Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 48, 30 November 1900 — POINO KA HAWAII IA WAI? [ARTICLE]

POINO KA HAWAII IA WAI?

Xa . i hookomo ia oe 'iho. wa* ; ne. kao rr.au keiki, iloko '> Sta poa fca hune. neie a o fea jo-.-.-i: a k.& aū I >;» ka nai\a a ho*>ma»>j;>cp<> j..v : a ī Vl;i fc ffna i h€4*a mai a ka • h<:-na 5 P ro. o ka Poi»!u3. Nowmaha »> ;i ha'a aku la. e rHi ana no na Moh*> IKolo P4iiota, mai ka KleW no Wak:ne« kt'f 2 a hiki aku i na Lunamakaainana i rris na wahi koho pum ka pae a:na I ) r._:''VGU nei, ua huna -ka hojwna i ' I h«X'a mai ma x?a fa 'ia. puku. aku ? ina moho a ka Aoao Honie Kula. mai a ! Wilikoki ka Eleie no Wakinek«»na. a o jka hapanui o na moho o na Hak a [elua, Senatoa a me Lunamakaainaaa. ika aoao kalaiaina i nelo i kahi poopoo |o!e a waihona hoi e hiki ai ke ho.'hr.na 1 iho l na hana hooholomu.i ma ka aina. \n:i hana hoi e pono'ni a e pomaikai ai 'hoi oe e ke kanaka Hawaii. Mamulī o kou koho ana e k»? kanaka Hawaii i na moho o ka Aoao Home •Hu'.a, a kapae ae la oe i ke koho ana i na moho a ka aoao Repubalika, alaiia ua maopopo ioa ua hookomo aku la no oe ia oe iho, kau wahine, kau mau keliki iloko o ka popiiikia a ka hune, nele iao ka pololi a ka ai. Me ka ike pono |iho no ou mau maka nunui, o ka Aoao • Kepuhaiika iho ka aoao nana i houiaj kolako ia oe ma ka noho ana a e pujlelo ai hoi ka Hhilihi mai ka nalekoki |akvi o mama dia, a pela no na keiki, (a e maona ai hoi kou opu i ka ai rfie |ke kamau ana mai o kahl pola kope iiioko o na makahiki i hala aku ia, ma jo ka hana hooholomua la ma ka aina. ! a h«ina ponoi hoi e haawi maoli ia mai :ai ia oe e hana no ka uku pule a mahi- • na hoi. j Mamuli o kuu puni wale ana aku no e ke kanaka Hawaii i na malimali olelo |ana a na alakai hoilihune ia oe iho o ika aoao Home Rula oia iho la no ke ;k\imu o kou popilikia a ka hune, a o |kou uwe ana iho hoi i ka pololi a ka ■ai. Ehia ka hoi mea aloha o na keiki. 'Ma na lono i hoea mai, aia na Repubaiiika a me na Demokarata o ka mokupuni o Oahu ke kaiehu ae la ia oe e ke <kanaka Hawaii mai kou noho hookano |an& maluna o ko lakou la mau aina, !a hale hoi, a ke iawe pu ia aku la no ime kau wahi miki ai, pola kope, a me |kahi pono kino o ka nbho ana me ka j ohana. A ina he oiaio keia mau iono, aiaiia, aoie no oe na hai i hookomo aku iloko oia popiiikia, aka, nau iho no, imamuli no o kou hupo a ka hawawa *nui wale. A ke ike ia ka oe e ke kana•ka Hawaii i ka hopena awahu*. oia ha!na hupo ana au. J He oiaio, ke haha pono ole la oe, a o kou ohana e Oahu i na haawina popi;likia, a ke auwe ia oe a o kou ohana i |ka auwe ana o ka hune. A ua mao- • popo loa o ka iauwe i hoea iho ia ia oe e pahola ae ana ia auwe ana maiuna o |na kanaka Hawaii e noho nei ma na kuaaina. A maiia o ulu ae nae paha ina oielo ana iwaena iho o kahi poe o na kanaka Hawaii, a ninau iho: Heaha makou mea e auwe ai i ka popilikia, oiai na makou no ka makou e noho nei? Pela io no. Aka, ehia wale nue oia ano poe. Majiao au, o ka hapa nui o na kanaka Hawaii e noho nei ma jim kuaaina aia ko lakou noho ana ma- • kuonoono o na aoao kalaiaina o ka ! iuna 0 na aina o na haole waiwai a kuonoono o na aoao kaiaiaina o ka Repuhaiika a me ka Demokarata, e like ;me Baldwin, kela haole Repubalika ona ! miiiona 0 Maui. Ua oleloia no Bald\vin 'ka hapanui o na aina o Maui, kahi e 'ku nei ou mau kapuai wawae e ke ka'naka Hawail, a ina e hana mai ana ia |Repubalika ia oe e ke kanaka Hawii !o like me ka harta a na Repubalika o Oaliu, alaila, heaha iho kau. A pela ;no me Rice, Wiieox, kela mau haole Repubalika o Kauai. oiai no ia mau , Repubaiika no ka hapanui o na aina jna Kauai, kahi e ku nei ou mau wajwae e ke kanaka Hawaii. A ina e ha•na mai ana ia m?u Repubalika ia oe e ■ke kanaka Hwaii e like me ka hana a Ina Repubalika ma Oahu, alaila, heaha ,iho kau? Aole anei he auwe no ka po{pilikia ma ia hope iho a me ka mihi ipu ana no na popilikia? Aka, he mihi 'make ana ia. oiai, kala kahiko i holke |ia aku ai imua o kou poo paakiki e ke |kanaka Hawaii ka aoao e pomaikai ai jka aina ame oe pu e ke kanaka Hawaii. 'oia no ka aoao Repubalika. Aka, ua ;kapae ae la nae oe ia mau a'o ana a ;i aoao a hana aku la oe e like me kou jmakemake iho, a alaa ko halawai me t r.a popllikia. Ooeno e ke kanaka Haiwaii ke auwe ana i na popilikia, aka no na haole, aole lakou ilaila. oiai aia mau lakou iloko o ka nohona ulakolako ana. ja ua hiki no oe e auamo ana ia mau |popilikia, oiai nau no oe. kau wahine ja me kau mau keiki i hookomo aku Ilo>ko oia mau popilikia ana. a e auwe mau ana oe a me kou ohana ia popilikia no .ka manawa o elua makahiki a oi aku •a emi mai paha. • He mea oiaio, e auamo pu ana kakou ? a pau i keia auwe ana oka popilikia, ;ka mea au i makemake ai e hiki mai ■ keia mau auwe ana maluna iho o kakou na knnaka Hawaii maoli. Aka. e like no me ke kuikahi ole o ka wai me ;ke koko. pela no ke kuikahi ole o ko ; kakou mau noonoo no na aoao kalai(aina e pono ai ka aina a me oe pu hoi. |A e like no me ka paakiki o ke poo o :Adamu ma a hoolohe ole aku la i ka jOlelo kauoha paa a ke Akua, a kau jiho ai maluna o laua ka hopena eha--eha, pela no oe e ke kanaka Ha\vaii IPOO paakiki i koho aku la i ka aono : Kuokoa Home Rula a hoolohe ole iho i na aiakai naauao ana a ka Aoao Repubalika e pono ai oe a me kou ohaj na. a oia iho ia ka hopena ou e ke ka- ; naka HawaiL e kapakau ae ai ka waha ]i k pilikia. 1 ka nlu. 1 ke kulolo ka i jkā haoie. Kal no o ka haole ia e aia»kai aku nel la oe i ka aoao e pono ai [oe a me k&u ohana, a o kau nae la e }kue aku aL He lapuwale ia olelo au. <Aole oe i pilikia i ka haole. aka. i pHiīkla 110 oe ia oe ih'o mamuli no o kou (naaupo a hupo nni wale. Ola ka ho|>pena o ka hupo. j Kou ao, ) HAWAII OL\IO. I**l hanle ka manaoiana no na hana hooI holomua ma ka aina."* | Kona Hema, Hawaii. Nov. ?l, l#» Ke makemakela nei l po« kamalii kane ame kamalii wahine no ka halepa'i o ka Hul * 4 Mercantile Printins Co." makai o ke alanui Moiwahine. ma ko kihi o ke Alanui Nuuanu. O ka pono kela no na opio e holo wale mal nel ma na alanul.