Ua ike no anei oe i ke kumu nui o keia hooulu kaua nui mawaena o ka Moi lokomaikai au i hoike mai nei ame na kanaka o Melodiana Kakela, a i ole me na kanaka o ka ulualaau o Urania?”
“Hookahi wale no kumou maopopo iaʻu,” wahi a ka Naita Belomira i pane mai ai imua o ke Keikialii Mariona, me ka hoomau ana mai nohoi i ke kamailio ana, “oia ka haule pio ana o ke kaikamahine alii Violeta, ame ka make ana o ke Keikialii Mariona, ka Hooilina Moi o Hunegaria nei, a pela nohoi me ka pau i ka lukuia o na koa Hunegaria e na koa o Melodiana Kakela.”
“A pehea hoi ina paha e lohe aku ana ka Moi Humera mai aʻu aku, eia no kana keiki ke ola nei, aole hoi oia i make, manao no anei oe, e hoomau ana ia i kona manao kaua me na kanaka o loko o ka ululaau o Urania, a i ole, me na koa mai ka hale kakela mai o Melodiana?”
“E nani hoi kahi mea kamahao au i pane mai la,” wahi a ua Naita Belomira nei i kamailio mai ai imua o ke Keikialii, a hoomau mai la nohoi ia i ka olelo ana, “aka, pehea la e manaoio mai ai ka Moi he oiaio kau mea e hoike ak@uai imua ona? Noʻu nei la, e hai aku aku ia oe me ka oiaio, ina he mea oiaio kau i hoike mai nei iaʻu eia no ke ola nei kuu haku alii opio, oia hoi ka Hooilina Karaunu o ke Aupuni o Hunegaria nei, aole hoi oia i make elike me ka mea i hoikeia mai imua o ka Moi ame kona lahui, alaila, e hoike e mai oe iaʻu ia mea, a pela hou me kahi e ike maka aku ai au i ua Haku Alii Opio la i hele aku ai au e kukuli hoomaikai imua ona, nokamea, owau no kana kauwa haahaa nei, a ua pili hoi koʻu mau iwi mamuli ona, make a ola. Ea, he oiaio anei keia au i hoike mai nei imua oʻu?”
“Auwe!” wahi a ke Keikialii Mariona i hooho@ae ai, a ninau aku la i ua Naita Hunegaria nei, “E kanalua ana anei kou noonoo no na olelo a kekahi kanaka i aahuia me ka oihana Naita, elike me aʻu nei ke ano? Pehea la, e manaoio ole anei au i kau mau olelo e hoike mai ai imua oʻu, ma ke ano he mau huaolelo ia, i bapetizoia iloko o ka punawai hoano o ka oiaio? Kupanaha no ka hoi kou ninau ana mai iaʻu i keia ninau hoohuoi?”
“E kala mai oe iaʻu.” wahi a ka Naita i pane mai ai, me ka olelo ana mai, “aole anei ou manao he moolelo pohihihi loa a hiki ole hoi ke manaoioia, ka make ana o kahi mea kino kanaka, a ola hou mai hoi la.
“Nolaila, e Sir Naita maikai a hoaloha oiao hoi oʻu elike me kau i lawe aku nei iaʻu ma ia ano, ua lohe ia mai ka make ana o ke Keikialii mamuli o kona ku ana i kekahi pua pana. Ua ike maka ia keia make ana ona. He mea i ike maka maoli no keia make ana o ua Keikialii la ka mea i hoike pono mai i keia lohe imua o ka Moi Humera, kona luaui makuakane. A nolaila, aole anei e hiki la oe ke hoomaopopo iho i ke kumu nui i loaa ai iaʻu he manaoio palupalu no kau mea i hoike mai nei imua oʻu? E ahewa mai anei hoi oe iaʻu, e kuu hoahanau o ka makakila no kaʻu hoohuoi i hoomahui aku nei imua ou, i hookahuaia hoi maluna o ka mea hoike oiaio i loaa mai ia makou?”
No keia pane a ua Naita Belomira nei, ua mino aka iho la ke Keikialii Mariona. Aole hoi i ike mai kona kokoolua i keia mino aka ana iho ana. O ke kumu o ka aka ana iho o Mariona, oia kona ike ana, he wahi kanaka olelo akamai a noiau kona wahi hoa. He mau sekona o ka noho hamau ana, ia wa oia i pane aku ai imua o ua Naita Belomira nei:
“O Toma anei oe? Aole anei hoi oe i lohe mau kou pepeiao i ka heluhelu mau mai o na Kahuna Moneka a kakou I ka moolelo o ke ola hou ana mai o ke Keiki a ke Akua mai ka make mai? Pehea: aole ou manaoio i keia moolelo?”
“E, aole oʻu makemake e wahapaa olelo wale no me oe, e kuu hoa Naita, oiai ua ike no oe, ame aʻu. aole kuu Haku Alii Opio he keiki na ke Akua, elike me kuu Hoola Iesu” – ma keia wahi, ma ka wa i hoopuka ae ai ua Naita Belomira nei i ka inoa Iesu, ua kunou iho la kona poo a kuhikuhi ae la oia i ka hoailona o ke kea, a i ka pau ana oia hana ana, ua hoomau mai la oia i ke kamailio ana, - “ae: aole paha e hiki @a kaua ke hoohalike i kuu Haku Alii Opio me ke Alii Ihiihi loa o ka Lani, aka, ina nohoi he mea oiaio kau i hoohauoli mai nei no ua haku Alii Opio nei ou. eia io no oia ke ola nei, heaha la hoi, e manaoio no au i kau mea i hoike mai nei.
Ke ike la no ke Keikialii Mariona i ka pololei o na olelo a Belomira, aka, no kona makemake hookamailio i ua Naita la i hoomau aku ai oia i ke kamailio ana.
“E kuu hoaloha, ina e olelo aku au ia oe i keia manawa, owau no ua Haku Alii Opio la: owau no ka Hooilina Moi o Hunegaria nei: e manaoio mai ana no ane ioe ia mau olelo aʻu e hoike aku ai imua ou?”
“Aole ka hoi i kana mai kau mau olelo hoopahaohao iaʻu. Ua hai aku nei nohoi au ia oe, aohe aʻu mea e ae e hana ai, aka, o koʻu haawi wale aku no ia oe i kaʻu manaoio ana. Nolaila, ke haawi aku nei au ia oe i kaʻu mau hoomaikai ana, oia hoi, o oe io no ka Hooilina Moi o Hunegari anei, a o kuu haumana hoi ma ka oihana kaka-pahi. Ea, o oe io no anei kuu Haku Alii Opio? E kala no au i haupu wale mai nei nou, ma ke ano o oe no kuu Haku.”
Ua pane mai la ua Naita Belomira nei i keia mau huaolelo me ke kuoo maoli ame ka oiaio nohoi, a ua paa maoli kona manao ia wa, o ke keikialii a aia a ku au imua ponoi o ke alo o ka hooilina karaunu maoli no keia e hele pu nei me ia, elike me kana i haule mua a@ Ma ia wa hookahi nohoi i ulu mai ai na hoomanao ana iloko ona no na huaolelo ana i lohe ai ma ka wa mua loa i halawai pu ai oia me ia, oia hoi, na huaolelo e olelo ana:
“Aole ia maluna ae.”
I kela wa pane aku la ke Keikialii Mariona i ua Belomira nei:
“He hookihi kaʻu i hoohikiia ai, aole au e hoike i na mea huna o na ilina. Moi o na Hunegaria. Aka, e hoomanao nae oe i kaʻu i olelo mua aku nei ia oe, i keia la o oe pu no me aʻu iloko o ka Paredalso.”
I keia wa i hoea aku ai laua ma kahi he hapa-walu mile ke kaawale a hoea aku i ke kahua e hoomoana mai ana na koa Hunegaria malalo o ka Moi Humera.
Ma keia wahi i halawai mai ai laua me kekahi alihikaua Hunegaria i hoounaia mai e ka Moi Humera no ka ninau ana no ka hana i makemakeia e ke kanaka mai ka aoao aku o na koa o loko o na ululaau o Urania.
i kela wa i h@ike aku ai ka Naita Belomira i na mea a pau i pili i kana huakai, mai ka mua a ka hope, elike nohoi me na mea i ike mua ia ae nei e ae, e kuu makamaka heluhelu.
I ka lohe ana hoi o keia Naita i na mea i hoikeia aku imua ona e k@@a hoa Naita Hunegaria, ka elele hoike kaua hoi i hoouna mua ia ai no ka hoomaopopo ana i ka haawi pio mai o na koa noho ululaau, a i ole, no ka wehe ia ana paha o ke kaua mawaena o na aoao elua, ia wa i hoohuli ae ai oia i kona lio no ke alahele ana i hele mai ai, ame ka awiwi loa hoi, ua hoi aku la ia no ke kahua hoomoana.
Mamua nae o kona haalele ana mai i ka Naita Belomira ame ka elele o na koa o na ululaau o Urania, ua haawi mai la oia i ke kauoha ia laua nei e kali laua ma kahi o laua i loaa mai a@ iaia a hiki i ka loaa ana mai o ke kauoha mai ka Moi Humera mai.
Elike hoi me keia kauoha pela no i hooko aku ai ka Naita Belomira, a ua lilo nohoi ia i mea maikai i ka manao o ke Keikialii.
Ma ka wa hoi i hala aku ai ka Naite i hoikeia ae la no ke kahua hoomoana, no ka hoike ana i kana mau mea i ik@ ai a i lohe ai hoi ma ka huakai i hoounaia mai ai oia he elele, ia wa i huli ae ai ke Keikialii Mariona a ninau aku la i kona kokoolua:
“Ea, e Sir Naita hoaloha, aole paha kela he kanaka Hunegaria maoli i halawai mai nei me kaua?
“Ua hoomaopopo aku nei au i keia mea aʻu i hoohuoi aku la imua ou ma ke ano o ke kamailio ana a kela kanaka.
“Ma kou manao, he kanaka Italia kela. Aole anei pela?”
“He oiaio kau i hoike mai ia imua oʻu e kuu haku Naita,” wahi a Belomira i pane mai ai, me ka hoomau ana mai hoi i ka olelo ana, “he kanaka malihini kela ma Hunegaria nei.
“Ua lohe mai au, he kanaka kela mai na ale apiipii mai o ke Kaiwaenahonua. He elele oia i hoounia mai e ke alii powa kaulana loa o ua moana kai oliva nei o na pili kahakai hema o Europa nei no ka hoomakakiu ana i kahi e loaa ai ke kanaka i kapaia ka Weli o na Pae Mauna, ame kekahi kanaka e ae, i heaia ma ka inoa kapakapa, oia hoi ka Naita o ka Lua Huna Waiwai.
“Mamuli hoi o keia huakai ana i hoea mai ai ma Hunegaria nei, a pela pu hoi me kona makaukau a ike ma ka lawelawe ana i na mea kaua, ua lilo oia i alakai no kekahi mahele koa o makou. Ua like nohoi kona punahele i ka Moi Humera me ko na alihikaua kiekie lio o loko nei o ka aina
“Ina pela, alaila, he koa kela kanaka no ke alii powa o ke Kaiwaenahonua, nona ka inoa o Red Wolf-Iliohae Ulaula—kekahi o na kanaka i kaula kona weli ma Europa nei a puni.” Wahi a Mariona i pane aku ai imua o kona kokoolua, me ka hoomau ana aku nohoi i ke kamailio ana, ma ka olelo ana aku-
“Ua lohe au i ke kaaoia e na kanaka o ka home ululaau aʻu i hele mai nei, a maloko nohoi o na paia o Melodiana Kakela, kahi aʻu i noho ai me ka oluolu ame ka maikai, o ua kanaka powa la o ke Kaiwaenahonua, he kaikuaana ia no ke kanaka i kapaia kona inoa ka Weli o na Pae Muna. A o keia mau kanaka hoi elua, he mau hanau mua ponoi loa laua no ke kanaka i kapaia, ka Naita o ka Lua Huna Waiwai.
“Ua lohe nohoi au, eia no ko lakou mau makua ke ola nei. A ke hai aku nei au ia oe, elike hoi me kaʻu i ike ai me koʻu mau maka ponoi nei, a i lohe ai hoi me koʻu mau pepeiao nei, he mea makehewa na hoomakakiu ana a kekahi kanaka a mau kanaka a mau kanaka paha a kela powa pookoi o ke Kaiwaenahonua no kona kaikaina, oia hoi, ka Weli o na Pae Mauna, oiai ua ike au me koʻu mau maka ponoi nei, eia oia i kela wa ma kekahi wahi e hiki ole ai i ua ilio noho.
HE ILI NANI, LIMA AʻIAʻI
ME KA
LAUOHO ULIULI
KA HUA O KE
Kopa Cutikura
HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTICURA no ka malama ana, hoomaemae ana, a no ka hoonani ana i ke lakou ili, i pau ai ka papaa o ke poo ka unahi-pii, a i mea no hoi kekahi @ pau ai ka helelei ana o ka lauoho, a i hoopalupalu, hoaʻiaʻi a me ka hoouʻiuʻi ana i ka ili o na wahi i hele manoanoa i ka hooikaika i ka hana, e like me na lima, a pela no hoi hoopau ai i na eha, ma ka holoi ana i na wahi eha me keia kopa, i ole oi e ike i ka aai me ka welawela; i ole no hoi @ hou nui, ma ka holoi ana i na wahi pehu a palahehe; a he oi loa aku ka waiwai nui o kela kopa i na makuahine e lawelawe ana i na hana lehulehu i pili i na keiki a me lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau: a he kupono loa no hoi keia kopa no na wahi auau a pau. O ka poe i ikemaka i ka maikai o keia kopa, aole loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku, ke koiia mai: ina no e oleloia ana, he kupono ia ano okoa aku no na mea o pili ana i ka ili, ke poo a me ka lauoho o na bebe a me na keiki. Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA mailoko mai hoi o kela laau hoola ikaika loa i kapaia, KUTICURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola @ i na popilikia a pau e pili ana i na mea ika loa i ka pale ana i na mea ino, a he loaa no hoi ke ala maikai o na puailoko o keia kopa. Aole loa e hiki ka hoohalikeia mai kekahi ano kopa e ae i hoohuihulia e ke akamai o kanaka me keia kopa, ma kana mau hana ma-lama, hoola, a me ka houʻiuʻi ana i ka ili, a pela aku. Pela hoi i ka ili oke poo ka lauoho a me na wahi o oe. Aole no i lihi launa mai na kopa ona aina e me keia, no ka auhau ana a me ka hana o na keiki liilii. Pela ihola i lilo ai ka waiwai o na kopa a pau I HOOKAHI no ke KUMUKUAI hoo-kahi, a he Helu Ekahi keia Kopa no na poino o ka ili a me kahi auau, a hehelu ekahi no hoi no na kamalii a pu@i ke ao nei.
NO KA HOOLA LOA ANA I NA ANO PEHU A POHAKA PALA@@ MA NA WAHI A PUNI KE KINO, e hoomaemae i ka paiapu me ke kopa CUTICURA i pau ai ka paapaa lepo a ano e ae paha o ka ili, a pela hoi ke poo, i pau ai ke kepia a me ka papaa piele, alaila, e hooma-u i kahi eha me ka Aila Hamo CUTICURA i mama ae ai ka akiaki ana a ka huʻi a me ka ehaeha, a pela hoi e hoohana ai ka laau i kana hana a oia ka eha, alaila, e iau i ka Laau Inu CUTIKURA i mea e maemae ai ke koko maloko. Ke kuaila nei keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia: o R. Towns & Co., o Sydney, N.S.W. ko laila Agena: ma Aferika Hema Depot: Le@non, Ltd. Na “Hoakaka no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinauanau,” he loaa wale no me ke kuai ole.
O POTTER DRUG AND CHEM. COMP., Boston, U.S.A., na Ona o na laau CUTICURA a pau loa.
_______________
BAIKIKALA HOU
$25.00 A I KE $75.00
E KUAIIA NE@ MA KA UKU LULII. $10.00 I KINOHI. A HE $2.50 I KEIA PULE KEIA PULE.
Pearson & Potter Co Ltd.
312 Alanui Papu Telefone 317
_______________
HOOLAHA MANA HOOKOLOKOLO
______________
ILOKO O KA AHA KAAPUNI O KA APANA HOKOLOKOLO KAAPUNI ELIMA, PANALAAU O HAWAII-MA KE KEENA.-HOOPONOPONO WAIWAI.
Ma ka hana pili i ka Palapala Hoopii e kapae i ka Palapaia Hooilina o Kamalenui (k), o Waimea, Kauai, i make.
Ma ka heluhelu ana i ka palapala hoopii a Pekelo Akeau, o Honolulu, no ke kapae ana i kekahi palapala i manaoia o ka palapala hooilina o Kamalenui (k), i hooiaia ma ka la 15. o Feberuari, 1898, ma ka Aha Hooponopono Waiwai o ka Apana Hookolokolo Kaapuni Elima.
Ma keia, ke kauohala nei o ka Poaha, ka la 21 o Feberuari, M. H. 1901, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke Keena Hookolokolo o ua Aha la, ma Lihue, Kauai, oia kahi ame ka manawa e hookaawaleia nei no ka hoolohe ana i ua noi la no ke kapae ana i ua palapala ia i manaoia o ka palapala hooilina.
Na ka aha:
H.D. WISHARD.
Kakauolelo, Aha Kaapuni Elima.
2845-2t
________________
Hoolaha Hooko Moraki
HOOLAHA MANAO HOOKO MORAKI A KA MEA PAA MORAKI.
I ku like ai me ke kauoha o kekahi palapala moraki i hanaia e Ah Ni ia Ah Ho, ma ka la 1 Feberuari M. H. 1899, a i hoopaaia ma ke keena Hoona Aina, ma Oahu, ma ka Buke 213, aoao 460 a me 461, KE HOOLAHA aku nei ka manao o ua Ah Ho la i oleloia, ka Mea Paa Moraki, e hooko i ka Moraki i oleloia no ka uhakiia o na kumu hoopaa, oia hoi: ka uku ole ia o ke kumupaa me ka uku-panee i ka wa i kauoohaia.
A ke hoolaha hou ia aku nei mahope aku o na pule ekolu mai ka la aku o keia hoolaha, o na waiwai i hoopaaia ma ua moraki la, e hoolaha ia aku ana no ke kuai kudala akea ma ke Keena Kudala o WILL E. FISHER, ma ke kihi o Alanui Kalepa ame Alakea, Honolulu, Oahu, Panalaau o Hawaii, ma ma ka Poaono la 2 o Maraki, M. H. 1901 i ke awakea hora umikumamalua oia la.
He kuike ke dala. Na lilo palapala na ka mea kuai no ia.
E loaa no na hoakaka i koe ke ninau ia William A. Henshall, Loio o ka mea Paa Moraki, a i ole ia Will E. Fisher, ka Luna Kudala.
AH HO,
Mea Paa Moraki.
Hanaia: Honolulu, Panalaau o Hawaii, Feberuari 2, 1901.
Eia iho na waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la, he mau hoolimalima i hoakaakaia penei:
1 Hoolimalima mai a Kahikina ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 20 o Augate, 1898, no na makahiki he unikumamalima.
2 Hoolimalima mai a Ka@@@anu ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 25 o Okatoba, 1898, no na makahiki elima.
3 Hoolimalima mai a Haili ame ka Lei ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 1 o Okatoba, 1897, no na makahiki he ewalu
4 Hoolimalima mai a Keala Kalama a ia Ah Ni, i hanaia ma ka la
5 13 o Novemaba, 1897, no na makahiki he ewalu.
6 Hoolimalima mai o David Kapahu a ia Ah Ni, i hanaia i ka la 18 o June, 1897, no na makahiki he umikumamalima.
7 Hoolimalima mai a Kihei mai a ia Ah Ni, i hanaia i ka la 13 o Novemaba, 1897 no na makahiki he eono.
8 Hoolimalima mai o Kee ame Keanini ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 9 o augate, 1898, no na makahiki he umikumamalua.
9 Hoolimalima mai a William L. Peterson a ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 4 o Okatoba, 1898, no na makahiki he umi.
10 Hoolimalima mai a Kuahiwi ame Kumukahi ia Ah Ni, i hanaia ma ka la 17 o Dekemaba, 1898, no na makahiki he umikumakahi.
Hanaia: Honolulu. P. H. Feberuari 2, M. H. 1901
_________________
HOOLAHA HOOKO MORAKI A KA MEA PAA MORAKI.
___________
I ku like ai me ke kauoha o kekahi palapala moraki i hanaia e Lepeka Nakea, Kahu, ia C. C. Eakin, ma ka la 22 o June, M. H. 1898, a i hoopaaia ma ke Keena Hoona Aina, ma Oahu, ma ka Buke 180, aoao 114, ame 115, a oia no hoi ka moraki ame ka nota ale i hooneeia a i hoolilola ma ka la 8 o Iulai M. H. 1898 ia H. P. Eakin, nona hoi ka palapala hoonee i kopela ma ke Keena Hoona i oleloia ma ka Buke 181, aoao 286, KE HOOLAHA aku nei ka manao o ua mea Paa Moraki la e hooko i ka Moraki i olelo ia no ka uhakila o na kumu hoopaa, oia hoi: ka uku oleia o ke kumupaa me ka ukupanee i ka wa@i i kauohaia.
A ke hoolaha hou ia aku nei, mahope aku o na pule ekolu mai ka la aku o keia hoolaha, o ka waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la, e hooiha@a aku ana no ke kuai kudala akea ma ke Keena Kudala o WILL E. FISHER, ma ke kihi o ke alanui Kalepa ame Alakea Honolulu, Oahu, Panalaau o Hawaii, ma ka Poaono ka la 2 o Maraki, M. H. 1901, i ka hora umikumamalua o ke awakea o ia la. He kuike ke dala. Na lilo palapala na ka mea kuai no ia.
E loaa no na hoakaaka i koe ke ninau ia William A. Henshall, Loio o ka Mea Paa Moraki, a i ole ia Will E. Fisher, ka Luna Kudala.
H. P. Eakin
Mea Paa Moraki.
Hanaia: Honolulu, P. H., Feberuari 2, 1901.
Eia iho ka waiwai i hoopaaia ma ua Moraki la a oia no kela mau pa hale helu 7 ame 8 mahele 4 o keia aina o Kapahulu, i hoakaakaia na palena penei: E soomaka ana ma ke kihi Hikina o ka pa hale 6 ma ke alanui C a e holo ana---
1 Akau 74 o 34 Hikina ponoi, 100 kapuai ma ke alanui C:
2 Akau 15 o 26 Komohana ponoi, 100 kapuai ma ka pa 9;
3 Hema 74 o 34 Komohana ponoi, 100 kapuai ma na pa 21 ame 22;
4 Hema 15 o 26 Hikina ponoi, 100 kapuai ma ka pa eono a hiki i ka hoomaka ana. E ili ana he 10,000 kapuai kuea. a oi no kahi i hooiliia e C. Winam Kahu, ia Lapeka. Nakea, Kahu, ma ka palapala kuai i hoopaaia ma ke Keena Hoona i oleloia ma ka Buke 167 aoao 187 ame 188.
_________________
Nui ka ino o na kuaaina i keia mau pule, mamuli o ka makani me ka ua. Ma Lahaina i keia pule iho nei, ua hiki ole i ke Kinau ame ke Claudine ke hoolele i na ohua me ka ukana. Poino na pou telepona o Maui: kahe ka wai nui; lilo ke alahaka i ka wai; halana pu @a na alanui e ka wai; a nui wale aku. Ma kekahi mau wahi, ua helelei ka hua hekili.