Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 21, 25 Mei 1900 — Hookoia na Wana Oiaio. [ARTICLE]

Hookoia na Wana Oiaio.

I Unuliiia e Ben Namakaokeahi, ke ' kilokilo Hawaii, mailoko mai o na buke nana ouli o ka Manawa, oia no na l buke i huna ia e na poe nana ouli kilo- ' kilo, me na kahuna kaka olelo, kuhikuhi puuone, o ke ia na buke he 65 a ko kakou mau kupuna, mahope mai o ke kai a kahlnalii, kani ai ka Moa ma keia mau buke moolelo. i ' Kani ka Moa kuakahi ! Oo ka Moa kua iua i Ka Moa ia ia ke ao i o ka Aama iki kualenalena r He umi wale kona wawae I Uina ka pola o ka malo | Welo kihei a ke ae loa E kui ka mama i loaa o Kaohele. Eia iho ka paha a Kawelo 0 Dole ka puana. Pau e pau Pau a'u lehua i ka manu e Pau a'u lehua i ka manu Ke aina mai la e ka manu Na koki lehua a ka "Manu I ai a koe koena Koiohe ua knmalii nei Ke lehulehu mai la keone Hopu i ka papa hee i ka naiu Ka-kala e kama-lama 0 oe ke ko'i, owau ka hehl a'i Pau hana ka ai i ka mahakea Hoowa ana ka uahi i ke pili j Hana ana nag o ka uahi kaua | Kaa i ke poho | Pan pu helu ka palua E ka malama iki kuu pokii . Ei aku ke kaua ke ea mai ia Ea Kauahea ka mee u'i o Hanalei Hunue a leaua moe i ka moena Kapae ke kaua e ka hoa hanau E waiho ia'u i kou hanauna Aole hoi na kuu pilimakamaka Kuu hoahele o ka wa kamalii Hoa kui lei lehua o Waika-e-e-e 0 una kaikuaana Haku o kaua O Dole ka Haku Kiaaina O Hawaii la—e —o —Do!e. E o'u hoa liahui o ke koko oiaio a he iwi ponoi no ko kakou one oiwi o Hawaii, e ike iho oukou, e kilohi a nana pono iho i na hopuna oleio e waiho kahela ae la ma ko oukou alo naaupo, a paakikl ka naau. O Liliuokalani ka lua o na Moi Kui o beia mau pae moku, haule kona noho aiii 1893, la 15 o laauari, ua knmakena ae la na Makaainana me na ai aio alll, u pioo ae la ka lahui mai o a o e hele e imi 1 kahi e pono ai o ka ohua alii, hamama ka waba i ka uwe, hou aku, hou mai i na kahuna hoopunipuni, me na kahu akua hoonohonoho hoopunipuni, wahahee, he puahiohio ka mea e loaa mai ia lakou, auhea iho la. Ma ia Makahiki la no i haule poho ai ka noho aiii o Liliuokalani, la 20 o la Mahina ua kono ia mai wau e kekahi poe aioha alii e hoike i ka hoi o Liiiuokaiani i ka nohoalii me ka hoi ole, ua ae no wau, no ko iakou hele ana ae me ko"u kuleana e hiki ai na mea'nai ke hana ia. He ahiahi Poakolu ua la neL Ua olelo ae la wau e noho llXe n& mea apau, me ka aana pono ana i na hoike pololei a pololei oie, hoonoho ae la wau i kekahi o lakou i komile hoo-

malo, o kek&hi boi 1 koaali# nftfiA l t e ku ai ka pola o ka. Malo o Uk». \ Olelo ae la *au i ke anAina, e au&ea oukou e na makaainaoa o ke a!ii, ke wanana aku nei wau 'mua o oukou, ka ka mea nana i hapai ae nei keia oihana \ moe lolii ia i na makablki iolhi, i a oukou hoasa ia. Ke wanana nei wau ma ko oukou mau alo ponoi. I hoomaopopo maoii iho oukou i ka €laio o ka Wanana he mea: nui is. maanei ko kakoa pono ame ka pono o3e i lobe oukou, nana pono mai i na kuhikuhi o ka wanana. I hume au i ke ia Maio o Liioa, ehtku iwiiei ka loa ku auanei ka po!& o ka malo a ku i kuu akau, hoi ka nohoaiii o Liliuokalani, i ku ma ka hema, he mea paakiki ka noho alii, a ole aiii e hoi hou ae ma la wahi. I ku ma ke kua ua Hlo ioa, i ma ke alo ka pola o ka malo, no na lii ka hfiwa T o keia papa alii na ka haole no e koho ia lii na ka haoie no e kioia ae pau loa ia papa aiii. lla noho malie iho ia ke anaina kanaka, ua ku ae la wau iluna, hemo ke kaua, huna ia na pola elua o ka Malo, ua hapai mai la o Opupele i ke kahi ieo pule me ka moakaka ioa, e iohe pono ai na mea apau. i keia pule me ke anoano eehia. 0 hookuku ka maio alii 0 Humea ka Malo lani o Liloa O kuikuilua ka pohaku aiii Paapaaina ka malo iioko o Ikuwa Kunewa ka lanl, Hume ka Malo Haweie puniia i ka maiama Lele hou ka malo i ka piko Hoopaa ae ku i ka akau Hoike akea ka hailona malo Kupono ka maio i ka hema alo Ku pio me he anuenue ia Owaowa ka waha o ka uwila Oiii lel ka pola o ka malo Noku na lono no Makalii 0 na maio hoi ke hailona e Ua ike, ua ikeia ka malo Amama. Noa noa noa loa I ka hoomaka ana e pule, nume ia ka malo, hoomaka wau e kaa i ka malo ekolu puni elua hou paa ia ka piko o ka Maio, i ka noa ana, hoopaa ia ka malo ma ka hema, i ka ike ana mai o na mea apau i ka paa ana o ka pola o ka maio ma kuu hema. Ua kulou like iho la ke poo o na mea apau i lalo, me ka mea nana i hume ka malo, ua kaumaha like iho la no ka wa pokole, a oielo aku ia wau i ka ohana apau loa, ua ike mai ia oukou i na hoiek aouli o ka manawa, he mea paakiki loa ka noho alii. Oielo mai la kekahi o lakou, aoie loa uo e hoi hou ana o Liliuokalani maluna o kona noho alii, hoole loa aku no wau, aole alii e hoi hou maluna o Hawaii nei, pau pau loa. Noiaiia, e na makaainana, ua hookoia keia wanana. Na oukou. ka imi ana a me ka noonoo maikai a oukou e wae pono iho ai, no ka pono ame komaikai o ka kakou inau mamo, a ole ka lauwili hou iho, a like me ke ia mau makahiki ehiku, o ka walu keia o ka makahiki, nui ka iiana ia oukou, ua hooko ia ka wanana oiaio. BEN. NAMAKAOKEAHI, Ke Kilokilo Hawaii Wanana Pololei.