Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 50, 15 December 1899 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

@ XXXVIII. ---HELU 50.    Honolulu. Pualima. Dekev@BA. 15. 1899.   Na Helu APA@ 2785.

KA MAI LELE BUBONIKA!

KA WELI O ASIA EIA I HAWAII

PAIO KE AUPUNI ME UA KUPUEU NEI

Hookaawaleia he $25 000 no na Lilo o keia Hakoko.

HOEA NA KOA AUPUNI MA KE KAHUA POINO.     

Ka Halawai a ka Papa Ola me na Kauka o Honolulu

Ke Ano o kei @ Mai' Weliweli

Kela amekola Lono

            Ma ka Poalua nei, Dekemaba 12, i @pioola ae ai na poe o loko nei o ke @lanakauhale i ka pahola ana ae o ka @no weliweli, ua puka ae ka ma'i luku Asia i kapaia he "ahulau Bubonika" @ nui na manao koho wale i laulaha @no ke ano I hoea mai ai keia ma'i loko nei o ke kulanakauhale.  Manao kekahi poe, ua hoea mai ia ia nei, mamuli o kona laweia ana mai ia nei e na @moku mai Asia mai.  Manao hoi kekahi poe, ua bekan mai ia I uka nei o @ aina mamuli o ka lele ana mai o ekahi mau lole mai luna mai o ka mo@ i loohia ia e ua ma'i la, oiai ia e @ana ma ke awa ae nei.  O ka kekahi @ hoi, uo kokolo hele mai na anoano @ma'i la, maloko o na ukana a na @ame na Iapana, mai Kina a mai pana mai hoi.

            Me he mea la, o ka manao hope i @keia ae la, ola ka manao i hoomao@poia, oia ke kumu maopopo io o ka wa ana mai o au ma'i la ia nei.

            @ oleloia hoi, ua ike mua ie keia @ma ka la 10 o Novemaba aku nei,

2 hookahi mahina a ol i kaa hope @ nei, a o Dr. Herbert ka mea mua @nana i ike.  Eia nae he-wahi ma'i @hilahi wale no ia i ikeia ai, a mamuli @ o kekahi kumu kupono, ua kaohiia @ hoolaulahaia ana ae o ia mea malo@ nei o ke kulanakauhale. 

            O ka auwaha mua loa nana i hookahe @ i ka lono weliwelie hooia ana, eia @ ma'i Ahulau Asia ne iloko nei o ke @ulanakauhale, oiara make hikiwawe ana o kekahi Pake maloko o ka hale@uai o Wing Wo Tai, ma Alanui Nuu@nu, makai iho o ka hale inu rama, ma@ kihi o Waikiki, @aoao makai o na @anui Nuuanu ame Moi.  Ma ka wa e @aiho ana au Pake la i ka ma'i, ua @oha aku la ke Kauka Pake nana ia @lawelawe lapaau ana ia Dr. Herbert 3 @ mai ia e nana.  I ka iki ana o Dr. Herbert i au Pake ma'i e nana.  I ka ike ana o Dr. Herbert i au Pake ma'i nei, ua hoopuka koke ae ia, ua loaa kela Pake i ka ma'i Ahulau Bubonika. 

            O ka inoa o keia Pake, ola o You @ong, he 22 ka nui o kona mau makaki.  Make oia ma ka hora 5 o ke ahi@ Poalua nei.  A ua pubiia hoi kona @ i ke ahi ma "Mauliola Ailana,"ke @ hoomalu ma'i.  A ua paa hoi ka @kuai o Wing Wo Tai i ka hooma@.

            O ka helu elua hoi o na ma'i i ikeia @ alanui Maunakea no ia, e koko@ana i ke alanui Pauahi.  A ua paa @ahi i ka hoomalula.

            @ ikeia mahop mai, he ekolu poe @ hou; a o ko lakou mau wahi apau @ aku ai e waiho ana i ka ma'i, a @ ai hoi, ua paa i ka hoomaluia; @ hoea aku la ka nui i ka elima.  He @ Pake, a hookahi Gilibati.

            @ na inoa o keia poe hope he eha, @ kaia: Ching Wy How, he 45 paha @ nui o kona mau makahiki.  Aia kona wahi noho mahope aku o ka hale @ moe o Ahi (Pake) heiu 89 alanui P@.  Make: oia ma ka hora 9 o ka po Poakahi.  Puhliia kona kino i ke ahi hoomaemae aupuni ma ka po Poalua ne.i.  O ka helu ekolu, oia o Yuk Hoy (Pake), he 40 paha ka nui o kona mau makahiki.  Noho ma ka helu 413 alanui Nuuanu.  Make hort 11:30 po Poakahi.  Puhiia i ke ahi ma ka po Poalua nei.  Tam Kwock Yee (Pake, he 44 ka nui o konamau makahiki.  Noho ma alanui Maunakea.  Makemaka po Poalua nei.  Oka mea hope, oia keGilibati, nonakainoa o Nakauaila, he 27 on a mau makahiki.  Noho ma alanui Moiwahine, kokoe i alanui Millilani, mahope aku o ka Hale KeakaOpara.  Make hora2 o kaauwina la Poalua nei.

HALAWAI KA PAPAOLA

            Ma ke awakea ponoi o ka Poalua nei i halawai ai ka Papa Ola, maloko o Aliiolani Hale, no ka noonoo ana i ka hana pono e hana ai, no ke kinai anai ka ma'i..  oiai kona hoomaka mua ana mai.

            O Loio Kuhina Cooper, a Peresidenanohoi o ka Papa Ola, ka lunahoomal ma ka noho.  Ua akoakoa ae ma ia wa na hoa o ka Papa ame na kauka koikoi o Honolulu nei.  Malaila pu aku nohoi o Presesidena Dole ame Konela Jones o ka Regimana KoaEkahi o Hawaii.

            Mahope iho o ka noonoo ana o na hoa o kaPapa ma keia halawai, ua hoooholoia e lawelawe koke ka Papa Ola I na hana e kinai ia ai ka laulaha akea loa anaae o ka ma'i ma o a maanei o ke kulanakauhale.  Ua hooholo pu ia hoi, e hoounaia ona poe luna nana iloko o kela ame keia hale iloko o ka apana i paa i ka hoomalu ia.

NA IOLE NA HOIKE NO KEIA MA'I

            Ua hoakaka ae o Dr. Herbert imua o ka Papa, i kona manao no ke kumu i hoea mai ai keia ma'i ma Honolulu nei:

            "He lehulehu no na kumu i manaoia ai, oia na auwaha i hoea mai ai keia ma'i ia nei.  Oiai nae, aole i ikeia keia ma'i ma kahi hoomalu ma'i, nolaila, aia paha kahi i hoopunana ai keia ma'i iloko o na auwaha lawe mea ino, iloko paha o ka a-i, a i ole ia, ua hoea mai keia ma'i i uka nei o ka aina ma o na iole la i pae mai i uka nei mai luna mai o na moku.  O ka eliia ana iho nei paha o na auwaha eli kekahi kumu o ka ulu ana mai o keia ma'i.

            "Ua ikeia ka nui o ka make o na iole ma alanui Moi, ma kekahi halekuai Pake, a kokoke ana i ka Makeke Metropolitan, a ua ikeaia nohoi kekahi make i hoohuoiia maloko o ia halekuai.  Ua ikeia nohoi ka make ano e ana o na iole he nui me ka maopopo ole oke kumu, a puhee aku na iole mai kahi i ikeia ai nei make ano e ana oia ano holoholona."

            Ua hooholoia hoi, e lawelawe koke ia kahi puhi hoomaemae.  Ua hoike mai o Peresidena Cooper a hoopuka ana oia i kauoha aupuni e kahea ana i na poe kokua kuikawa, ma ke ano luna nana hale, a pela hoi me na kokua a na Kauka.

KA AHA KUKA OKEAUPUNI.

            Ma ka hora 3 or ka auwina la, ua akoakoa ae la ka Aha Kuka o ke Aupuni mamuli o ke kah@a ana a ka Peresidena.  Ma ia halawai ana, au akoakoa ae na hoa o ka Aha Kuhina; Alex Young, H.E. Cooper, T.F. Lansingame E.A. Mott-Smith, Na Hoa Kuka: John Ena, A. V. Gear, A.G.M. Robertson, P.C. Jones, Mark Robinson, C. Bolte, M.A. Gonsalves, Paul Isenberg, J. A. Keenedy, John Nott, J. L. Kaulukou ame W. C. Achi.

            I ka noho ana o keia @@ a mahope iho o ke kukakuka ana @ na hea no ka mea e pili ana i ke Ahulau, na hooholoia e hookaawaleia mailoko mai o ka waihona dala o ke Aupunt, @ $25,000 no na lilo o ke kinai ana i ka "mai Ahulau Bubonika."

            Iloko o keia akoakoa ame i hoike mai ai ka Loio Kuhina Cooper, ma o ka ninau la a P. C. Jones no ka mea e @@@ i ka make ana o ekolu kanaka Hawaii maoli o luna o ka mokuahi Kalaudina, aole ia poe i make no keia ma'i ahulau.

NA WAHi O KE KULANAKAUHALE NEI I PAA I KA HOOMALUIA

            O ka apana o loko nei o ke kulanakauhale i paa malalo o ka hoomaluia ana e ka mana o ka Papa Ola, o ka laina e hoomaka ana ma ka aoao mauka o alanui Moiwahine, kahi hoi e okiia ana e ke alanui Nuuanu, a holo mai ia wahi mai, ma ke alanui Nuuana, (aoao Waikiki paha -- L.H.) a hoea i alanui Kukui, alaila huli ae a holo aku i lalo,a hoea i alanui Muliwai (oia hoi ke kahawai o Makaaho -- L.H.)  a hoea i alanui Marin, a hoea hou i ke alanui Nuuanu.

            Ua maheleheleia keia apasa holookoa iloko o na mahele he 15, a ua hoonohoia hoi i hookhi Luna Nana ma kela ame keia mahale.

            Mahela 1 --O kela wahi apau maloko iho o na alanui Beritania, Maunakea, Pauahi ame Muliwai.  Malalo o Dr. J. S. B. Prayy.

            Mahele 2 --O kela whi apau maloko mai o na alanui Pauahi, Maunakea, Hotele  me Muliwai.  Malalo o Geo. R. Carter.       

            Mahele 4 - O kela wahi apau maloko mai o na alanui Moi, Kekaulike, Moiwahine ame Muliwai.  Malalo o D. L. Conkling.

            Mahele 5 - O kela wahi apau maloko mai o na alanui Maunakea, Kekaulike, Moiwahine ame Moi.  Malalo o A.F. Gilfillan.

            Mahele 6 - O kela wahi apau maloko mai o na alanui Hotele, Maunakea, Moi ame Kekaulike.  Malalo o J.R. Galt.

            Mahele 8 - O kela wahi apau maloko mai o na lalnui Hotele, Kamika, Pauahi ame Maunakea.  Malalo o Geo. C. Porter.

            Mahele 9 - O kela wahi apau maloko o na alanui Beritania, Kamika.  Pauahi ame Maunakea.  Malalo o Geo. C. Porter.

            Mahele 10 - O keal wahi apau maloko mai o na alanui Beritania, Nuuanu, Pauahi ame Kimka.  Malalo o Dr Mr. M.E. Grossman.

            Mahele 11- O kela wahi apau malo @Kanika.  Mahalo o H.C.Austin.

            Mahele13- O kela wahi apau maloko mai o na glan, Kanika.  Malalo o H. C. Austin.

            Mahele 15- O kela wahi apau maloko mai o na alanui Kukui, Nuuanu, Beritania ame Muliwai.  Malalo o A.W. Carter.

KE ANO O KEIA MA'I

            O kahi i laha laula ai o keia ma'i.  aia no ia ma na aina o Asia.  A ma ko makou hel o ka la 4 o ka mahina aku nei o Augate (1899) i hoopuka aku ai makou ma ko makou aoao 4 i kekahi mau mea e pili ana i keia ma'i.  A no ka pomaikai hoi o ko makou poe heluhelu i kela wa. ke hoopuka hou aku nei makou i ua manao ia: a e pono e heluheluia me ka noonoo ame ke akahele:

            Ua oleloia, o ka hoomaka ana mai o keia ma'i, oia no ka loaa ana i na ma'i @va. alaila  puka mai na anoano puupuu ma'i i kapaia he bubona ma na i'o paahapa palupalu na lakou e hookaawaie i na wai o loko o ke kino.  Ua puni ke kino i keia mau anoano i kekahi wa.  A i kekahi manawa, e puka mai ana no keia mau anoano bubona me ka loaa mua ole i ka fiva.  O kekahi ano o ka loaa ana, oia no ke kaumaha nipoa o ke kino no elua a ekolu paha la, alaila, hoomaka mai la ka eha ma na lala apau o ka kino, ke anu, ka opili, ame ke poniuniu, a i ka ha o ka la.  puka mai ka bubona ma na poaeae, ka puhaka, a malalo o ka auwae, maloo ke alelo, paa pu na niho i ka mea keokeo  Ina e ola kamea ma'i a ehiku la, o ka wa no la e hu ai keia mau puupuu O ka Mai Ahulau Bubonika, a Ma'i Ahulau Eleele hoi, he mai no ia no loko o ka ohana mai fiva i hiki ke lele mai ke kanaka mai aku a i ke kanaka mai ke kanaka ma'i aku a i ke kanaka hahai, a i kekahi wa e na mai-hehe hua ohia, a i kapaia hoi i kekahi wa he mai-hehe maka ole.  He elua mau ano nui o keia ma'i:  (1)  Ka Ma'i Ahulau lahilahi, a oia hoi ka ma'i i ikeia ai na ouli hoike mua o ka ma'i e ukaliia ana o ka fiva mama.  O ka (2) hoi, oia ka Ma'i Ahulau oolea, a he ikaika na hoike ana a ka ma'i ma keia kulana.  Ma ke ano lahilahi a mama o ka ma'i, e ikeia ana ka pehu ana ae o na opuupuu a anoano hookahe hou o loko o ke kino, o ka oi aku nae, o na kapakapa, i kapaia i kekahi wa, o na hena, ame ka poaeae.  I kekahi wa hoi, ma ka a-i, ame kekahi mau wahi e ae, a e kua-maihehe maoli ana keia mau puupuui kekahi wa.  Ehoea mai ana no ka fiva maluna o ke kino.  O ka ikaika o ka pii ana o ka fiva, aole no he ikaika loa.  He kakaikahi na wa e ikeia ai ka ikaika o ka fiva.  Ua hoea, no nae i na degere he 104 i kekahi wa.  O ka manawa e hookapuhi ai keia mai iloko o ke kanaka mai ka umi a ka iwakalua la.  I kekahi wa nohoi, he ewalu pule.  Ma ka hapanui o ka manawa, aole no e ike nui ia ana ka pilikia o ke ola a e hiki ana no i kekanaka ke hile i o a ia nei elike me ka mea mau.  He kakaikahi loa nohoi ka loohia ana i ka make, a, aole nohoi he kulana lele o ka ma'i i kefa wa.

 

NA OULI O KA MA'I IKAIKA

            O na ouli mua e ikeia ana, oil no ka ko mai o Pauahi.  Nuuanu.  Hotele amelia mai o ka ili, me ke anu, a hui mai na lima ame na wawae, a e haalulu ana nohoi ke kino.  Ano e mai ka noonoo o kamea i ma'i.  E hou waie ana no oia ma o a mannei, me ka lele ana o ka hauli maka'u a hopohopo iluko ona  a he ano paakiki a pohihihi kona pane mai i na haina no na mea e ninaula aku ana iaia.  E loaa ana ia i ka ona ame ke poniunia, elike me ka kauka ona rama e hikaka ana.  He nalulu ikaika ke loaa ana ma kona poo, e o@@o ikaika ma ka houpo.   I'laula na maka, a ano heilepo nohoi.  Pehu ke alelo, maloo a nakaka.  @@, kekabi wa he eleele a he keokeo nohoi i kekahi wa.  I kekahi wa e loaa e ana ka mea mai i ka malule holookoa ana o kona noo@oo apau, mamua o ka hooomaka ana mai o ka fiva.  Ma kekahi mau mai hoi o keia ano, e hoea e mai ana ka luai ana i ka wai awahia mai loko aku o ka opu, me he awahia ia no keau awaawa.  O ka fiva hoi e komo mai ana iloko o ke kanaka, e hala ana paha na hora he iwakalua-kumamaha, a he kanakolu nohoi hora a oi aku i kekahi wa.  O ka ikaika o ka pii ana o ka fiva, e hiki ana i kekahi wa i ka 104 degere, a hoea nohoi i ka 107.  Ma ka hapa nui nae o na ma'i ikaika loa a ku nohoi i ka make, aole no e ikeia ana ka fiva, a i ole, he wahi fiva unku loa ke ikeia ana.  Ma ka hapa nui o ka manawa, he paa ka lepo: aka, i kekahi wa, he hi; a mawaho ae hoi o keia mau ouli, he mau ouli a ae no kekahi i pili no i ke kulana ma'i ahulau.  Ina e ikeia he ha-hai, a he mau pehu e ae hoi, alaila, he mau mai kulana pilikia olia.  O na ma'i i nele i keia mau hoa@lona, he mau ma'i make ka hapa nui o ia ano.  Ma ke 45a50 hapa-haneri o na mai o keia ano e ikeia ana no na puu ha-hai, ma na kapakapa o ka puukole; a iloko hoi o 35 hapa-haneri o na mai o keia ano hookahi no, @ ikeia ai na pehu ma na poaeae.  I na wa he nui, e ikeia ana no keia mau pehu ma ka a-l, a ma na wahi a ae nohoi o ke kino.   E hoea e mai no kaia mau pehu maluna o ka mea ma'i, mamua o ka hoea ana mai o ka fiva; a i kekahi wa hoi, e hoea like mai ana ka pehu me ka fiva; a i kekahi mau manawa hoi, mahope iho o ka hoea ana mai o ka fiva.  E ikeia ana kekahi eha welenia loa, me he mea la e hou ia ana e kekahi pahi, ma kekahi wahi o ke kino.  Ua manaoia o ke @ahe ana o ka palahehe mailoko mai o keia mau pehu mai, he mea ia e loaa ai ka oluolu i ka mea ma'i.  O na pehu maihehe kuaphbi i oleloia ai i kekahi wa, a he mal hehe hua-ohia hoi i kekahi wa, e ikeia ana no ma ka 2 a 3 hapa-haneri o na mai o keia ano.

            O ka ikeia ana o na opikapika, a kikiko, a phohak ulaula paba maluna o ka ili o ka mea ma'i, he hoailona pilikia ia.  O ka ikeia ana o na ouli i hoike@a ae nei, o ka oi loa aku nae, o ka ouli muama ka wa e poi ana ka ma'i fiva i na kapaka he nui ma ka wa hookahi, ua lawa ia no ka hoike maopopo ana mai no ka loaa io ana i au ma'i la.  O ka loihi hoi o ka wa e paahana ai keia kulana ma'i ahulau iloko o ke kanaka, mai ka manawa mai no ia o kekahi mau hora kekaikahi a hoea i ka hookahi mahina. O ka ekolu hapa-lima o na ma'@ i ikeia, e make ana i ke kolu o ka la o ke kau ana iho okama'@.  He elimahapa-ono hoi o na mai, e make ana @a ka lima o ka la o ka hookau ana iho o ka mai.  O ka hapanui o ka poe e puka ana mawaho o ka lima o ka ia, e ola ana ia poe.  Ma na ma'i pilikia ole hoi o ke ola, ola na mai me na pehu a mai-hehe e hu ana, a e kahe ana hoi.=, ka palahehe, e nee ana ia ano ma'i mai ke elua a hoea i ka ekolu pule, a hookahi no mahina i kekahi wa.  O ke ano o ka lepo o ka aina, aole ia he mea nui.

                        _____________________________________________

            Ma ke kekahiaka Poakolu nei i kohola ai o Hon. Cecil Brown i h@a no ka Papa Kalepa o Honolulu nei.

                        ____________________

            Kuhihewa kekahi poe ma ka Poalua nei i ka oleloia, ua puka ka mai "Bubo-Nika," e hooheneheneia ana@a i ka puali koa nika i ku mai nei.  Eia ka auanei he mai nei.  Eia ka auanei he mai Bubonika io no.

                        ___________________

            Ma ka Poakolu nei i nec mai ai na loio Achi ame Johnson, a@e ka Hui Kuai Aina Hawaii, mai ko lakou keena wai ma ka aoao mauka o Alanui Moi, huli ma Ewa aku o ke Alanui Nuuanu, a maloko o kekahi keena o ka hale-pohaku e nohoia nei e na Loio Humphreys ame Dickey, kibi o na alanui Betela ame.  Moi.

 

NU HOUONA AINAE

            Ladana, Dek. @ - E hoike ana ke kahi lono kuikawa mai Modder River mai, ma ka Poaha, Novemaba 30, penei:  Aia na Bua maluna o kekahi kaulapa pali aneane 6 mile mai keia wahi aku, a he kulana ikaika loa ko lakou L keia la i halawai aku ai na koa kaua lio (Lancers) me lakou.

            ladana, Dek. 5 - I'a manaoloa ke kahi poe ike alakai kaua, o ke kulana hana a na Bua e hana mai nei ia Kenerala Methuen, oia ka hoonawaliwali ana i kona kulanaa lilo i mes palu palu loa mamua o kona hoea ana ak@@: Kimberley.  Amalia, mamuli o kona nawaliwali an@, e hiki ole ai laia ke @@@@@ a hoea i Bluemfontein, a @ ole ia, i Pretoria.  A o kona mau koa kokua hoi e nei aku ana mahope.  @ pau ana lakou i ke oki pu ia @ @@ Bua.  Ua oleloia ae nohoi, va hiki loa i ua Bua o ke Aupuni Kuokoa ke akeakea mai me ka holo lea i na nee mua ana aku a na Generela French ame Gatacre, oi ai hoi ke koena aku o na kanaka Buaoia hoi ka poe me ka hikina - e keakea mal ana ia Kene@@ala Buller, a ma @@ ano, e loaa ai he nawaliwali nui la Kenerala White ma Ladysmith.

            Ke oleioia nei i keia wa, he 500 po@ Bua wale no i lele kaua mai ia Kenerala Haku Metheun ma Gras Pan, a o ka puali Bua i hoauheeia ai e ia ma Belmount, na kuemi hope aku la i ka Orange Free State, a o ka pualikoa Bua i halawai aku ai oia ma ka Muliwai Modder, he poe koa hou loa lakou mai Transvaal mai.  O ke kulana hoen@e aua a na Bua, he kimu hoopahaohao nui loa ia i na poo Aupuni Beritania.

            Ua ovili holeokoaia na karak@ Pelekane, mai na'lii mai a hoea i na ma kaai-ana hoko o @e pahaohao ame @@ kaumaha no na lono weilweli i @@@@ mai no ke kaua.

NUI KA POINO O NA BUA

LADANA< DEKEMBA 5.  Ua loaa mai la i ke Keena Kaua i keia ia h@lono mai a Kenerala Forestier-Wa@ker, i kakauia ma ka la 5 o Dekemaba:  "Ua hoike mai o Kenerala Methuen, ua loaa iaia ma ka Muliwai Modder he iwa kaluakumamakolu kino make, a mahope mai he iwakaluakumamahika poe kino make i lana ae iluna o ka wai maloko o ka muliwai.  Ua olelo mai na kanaka, ua kanuia kekahi poe kino, a ua laweia aku kekahi poe maluna o na miula i Jacobbsdal.  Ua lilo pu mai hoi ke kaa o Kenerala Albrecht.  I hanaia ai i kaa hoahu laau lapau me na lako paahana oihana kauka.  Ua ol aku k poino i loaa i k aoao o ka enemi mamua o ko kakou, a na kou hoi ka weli ia lakon i nei wa."

KA HOIKE PILI AUPUNI MA KA AOAO O NA BUA.

            LADANA, Dek. 5.  Eia iho ka @@ a na Bua no ka hoouka ka@@ ma M@ider River:

            PRETORIA, Poakolu, Nov. 29.  Ua hoike pili aupuni mai o Kenerala Delary, ua lele kaua ia mai la knoa mahele koa e kekahi pualikaua nui o na Pelekane, ma ke kakahiaka o nehinel, ma Modder River.  Ua hooukaia he kaua hahana no kekahi mau hora.  He mau kulana ikaika ko Cronje ame Delary, a ua loaa mai hoi he mau koa kokua n ka poe o ke Aupuni Kuokoa.  He umikumamahiku ka poe i make ma ko Delary aoao a hoehaia pohoi.=, a o ke keiki hiapo kekahi a au alihikaua la.  Aole i maopopo ka nui o ka poe o ke Aupuni Kuokoa i make.  Ma ka poeleele ana iho, ua kuemi hope malie aku la na Bua no ko lakou mau kulana, mahope iho o ko lakou keakea ana me ka ikaika i ko na Pelekane nee ana mai no Kimberley.

KIPOKA PAHU IA O LADY SMITH E NA BUA.

            LADANA, Deck. 4.  O ka nuhon hop@ loa mai Ladysmith mai, no ka Poaono la 25 o Novemaba, e hoike ana, aia ne ke hoomauia la ke kipoka pahu ia ana o ia wahi.  Ua ike@a hoi, ua hoouna mai la o Kenerala Schikburgher, ka alihikaua e alakai ana i na Bus, he palapala ia Kenerala White, e hoike ana iaia, he mea pono ke hooneeia aku na poe i hoehala o loko o ke kulanakauhale ma kekahi wahi ka-okoa aku, a ua hoole aku hoi o Kenerala White, a ua kipoka pahu mai @a na Bus i ka halemai.

            Ua ikeia, he oi aku ka poino o na moka @ ki@a mai e na Bua, i ko na poka i ki ia ai i na wa i hala ae.  Hebeluna o na kanaka makaainana ame @@ makai i pau i ka make, a hoehala nohoi, a ma ka la 24 o Novemaba, ua make he 11 poe koa o na pualikoa Livapulu ame Gloucester, ke pii mahuahua mai nei ka hahana o ke kipoka pahu ia ana o Ladysmith.  Ua manaoia, ala ka nui o na Bua mawaene o ka 10,000 a ka 15,000. @ He maikii ke ola o na koa Pelekane.

KULANA IKAIKA KO NA BUA MA COLENSO.

            LADANA, Dec. 5.  Ua hoolaha ae ka unpepa Times I ka lono i loaa mai ke kahua hoomoana mai Frere ma@, i kakaui1 hoomoana mai Frere ma@, i kakau ma ka Poakolu, Novemaha 25:  "He ike wale ia aku no ke kahua hoomoana o na Bua ma Colenso mai kekahi wahi aku e kokoke ana i Chieveley.  He kulana ikaika los keia, a he pohibibi ka lilo plo ana ina ma ke alo aku nei e lele kaua ia aku ai."

            LADANA, Deck. 4  Ua hoes ae kekahi kanaka mahiai i hopu piola ai e na Bua, a hookuuia la ma ka la 29 o

_______________________________

            (E nana maka aoao 5.)

           

 

=