Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 31, 17 ʻAukake 1900 — Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii. [ARTICLE]

Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii.

O keia na koa a Imllmihiakalanl i kaena ai, ke kelkl eono a ManamanaA kea me Kekaikea, olelo o Imiimialakalani, ke kaikuaana o Kawaikuauli, o na koa kaeaea iho la no keia o na eueu nana e anai aku ka hoa paio. Ua kaena ae wau ko olua kaikuaana na lakou nei e makia paa ka nohoaiii o a'u alii oplo <» mau a-np. no na oluolu o ko kakou mau puka ihu, me ko kakou mau kalkuahine Kuwei, Wahine, ame ka kakou mau keiki hapuu. Ke olelo aku nei wal, o Imilmihiakalani, ko oukou kaikuaana, ka oukou kumua'o laau mai a Manamanaak**

mal. ko kakou maknakaae kamu a'o Uau. a kaa mal i ko kakon makuakane kama a o laau, a kau mal la kakoti e pokil. e like me ka hoike wai.ana pololei a ko kakou a!ii pokīi. pela kakou e noomakaukau ai mamua o ka v,a kupono. FJa na lii kahuna kiiokilo kuhikuhl-;-uuone. na kahuna kakaolelo. na kau!a wanana, me ka poe Ike nana ' na ouh lanl, ua waiho wale na mea huna lakou. ua olelo ae la na kHok lo na na ouli lanl. ua ike like aku la lakou I K3 Make e hana la mal ana no lakou. Ua olelo ae Ia o We.wehiaola ke kiio«ilo poiolei, e, auhea oukoo e na kilokilo, ua ike i na mea e hfkl mai ana, ua makaukau kela man aoao eha o Hamakua o Kohaia me Kona. Kau e makaukau oukou e na kefkl aloalo ma ka Ihe laumekl. hume ka malo alll, kaaha kapu. Ua ku hou mal la no o Kaullakamaiamailuna a olelo mai la I na koa ona rna kekahi olelo kahiko, kahea mal I f«a hoahanau pokll e paa a! ka noho alil hapal ae la ola i kekahi pule kahoahoa » n» kalkaina, na kalkuaana, a I na makua, he ulna ana no ka leo o Kauli'ak&malamalluna. Kaululeiakanaloa Hoopaa ia ko ikaika I inake ko hoa paio 0 Kaialealeokamoku Ke koa kulia I ka opua Ca ike na maka o Makalll Ela o'u pokll X ala e Kalkooalii Hooillla aku ke kaua Kauluwela uka o Waimea E ku e Kekaimalino Hoopaa I ke kahua mokomoko Ku ke koa llaila K Kalauailaau e Wela ka maka o ke Ka'auiu 1 ka Ihe laumeki o Pololu E Mokuhoku e NahalialHikekapu r ia o lua hee ke kaua Wee aku kakou no mua Pau lakou i ka luku I O Moe alli Iluna . Kukahi elua ka malama } Kla ke kai hohonu Uhl paa pono I ka alna Ala ka nalu kua, ka nalu alo Kelllkumoku pa-pa-a Nakahuahi me Wehlwehl Ka ulili mama i kuu alo Ka puu palepale o mua Akea ke ala e hikl al Loaa ka maha I na hoahele O Wewehl. o Malolokapu I kuu alo B Haihai laau e e hume E hume I ka malo lau loa Hoopaa na pfko 1 ka akan Hopu I ka laau palau Lawea mai ka Pololu Na Ihe laumeki i ka lima Kulla makla I paa 0 Kane Kanaloa kc Akua E ola, e ola, noa. 1 ka noa ana o kela pule kalokalo & Kriul!'Aknmalamal]una no kona mau pokll alll koa, ua olelo mai la ka elemakule kuhikuhi puuone, o Pamaikualil, e iiuliu e makaukau na yaa kau& f> a't] ke'kl. o ku halki auanel, e ao aku i ka lahul kanaka I ke koa.

Ua lawe koke ae la o KaulPa \ ka hoolnla ana i kona mau pokH, me ka holopono, olnl, o ka lahul, ua makaukau lakou ma ka hmoolele kaua ana, me ka makaukau o ka hookele ana tna kah! e hikl ai e luku aku ! kekahl uoao. Ua hoonohonoho Iho la. o Kauli'akamalamailuna i kona mau koa, ua wae mal ola ma na Aamakualenalena wale no, mai ioko mai o ko-laua mau makaalnana, ua'huipu ma! la me na koa o Kawailoa ke'lii o Hilo. O Knpaleku me Ke'knlele, Kalaulehua. Nawailele, na kae'ae'a o ko Kawailoa mau koa, ua like ka ikaika hoohana o ko lakou aakoko. me Kauli'akamalamalluna ke oolea ma ka hooill kaua ana. Ua 01010 o Kawaikuaul! ke kahuna opio nann. Hooulu ka lahul 1 ke alo o kona alli, ia Naluaieakama, he mea kupanaha Ke iaa'u e ike nel I na alil, aole na lakou 1 hana ke kanaka. o ynakou o na pua o na mamo hooulu kanaka ka mea ku)f&na maluna o ka lahul holookoa. e ia kc akua ke uwe maf nel ! kana waiwai makahlapo o ka uhane aole e hoomaunauna la me ka hoowahawaha ana aku 1 ke Akua. Kulou iho la ke poo o Ke alll kahuna hooulu lahu! hooulualii, hooulu » na 7nea a pau o luna o ka alna, olelo ?e la ua alll kahuna Kawaihawaiikuaul?. e kuu lani e kuu alil. kuu haku mai na kupuna ma! o kakou a hlk! mal 1 na makua e moe mai ne! ! na illna.

E kuu haku. e kuu alil. ela w«iu o ManamanankeakawaikuauU. ela w&u I ko alo. aloha wale na makaainana me na'lli ka mea I luhi ole I ke kanaka. ke ike nei wau a ia na'lii kahuna la o Kohala ua pau mal la I ka pepehlia e lAniamanu, aia na keiki la ke au la 1 ke kaK o Alenulhaha, o na makua kanuna eono kaau, aono kanaha ia. (ia kakqu, haneli kanaono) 1 pau I ka iuku la.

Ke hul tn<? ka alna. o Koha» Koham&ukea mau kahuna ua pau lakou i ka! :x?pchl ta. aloha Ino lakou e kuu haku, na aina ia I kuc I ka hana a ko lakou ao!e makemake o na kahuua i-epeh» vrale I ke kanaka. o huhu o Kane me Kanaloa, wahi a lakou, «m ia ><utnu. pau na kahun* I ka pepehUa tne kllokHo kuhikuhl puuone. kakaolelo.

Ke olelo nei wau la oe e kuu al'! Naiuaieaakamau * noho ae owau ki> hele * kaua aku I ka hoopal ma!u*a o na Jii wale no. Hookuu na roahnalran» oia mau aiii. I ka pepehl ho6m«fno!n«Vti ma o ko lakou maU haku aIU kahuna hoojlU U*hUl.

O ka'u hoi, me he makua, un ar>ean« l&ua e lele pol pu mat me he P«» aia ke Pol I ka Moa, mahma o Hit > im ī*unm ua makau loa Ukow me ks.a ikaik i mo ka manao ole e!a ke ahl me ka momoku ke hele kapalUiu uku ln.

He olapa ana no ka u\T<tj oil' mal *na o anlanl mal loko fjial »> km* makuahine alil o Kulanakalall hewa pokole mahope tho ku! lua ana ka pohaku hokiil. nel keolai. pukm laela* mai hi no hoi o Nanailaniakama, a iua aiil t ka wa hookahl. H{no aku Va ka lahul aIH. lilo i;\ Ia« kou ka hanal ke kalkuahlne umi kumam&kahi o Naluaieakama , fifte Makaliikauklli. uml kumamalwa a liua kelk! » Katr a)ha walikuauli. um « laua kela m« Kulanakalaiil. eh s k-J lan koa lala o Kekalmalino ke'iil nul ma? īuna oia mau puall ehn. (A o!H hou aku.)