Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 4, 25 January 1901 — Page 5
This text was transcribed by: | Lynn Mangel |
This work is dedicated to: | MacKenzie and Kendall Mangel |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA IANUALI 25, 1901,
No na Lima Eha,
Ili Lahilahi, Akakaa wale, Akaakaa wale o ka Ili, Maneo, Akiaki o ka Poholima, a hu'i wale hoi o na manamana,
I KA WA E MAKAUKAU AI E HOI E MOE, E LUMAI I NA LIMA ILOKO O KE POI HUAHUA "KOPA KUTICURA." ALAILA, PAI AE A KAU MALIE A MALOO. I KA WA E MALOO AI, HAMO HOU ME KA AILA KUTICURA" - KELA LAAU HOOLA ILI MAIKAI LOA. KE MOE, E KOMO I MIKILIMA ALUALU. I OLE E HAPALA WALE IA KAHI KAPA MOE, I OLE AI NO HOI E PAU KA LAAU I KE KOPEIA, A E OKIOKI NAE I MAU PUKA MAKANI MA NA MANAMANA A MA KA POHOLIMA KEKAHI. O KEIA KA LAAU MAIKAI LOA NO NA LIMA ILI LAHILAHI A AWAAWAA, MALOO A MAE WALE PAHA, MANEO WALE, LIMA HOU NUI. A NO NA MANAMANA ULU KAPAKAHI O KA MAIAO.
@ @ @ @ A OII kanui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTIKURA, no ka @ @ @ @ @ @ @ ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pau @i ka pap@a o ke poo @ @ @ @ @ @ hoi kekahi e pau ai ka hilelei ana o ka lauaho, a hoopalupalu. @ @ @ @ @ @ ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka haha, @ @ @ @ @ @ no hoi e hoodau ia ai i na eha, ma ka holoi ana i @a wahi eha me @ @ @ @ @ ka a@i ime ka wawela; a i ole no hoi e hou @i, ma ka holoi ana i na @ @ @ @ @ @ aka ka Waiwai nui o keia kopa ina makuahine e lawelawe ana i @ @ @ @kei @ ame lakou iho ono hoi, a i na wahine no a pau O ka poe i @ @ @ kop@, ao e loa lakou e a@ @ki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku @ @ @ @ @ @e oleloia na, he kupono ia ano akoa aku no na mea e pili ana ka ili, ke @ @ @ @ @ @ @na babe ame na keiki. Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTI @ @ @ @ @ keia anu hoola ik@ @ka loa i papaia CUTIKURA, oia ka laau ikaika loa @ @ @ @ @ @ ilikia a pau o ka ili, no ka nea, aia iloko oia mau laau kekahi mau @ @ @ @ pale a ai na mea ino, h@ loaa no hoi ke a a hele maikai ona pua iloko o @ @ @ @@ ke hoohalike 2@ mai kekahi ano kopa e ae ke hoohuihuia @ ke aka @ @ @ @ @ @, ma kaui mau hanamalam @ hoola ame ka hoolu'i ana i ka ili a @ @ @ @@ ili @ ke poo, ka lau iho a pela hoi ua wahi eae. A ole no i @ihi laua @ @ @ @ @ @ e me ke@, no ka mau @ @ a me ka hana o na keiki liilii. Pela iho la @ @ @ @ @ @ a pau i HOOKAH@ no ke KU@UKU @ hookahi, a he Helu E@ahi @ @ @ 2@ @ poino o ka lii a m@ kahi Auau, a he Helu Ekahi no hoi no na Kam@ lii a puni
@ @ @keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei. Ma Aukekulia: o R Towns @ @ @ @ @ @ Agena; ma Aferika Hema Depot; Lennon Ltd. Na " Hoa @ @ @ @ @ a ia i na Babe a me ko lakou mau kinaun@." he loaa wale no me ke ku@ @ @ @.
POTTER DRUG AND CHEM. CORP., Boston, U. S. A., na Ona o na CUTIKURA a pau loa.
BAIKIKALA HOU
$25.00 a i ke $75.00
@ @ @ @ @ ma ka uku liilii. $10.00 i kinohi, a he $2.50 i kela pule keia pule.
PEARSON & POTTER Co. Ltd.
312 Alanui Papu Telefone 317
HOOLAHA HOOKO MORAKI
Mam@ @ kekahi mana kuai i hoikeia @ @ kekahi palapala moraki i hana @ @ o Julia Kaumealani (w) @ @ @Lukeia Kaaimanu o Punaluu, Ko-@ @ @ahu, o ka aoao mua, a me @ @ kakkeia, Kahu, o Honolulu, Oahu, @ @ @, ma ka la 19 o Feberuari, @ @ @ kakau kope ia ma ka buke 174. @ @ @ a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi, @ ka uku ole ia o ka ukupanee i ka @ uku ai, nolaila, ke hoolaila, ke hoo-@ aku nei e ka mea nona ka aoao @ @ ua moraki nei, e hooko ana oia @ mana kuai.
A ke hoolaha hou ia aku nei, aia ma-@ aku o na pule ekolu mai keia la aku a@la, e hoolahaia aku na aina i @ ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 1 o Feberuari, 1901, hora 12 oia la.
@ ma kahi o W. R. Kakela na olelo @akaka no keia mea.
Hanaia i keia la 11 o Ianuari, 1901.
W. R. CASTLE, Kahu.
@ na aina i morakiia:
1 L. C. A. 4355 no Kauai ma Waiono, Koolauloa, Oahu, 44-100 eka.
2 L. C. A. 2755 R. P. 3512 no Kamohala ma Waialee, Koolauloa, 96-100 eka.
3 L. C. A. 3808 no Laipo, ma Pau@. Koolauloa, 75-100 eka.
4 L. C. A. 3880 no Pukaloheau ma P@malu i oleloia, 55-100 eka.
5 L. C. A. 4369 no Kaahamoa ma @ i oleloia, 2 6-10 eka.
6 L. C. A. 4381 no Kalaiku ma Pau@ i oleloia, 67-100 eka.
7 L. C. A. 4347 no Kuaiwa ma Wai@ i oleloia, 1 44-100 eka.
8 @ @ 6705, L. C. A. 5808 no Kia-@ ma Punaluu, 5 eka.
9 @ hale i hooliloia ia Lukela, Mea @ @ ma ka palapala kuai a Keawe, @ makuahine, i hoopaaia ma ka Bu@@ @ aoao 356.
10 L. C. A. 4437 no Kaiwi ma Puhee@ Koolauloa, 3 1/2 eka.
11 L. C. A. 3724 no Maiahi ma Pu@ @ i oleloia, 13-100 eka.
12 R. P. 3053 (Gr) no Kaaimanu et a ma Puheemiki i oleloia, 45 38-100 eka.
13 L. C. A. 4372 no Kaiulani ma Wai@ i oleloia 2 20-100 eka.
14 L. C. A. 4352 no Koo ma Waiono i oleloia, 67-100 eka.
15 L. C. A. 3878 R. P. 7359 no Puuwaawaa ma a Wiono i oleloia, 2 58-100 eka.
16 L. C. A. 3717 R. P. 6578 no Manele ma Waiono i oleloia, 2 62-100 eka.
17 L. C. A. 5243 R. P. 4850 no Kai@ ma a Wiono i oleloia.
18 L. C. A. 4353 R. P. 3922 no Kawai, @ Waiono i oleloia, 2 71-100 eka, 3 apana
19 L. C. A. 8662 aina ma Kaaleo, he @ apana.
2-4t Jan 11, 18, 25, Feb. 1, 1901.
KA PUNAHELE A KA MAKUAHINE.
O ka Laau Kunu a Chamberlain ka Punahele a ka Makuahine. He oluolu maikai kupono i keiki ke inu a he ola koke no hoi. Ua hanaia keia no ke kunu, ke anu, ka umil, ke kunu-kalea, a o ka laau helu ekahi maoli no keia no keia mau ma'i. Aole loa he wahi mea iki e hopohopo ai i ka haawi ana i keiki no kamea, aohe opiuma a o kekahi ano mea e ae paha e poino ai iloko o keia laau, a he hiki no ke haawi i ka bebe iluna ke alo e like me ka inu ana a kekanaka makua. He kuaiia ma kahi o BENSON, SMITH & CO., Ltd., na Agena Kukaa.
Ma ka la Karisimaka, ua malama ia he halawai maloko o ka luakini o Wa@ i alakai ia e M. Lutela. He mea hou ia wahi a lakou.
UA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.
HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.
O keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA. He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loea ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana. E kipa mai io makou nei, a e ike no auanei oukou i ka oiaio o ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE.
PAA NIHO KU'I…………………………………………$5.00
NIHO GULA…………………………………………… 5.00
HOOPIHA IA ANA ME KE GULA…………………….. 1.00
HOOPIHA IA ANA ME KE DALA…………………… .50
Ua lawa ko makou inoa i ka hooia ana i ka maikai o na hana a pau.
NEW YORK DENTAL PARLORS,
Room 4, Elite Building,
Alanui Hotele.
HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE.
8 a. m. 6 p. m.
MAI NAHAHA O CLAUDINE I KAHEKA.
Ma ka huli hoi ana mai o ke Claudine mai Hawaii mai i kela pule iho nei, ua loaa iho la iaia kekahi haawina akelekele maoli no o ka pakele, mai nahaha il@na o Kaheka, ma Maalaea, oiai oia e holo mai ana mai Kihei mai no ia awa malalo o ke pailaka ana a Kapena Parker. A na Moeheau i ike mua ua ili lakou, mamuli o ka hookui ana o ka nuku. O ka hora 4 ia o ke kakahiaka Poaono iho nei. Nui no ma moku i ili ma ia wahi hookahi.
I ka wa i ikeia ai keia poino, ua hoihoi hou ia ka holo me ka ikaika a pau o na enegini, aole nae i pono. I ka ike ana o ke kapena i kona pilikia, ua hoouna koke ia kekahi waapa e holo i uka e telepona i ka Maui e holo mai e kokua iaia, a pela no hoi ia Lehua.
Aole i hala he mau hora, ua kapalulu mai la na paahana o ka Maui, a o ka hoomaka no ia o ka huki. He mau hora keia hooikaika ana, hemo no hoi ua Claudine nei, - o ka hora 2 paha ia o ka auina la Poaono.
Ia po no, ua aumoe, ku mai ianei. I mai ke kupakako, ma Laupahoehoe lakou i halawai ai me Helene; a ua hooleleia na limahana Porta Rican me ka maikai - he 300 ka nui oia poe malaila. He nui no ka ino o na huli makani o Hawaii.
I diea mau la iho nei i ku mai ai ka moku lawelawe koa, U. S. A. T. Warren mai Manila mai me na koa ma'i ame na kino kupapau o 100 poe i haalele mai i keia ola ana. Mamuli o kekahi ulia ia loaa i na enegini i hookomo mai ai ua moku la iane. E holo aku ana oia no Kapalakiko i keia mau la iho.
MEA OLE KA ENAENA O KA IMU IA PAPAITA!
Pahua ka Ike o na Kauka i na hana hookalakupua a
Kaeaea o Tahiti.
Aohe no i pau Kuhieewa me ka Pohihihi o ka Hupo.
E like no hoi me ka Papa Ita i hoolaha ai, me ka ke Kilohana nei no hoi i kuahau mua aku ai pela no i hoike mai ai ua kaeaea nei o Kahiki i kona ike hookalakupua i ka po Poaono iho nei, me Kepohoni, ma kaaoao makai o ke alanui Beretania, a me ka aoao ma Waikiki o ke alanui Kamika. Aole no i ku like loa na hana e like me ka mea i makemakeia e ia, aka, ua lawa loa no nae no ka hooia ana i ka hiki iaia ke ae maluna o ka mana o ke ahi. Aole nae nona keia kumu i ku ia ai o kana apana hana, Mamuli no ia o na ouli o na ao ua, i ke kuu ana mai i na paka ua i ka wa i makaukau ai o na hana maikeike. Mai ka hora 3 mai ka hoi ka helelei ana a hiki wale no i ka pau ana o ia po, mahope iki iho o ka hora 9.
I ka hora 12 me ka hapa o ke awakea ka hoa'ia ana o ka imu nui, he 15x30 kapuai, a he eha ka hohonu. Ua hoonohonohoia o lalo me na pauku hau nunui, a maluna iho ke aanunui i pailaia ai a kiekie. He mau eke oka, laau ka pulupulu o lalo loa, a i waena konu oka paila wahi, i uhi ia, ai kekahi mau pauku hau i kapaiia e papa Ita no, a nana no hoi i hoonohonoho i ua mau pauku nei.
He mau hora mahope iho o ka a ana o ke ahi, ua hoomaka ka aa e enaena hele maoli no a a'ia'i ke a no ka nui ino o kawela. Pela mau ua imu nei a hiki waleno i ka hoomaka ana e helelei ka ua, a ia wa i emi mai ai ka wela o ka aoao maluna o na pohaku pili hahai; a koe no na pohaku ma kahi nui o ka wahie oia o waena.
Mai ka wa i hoomaka ia ai ka hoomakaukau ana i ua imu nei, i na la mamua aku, ua piha mau ua wahi nei i ka po makaikai, a ua pili no kekahi poe aole e hiki ia Papa Ita ke hooko i kana olelo. Hookahi haole i ipili $500.
I ka hora 6:30 o ia ahiahi, ua hoomaka ae kanaka me ka haole e kakai no ua kahua nei. Mea ole ka ua i na kane, na wahine ame na keiki o Papa Ita wale no ma ka waha o na mea apau. Ma ke kihi alanui, e kuku mai ana kahi poe me ka hoopaapaa E i anakahi "na ka mana o kona anela i pale i ka wela o ke ahi", a i mai hoi kahi, "aole, no kahi laau ma kona kino a nui aku na olelo like ole.
I ka hoea ana aku nae o ke Kiu nei ilaila, i ka hora 7 ponoi, e piha mai ana o waho o kahi puka pa. Ua hookeke aku la keia a kokoke i ka puka, hookahi ke ku like ana me na poe e ae. Ke aui iki ae i hope, o ka panee ia mai la no ia a kaawale, maopopo oe@ aku ke komo aku ioko a loaa kahi noho kupono. I keia wa a keia aluka e kali nei mawaho ua ike ia aku la kekahi mau keiki o ka puali puhi ohe e hoi hele mai ana, me he poe luna la no ua hoikeike nei. A ina paha e like ka manao ino o ka poe e ku hoomanawanui ana mawaho, ina ua eha loa ua mau ina nei i ka hookekeia.
I ka wa i hemo ae ai o ka puka i ka hoomaka ua aluka kanaka nei e oni, me kahaakeke ikaika i komo mua A iloko a keia wa e oni nei, ua ike ia aku la kekahi mau makai hookano i ka hopu ana i na pauku laau pepehi kanaka a laua, a hoomaka e ani mai i kanaka; a pa hoomaka mai laua e kulaiai mai i ka poe o mua me ke kauoha ole ia e na luna o ua hoikeike nei, oiai e ku ana no malaila o Mr. Lewis, ka luna nui. No ka piha hookano mai no keia o ua mau makai nei!
He mau minute pokole mahope iho o ka hemo ana o ke puka, ua hoomaka na noho o mua e piha i ka poe i naaupo i ka lakou mau dala pokeokeo 2. a o ka poe pakahi dala, mahope lakou kahi i kuku ai, me he poe ku huina la. A i ke anaina e au ana mao a maanei e ike aku ia Papa Ita, ua poha mai la kekahi mau leo hanakuli ona ohe keleawe a Dole ma.
I waena o ua anaina nei, he mau kauka makena wale, me na poe hookelekele ike ma na mea aoakeakamai, a pela no hoi me ka poe hoomaloka maoli no i ka ike o kekahi mea a lakou i manao ai he hupo elike me lakou iho I ka hoomaopopo aku, me he mea la, ua piha no paha ka 5 a 600 malaila ia po. Mai ke Kiaaina o ka Panalaau nei, na 'li koa o kai puali kaua kuloko, na 'liikoa o kahi apulu manuwa e ku nei makai ae nei, a lehulehu wale aku. Mai kanaka liilii no hoi a i kanaka nunui e piha ai na noho elima e like me ia makamaka o kakou.
Mamua iki iho o ka hapa i koe kani ae ka hora 8, ua hoopuoha ia ka loha ana o ke anaina e na leo hoopuoha a hoopuiwa no hoi o na ohe keleawe e hone ana ma ka aoao makai o ka imu, a hoomaopopo iho la ke anaina, oia o Papa Ita i oili mai ai. Aole no i liuliu iho, ua ike ia aku la ua 'olo man' nei e kukini mai ana me ka'siga ma ka waha, me kahi lole wawae ahina, a he wahi pale ili koekoe ko luna. Aohe papale o kepoo, aohe no hoi he wahi ili kamaa o na wawae. Ua haele mai nei laua me kona luna nui a komo maloko o kahi pa oka imu,, a kaapuni ae nei, me ke kuhikuhi iloko o kaimu. Aohe nae i loheia ka laua namu Kahiki no ka manao loa! Ma na helehelena nae i hoomaopopoia aku ai, aohe ka i maikai ma enaena o ke aa, no ka ua. Iaia nae i kaawale aku ai, ua kokomo aku nei kahi poe haole mahaoi iloko o ua pa nei o ka imu, a hoopapa i na pohaku o hai Aohe lo no i wela kupono. Aole nae lakou i hoopapa aku i na pohaku e ula mai ana i waena iki aku.
Aole i liuliu mahope iho, ua oili hou mai la ka luna nui o ua kaeaea nei me na kanaka hana 6 a 8 paha ko lakou nui, me na laau lolon, i mea kuolo i ke a. Hana mai nei lakou i ka lakou hana, a pau.
Ia lakou no a kuu iho e homaha, o ka wa no ia ia oili hou mai ai @ ua Pakapa paupau i kukuia me ka lau ulu a me kekahi mau lau laau Kahiki e ae. A maluna iho o kona poo, a e kahei ana ma kona puhaka, he mau lei lai i haehaeia a aeae maikai, e like me ka hana ana a ka wahine kui pua o Nuuanu (paha la!) Ma kona lima kekahi lala lai i lolou i ka lau. He kohu kahili ke nana aku. kaapuni ae nei oia a hiki ma kahi i kukuluia ai o kahi noho, noho iho nei. Aia hoi i kela manawa, ma kekahi kuono o ua pa neio, kahi haole pa'i kii o ke Kilohana nei. E hana ana no hoi ia i kana hana hoohikilele puuwai, me ka pauda hoopahu ahi.
Hemau minute mahope iho o ka Papa Ita noho ana, me he mea la e pule ana i kona aumakua, ua ku ino ae oia iluna, me he mea la ua nohoia e kekahi uhane ka hele a leleiona na maka Hele aku nei oia a hiki ma ke kaekae mauka o ua imu nei, hahau iho nei i ka lai i ke a no elua manawa, a hoomaka aku nei e ae iluna o ka imu. I kona kaa pono ana aku i waena konu ua loheia aku la ka "auwe" ana mai o kekahi mau wahine haole, no ka makau o pau oia i ke ahi e holapu ana malala pono Aolenae i ka lihilihi kekahi hunahuna o ka poino a ke ahi maluna o kona kino a i ole hoi ia, o kona aahu hoi. Huli hou mei nei oia a nana iloko o ka imu, me ka namunamu ana i kekahi mau huaolelo a ke anaina i lohe ole aku ai, a hoomaka hou e hahau i ka imu, ahele hou a kaa ma kahi ana i ae aku ai.
Hoomaha iho nei oia no kekahi mau minute. I keia wa, ua komo hou aku kekahi mau mea e nana pono i kona mau wawae, a ua ikeia, aole loa kekahi hoailona o ka wela maluna iho. He eha ana hele ana a hoi mnou mai me ka loaa ole o kekahi uila, a ua nui ka pohihihi o ke anaina no ka mea i hiki ai iaia ke pale aku i @ keia enaena nui o kela mau aa nunui i hele a ula maoli i ke aki nui o ia auina la.
Iloko nae o keia wa a ke anaina e kau ana i ko lakou mau maka ia Papa Ita ame kana imu, ua hoomauia iho la ko lakou mau kuekuemaka, e na paka ua eloelo o luna iho, a ua koou maoli no kahi poe i ka pau ana ae
Mahope iho o ka pau ana, ua ikeia aku ia kekahi mau wahi haole koa e hooio ana i ka hiki wale no ke hele iluna o ua a enaena nei. O kahi mea apiki nae, aole i hele i ka wa e a ana ke ahi, a aohe no hoi he ae e wehe i ke kamaa e like me Papa Ita.
I ka ninauia ana aku o ka luna nui ina paha ua holopono na loaa, ua hoike mai oia: aia ma kahi o ke kaukani a oi na loaa o ua po nei. Ua aneane nae e piha ka $500. ka hoolilo.
O keia mau kii maluna ae la, o Papa Ita no ia iloko o ka imu, ame kona ano maoli. Ua hoomakaukauia keia mau ki no ke Kuokoa nei.
I ke kakahiaka. Sabati iho nei i hoopuka mai ai kahi nupepa namu i hoopiiia iho nei no ka laipila, he wahahee ka na hana a Papa Ita. Ua maka po maoli paha ka mea nana i kakau na manao o ua nupepa ia.
Ua hoolaha ae kekahi haole, o H. S. Herbeht, he hana maa mau no ka keia na ka poe Fiji. Pela no na Inia ame na Iapana. I mai kekahi haole kauka, pela no ka ma Hawaii nei ma ka wa kahiko loa.