Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 39, 27 Kepakemapa 1900 — Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii. [ARTICLE]

Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii.

MAI'NA XVII. 0 Kahikoluamea ke aHi, Henaeolalo ke kahuna. Noho alli maoli ho fa o Kahiky:uam«a me kana wahine me Alanakualil, na laua e hooplha hou ka hakahaka o ka. tua o ka nehoalii, w Hr-ra*-!alo ko laua ka.hu na h'>culu lahui. rr»«* PuaalHhaku ka wahlne hcx/u]u I ka lahui a piha ka aina I ke kanaka. Oi pono iho la ka noholU maluna o kela mau kanaka kupaa, me ka naonoo a naue ole ko laua noho ar«a ma ke poo o ko laua mao makaalnana me ka mea o1« nana e hoonaueue ka nohona o fea pomalkal. He mau la lolhl o ko lakou noho ana, ua hoohlkileMa ka nianao o na kaula me n* kilokHo kuhlkuhl puuone. me H«?naelato k*:- kahuna hooulu lahul, ua ike like »•> la lakou. a ok'lo ac la. he waa nuS < ia la ke nee mal nei 1 ke kai loa o ka moana. Olelo ae la k? alli Kahlkoluamea. he waa, noh«-a ninl keia waa a oukou e ike nei? nnhea mal keia waa? ohea kona alna a owtii kela kanaka a oukou e ike npl? Olelo ae la lakou eha, mai Lolohani rnal keia waa, o Pillkaakaa, he kauia oia. Oklo av- »n nu kaula ame na kahuna, <r kamaalna nna kela kanaka i o kakou ru l, o k- I kanaka ua pau loa n;\ a;i%a I k lkc!a o la. ela kona kul-ar;n r-ui. «in hiki »!i i! i o knk<4s p.pS 1< >:iu Ak ;t.i o Kunte!oYn« ī k<-la huakai n?ai iv-i a noho f I ko k;ikou mau pno aina. 1 () koka'ni Akua no ona o o Kamohoalil, Kahuilaokalani ( Kalaipah a), j 0 kuhum kaula he kahu Pole oia na Akua o kela kanaka, k>- loho niui la no o Paekaumana i ka oleīo a n;i kahuna, me ka maikal no nae o ka lakou nel olelo. Ikalka loa na hoa alll i ka h >e 1 ko lakou wna. j Olelo ae nci o Hennelalo, ua ikela i mal la kakou. no ko kakou olelo ia Pl- i likaAkaa. Olōlo hou no o Henaelalo he | keikl oplo wale no kela kaula, ma ke j kauoha a kona makuakane a Lonoku- I makua ** hele'mal e noho i kela wahi j e a'o al 1 kela lahulkanaka i ka pule P.-le, Olelo hou ne Ia o Henaelah), ka makua o ka hooulu lahul. ua.wanana la e na kaula mua o ke Akua keia o keia lahul e pule ai, koe na kahuna hooulu j lahul nu' na kaula \vanana. i Aole o fte ka poe e hiiinai ana Kane anie Kanaloa Kepookapuhunaikeaouli, rne na Akua kninu, aole iakou o puni.' e hoo'oho mau nial ana o Pillkaakaa I ka olelo a na kahuna. ela ka waa o Pilikaakna ke pli inai nei ma ka mole mai 0 Nihoa nu» kona hookelo kaulana, a la knkou o lohe n»"i o Hokuhookelewaa. 0 ka inoa ia a kakou I ike iho la o Hokuhookelewaa. o na kanaka o Kahekill, mamua lho o Kahookelewna. o Hokukauopae Iho, o Hokuioa, o ilnkalil Iho, o Ilokuula manma iho, o Ka- j ona iho, o na kao iho, o Hokulei i ke kai na liu, o na kao Iho o Hokuoli-e!•• Iho I ka iako mua, o Kaulua nw Wiiinehu innmua iho. o Hinaieieeie ma ka Ihu o ka waa. o IHlikaakaa i ka poia o ka waa. he wn pokole loa kaalo nna ka waa mawaho o Nihon. | Hele waho mai la no a hki mai la i I.ehua a Kaula, hui lho la o Pillkaakaa me Kuhaimoanauwe ae la o Pllikaakan la Kuhalmoana, ua pule aku la o Pili- } kaakaa a Kuhalnioana la alii o na ma- j ka puie o ka alna o Kuhalmoana I ha- j naula al, ua hapai ae ia o Pllikaakaa ( 1 kona leo me ka haalulu l ke aioha i kona aill Akua: Hullhla ka luni Popolohina a Kane Hulia ka moku o— , Paapu ka alna Hulihia ilalo 1 a'u kupuna Hullhia ilalo Ke alo e a huli ia Hulihla ka lanl Ka lanl nol\o Noho hullhla Hoopaala ko aina Hoopaa a paa Pau ka moku—e Hullhla ia aku Hull ia mai Huii mai la wau la oukou—e Eia wau ko kahu 0 Pilikaakaa 1 hookaaia Hi Kakaa pu ka lanl O ka iani no anei Keia o Kuha>moana 0 Kukaiku Ko makuakano 1 ioaa ae Kukalalakea Ka makuahii.e Puka mai o Kukai'aiki O Kuhalmoaiui—e K—-io e—lo e—lo Hi—ne hi—ne o—io E ola—e ola-~e ola— Ua noa—ua noa—e ola. 1 kela pule ana a Piiikaakaa ke kaula, uwe hamama ae la o Kuhaimoana me ka heiu ana i kona mau m&kua maloko o ka uwe, a pau ko lakou makena ana ua hoomakaukau ia na mea a. na ka mallhlnl alii. Ua kahul ke kino o na mano apau he kino kanaka wale no, ua kahul ae la o Kaula he aina malkai ma ka n-ana o Kuhaimoana, he mau hale maikai, ua makaukau na mea ai. ua ai na mea apau a maona hoaluana iho la, a ua i mal !a o PUlkaakaa la Kuhalmoam e mo ma ia wahl, ua ae aku la no hol keia. Moe o Piilkaakaa ma Kaula me ia haku ona, ua makemake o Pilikaakaa e ho<)nohonoho I kana papa konan# nana oull no ka noho ana ma ka alna mailhlni, malla he ulia polno kona ma kela aina, ua loaa ko la nei kamaalna kupono, Eia ke hakllo mal nei o Henaelalo mft na kahuna kilokUo 1 ua kanaka mallhlnl nel e noho hoomaha la ma Kuhaimoana, me ka oluolu loa o PillKaakaa 1 hui ai me la a)U ona o ka aina hookahl. * ,<l 1 ole ia mamua ae, mai la ke kahea ua oili mai la o,a mau ta mailoko iual o kona makuahlne alli o Puaailihaku. o ka Iwa-kaluakumama-

hfku o t:a keiki a Hei naelaio kana aJi kan«. kah*-a ia kona ;intia o Haur«akfr!ekt3e. | Os£i ptsU>o mad la o Kafcik.< 'nial o Al.anakus.ni. kor,a r alli. o ka ia-a-kaioakumawiahik-i hoi 0 ka laua hapau ua mik; ae fa ka iahul aiii iuhona ra iakoa e fearuii na alii opio. | T"a lav*e ae o Mamaia ka miia eh;ku o Hannake!ek':!e na laua ka hanai ana o na alii me k* kane ka;kunar.e n& a Man:aiaai o Kanakeieke!**, ua īawe n:ai o Kanakekkeie a hanai pono iho ia ro S kor:a mau p<!kil alil me ka ri:a:uhia o ka hanai ana. I"a ike hou aku nei na kahuna la Pīiikaakaa e hele luna ae ana mawaho loa o na Koolau o aole v/a?d kipa kauhaie. kau mai la ihe o ka waa ma ka hlkina o Kohala. ikeia :«ai ia ka ua koko ka onohi ka paiala. kau l?ono Iho la iluna o ka waa. ) Ike mai nei ke kaula, o Paiena ke aiii, 1 ke kau o ba anini iluna pono o ka waa, olelo mai la o Kaialahikioia ke kahuna. o Palena he alii nui ko luna 0 keia vaa, e!a ia he waa mallhini, aole rae no keia mau pae m&ku, he kaula nae ke aIH o luna o keia waa, e hoouna 1 kukini olelo i ke aiii o kakou ia Henaeialo ke kahuna me Kahlkoluamea. L"a kenaia ke kukini mama o Kaoullalil. Puka no ka olelo hai aku i na 'Ml 0 Waipio ia Kahlkoiuamea me H iaio, na alii apau, me ka hai pu uku he mea kani kekahi eia iluna o na waa n:na kanaka eepa aoie e pau i ka heiu ia ko lakou nui. Pao no ka olelo ana a Palena ke aiii, ka nalo mai la no ia o Kaouliaiii ma kana huakai makani puahiohio, o ka holo o ka lele, ka paiaha, o ka hina, ku ana ha-loi kiel no, ua lewalewa ke alelo o ke kuklni i kau a mea o ka mama, moe ana ma na wawae o Kahikoluamea. | Nana iho nei o Henaelalo, o ke alii | kukir i ka keia o kakou o Kaoulialii, i oleo ii o nei ke alii kahuna o Henaela'.o, ! fina o keia kanaka l:e kanaka e keia, j , hf:rno k«- ūUAo ona ia'u iwaho, ae'e e p-aa kona kumu kileo, o ko'u ku'eana j ia o ka make. I i (>ie!o aku la ke alii o Kahikoluam» a j 1 kona alil kahuna ia Henaelalo, a ;>!e ; pela kaua e hana ai i ko kakou alii ahai olelo, ke noke ne na alii i ka iomi, l ka opa, ua hele a nae iki, a liuliu poihala ae la, oleio ae nei o ; KahikoHia(inea me ka akaaka i ka olelo wahapaa |a kona alii kahu, ina hoi ha he rfiii e ua make kahiko aku la iwaho, 'a hu :ae la ka aka a ua mau alii nei. I Olelo aku la o Kaoulafii ia Kahiko- ■ luamea me Henaelalo i kena mai nei ke kanaka o oiua o Palena e hai aku ia olua he waa alii nui ela ke au mai nei I ka m<jana, aia mawaho o Koolau o Maul. me ke kau no o ka punohu alii me ka onohl, ka ua koko, ke anuenue, ihalli pono iho la ka palala puukai iiuna j pono o ka waa. me na kanaka eopa liiiii, lohe aku nei makou i ka mea kani, o ka lohe no ko olua e na alii, anol »ka ike. l' i nalo aku la o.Kaoulialil, ke kukinimama a Palena, noho ana o Kaoulialii i ke alo o Palena. Ike niai nei o Pahma i kana kukini mama,. hoomaha a lluliu ua hai aku nei o Kaoulialii | i na mea apau ana i olelo ai, apau eia no ka waa ke au mai nei i ke kai o Aknuihaha, me ka halii paa no o ke kahii.o nlii o Paekaumana. | Iloomakaukau mai la a Kahiko'uarrea ire kona kahuna hooulu lahui me HunaHalo, i ra hale kapu Akua, pe!a ! ka hale kapu alii, pau ia mau hale i ka 1 makaukau o ka hale kapu kahuna o Henaelalo. ko.na kaula mau hale, ua makaukau. j I halealia i ka malihini alii i ke komo mai, ua makaukau ke kamaaina, eia ka waa o Paekaumana ke kokoke mai la i Kohala, nana aku nei o uka o ka aina i ka waa kupanaha, kani no keia ;mea kani iluna o ka waa me ka mao |ole ae, Ike aku nei na kanaka, hele wa(ho loa ae la no, kau no ka ihu o ka waa i Hamakua. Olelo ia ke alii Kahikoluamea, ua hanohano ka kaua mau 'keiki alii, no ka hiki ana mal o kekihi kaula nui ma ko kaua alo alll, ua o nohoi ka hina o ko kaua poo, ike kaua i na mea nul o ko kaua ola ana, e hoohui kaua i na lani a kaua, i mau kokoolua no laua. Ua hui ae ia o Kahiko me kona kalkuaana Avahine no me Kaiaualiiokamoku, o Hpunakelekele me Kewelealii kona mua ae no. ua hui na alii opio i ko PUikaakaa hiki ana i Hawaii nei, ua kaulana ko laua nohoalii me ka laua mau mamo hope loa I ke au o Piikaakaa ke kaula nui. Kaalo ana ka waa o Pilikaakaa mawaho pono o Waipio. olelo ae nei o Pilikaakaa i kana ia Kahoail, hoopaa ka waa a paa, kupee ka hoe e nui Hoalii a paa ka waa i kahl hookahi, e kahea ae au 1 kan\aaina no kakou. Ke oieio aku nei au ia oukou, owau, e 1110 wau l kanaka, e kauiana kou inoa I na mamo aku o keia iahui me kau mau hana maikal maluna o lakou, e lUo wau i kaula kauiana no keia mau pae moku, o oukou e a*u hoa alii e lilo oukou i, Akua no keia lahui, e pule ai, me a'u no hoi, e pule wau ia oukou, o ko kahua e noho ai o Knmohoalii. me ke kaikuahine o kakou. e noho mai la i KiMuea, ke ike aku la oukou i ke ahi e a mai la i kela kuahiwi, malaila oukou e noho ai a hiki l ko oukou hopena. O oukou hoi e a*u poe menehune, ma ka'u wahl e noho al malaila oukou, ala ko oukou*Vahi e noho ai iiuna o kela wai e leie mai la, o Hiilawe ia. aia ka pali opae malaila, nui loa na mea ai 0 oukou e oia ai. Olelo au ia oukou me kuu haawi aku 1 ke aiii pu o oukou ia Kihanuimokuokalanl, e malama ioa oukou iaia, o ka oukou wahl mea hoolealea no ia, o Khapu kela, o ka po ka wa a oukou e iealea ai, o ke ao hoomaha ka lealea. Ua iks mai la no.na kahuna me na kaula, na kilokiio, kuhikuh! puuone, me na kakaolelo, me Henaelalo l na »ieio maikai a ke aiii kai a Pilikaakaa,! ua iaiau ae la o PlUkaakaa ia Mehani, | ka ipukanU o Lolohehani ka aina alii i nui wale, iawe mai la o Paekaumana a kotM alo hoonoho Iho la la Lolomeha- | ni me ke kaukau ana iho: E Lolomehanl, e ml I makua no kaua. hapai ka leo 1 a kiekie. mai ka inoa o na aUi e kahea aL j Aole oa Paekaumana e hapai ka leo i o ke mele. na ka Ipu no na LolomehanL Hoopapa. ho Ia o Piiikaakaa maluna o Lolomehani, e puana ae ana ka ipu I' k«ikahl leo o ke ano kahiko, ke pa ipa'i; iho la o Paekaumana, hapahapai ae ui ka leo o Lolomehani. oili iike ae la me ka leo o Kihapu t hookahl leo e pli ae ia.

a o?evC* iho »a o PHikaakaa, hapai ka !eo a kk'kie. K Kr s htk >. * Kahīko E Kah.k'/—aloha o? Aloha €-?■ e Kou ;r>»v-.a—k«>a iiioa H«rna~l&i<>. Hen&elal» Ka īr.akua ho.<-iiu lahui Lahui-alaha ct? —aloha oe— Alaaaieuaiil—Aianakualil K* alHwahin« o Kuaali Kxiauil—aloha o»; —aioba oe — Puaa l.lha. ku—Pu:*a?Hhaku Kou inoa—kou inoa Aloha oe-—aioha oe— Aloha r>a a?;ī o ka aina Aioha ea alii pua opio Pua epio—paa opio— K alfha i na Papa Kahuna—Kabuna— A!oha oukou apau ioa Apr.u iea—ayau ioa— o Pllikaakaa ko u inoa Ko'u inoa—ko'u inoa— Ke 'iii kapu o Kupuanuu Kupuanuu—Kupuanuu. 1 kela kani ana o ka pahu a Pilikaakaa me ka maikai o ka leo, kuhihev,a rr.ai ia ka poe o uka he leo kanaka, eia ka na ka Ipu no i hapa! mai ka leo me ka moakaka loa. a anoano kapukapu eehia ka poe o uka. Ua kahea mal la 0 Henaelalo ia Piiikaakaa, oia ka mea 1 kakali mal ai ka maiihini, o Olepe, ua puar.a ia mai ia oia leo hookalii me ko Pilikaakaa: K Pili —e Pili —e Pili e— 0 Piiikaakaa kou inoa Kou inoa—aioha e— Aloha —aloha oe— Pae mai mai oe— y Hoi mai kakou i ka hale ne: 1 ka haie ne;—nou o luna Nuu o lalo Nou o uka Nou o kai Xou keia Hale e ku nei—e ku nei. Ua hu!i hoi mai la o Piiikaakaa, kau iu) ka ihu o ka waa iuka, lele mai la o Paekaumana rne kana wahi ukana o Lo!on:ehani. a eia ka mea kupana. i ke kn ar.a inai o Pilikaakaii i uka o ka alna, o ka r.aio koke ilio ia no ia o ka waa me ?:a mea apau. Hoi aku nei na 'lii apau iloko o ka hale kapu, heiau Akua, ua hul na 'lii apau. ua hele mai la na 'iii opio o Ilenaelalo ine Kahiko me ka laua mau aiiiwāhine me na 'iil upio no apau o ka aina e ike ia Pilikaakaa. Ua olel<s ae la ka elemakule Kahikoiuamea e hoomakaukau na nua ai na ka malihini alii, olelo na a-ipuupuu, ua noho iho noi ka papaaina a na 'lii. me ke alii maiihini, ua ai lakou me ka hanohano o ke aloalii ia Pilikaakaa. Ike mai nei na 'lii i ka opiopio ioa 0 Pilikaakaa ke alii o na aina mamao, me ka makahehi o na aliiwahine opiopio i ka ui o ke':a keiki a manao mai lakou i hoa kaunu no ko lakou po, aole peia, he kanaka oia i li!o kona manao 1 ke Akua. aole o na lealea o keia ao. Oieio ae nei o Henaeialo i na alii op:o, auhfa olua, eia maua ua elemakuie, e malamn i ka makua o ke ola, ua hanohano ko olua nehoalii, ua hiki mai kekahi kah.una alii nui i o kakou nei, na ke Akua i hoohui ia kakou a mau loa aku. Haule ai-a ka ua, kahe ka wai ula i kai, ua lele ae la ka hanu o Henaelalo, '.i:e kona alii me Kahikoluamea. hookahi no o laua alanui hele, a ua noho ka lahui ine ke kaumaha i ka heie ana 0 ko lakou i He alanui hoi ole mai. Ua noho u iho la ka nohoalii me ke kauinaha luuluu Hanalei i ka ua nui, eia Ke aloalii iloko o ke kupilikii loa. aole mea e nana ae ai, ua oi aku ke ahi wela o na 'lii me na kahuna i ke kaumaha e hekau ana maiuna o lakou, a o ke ola ana o keia mau alii elua o Kahikoluamea he el*a hāneri me kanakoiu makahiki, o Henaelao he eha haneri me»kanako!u no makahiki, loihi no ke ola ana. MOKUNA XVIII. O Kahiko ke alii, Heunakelekele ke kahuna hooulu lahui. O Kahiko ke alii iokomaikai e noho ana ma ke poo o kona lahuikanaka, ua lawe ae o Heunakelekele a hooponopono i kona lahui kahuna hooulu kanaka 1 mea e pono ai ka aina, o Pilikaakaa ke poo nui o na kaula wanana. Ua hanohano ka nohoalii o Kahiko i keia kaula alii o Paekaumana, ua liio 0 Pillkaakaa i makua hooilina no na 'iii, ke kanaka ike kakaolelo me ka na* na ouli lani, he wa nona e hele ai e ike 1 kona mau Akua ia Kamohoalti me Pele, na mea apau oia ano. Lilo loa ka manao o Kahiko me Heunakelekele i na hana oluolu a Pilikaakaa, ke kauia opio i like me Kahiko me Heūnakelekele, o Piiikaakaa nae ya maiama loa ia Oia iloko O ka hale kapu akua, aole oia e huli i na hewa o keia ao, aia oia maluna o ka pono ame ka pololei, o ke Akua nui o Kane me 'Kanaloa me Keliipookapuhunaikeaouli, ka hoola na lakou e hooloihi i kona ola ana. B aloha no nae oia i kona io ame kona koko, ia Kamohoalii me Peie, Kepaniia, Kapo, Kahuilaokalani, Kalaikona kuieana ia i hiki ai i Hawaii net, ma kona ano maoli he kanaka. ; He hiki no ia Piiikaakaa ke hoolilo iaia iho i kino Akua, a hoi hou no he kino kanaka, pono ole ai ka wahine e pill ma kona poll, e lilo koke no ia I Akua leleiona, a o keia ke ano o Pilikaakaa. ~ Ma keahi mau ahiahi anoano elike me ka po iai malie, ua kani mai la o Kihapu. e hoolohe mau ana na mea a pau loa no ka nanahe maikai o ka leo 0 ua eueu nei o na paii malihini ia lakou, o ke kahuli leo lea oia waonahele la hilahila lakou, holo i kahi poopoo o ka puha laau. , . Ke hoolohe nei na kamaalna o Waipio i ka hone o keia mea kani kupanaha, o ka ieePhol o ke kahuli okoa loa ko lakou leo, a o keia hoi aole like. ua 01 loa aku ka leo hou a lakou e lohe nei no ka 3ealea, he nui na Wo. Ke hoololohe nei na pepeiao o na 'lii, ua olelo ae o Kahiko ke alii me ka manao ole ae na Pillkaakaa no keia raea hoolealea. ua olelo ae la o Kahiko, e PUikaakaa. ke lohe pei au i keia mea kani leaiea. Olelo aku nei o PlHkaakaa. ao!e ia he mea okoa, o ko'u kupunawahine ia o Kihanuiokaiani eo I&, he k'no kona me a'u nei. he wahlne ul oia eiike no me lakou nei ke ano wahiee, a he oi akju nae kona ui mamua o na ui apau o ka honua. Aole kupua e hiki ke pii ae maluna o kona ui, olelo ae la o Kahiko ke a«i.

a!ofca ino iw boi oia, aoie e ;a oe i ke «>»••!<> aka iala e hwkaholi a-e; ao'e ; h;kt, ua. loa ia osa. t kona wa i e hcf>kahu!ifculi aea ! ke-na klr-> he ka- i iU ia kane a ka poe ar.«?a kane, ua huh« • ke kuf-uii *.-AMr,e ?> W«fci*ani \ k»« kU ; i kaea kan-e. ho<»s;aala ai a paa !«>a. j He,ma!u no ka la pc«uH ka aina. j ikela na h«:-ku o ka paia iani, ua puka : mai !a ka iwakaioa-kumamulaa o na, \ keiki a Kek&weUianl me Heuna.k--ivk«- | Se. ua kahea iho o IlUkaakaa i kona [ iooa, o Pihkaakaa, ua heaio rr.tii la no f h«i ka Ka!a.ualiīekamt>ku. o ka iwaka- \ o ka laua mau ke.ki! n:e Kahiko. kah~a no o PiHkaakaa i ! ka ic:*a " j Ua lĪIō ka hana: ana o rva ".1. i na. ? kau'a, o PiHkaakaa ke kui»-ar.a [ ; k mau iuoa. l'a ia-.ve ae :a o Piii- ■ ka<vkaa i na ;?ii nana ka hanaī ana, ua ; h«>iho: ia i ka hale kapu ioa. na na kini 0 ke Akua e hanai i na 'lii, o na makua no ia o Paekaumana ma. Oleio ae la o Heunakeiekeie ke "IU hoouiu lahui e hoopaa moolelo. mahope mai o ka kai a Kahinaaimalama me Kahinaaiii. o ka unii-kumamahiku o na hanauna lahui. o ka umī-kumamawalu na hapuu alii a maua me kuu haku o Kahiko, he kanaka, he mea hanu ka [ mea nana e hanai ikeia hoi na ke Akua a kupanaha. Ua hoopohihihiia ka manao o na 'li! opio, ua olelo ae no o Heunakelekele. oia ka mana Akua maoli, Ke lohe nei no o Pilikaakaa i kela olelo a ka poe haaupo i ike ole i ke Akua, o ka .walwai ia i malamaia ai ke Akua no ka la o ka make ame ke ola. Olelo ae Ia o Pilikaakaa i kini Akua ona e kauia na hoailona alii maiuna o ka hale kapu o na alii opio, ka ua koko, ke anuenue, ka onohi, ka punohu aiii, ka palala a haiii pono maluna o ka haie o na 'lii opio. Oluolu na 'lii i ko lakou ike ana. i na ' moa nui a' lakou e ike nei, ua loheia ka { inoa o Piiikaakaa a puni o Hawaii. ua heie mai o Kau me Puna me Hilo e ike 1 na hana mana a Pilikaakaa no na alii opio, o ke Akua ka makua nana e hanai o k? ola mau loa ko laua. Ua piha pu mai la o Waipio, rja kanaka, na 'lii, o na aliiwahine me na aiii kane kaulana aina, na konohiki, piha o Waipio. Ua ikeia na 'lii i ka pii ohaha maikai ae o aKhiko me Heunakeleke.ie, aoie a laua hana i koe, o ka noho pu wale mai no ko na alii elua. Olelo ae ia o Piiikaakaa ia Kahiko a me Heunakelekele, o ka wa opio keia o na alii opio e a'o ai i ka olua oihana, no ka mea, ina nui ae, e paakiki ana, eia la he keiki na ke Akua, ua «ae ia aku keia leo o Pilikaakaa ke kaula nui. Oielo ae la Heunakelekeie, e paie kakou i ke kapu akue, ua ae ae no o Pilikaakaa, e komo kakou iloko o ka hale kapu akua i ike aku olua i na haku opio o kakou. Aoie nae olua e ike koke aku ia laua, poloiei no oe e Keunakelekele a kau pahu o Oiepe,'o oe no hoi e Kahiko aka pahu alii o Olomao, owau no hoi o ka'u pahu o Loiomehani. Ua komo aku nei na elemakule iloko o ka haie, pioo ae nei na alii opio, kani e aku nei ka paliu akua ia Piiikaakaa, o ka pahu alii ia Kahiko, o ka pahu kahuna hooulu lahui ia I-īeunakeiekele. ke kahuna o ka moo kauia. Pohapoha aku nei >-ka pahu akua a Pilikaaiiaa, oia no ka pahu kaula, pii mai nei na leo o Oiepe-me Omaokuululu ka pahu ia Kahiko, hapai like ao nei ua poe elemakule nei i ka ie<? kahiko i komo ka leo iioko o na p.ahu. O Kumuhonua O Kumuhonua O Kumuhonua oe O Lolomehanl O Lolomehani O Kumuhonua O Kumuhōnua O Kumuhonau oe O Lolomehanl O Lolomehani 1 Ke poo oe o Kupuanuu Ke poo oe 0 Kupuanuu Ke poo oe o Kupuanun e O ka lua muu al kupewa O ka lua muu ai kupewa Ke poo oe o Kupuanuu Ke poo oe o Kupuanuu Ke poo oe o Kupuanuu e O ka lua muu ai kAipewa O ka lua muu ai kupewa (He nu aku koe o keia) Ola—-ola —ola—ola—ola Ola na 'lii e—ola na 'lii e— Noa—noa—noa ioa. Ua ike oukou i keia pule ia Kumuhonua o Lolomehani, ma ka pololei o ka pule heluhelu wale no e kakahelo al oia kela mamua aku la, o keia ka pa'ipa'i pahu, o keia iho la kaleo (i ke au iho nei no o Kauikeaouli i nalowale ai keia . Noa ae la na alii opio o Pillkuamea me Pilikaakaa, hookui ia ae la i waho, ua piha o waho o ka halē i ka makalkai, ke hea mai nei na inoa, ke ku-o mai nei na kupuna, o na makuahine, 0 Kalaualiiokamoku me ke kama&liiwahine Kekawelealii, ke kaa mal nei i 'ka lepo elike me ke ano mau oia lahui. O na kaikuahine puukani 0 ua mau keikialii nei, ua 1110 aku la ia lakou -na alii opio, Huna w-ale no o na kahuna me na kaula, ke pule mai nei lakou me ka mea hiki ke aloha I ke alii. eia no o Paekaumana iloko o ka hale kahi i pule ai. O waho o ke kahua nui ua piha pono 1 na kanaka, k kealua mai nei na mea ;ai t ke lealea mai nei kekahi poe, ma ka manewanewa ana no na aiii opio a ia lahul e hiilani ai, ua heie mai Ia na kanaka a muimuia, e ake ana e Ike aku ia Pilikaahaa, nalo loa aku la lakou Hioko o ka haie. Ua Ulo loa o Pilikaakaa I mea noi ma ke aio o Kahiko me Heunakelekele.