Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 5, 1 Pepeluali 1901 — MA KA LOKAHI KA LANAKILA. [ARTICLE]

MA KA LOKAHI KA LANAKILA.

Aole o ka lanakiia maluna o ka nawaiiwali ka mea i manaoia ina keia poo manao, aka, o ka Janakila maluna o ka hune ine oiai, o ko kakou enemi nui iloko o kela au e nee nei, oia no ka inea. Ua hoea mai keia haawina iuul'uu maluna o kakou i na la hope o ke kenekulia i hala hope aku la, a ke au nei kakou iloko o ka hohopu me ka maopopo ole o ke kahua e ku ai ma ka maloo.

I ka hoomaopopo ana i na kohoaka ame na ouli o keia au holomua, me he mea ia, aole no e mamao aku ana na pomaikai he iehulehu mai na ipuka aku o ko kakou papai ina no e hooni iki ae ana kakou i kekalii hunahuna lepo o ka honua paa, a onou ilio i ka anoano maikai e hua mai ai o ka pono, ka oluolu, ke ola ame na pomaikai lehuiehu waie aku e ukali mai ana. He mea oiaio, i ka wa kahiko, ua nele loa ko kakou mau kupuna i na paahana maalahi e hiki ai ke hoohuli ae i ka uhl lepo paa o ka ili honua, ame na hoomomoha e lilo ai ka anoano, ka huli ame na lau e onouia ana iloko o ka puepue i mea waiwai nui no ka mahiai; aka, he oi aku no ka maemae o na paahana oia au kahiko mamua o na enegini o keia wa. A, no ka mea, ia au, e hoohana ana ka mahiai i kona ike kupele, kona ikaika, kona ahonui me ka paupauaho oie, me ke kaukai ole i ka uku no ia luhi ana. Hookahi no mea nui i ka manao "o ke ola o ke kino." I keia wa laiko i na paa hana mama, he oi loa aku ka hupo o na kanaka me ka plha palaualeio loa i na hana o ko keia nohona.

I ka makahiki 1898, ua holo aku ka mea e kakau nei me kekahi mau hoa e ae, maluna o kahi moku mahtf o ka Hui o Waila me—J^ehua— a pae ma Kauiki, Hana. Aohe kamaaina, a e ole na leo hone o na mea kani, ioaa kahi e pili ai o ke poo ia po. A i ke ao ana ae, ua hele aku nei na malihini e auau 1 kahi wai o Kanehoa a mamua o ka iho ana aku i kahi papali e haule aku ai i lalo o ka iliiii, ua ikea aku Ia kekahi lanai ahaaina nui e ku kokoke mai ana, ma kahi o Kaahanui (w). I ka mahaoi ana aku i ka poe e iawelawe ana I na mea ai, ua loaa iho la ka ike, he ahaaina LAULIMA ko ua wahi nei ia awakea, na ka wahine oia wahi iho no. He hui mahiai keia na ko laila poe wahine. O na mea ai 4 pau ka lakou e kanu ai no ka pono o ka noho ana. Aole lakou i kaukai i ka ai a ka lakou poe kane. Ua holkeia mai no hoi ma ia la, pela no ka ko kahiko poe e hana ai., A pela no me na wahi iehulehu o ka pae aina nei.

O ke kumu o keia laulima ana, i mea no ia e maalahi ai ka mahi ana o na mahina ai. O kahl pau oie i ka mea hookahi, ua like ia me<ka ole i ka lehuiehu; a pela aku a pau ka na hoa laulima a pau. Ike aiu ana i keia hana a kela ame keia mea pakahi, ua hooia mai lakou ! ka ikaika e loaa ana ma ka LOKAHI, a he LANAKILA hoi !a no ke kanaka hookahl, maiuna o ka luhl ana 1 weliwell ai. ;

E like no me ka pomaikai i loaa i ka nawaliwall mamuU o na kokua ana a na lima kokua, pela ho e hiki ni ke loaa hou he mau pomaikai ano nui hou aku, no ka wa e hikl ole ai i na lima a i ke paha, ke lawelawe, nona iho. Ua maopopo !ea no i kela ame keia mea, aia no a kumu ke ALOHA iioko o kahi no kekahi alaila, e ikea ana no ke kuikahi o na hana me ka holomua. Aole loa ! ikeia kekahi mea e lawelawe ana no kona enemi. Peia no me na hana a pau. Aole e hiki i kekahi mau mea ke lawelawe hana Uke ina e p&onionl mau ko laua lunaikehaia.

Nolaila, i ka aui ana &e ! waena o ka lahui holookoa, ua Ikeia ka hemahema maoli no i kekahi apo e kah*l ana ia kakou a pau lloko o ka POAI AIX)HA ma ke ano LAHUI. Aoie no I nele loa !a mea, aka, aia eo he mau keakea i hlki ole i ka illhune ke alo ae. Olai, ma ka makahiki 1534 iho nei I kukuluia ai e ka oukou kauwa haahaa nei, ka Hui mua loa i waena o na Hawall maiuna o ke kahua hana o na Hui a na lahui e. Oia no ka Hui Opio Hawali (Taung Hawalian»' Inatitute). Eia keia hui ke ku nei maluna o ke kahua o ka holomua, me ka lawelawe ana ! na taut>a hoopomaikai a pau e like no me a na haole, na Pnkiki, la pana, Pake a lehulehu wale aku.

Mamuli nae o ka ihiihi loa o ke ala e hiki at ke komo, oia hoi: maluna aku o 21 makahiki. a hiki i ke 45; aole i ieaa mua i kekahi ma'i kau: he nana mua ia e kekahi kauka ! iaikiniia; he uku mua I ka uku komo koikoi he 110; me ka hookaa pono I na auhau mahina, he 51.00. nolaila i iupono ai e noonooia ka pono o ka poe i kaupalenaia mamuli o na keakea i hoikeia ae la. ono pomaikai nae oka Hui Opio Hawaii. he nui no a lehuiehu . I ka wa ma'i. e malaniaia an#e ka Hui 1 ka laau, ke kauka, ka ai me na pono o ka noho ana iioko o na la o ke kaamai ana; a i ka hau'e ana. na ka Hui no na iilo hoolewa ame na lilo e ae. me ka haawl pu ia o kekahi haawina daia no ka ohana e kaukai ana ke oia. iaia. He hoahu dala hookuonoono kekahi mahele o keia Hul, a ke lawelawe nei ia oihana hoopomaikai e like loa me ka Hui Pioneer Building & Loan Assocīation a na haole. He nui no na hui hookuonoono a malama ola e ae i hoalaia. aka, ua pau wale no i ka helelei, mamuli o ke paonioni, a o keia waie ae ia no ka Hui Hawaii e kupaa nei me ka holomua ma ia kahua. Aka, e na makamaka, me he mea ia. aia zio he mau tausani o ka lahui. mai Hawaii a Niihau i kupono loa e komo i keia Hui Opio Hawaii. No ka poe nae e hiki ole ana, ua maopopo no, aia no he ala e āe e hiki ai e loaa na pomaikai lehulehu e kaulele nei maiun?i o na hui a pau oia ano, a ke manaolana ikaika nei ka oukou kauwa haahaa nei. o keia ka wa e kukulu al i ka Hui i hoakakaia ma ka helu hope 0 Dekemaba ame ka helu mua o keia makahiki nel. Penei: Ke hoomakaukau nei au i kekahi Palapala Hoakaka Akea e pili ana i ke ano o na mahele oia Hui i manaoia, me na wehewehe ana i na kahua hoohana; ke ano o na hoonohonoho ana i na luna, na haawlna me na kulana o na iala ola, ma'i, a i hala e aku paha; pela hoi me na mahele pili i ka ohana 1 hooneleia a pela aku/ Iloko o na hana a pau o ka Hui, KAPU LOA na ninau PILI HOOMANA a KALAIAINA paha.

Ua hoikeia aku keia manao i kekahi o na Oiwi naauao a hoopono no hoi o keiar kulanakauhale. a ua haawi koke mai lakou i ko lakou ae me ke kakoo ikaika i ka wa e ku ai. Nolaila, e ka Lahui mai Hawaii a Niihau, mai hoohewahewa mai i ka eiele e kipa aku ana io oukou la i neia mau la iho. Mai lulu oukou i na kenikeni a kakou, no ka mea, aole oia ka manao ia oukou. aka, o ko oukou LOKAHI mai no ka LANAKILA ina pono o keia nohona. E hoopukaia aku ana no hoi na inoa o na oiwi a pau e haawi mai ana i ko iakou kakoo i keia hana maikai, i mea e ike.mau ai kakou a pau, owai la ko kakou mau hoa aloalo i na kaiaulu o keia mau la eloelo. "I hookahi, kahi puuwai I hookahi, kahi ka manao, I hookahi, kahi ke aloha I mau e-ka ea o ka aina i ka pono." A pela auanei e OLA mau ai o Hawaii Lahui. • WILLIAM ,TOSEPH COELHO. Hoiiolulu. lanuari 31, 1901.

KA HANA A KA OULI HANAU. | Aole i hanaia ke kanaka I mea eho- • ehaehaia ai, aka, e ulia waie mai ana no nae ka poino la, ua hana mai ka ouli hanau o na aa o na laau, na mea ulu |na pilali me na lau laau, na mea e ola at ka lahui kanaka. Oke ano e ho,ola ai ka ouli hanau i kekahi eha mamuli o ka moku ana, pepe ana, a wele i 'paha i ahi, oia ka hoomaemae ana, Jomo ana a hoola ana iua eha la. Oka (hana iho la keia a ka laau Hamo Ki'kapuUiklni, elike no me ka hana ana a jka Ouli Hanau. E Hana ana keia 'laau pela, oiai he laau ia mai ka ouli Hanau mai. Ua awiliwiliia keia laau (me na meteria mai i houluuluia mai Jka waihona waiwai mai o ka honua. Aole i hoopaipaiia me na mea ino. He maemae maoli no. O na mea i loaa I maloko o ka laau Hamo Kikapu liiikini, Ulaula ma nna keneturia he nui mamua aku o ka hoike ana aku o keia . mau mea l ka poe Nanaina Halkea. |Ua oia ia lakou na lahuikanaka 1 na makahiki he nui i hala ae nei, a o ko lakou mau ano 1 keia wa.-HOBRON ,DRUG CO., na agena no na Laau Lapaau lilikini. ! [ ALANI & ROBIKANA, (Kaupalenaia) [ I kela pule aku nei ka waihoia apa |aku o kekahi palapala Hui ma ke Keena o ka Puuku o fca Panalaau, Theo. F. Lansing, e ka Hui hou o Alani ame Robikana i kaupalenaia. He Hui hou keia i kukuluia e P. C. Allen ame kona kaikoeke, M. P. Robinson, a mamuli o ko laua aloha i na hoa paahana o ka hoomatiarfanui ana no na makāhiki loihl malalo o laua, ua hookomo pu ia lakou ma ke ano he lala no ka Hui. He $500.000.00 ka waiwal kumupaa o keia hui hou, a ua hiki no ke hoonuiia a piha ka 12,000,000. lioko o na mahele he 5.500 ma ka $100. 0 ka mea hookahi, he 5,401 no S. C. Allen; 50 no Paul Muhlendrof; 20 no Samuel D. Dwipht: 12 no Hiram Holomoku; 10 no James E. Jaeger; 5 no 8. W. Spencer; 1 no M. P. Robinson; 1 no J. O. Carter. O na luna nui o keia huL S. C. Allen, Peres!dena; P. Muhlend orf, Hope Peresidena» S. W. Spencer, Kakauolelo; James E. Jaeger, Puuku: Hiram Holomoku, Luna Hoola; S. C. Allen, P. Muh!endorf. S. C. Dwipht M. P. Robinson. ame J. O. Carter na Lala o ka papa AalakaL

KA OLELO A KEKAHI WAHINE KOIKOI O KIKAKO. Ua olelo ae o Parafesa Roxa Tyler o Klkako. he Hope Peresiden& oia no ka Hui "Uinois woman'4 AllAnee." e plli nna \ ka Laau Kunu & Chamberlain, nenei: "Ua loaa ia au i ke anu I kefa mau manawa anu iho nel, a tia manaola e loli ana ! ka numonia. Ua hoau au 1 na laau llke ole, me ka loaa ole o ka maha. a ua m&nao au. e poino ana, no ke Ino mal o loko o ko'u opu. Mamnll 0 ke ao ana. a kekahi o ko'u mau hoatoha e hoao ! ka Laau Kunu & Chamber 'aln. oa hoolohe au, a he mea kupanaha ka maha i loaa ia'u, t ka oluolu o ka '.nu ana me ka maikai. a ua loaa. no hot 'a'u ke ola, iloko o ka wa pokole. Ua ola loa au ! keia wa, aohe no ( IHo 1 ke k&uka, aole no hol l poho wale ko'u manawa 1 na mea hoopau manawa wa!e iho no, a ke manao nel au, aole loa e loaa hou ana I keia haawlna ho«>popilikia, a »o hol au e hoonele ana 1 ka malama ana i keta mau laau iloko o ko'u home." He kuaila ma kahl o BENSON. BMTTH A CO., Ltd., aa na Kuai Kukaa.