Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 42, 20 October 1899 — Ka Emepela me Kahi Kanaka. [ARTICLE]
Ka Emepela me Kahi Kanaka.
(Mai a J. P. Iwa mai.) I ka manawa e hoomaka iho ana ka makamua o ka halii ana o ka hau i ka ] wa hooilo, e aahu ana ka Moi Alexanedelo o Rusia i ka aahu holoholo kehau ! mamua pono o kekahi hotele i piha pono i kona mau makaainana i kekahi kakahiaka poniponi, e paina ana mamua o ko lakou hele ana i ka hana. Puka mai nei kekahi wahi kanaka o kona mau makaainana, a pane kikola mai nei: " Eoluolu oe e keia kanaka e ku mai nei e hai mai i ka'u mau mea ai i hoonuu mai nei iloko o ka hotele?" Pane aku nei ka Emepela me ka mino aka: "He puaa hame paha mawaena o na papaa baraoa." "Aole ia." "Maluna ae, he bipi paha ua palaiia, i kilihune ia iho i ka pepa me ka paakai?" "Aole ia." "He suba ka paha me ka mole o ka awapuhi?" "Aole ia." No ka loaa koke ole o na mea a keia wahi kanaka i ai ai, hoololi koke ka Moi 1 ka ninau ma na mea lele, oiai o ka 'nooilo keia e hoomaka ana ka momona o na ano manu apau. "He koloa noho kuahiwi anei?" "Aole ia." "He kolea kau ahua paha?" "Ae." Pane hou mai nei ua wahi kanaka hookaau nei: "He keonimana hanohano loa oe e ku mai nei, o oe paha ka Meia o ke kulanakauhale nei?" "Aole, maluna ae." "O oe anei ke Kiaaina o na apana aina akau?" "Aole, maluna ae." "0 oe anei ke Generala o ke kahua kaua?" "Maluna ae." "0 oe ka paha ka Emepera o Rusia nei?" "Oia!" Hoomaka kahi kanaka e holo. Pane mai ka Emepera me ke oolea: "E ku malaila, mai nee i hookahi kapuai no mua, he kanaka make oe." Me ka naau i piha i ka makau no kona hoao ana e pakike i kona Moi me na waimaka e kukuli ana iluna o ka hau. "E kuu Moi aloha, e kala mai i kau kauwa no ko'u hoohaahaa i kou hanohano?"
"Aole au e kala aku," wahi a ka Moi. lla like a like kaua, ua pane aku au i kau mau ninau apau a hiki i ka loaa ana; pela no hoi oe i ka'u a hiki i ka loaa ana. E ku iluna, e hahai mai ia'u, e lilo oe i kakauolelo no ko'u hale alii, ame kau mau kei-ki, a na kau mau olelo hookaan i pale i ka ilihune mai kou ohana aku." Ano ua lilo o Dedotehoppa i keikialii no na apana kuwaho o ke Aupuni o Rusia. Pela nohoi punahele o Makoa ia Kamehameha I. Punahele o David Malo ia Kaukeaoull, he kakauoleio kaulana, he kuhikuhi puuone naauao; ka mea i olelo "aku ia Kaukeaouli, e hookahe koko ka aina i manalo. Mamuli o ke ko ole o kana mau olelo, ke ike nei kakou i ka hopena. Unuhiia mai ka Buke Moolelo o Rusia i hoopili pu ia me ko Hawaii inau kakauolelo. Me ka mahalo i kahi moolelo hoonanea. [ Honolulu, Okatoba 18, 1899.