Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 45, 10 Nowemapa 1899 — HE UWEA OLELO ANO HOU LOA. KE KAMAHAO O KEIA AU HOU. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

HE UWEA OLELO ANO HOU LOA. KE KAMAHAO O KEIA AU HOU.

| Aole paha e liuliu loa na la mai keia wa aku a hoea nmi i o kakou nei he Uwea Olelo ano nou loa o kona launa kamailio ana, mawaena o kahi kanaka ame kahi kanaka, e ku ana ma kahi | mamao mawaena o laua. ! I'kahi wa i liala koke ae nei, ua haalele iho la ia nei o Mr. F. J. Cross, kekahi o na kanaka makaukau loa ma Hawaii nei ma ka oihana uwila, a holo aku la ia no na kaiaulu o Amerika, no ka huipu ana mo Sig. Marconi, ka "luaui" o ka "uwea olelo" i kapaia "The Wireless Te!egraphy." Ma na lono liope i loaa mai nei, ua kakau palapala mai la o Mr. Cross i Hawaii nei, e hooia mai ana ua holo-. pono kana aelike me Sig. Marconi no ke kukuluia- ana o ia ano "uwea olelo" ma na Pae Moku o Hawaii nei. O ke ano nui o keia kulana waea olelo, oia ke ku ana o kekalii mau pou elua, hookahi ma KekahL wahi i makemakeia ai e loaa ana na launa olelo ana, a he hookahi nohoi pou ma kekahi wahi okoa ae i makemakeia ai na launa ana oia ano. ?lawaena o na piko o keia mau pou elua, e hooleleia ai ka holo ana o na hoolauna uwila ana, mai kekahi aoao mai a kekahi aoao. 0 ka lele ana o keia uiau launa uwila ana mai kahi pou mai a i kekahi, aole ia mamuli o ka holo ana maloko aku o

kekahi uwea i hoopaaia mai kekahi pou mai a i keknhi. Aka, aia ka lele ana o ka uwila e launa ai na weleu o na pou elua, maluna o ka nee ana o na hoaleale o ka ea o lana ana mawaena 0 ua mau pou la. Mamuli hoi o na hoonee an'a a ka ikaika uwila, e hoale aku ai ia mau ale uwila maluna o na ale o ka ea, a loaa kekahi uwila ma kahi i hooleleia aku ai ka uwila hali olelo. Eia ma ke kii e hoike pu la aku nei me keia mau.hoakaka ana, e ikeia ai keia inau hoike penei: 0 ka mokuahi ina ke kii, oia no ka mokuahi "Ponee" i hooliloia i kahua hoolele uwila olelo, no ka hoike ana i iia mea e pili ana i ka heihei ana mai nei a na moleu "Columebia" ame ke "Shamrock." A o ka pou mauka aku nei o ka aina, oia ka pou lawe a hoike olelo nohoi ma uka aku nei o ka aina. 1 ka wa e oaka nial ai ka uwila, a i ole, nee mai ia mea mai luna mai o ke kia o ka moku "Ponee" ia wa e apo aku ai ka pou ma uka aku nei o ka aina ia mea, a paa ae ia he olelo. O ke ano nae o ka unuhi ana i keia mau launa olelo ana, aia no ia ma ke kulana hoike olelo a Morse. Ua manaoia, e hiki ana no ke hoohanaia keia kulana teleganipa ma na mokupuni apau o Hawaii nei.