Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 27, 6 July 1900 — Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii. [ARTICLE]

Ka Mookuauhau ELUA O Hawaii.

! iiahiai ka ai. iawala ka i"a, hanai a-? I ka v,-,-*ha o i <-ta kakou e p»>n--» ;ti l..'i kakou rr.au m.*tīr j > h'"»re a ku. a kau nki: I ka lakou. aoie oleio ia I ka pololl ka opu o ka wahine ir.e r.a keikl, līlo ka wahine ia hai. I Olelo a e ia na'lii me na mea apau, i ka naauao o Naiuhoohoku, i ke a'o pono 1 ea mea &[ au, olelo kekahi poe. 0 ka makua ia e a'o a na i kana mau kelkl, e hoolohe la ka leo alii, he ieo lo ia. e a'o ia mai Ia e ko kakou aiii, e apo mai kakou a paa ia leo. ] Olelo ae la o Kapaleku ke Kahuna kilokilo I na'lii me na mea apau. ua aponoia ka leo I poha mai la ma ko kakou mau pepeiao, e hooko ia na hopuna leo a kakou i lohe aku la, ua ike ka-1 kou, 1 kekahl poe o kakou, ua Ilio ka ! wahine I ke kanaka mahiai, ke kanaka lawaia e noho mai nei no. Ke kakoo aku nei wau ke kllokilo, o Kapaleku ko'u Inoa, ua lilo aku ka'u wahlne i ke kanaka mahial, ua hoapono wau i k& ieo alii, ua ko ka wanana mal a Naluhoohoku l ko kakou alo, e apo aku kakou ia leo a malama mai. He mau makahiki lolhl ipa hope mai, ua hanau mai !a ke alil wahine o Kahilanlalii i ka laua keiki hope o Naluhoomana ka umikumamaono o ka laua kamalki, me ka hoike mai no o ke Akua i na hoailona ouli lanl, oia ke Akua mea i makemake ai. i Oill mal la nohol ka Kekaohiianl hapuu alii o I.'luakamaaiii kona inoa o ka ; umikumamawaiu o ka laua mau !»*eiki, ua lilo aku la kela mau alii opio elua ia Kelilakamaiamallalo ka hanai o Naluhoomana me Uluakamaalii., Ua lilo ae ia ka hanal o na'lii opio elua i ka lahui a lii ka hanai ana. ame ka malama ana a nui, aole no he nana a na Makua, a Keiiiakamamallalo me Naluhoohoku. oiai o laua mau ohana no ia. ua maikai ka hanai ihi kapu ana a na'lii, i loaa aku ka makua o ia mau mmo ku. Ua olelo ia e na'lii kahuna me ka lahul a 111, he ol -keia mau alii opio, a na al!I oluolu I na Makaalnaha, ma ko laua ano ouli, ua oleio ae ke kaula kuhikuhi nana ouli o Naluhoohua i ka laua mau keiki me Keliiakamalamailalo, he 01 ka maua mau keiki malama ohana ola na iwi o ka makua o ko makou mau la hapauea. Ua olelo a e ke alli o Keliiakamaiamailalo e kukulu ia i hale a'o no na'lii me ka lahui papa kahuna apau, hoo- ' kahi wahi e ao like al na hapuu alii. Ua hooko koke ia ka manao o k e alli e na'lii kahuna, me ka lahui alii, I mea e pono ai ka noho ana aku. ua | makaukau i ke a'o mua ia, me ke kupono, ua eieu koke na mea apau i ka leo aiii. | He wa pokole ua paa ka Hale alli e a'o ia al na lke lehulehu, o Naluhooma-

! na ine Uluakamaaluu, na haumana kiekie loa o ia hale a'o I kukulu ia ai, o na kelki mai a na lahul aiii, o ka iahui kahuna wanana hooulu lahui mai. Ua nui na'lii I manao ia ai e na makualii i makemake ai e a'o i na keiki, ua ao la o Naluhoomana me Uluakamalii ma na ike a na Makua I makemake ai. Ua ao la o Naluhoomana, ma na Ike kilokllo kuhikuhi puuone, kakaolelo, na ike oull o ka manawa, me na ike hoouiu lahul. Hooulu alil, hooulu ai , hooulu i'a, hooulu i na mea ulu o ka alna. nako'a na unu lawala, na upnu mahiai, me na mea no apau loa. A'o la o Uluakamaalil, i na ike noho aiii, ike malama ohana, ike hookele aupuni, i na rula ike aiii aku a pela aku. Pela na lahul opio alll, na'lli kahuna, malama maluhla o na'lil na kaula, na kilo, kuhlkuhi puuone, na kahuna aiii hoouiu iahul. Hapai mai nei na lahui makaainana I ke kalai waa, ke kukini, ka hole ihe, ihe laumekl, iaapalau, na mea make a pau. Kekahi poe ka lawaia, ka mahiai, hoomana a e la ke kahl la Kane I ke Akua nul, I akua mahlal, akua lawaia upena, ka poe kahi olona, I mea e pono ai ko lakou noho ana. Kekahl mau makaainana, ke kanu olona, kahi olona. kanu wauke. kunu mamakl, kanu noni, kanu kukul, kanu ohia, maile, pala'a, na mea e pono al 0 la oihana. kahole i-e, kala akua, kuku kapa. Kekahl poe. kukuiu hale halau, kaiai waa, halau kahi oiona> halau kuku kapa o na wahine, hale o mua, hale kapu ia o na Akua o Kane ame Kanaloa, no kelil Pookapuhunaikeaouli, o na kane wale no I loko o" ia hale me na keikikane. Na hale noa. Hale ai o ke kane me na keiki kane. hale al o ka wahine me na kaikamahlne, hale moe o ke kane me na keiki kane, kaikamahine, ka \irahine 1 hoae ia. moe pu ia hookahL Hale noa ia, hale pe'a o na wahine ma'i wahine. Ka hoomakaukao anai b na wahine no ka lakou oihana. Nala moena, kumu kahl, kumu lua kumu koiu kumu ha. a hiklaku I ka umi, moena makaiii, moena ae> lauloa, lau maka nul alolo iua, alokahl, « peupeu, hihikala a eae na moena o ko la ano kela ano moena. Na wahine kukun kapa, kaae o kahaloa, o kela ke kahi kapa kupana loa l ko kakou mau kupuna I hana ia me ka noeau, o kona kino he iahliahi, o k& loa ekolu Iwilei, ua likela me eiwa kapuai

0 ka !au!a, t-!ua i«riM;> a oi ua il&e? me ei ikīi kapuai, «e-īa ke kupanaha» i ko puliki mal sī ! ka Poho o k > >e Hk-:- rr,* k?>a paa ana » k*kahi p«.*po uuk-i n;a ka poho o kou ilma, i ko wa e kioU aku ai ua lena por.o ae ia o?a i kor.a nui a rooha!a ae la, oia ke ia moa 1 kapaia ae o Kaiialoa. r.o Ka hookuu ana aku, i ka ioa rr;»i ka lauis. ua nalo ia r.a!o ioa. O ka poe kuku kapa t»ia au. kf pr»u{au. :r.ancanoa kt?la kapa, a peupeu (elike me ka inoa nioena) manoanoa ioa ae ia. Moe ioia, uhi wai, waiewipu. puio'u haikea, malolo. puulena. have!e, a«kai mokiha, weoweo, r uunanahn, maiki, puuOienalena malki, Pauki Paikukui puu olena paiie pai iehua. paiula. moelolalaeokona, kapaiakai, Kiwaawaa a. he nui aku. Na loea kuku malo me na pau o ka wahsr»e. malo. kea, he malo kahunaia mai a kumuhonua mai a hiki ia Kanalu ke kahuna mahope ak uo ke kai i ka Hinaaimalama me Kahinaiii. ma!o puu l nanahu no ke Akua ia no Kane. Malo 1 o Kanaioa pa'ihau, maio o Kepookapuhunaikeaouli he ula anuenue me ka'onohi. | niuak iiiuO busu,hi vbgkqjcmfwv O ka nui maio iho. puakai. paiula. > puakai puu ek-ele keokeo uwahi, keoS keo hina, 1 kiwaa, pukohu, a-e, na pau o na wahine, hinano, maile ouli, wehlwehl, pafpaifi lonopapa. mahuna, hui puu» wawae, he nui aku na pa'u me na ma!o i koe. (Aoie i pau.)