Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 2, 12 January 1900 — KA LAIKI AME KA PALAOA. [ARTICLE]

KA LAIKI AME KA PALAOA.

Ina he mea oiao na ouli hoike a na kahoaka e ikeia aku nei i keia wa ma ka pea hikina o Asia, alaila, aole paha e hala keia makahiki a hoea mai ka hoaoia ana o ke oolea o ke kino kanaka i hoouluia ma o ka raiki la, oia ko lapana poe, ame ke kino i hoouluia e nei me& h,e palaoa, a huita paha, oia hoi ko Rusia poe. O ke kaua ana mawaena o lapana, ame Rusia, ua hiki ke oleloia, oia no ke kaua ana a ka Haiki me ka Palaoa. E oleloia mai paha auanei, he hana hoopahenehene keia a makou no ka ai ana o ka lapana i ka raiki, a o ka Rukini hoi i ka palaoa, a ma ia ano ai iahui i hoomahui ae nei makou i ka olelo ana. 0 ka makou mea i manao ai, oia keia. Ke ole makou e kuhihewa, a hoea mai i keia la, aole i nooaooia e na lahui kaua o ka honua nei, mai kahiko mai hea mai i keia au e nee nei, ke kulana al kupono no ke kanaka ma ke kahua kaua. 0 ka mea i maa, a i keia mawaena o na lahui kaua apu, oia ka lawe ana ae o kela ame keia lahui i kaua ai i maa ai kona opu iho. Ma ka wa i kaua ai na Karistiano me na Mahomeda, ma na kaua i kapaia he Kerusade, he hua waina maloo ka ai a na a he palaoa nohoi ka na Karif-Uano. He mea oiaio, ma ka nunui a puipu o na kino, me ka piha i k& ikaika, ua kaa ka lanakila oia mahele ma ka aoao o na Karistiano, aka, ma ka mama, ka eleu, ke aho ioa, ka mama o kahi kieke ai, ame ke oolea paakiki o ke kino, ua kaa ia mea ma ka aoao o na Mahome4a. Nolaiia, aa hiki no ke kapaia kela kaua ana, na kaua o ka Huihui Waina ame Huihui Palaoa. Ke Karistlano e al ana i ka palaoa me ka Mahomeda e ai ana i ka hua waiaa maloo. Ma ke kana ana a na alii o Hawaii nei 1 kela mau au i kaa hope aku, he kaua laa-kalo ia, oiai e paio ana ke kan&ka ai luau me ke kanaka ai luau,

a ma. kekahi ole!o an&, e paio ar.a ka poi i ka poi, a o ka iuau hoi me ka lu~ au, noialia, he kaua lau kalo ia. l"a kupooo keia kuiana ai bcs ko ke kanaka Hawaii aao oīa wa, He poi ko Hawaii a he. poi ko Maui, a pai» ko Hawaii poi me ka Maui poi, ko Hawaii luau me ko Maui loaa. He poi nohoi ko Oahu nei a he poi ko 3laui a palo o Kahekih ai poi o M«ai me Kihahana ai pol o Oaha eei. & laoakiia ko Maul poi. Aka, e hoomanaola oka mana luau i hanaia ai ia Kamehameha 1., ma Halawa, Kohala Hawai, oia ka luau, a o ka ai laukaio l puni ai o Hawaii nei. Aka. aole paha i puni ka aina ia Kamehameha L r no kona ai ana ikn luau? Peia paha; hookahi nae mm maopopo. oia keia, 0 ka Kamehameb& ai ia a hiki I kona nui ana. He kanaka ia I hoouluia kona kino m&muli o ka lau o na mea ulu ame ka hua o ka uala. Na keia kino laukalo i hoopaa mua ia iloko o ua Liona nei o ka Pakipika, i hoolilo iaia ma ke kulana kupono e kapaia he "Emepera no Ko Hawaii Pae Aina." Kaua o lapana ai raiki ame Klna ai raiki, eiike me ke kaua ana o Hawaii ai poi ia Mauai ai poi, ua maopopo loa ka holo like ana o na kulana ikaika o na kino i loaa i kela ame keia lahui ai raiki, a i oi wale no o lapana mamuli o ka holomua ioa o kona poe kanaka ma ka lawelawe ana i na mea kaua. Nolaila. ina e kaua ana o Kukini ame lapana, e hoao ia ana ka ikaika hoopaa ola kino iioko o ka lapana me ka ! ikaika oia kino iloko o ke kanaka Hukini. | I keia ame keia ku ana mai ona mokuahi hall leta mai lapana mai no Honolulu nei, a hala ioa aku la i Kaieponi, e hoea mau mai ana na lono no ka ulu ana he kaua mawaena o Rusia ame lapana. | Ua hoomaka mai keia paonioni mawaena o keia niau Aupuni, mai ka malama mai o Aperila, 1894, ka wa a Rusia i kaili aku ai mai a lapana aku, mamuli hoi o ke kokua ana a Geremania ame Farani, i na wahi makamae loa o na waiwai pio i loaa ai ia lapana 1 mamuli o kona kaua ana me Kina. Iloko o keia mau makahiki i haia ae i hoomakaukau like ai keia mau aupuni ia laua iho no keia kaua, a ke wanana mai nei ka poe wanana kaua, e hooukaia ana keia kaua ma keia kau kupulau ae. Ke hoea io mai keia kaua, | e hoopahaohaoia ana paha ka Bea noho anu o Rukini i ka pumehana o na kukuna o ka La o lapana; a e ku ana ia ma ke kulana pahaohao loa elike me Enelani e pahaoho nei i na hana a na Bua ma Transvaal. ! Aia Iloko ponoi o lapana he 43,000,000 kaiiaka plha hehena ke hoea mai nei mea he kana, a he pualikoa makaukau hoi kona ma na kulana kaua apauu o keia au naauao, a he 160 hoi ka nui o kona mau mokukaua, he kulana keia e loaa ai ia lapana ka hiki ana e ku aku he alo no ahe aio me Rusia, Aia ko Rusia ikaika ma kahi he 6,000 mile mai ke kahua e hooukaia ai ke kaua mawaena ona ame lapana. •