Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 48, 30 November 1900 — UBILE O KAWAIAHAO. KA MOOLELO O KO REV. H. H. PALEKA NOHO KAHU ANA NO KA EKALESIA O KAWAIAHAO, A ME KEKAHI MAU HANA ANO NUI I HANAIA ILOKO O NA MAKAHIKI ANEANE 38 O KONA NOHO KAHU ANA. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

UBILE O KAWAIAHAO.

KA MOOLELO O KO REV. H. H. PALEKA NOHO KAHU ANA NO KA EKALESIA O KAWAIAHAO, A ME KEKAHI MAU HANA ANO NUI I HANAIA ILOKO O NA MAKAHIKI ANEANE 38 O KONA NOHO KAHU ANA.

Oiai na makahiki e noho kahu ana o Rev. Limaikaika no ka Ekaleaia o Kawaiahao, a e noho haumana ana o Rev. H. H. Paieka i ke Kula o Punahou, ua hoounaia oia ma na apana no ka hoomaamaa ana ma ka haioleio ma na auina la Sabati, e like me na haumana o ke Kula Kahunapule o keia au; pela mau oia e hoounaia ai ma na apana, a hiki i ko Bev. Limalkaika waiho ana mai i ke Ekalesia, a hoonohoia o Rev. Kalaka i Kahu no ka Ekaleaia o Kawaiahao, a ia manawa no i hooholo ai na hoahanau ia Rev. H. H. Paleka i hope Kahu no ka Ekalesia o Kawaiahao, e kokua ana ia Rev. Kalaka ma na hana o ka Ekalesia, ma ia kuiana oia i noho ai & hiki i ko Rev. Kalaka waiho ana mai i ka Ekalesia no kona nawaiiwli kino. Xolaila, ma na mahina mua o ka makahiki 1863, ua noonoo na hoahanau o ka Ekaieaia e kahea ia Rev. H. H. Paleka i Kahu, a ua hana lakou ! Palapala Kahea Khu a ua ae mai o Rev. H. H. Paleka i ka palapala kahea. a ma k mahina o lune, makahiki 1863, u& hookohuia oia I Kahu no ka Ekalesia o Kawaiahao. Nolalla, mai lune, 18$3. a hiki i kela mahlna o Novemaba, 1900, ua llke me 37 makahiki a roe na mahina 5. Na hana ano nui i hoomaopopoia lloko o keia mau makahiki o kona noho kahu ana: 1. Ka hooponopono hou ia ana o ka laakini no kahl o ka Ogana e ku nei a me ka imi ana i dala no ka Ogana, ua hapaila keia hana e na hoahanau o ka Ekaleaia me ke kokua pu ana mal o na makuahine alii. oia o Mrs. B. Panahi B!shop & me ka Moiwahine Lllluokalani, a o ka mea i ikela ua holopono ka hana, a he mau hoike kakou no ia mau haKa i hanala ma ka makahiki 1867 a hlki 1 im.

I 2. Ka hooponopono hou ia ana » iia. | pa o ka luakini. oia* tio ka manawa. i ; hanaia ai ka hale kupapau o ka >loi Lunalilo. malalo o na hoohana ana & ka niakuaalii Kanalna. a malalo no hoi o kon mau lilo ponoi «a hooliioia ana, Uoko o na makahiki 1S74 a me 1ST5. 3. Ka hana hou !a ana o na pukaaniani o ka uakini. ka puoa o ka hale bele a me ka papaheie o ka rumi nui hoiookoa a pau i ka makahiki 1>S3 a nie 1SS4. , 4. K& hooponopeno holookoa Ia o ioko o ka iuakinl a me kekahi w»hl 0 waho ka paia a me kaupoku. ma muii o ka hoike ana a kekahl mau kan -ma kauiana o keia kulanakauhale. e malama hou ia ke anaina pule ms na la Sabati maloko o ka luakini, no ka mea. he manawa wale no e hane ai kaupoku, nolaila, mamuii o ka ana a keia mau kam&na, ua kahe ? ke 1 kahu i na hoahanau no ka noonoo ana 1 ka mea e hana ai, a o ka mea i hooholoia oia ke koho ana i komUe kukulu haie a me ka hoomana ana ia lakt u no ' ka hoohana ana aku a hiki i ka paa ara, a oia ka kakou e ike nei. O na dala no keia hana ana mai na ho&har.au, na hoaloha H&waii. na ho&loha haole a me na mnkamaka haoie mal na aina e mai i ka makahiki 1894 a hlki i ka makahiki 1S9&. 5. Ka malamaia ana o ko anaina puie ma na la Sabati; mahope iho o ka h&na hou ia ana o ka luakinl. mawaho o ka ra o ka luakini, kokoke ma ke kihl nkau hlkina. no hookahi makahiki o ka mnlamain ana mawaho. m&l&lo o ku maiumaiu o kekahi \vahi papai piuia i kukuluia a kamana ia e kekahi mau h«>ahanau, mai Ka makahiki 1894 hiki i ka V.:- malamaia :m:\ «» ke naina pule. C. Ka hoomaomaeia ana o loko o ka t»a kn iuakini, a me ka pa Uina, n me ka ana o kokahi hapa o ka pa a me ka hana hou ia ana o ke alapii o mua o ka luakini a nu» k& eliia ana i wai-aniani no ka pa iuakini a me ka pa ilina, malalo o ka hoohana ana a ka Mea Hanohano A. S. Cleghorn (Ake), i kokuaia mai na hooiiio ana o keia mau houmaemae ana e kekahi hol o na makamaka haole kuonoi-n«> o keia kulanakauhale. 7. Xa apana i pili iloko o keia iu&kini: Kapalama, Kunawai, Maemae, Pauoa, Kaakopua, Maunakiekle, M&> kiki, Manoa. Kamoiilili. Pal K Wailupe, Waikiki-kai a me Kawuiahao. No na makahiki he umi i hala ;:ku nei ua maiama ole ia kekahi muu apana no ka pau o na halehaiawai I ka nahaha a me ka pau no hoi o na hoah&nau I ka make a hele no hoi, a kakaikahi n& halehalawai e ku nei I keia manawa i hana hou ia, :r ke. makemake nel kekahi Vnau hoahanau o kekahi apana e hoomaemae hou i ko lakou 'halehalawai. ua loaa no kekahi mau d&!a a me kekahi mau kokua e ae mawaho. 5. Ka nui o na hqahanau i ko Rev. lf. H. Paleka noho kahu ana mai. he 1200, aka, aole oia ka heluna o na hoahanau l keia manawa. Ma ka hoike a ke kahu o ka makahiki 1S9S, aia mawaena o 400 a me 500. aka, me he mea la, ua eml mal nel i keia mau makahiki mai nei. 9. Ka nul o na paa mare I mareia he 1600 iloko o kela mau makahlki he 3? a oi, a me na keiki i bapet(zo!& he 1000 a oi. 19. Ka hoohoio ana o na hoahanau o ka Ekales!a o Kawaiahao e lulu l waia no ke kuai ana i Ogana hou, a ua ioaa he 11375, a he koena uuku koe a iawa na dala i manaoia' ai, a e lulu hou ana na hoahanau ma ke Sabati hope o keia mahlna o Novemaba, 1900. O keia Iho la na mea ano nui e plii ana i ka moolelo o ko Rev. H. H. Paleka nohokahu ana no ka Ekaieaia o Kawaiahao. Hookahl mea kamahao ma ka hoomaopopo ana iloko o kela moolelo, oia hoi. aole loa i ikeia ma ka moolelo iwaena o na Ekaieuia Hawaii, mai Hawaii a hiki aku ! Kau&i, kekahi kahu Ekaiesia i loihi kona noho ana ma kona Ek&!esla iho. no na makahiki he 57 a oi, e like me ke kahu o k& Ekaleeia o Kawaiahao. Rev. H. H. Paleka, aole no I emi mai kona ikaika no na makahiki he umi a umi-kumamalima ,i koe o ke ola ana. # O keia mau hooponopono ; hoomaema« a me hana hou ana. mamuii no ia o ka hooholo a me ka apono ana a n& hoahanau o ka Ekalesia.