Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 45, 9 November 1900 — KA MANA O KA Pahikaua. [ARTICLE]

KA MANA O KA Pahikaua.

MOKUNA 11. He Nihiiiki Au. "Ke mnao nei au, ina aole ou ku£, e hoi hou kaua i ka hale h<K>lulu; o knni kupono loa ia no ke kukai kamailio ana. A o kekahi no hoi. e hooholo mua oe ina e hooko ia aku ana keia hana," wahi a, ko'u hoa i pane mai ai me ke ku malie. ' Ua hooholo mua mai nei au. E la\yelawe aku ana au i keia hana nvi na ano a pau ina he alanui kekahi no ka hlki; aka. ua hoomaopopo ra> nae au he nui na kuia a me i\a keakea»" wahi a'u. "E ike mua oe i ka*u mau mea pau e hal aku ana ia oe mamua o ko'u hooholo ana, ina aoie peia, alaiia lie kulana pihoihoi loa ana ko'u," wahi ana me ke kuoo. "He mea maopopo e hai mai oe ia'u i na inea a i hiki ai ia'u ke hoomaopopo i ko'u ano ame ko'u kulana hou," wahi a'u me ka mino aka, i hooia mai ai kela i ko'u manao inaikai; aka, ua mau no nae kona kuio me ka haikea o kona mau papalina. Kakali iki iho la kela a mehameha ko maua wahi e ku nei, pane mai la me ka leo malie loa: "Ma kekahi ano ua komo aku kuu kaikunane me ka poe Nihillki. Aole i maopopo loa ia'u ma ke ano hea la, ua manao wale no nae au ua hoohuoi ia oia ma ke ano he kumakaia, a he manao wale no ko'u ke upu ia nei e iawe i kona ola. O kela mau kanaka elua au i ike ma kahi hoolulu, he mau kiu laua, i hoouna ia mai nei e paa iaia a<sle e holo, a i ole, ina oia e holo e hahai aku mahope o kona meheu," wahi a ua lede oplo nei. "Aka nae, aole laua i hoao e paa iaia?" wahi a'u. "Aole hoi; ua kuhihewa laua ia oe oia, me ka manao he hiki ia laua ke ike wale mai no i na helehelena i kahi ia a pau ka«umiumi. Ina oe i kau aku nei a komo iloko o ka hale kaahi, he mea maopopo loa ina ua hele mal nei laua a kauoha maoli mai ia oe aole e holo, a i ole, e hai mal ana i ka hopena e kau mai ana maluna ou ina oe e hooko ole i ka laua kauoha." "A heaha la ia hopena i manaoia?" wahi a'u i ninau aku ai. "He mea maopopo ua ike.no oe I ka hopena e kau aku ana maluna o kekahi Nihiliki ke hoolohe ole oia i na kauoha? He make!" A holo ae la ka haikea maluna o kona mau papalina a hoike mai la i kona piha pihoihoi. "Ua hilahila loa ia au i ka hoike mua ole ana aku ia oe i keia mea mamua o kou hoomaka ana e lawelawe i keia hana," wahi hou ana. "Aole loa ia he mea e hoano e ia ae ai ka'u mea e hooholo ai no keia hana," wahi a'u i pane koke aku ai. E noonoo nui ana au ia manawa i ka'u mau olelo kupono e hoopau ia ae ai kona pilihua ame ke pihoihoi, aole o'u manao "nui no na hopena e kau mai ana maluna o'u, a pane hou aku la au me ka leo hoomalielie: "E hai mai oe ia'u, o oe anei kekahi i komo pu me lakou ma kekahi ano? M "Ke haawi hei au i ko'u noho'na lanakila, a malia paha 1 ko'u ola pu kekahi iloko o ka poho o kou lima. Ua kaualako pu aku kuu 'kaikunane ia'u meia iloko o keia mea ma kekahi ano. Ua maopopo no paha ia oe o ko lakou makemake ka nui o na wahine iloko 0 ko lakou poai,' A wahl ana me ke ano mau no o kona pihoihoi. "Kaumaha loa au nou. Aole loa au 1 ike i kekahi Nihiliki i lawa no ka ioaa ana iaia o ke kulana noho'na oluolu a palekana iloko o keia ola ana;" wahi a'u i pane aku ai, a leha mai la kona mau maka ia'u a ano kuemi hope aku la. "O oe! Heaha? Pehea i maopopo ai ia kekahi o keia mau mea? Ua olelo mai oe he kanaka Pelekane oe?" "He kanaka Peiekane au, aka, o na makahiki umikumamaono mua loa o ko'u ola mai ka hanau la ana mai ua hoohalaia ma Husia; a o na makahiki hope loa eono oloko o ia huina ua noho ia ma Mosekao nel. a ua kamaaina loa au i ke ano o ka noho na o na Hukinl. Mai ko'u haalele ana Iho ia Husia i kinohi, hookahi wale no o'u hoi hou ana mal maloko o kona mau palena, a oia hoi hou ana mai, oia ko'u hoea mai la i ka po nel me ka manao e heo loa aku no Sana Petero me ka hookaulua ole iho, elike hoi me i ka'u i hoike aku ai ia oe i keia ia. He mea hoohala manawa ole no ka iawelawe koke aku i kela hana ina wale no oe e hooholo ana i kou manao e hi- , linai piha i kou manao maikai me ka oiaio." Haka pono aku Ia au maluna o kona mau helehelena i kuu wa I hoopuka ae al i kela mau hopuna olelo a haawi aku la i ko'u lima iaia. Waiho iho la ia i kona Hma iloko o ko'u a puliki like ae ia maua me ka paa pono ma ke ano hilinai manaoio i kahl me kahi a he mau hoa'loha pilipaa hoi. 3"Ano, ke hilinai piha aku nei au ia oe," wahi ana. "O kau mau mea l haJ mai nei ia'u, aole no ia he mea nui loa. Ina au; e hele aku ana i ka la apopo a ha-| lawai pu me keia kanaka Devineske. | a Ilio ke eo iaia, ua like wale no ia'u ina he Nihiliki a 1 ole he Pelekane pa-f ha au. Hookahi waie iho no kino uhane e minamina ana ia'u ke make au, a e haawi aku ana au fa oe i ieta na~ na nau e hookomo aku i ka haie leta —ke kau io mai hoi ka poino maluna' o'u." wahi au. | Hoomaha iki iho la au me ke kali| aku i kona ae mai; aka, mumule iho la nae kela & hele iki aku la me kej kuiou o kona poo il&lo. Ano e iho la ko'u manao no keia mau hana. Ua| maopopo iho i& la'u ua inoino kona ma-j nao I ko'u hoopuka ana aku no ka [ make, oiai, mamuli o kana kono e ko-' mo aku «na au iloko o keia haawina kupiUkii. M&hope o kona mumule ana no kekahl manawa, pane bou mai ia ia: "He makehewa wale no hoi kou hele ana aku e halawai pu me keia kan&ka. E hooko no hol oe eUke me ka Alexis l olelo m&l ai; e hoomaimal oe m&iuna o kahi moe a hiki i k& hoea hou an& mai o kela p<ilapal& ae hele

kaapunl mai a kunane mai. aiaila oe" aku a luuUele mai i fc f -> a ; wahK ' me an,> wahi? kona leo ° Ka ar?a maf. Aole au fce kanaka e hana wa!e * n - a 11 r?A h«i"A ku t k:i hoh* wale e Uke i nxa- ka*. e makemak* auti r»n." i k*>na nariit mai ?««? "A «uka h«.x»- • ma«>p*>p«' »ho. I» au ' kt»na apon* *>!<» I i mau a'u. oiai, ua Uke rj a me ke k&n* wale ana 3ku n»> i ko\na kaik'unane he hohe wale, a pane Ihou aku la aut "Penel fco*u manao. %vau at> a e aa e lawelawe i kekahi luuia, ua niakemake au e hana aku e ltke nxe ka'u mea i manao ai a i ike ai oia ka pono; aka. ina aku no nae ua mau mea hou. -Aole o*u makemake e manao ia niai he kaena wale aku no kt?ia inmaou; aka. ua hele mai nei au i Rusia nei no kela kaua a na mea a pau e kahih»>a. nei e ulu ae ana raawa«na o Rusia mo Tureke. I heie mai nei au no ka mea— e hoomaopopo iho ana no paha <v ho mau Kumu nui ka k*» kanaka ke kotn > ola lloko*o ia kulana ka aa ana e a komo iloko o na puali kaua »nv> na hoouka kaua o kekahi aupuni okoa. C> ke ano hlina ia e loaa mai ana na hoahewa oiai e loaa ana na iwmaikai he nui wale ia hai. Aole !ou au h* moa holomua ma Enelani. a uh kuia ia au me kekahi kina mamua koke aku nei. a ua lilo ia i kumu naluea no'u. Aoie hiki ia'u ke hoakaka aku i keia mau mea a pau. aka. o ke ano nui nae. ina e loaa ana kekahl kuia ia'u i ka ia apopo. oia auanei kekahi mea a'u e hookipa mal ai me ka hauoll nui. Ano, e hoomaopopo iho ana oe i th>'u manao ke hai aku au ia oe. aolo l»a kekahi mea au e hai mai ai ia'u no ke ano kupilikii a kaukaweli o keia hana e 1110 ai i kumu no'u e kuihe ai." Ua hoolohe mai la ua hoahele nei o"u 1 keia mau oielO a pau. a uu hoike mai la kona mau helehelena ano hoakamani i na hiona o ka hiiinai i ko'u wa i hoopau iho ai i ka'u mau huaolelo. Ma ke ano io maon. me he ia na Hio loa kona noonoo iloko o ka'u mau huaolelo. | "Aole anel ou makuahine a i ok* kaiI kuahine paha?" wahi ana i ninau mai *'• j "AoIh —a no laua ia pomaikai." a'u I pane aku al. "Aole anei i kekahi manawa ua kau mal kekaiil mea i kona hillnai a pau ame kona manaoio a pau maiuna ou no ke aiakai ame ka malama ana? Ke mea kokua ia I kekahi kanaka maii kai," wahi hou a ua leūe nei. ! "Aole. Aka. ua loaa nae ia'u ho i>oe I i manao nui loa e hoi ho|w a e pau ko'u hllinai ia lakou—ame na mea e ae a pau; aka, he mau hopena no nae ke loaa mai ana." Nana pono mal la ko*u hoa ia u me na maka ano konakona, aole nae pane leo mai, a o wau no kal pano aku. "Ke holo awiwi nei ke au o ka manawa,"* wahi a'u me ka leo oluolu, a hoomau hou aku la au, "a he nul na mea a'u e hoopaanaau ai Ina wau e lilo ana i kaikunane nou no elua a ekolu la. Makemake au e inaopopo i ko'u wahl e noho ai, i kou wahi hoi e noho ai, i na mea a pau e pili ana i o'u mau hoa alii koa ame kau mau rma e hana aku ai—a i na mea no a j»au. He mea pono keia i loaa koke ole.au." Mahope Iho o kekahl mau kukai olelo ana, ua hoike mai la kela he inau keiki makua ole laua. oia ame k«.»na kunane; a he makahiki paha a oi iki ko iaua hoi ana mai i Moaekao e noho ai» mamuli o ka hoihoi ia ana mai o kona kaikunane iloko o keia puaiikoa; a he wahi okoa kahl o kona kaikunane I noho ai, a aia no hoi oia me kona makuahine hanauna, ko laua pilikoko wa. le no malaila, ala ko laua wahi i noho ai maloko o kekahi mau luml ma ke alanul o Sana Maka. Wahi ana, he mau pulapula laua mailoko mai o kekahi ohana kahiko loa, a aole no hoi he ohana waiwai loa ko laua, aole no hol i lilo loa i ka iiihune, aka, ua lawa no nae no ka noho oluolu me ke paie ana'ku i ka nele mal ka ipuka hale aku. Ua hoomaopopo iho nae au mamuii o kana mau mea a pau i hoike mal ai ia'u, o keia kaikunane ona. oia no | kekahi o na kumu nui o na hoala kupilikii. Ua pillkia mamuli o kona uhaai a ua haikl mai kahl o na okeni; ua i hele waie oia me ka noonoo akakuu ole mai a ua komo pu iloko o na ano peepoii me na Nihilikl a ua kauo pu aku la I kona kalkuahine. Ua hoike Imai )a kela ia'u i ka moolelo e like me kana ike ame kana mea I hoomaopopo al me ke ano maaiea no nae, e ake ana e uhiuhl iho a nalo na kee 0 kona kaikunane, aka, ua hiki wale no nae ia'u ke ike aku i ke ano ame ke kulaha o ua kalkunane nei, aole no ia he kanaka hemoiele ioa. A ua maopopo iho la no hoi ia'u, he kanaka hohe wale ia i ike ole t keia mea he wiwo ole. O keia mau mea a pau ua lilo ia I mea nui na'u e noonoo a e nalu ai iioko iho o f u, a o kekahi mau mea a'u i noonoo at,* he mau mea kuia no i ka manao o ke kanaka. Aole loa he hana hanohano a maikai paha ka iaw»? ana ae o kekahi kanaka I ka hana e haawe a e kokua I kekahi kanaka hohe wale a uhaai. He uhaai no wau i kahi manawa, aka, aole loa nae e hiki i kekahi kanaka ke kapa mai ia'u he hohe wale. Aole loa i& ano koko lioko o ko'u mau aa a aole loa hol i hanau ia mal au e ko'u makuahine aioha me kekahi wa* Ihi kulu iihi o ka hohe waie ame ka j wlwo Hoko o ko'u puwwai—he vr*to oia--110 tnal ko'u mau kupuna mai, a he maImo koa na ko*u luaul makuakane. j Aole au e kaena wale ae ana no la'u liho ma ke ano aole au he hohe waie, aka, ua manao au he mau mahele kuleana no ko'u no ka loaa ana o ia haa» wina hohe ole iloko o'u. Malia paha i ko'u manawa I hana ia ai. ua okomo oie ia ma! iloko o'u keia mau haav i;na I loaa i kahl poe, oia hoi ka ntakau wale; aka, no'u iho, aole loa au i Ike ia mea he makau, he malihini 'oa mea ia'u, no keaha la. aole hiki ia'U.ke hoomaopopo; malla paha no ko'u halawai ole me ka mea a'u e nia- | kau ai. Ua like wale no ia'u ka hol aku e hiamoe me ka moe malie ana iioko o ka make. Ua ike no au i kekahi poe kanaka—he poe tol aku ka manao kupaa. 1 kou. a he poe win-o ote , |no hoi—aka. ua naka no nae lak. 'i I ka wa e hoohalua mai ai ka mak<; a e Umo ai hoi na maka ke looa ka eha ma kekahi wahi o ko lakou mau kina Aka, no'u iho, aole I<» Hoko o ko*u ola ana i Ike al au l ka hopohopo no k*ia mau mea; a ua hooholo iho au iloko o'o. o ke kumu o keia mau haawina» mamuli no ia o ka poina ia ana o na kumu wlwo a hohe wale iloko o'u t ko'u wa i hana ia ai e ka mana ike oleia. (Aoie I pau.)