Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 5, 2 Pepeluali 1900 — KE AHULAU BUBONIKA MA BOMABE, INIA. [ARTICLE]

KE AHULAU BUBONIKA MA BOMABE, INIA.

I ka hoomaopopo ana i ka nui o na make i ka mai "Bubonika" (Fiva Eleele) ma Inia, ma kahi i kapaia o Bomabe iloko o ka hapa hope o ka makahiki i hala, aole i kana mai ka weliweli. A oia kulana weliweli loa o na anai ana a keia mai ahulau, aole loa hookahi uhane noonoo maikai ma Hawaii nei, e makemake ana, e hoea mai. ia mau anai ana ma keia Pae Aina. Ma keia kalana aina o Inia i oleloia ae la, ua hoike ae ke kanikela Amerika e noho ana ma ia wahi, iloko o hookahi pule wale no, e pau ana ma la 3 o Sepatemaba o ka makahiki i hala aku la he 4,390 poe i make, ua like ia me ka averika o 627 mkae iloko o na hora he 24, oia hoi, hookahi la. Ma ke kulanakauhale o Poona, he 100,000 ka nui o na kanaka . Aia hoi na kauhale o keia wahi maluna o kekahi kiekiena kiekie, a he wahi ia i mahalo nui ia no ka maikai o ka ea, ke ka-wawa-u ole o kona mau kaiaulu, ame na kulana maikai e ae apau he nui. 0 keia kahi noho o na koa Aupuni o Bomabe, a o kahl noho nohoi ia o ke Kiaaina i ka wa e pa ai ka ino a ka makanl "monaoon." Maloko o keia wahl kulanakauhale wale no iloko o ka pule e pau ana i ka la 2 o Sepatemaba 1899. ua hiki ka nui o ka poe

make i ka 1,086. Ma ka Poakahi, Sepatemaba 4 (1899) ua hoikeia ae he 117 na poe i loohia i ka ma'i a he 110 poe i make. 0 ka nui ona mai i ikeia ma keia kulanakauhale wale no mai kiuohi mai o ka laha ana o ua ahulau nei, a hoea mai i ka mahina o Sepatei maba, ua hiki aku i ka 23,331, a o ka nui o ia poe i make, he 17,809. Mamuli o keia hoike ae la e hiki ai ia kakou ke hoomaopopo iho i ko kakou "laki" i ka loaa ana ia kakou he mau make kakaikahi loa. oko kakou koi ana, aia a nui hewahewa ka make e ikeia aku ana e kakou mawaena o kakou iho nei, iloko o na la i hala ae, alaila, hooiaio iho kakou he mai ahulau Fiya Eleele io keia mawaena o

kakou, oia no ka uhai loloa ana o ko kakou mau kuko ana e hoomahuahua ia mai na anai ana a ia anela eleele o ka make o kakou. E oi aku ana anei ko kakou pomaikai mamuli 0 ko kakou ike ana aku*i ke ahulau a ka make elike ae la me kela a makou 1 hoike ae la no na make pa haneri o kjl la hookahi ma Inia, mamua o ko kakou ike ana iho ua lahilafii loa mai ka anai ana a ka huelo awa oia mai luku mawaena o kakou iioko o keia mau la iho la? Manao makou, he mea no kakou e hauoli ai i ka ike ana, ua hoopa lahilahi loa ia mai kakou e na umii awahia ana a keia mai; a e lilo ai £oi ia i mea hoonaauao mai ia kakou e hoomahuahua ae kakou i ka nohona maemae ma ke ano o ko kakou ola ana. Aole hoi oia wale no, aka, e pono no e paulele maoli kakou i na alakai ana a na kauka lapaau makaukau loa a lawelawe ana malalo o na kauoha aupuni ma ka wa pilikia elike me ia i hala iho la, e nee "puainawele" nei, a hoea aku i ko kakou hemo malaelae ana me ka palekana.