Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 38, 22 September 1899 — Page 5
| This text was transcribed by: | Cathy Peloso |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPE KUOKOA. SEPATEMABA 22, 1899. 5
NU HOU HAWAII
@ a makamaka i ka nana ae @ laha e puka aku nei ma ko ma@ pepa o keia la.
@ o na ohua e holo aku ana @ ka mokuahi "Mauna Loa" i @ B. F. Dillingham me L. A. @ kekahi. E holo aku ana lana e @ mahiko he nui o Maui.
@mo o William Edward Traitor @ keiki a Loio Paulo Numana @ Mrs. Numana o Honolulu nei, i ke @ Kaua Moana ma Annapolia.
Ma ka po Poakahi nei i ulele ae ai ka @ Puhi Ohe o ka pualikoa Amerika @ ma ka Hotele Hawaii, a ua @ ka hao" i ua poe keiki la.
@ma paa mare Pukiki i awaia@ makai ae nei o ke kahua hoomalu @ ma Kahakaaulana, mawaena @ poe Potugala hou i hoea mai nei @ ma ke ahiahi Poakahi nei.
Ma ka Poakahi nei i lilo ai ma ke @ he 50 mahele kuleana o ka Hui W@liko Paionia, ma ka $250 no ka ma@ hookahi. Ua like ia me $12,500. @ no he pohue a lohe mai ke ao.
Eia ke Komite Hoohiwahiwa hae @ loio hauoli o Mr. kT. McCants @ i hoi mai ai mai Kauai mai i @ pule aku nei no ka puka hou ana @ ka hihia aina ana i pale ai imua @ kau Kiure o Kauai. O ka helu @ iho la ia o kona lanakila ana.
Ua loaa mai he lono mai Kauai mai, @ @akaka ae la he kanaka Hawaii me @ Iapana ma Kekaha, ma kela Poaono @ nei, a ua kakeleia mawaena o laua @ hana hou pahi. O ka Iapana kai @haia.
He iki no kahi pua-lehua "Ka Elele Hawaii" e loaa mau mai nei ia makou, @ nae he mikomiko no na mapuna wai koo lihilihi o ua wahi pua nei ke makiki iho oe. Sweet Leilehua--Ka Elele Hawaii. Hewa ia la.
He po lealea keia ma ka hale hoike@ o ke kulanui o Sana Lui ae nei, a o ua loaa e pii mai ana no ia hana, e lilo @ ia no ka pomaikai o ka Hui Manawalea a na Lede Katolika.
Eia mai ke koena o ka palapala a na Elele Hawaii e hele la i ka loa o Amerika Huipuia. Mahalo nui ia na ho@ ana a Rev. kEzera ma keia palapala. Mai hooki i ka lawe ana i ke Kuokoa, mai, e loaa hou mai ana no ia makou keia waiwai kumukuai kiekie.
Ua lilo aku la ma ke kuai ka aina apau o George H. Williams, e kokoke la i Hilo, ia J. S. Canario, no ka huina o $11,000. He aina mahiko maikai loa eia. O ka aina keia i ikeia o Kau@.
Ke ole o hoomaialaala mai ke au o manawa, alaila, e'holo heihei aku @ na moku La Paloma ame Gladys @ Honolulu aku nei a hoa i ka Malu @ o Lele, a huli hoi hou mai i Honolulu nei. O ka la apopo paha ka wa e kikihi aku ai ua mau wahi moku nei.
Mamuli o ka holo nui paukiki ana @ ka lio o kekahi kanaka Hawaii i ka@ o kela pule aku nei, ua hihia aku @oia i kekahi uwea telepona, a kiolaia @ la ia mailuna mai o kona lio, a, @ aku la ilalo o kekahi oawa he @ kapuai mai luna aku nei. I Kauai @.
Ke uwi nei na kaula likini o ma@ waa i keia kakahiaka no ka hookui aku a hookui mai o na pena ukana o @ ano apau. Mai na aina e mai kekahi mailoko ponoi ae nei nohoi kekahi, @ me na hoonanea o ka manawa, i @ wale ia iho e na opeope hoolaha, lulu Hanalei i ka loku a ka ua. Kuokoa o Eono aoao.
Nui ka hoohalahala o na kalaiwa kaa Honolulu nei no kekahi Rula e hooponopono ana i ka lakou hana, oiai @ a lakou, malalo o keia rula, aole @ ana ia lakou ke haalele i ke kaa @ ka wa pilikia loa e hiki mai ma@ o lakou: nolaila, ke makemake @ lakkou e nonoi aku i ke Kuhina Kalaina e hoopau i ua rula la.
Mamuli o ka holomua loa o na hooia na a ka Laau Ola aKamalena no ke @, Kolera ame ka Hi, i na ma'i o @ opu, ua lilo ia i laau laulaha akea @ mawaena o ka hapa nui o na lahui @. E kuaiia ana e na poe kuai @ apau. O Benson Smith & Co., @palenaia, na agena no ko Hawaii Aina.
HOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI O KA MOKUPUNI O HAWAII..
@ malama keia Ahahui maluna @ ma ka Luakini o Pukaana, Hookena, Kona, Hema, Hawaii, ma ka hora 10 @ o ka la 17 o Sepatemaba, 1899, e @ me ia i hoopaneeia mai Waiohinu @, i noho Peresidenaia e Rev. W. M. Kalaiwaa o kela kau i hala, a o D. Mava ke Kakauoleleo
Hoomakaia na hana me ka himeni @ o ka Buke Himeni Hawaii Poepoe . Pule ia G. W. Waiau. Hoomaopopoia na @ o ka Aha.
Na Kahukula Sabati Nui: David L. Ai no na Hilo; T. S. K. Nakanelua, no Hawaii Akau; David Alawa, no Hawaii Komohana.
Na Kahukula Saabati Apana ame ne Elele: Hamakua Huiia, o F. K. Kihei ka Elele; no Kekaha o S. W. Kaumeloa ke Kahu, o C. K. Kapa ka Elele; Kailua o J. K. Kaanaana ka Elele: Kona Waena. S. Kuhia ka Elele; Kepulu, M. Moku ka Elele; Pukaana, Mr. T. K. R. Amalu ke Kahu, o J. Keala ka Elele; Kaohe, o K. M. Moses Hu ke Kahu, o P. Mia ka Elele: Milolii. o J. N. Beniamina ke Kahu, o P. Mia no ka Elele; Waiohinu, o Y. K. Kaapa ka Elele; Kapaliiuka. Kalapana. Opihikao, Puula ame Olaa, aohe mau kahu ame n Elele.
Na la mau, oia no na Kahu Ekalesia ame na lala mau o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.
Na ka Peresidena i koho i ke Komite o na Hookohu: S. W. Kekuewa, S. W. Kaumauloa ame T. S. K. Makanelua.
Hoike a ke Komite o na Hookohu: "Ua loaa mai i kou Komite na hookohu he 10. ua apono kou Komite i na hookohu 9, a koe ka hookohu o ke Kula Sabati o Kealakekua, no ka mea, aole i ike kou komite, nawai la i hookohu, a ua kue no hoi i na rula o keia Aha."
Kou Komite,
S. W. KEKUEWA,
T. S. K. NAKANELUA
S. M. KAUMULOA,
Aponoia ka hoike a ke Komite.
Na ka Peresidena i koho i na Komite mau:
1. Komite o na Hana Hou: S. W. Kekuewa, T. S. K. Nakanelua ame S. W. Kaumuloa. 2. Komite o na Palapala: C. M. Kamakawiwoole, R. M. Ua ame U. K. Kaapa. 3. Komite Pa'i: D. Alawa.
Hapaiia ka hoike a na Kahukula Sabati Nui. Na D. L. Ai, Thos, S. K. Nakanelua ame D. Alawa i ka lakou mau hoike pakahi. Hapaiia ka hoike a na Kahukula Sabati Apana. Na S. W. Kaumuloa i kana, na ke Kakauolelo i ko Haili, Kailua, Kepulu ame Pukaana; na J. M. Beniamina i kana. Hoike a ke Komite o na Hana Hou.
1. I hapa hora haipule. 2. Hoike o na Kula Sabati o na Kona nei. 3. Lulu o na Kula Sabati. r. Koho ana i ke Komite no na Hoike o na Kula Sabati i ka Aha Pae Aina. 5. Koho ana i ke Komite no keia Aha i ka Aha Pae Aina. 6.Hoike a ka Puuku okeia Aha. 7. Ka Hoahana ma ka waihona nui. 8. E loaa he kuleana i na Kahukula Sabati Apana ma na lulu iloko o na Hoike Kula Sabati. 9. Kahi e hui hou ai keia Aha.
S. W. KEKUEWA,
S. W. KAUMULOA,
T. S. K. NAKANELUA.
Aponoia ka Hoike a ke Komite.
Hapaiia ka Hoike a na Elele. Na T. K. Kihei, C. K. Kapa, J. K. Kaanaana, S. Kailipua, S. Kuhia, M. Moku, J. Keala, P. Mia ame U. K. Kaapa i ka lakoku mau hoike pakahi.
Hoolaha mai ka Peresidena o ka Aha e paina awakea ana na lala apau o keia Aha ma ka hora 1 p.m. ma ka hale o T. K. R. Amalu.
Hapaiia na Hana Hou. Kumuhana 2. Hoike o na Kula Sabati o Kona nei. "Hooholoia, i 30 minute no ke Kula Sabati hookahi. Hoomaka na Kula Sabati e komo i ka hapalua o ka hora 8 a.m. 3.Lulu o na Kula Sabati. Hooholia, e malamaia no ia hana, i ka wa pono a ke Komite e ike ai he manawa pono ia no ka lulu.
Ma ke noi a G. Waiau, e hoopanee i keia Aha a noho hou mai i ka hapalua o ka hora 2 p.m., hooholoia. Hoolaha mai o G. W. Waiau, he Kalapu Himeni ko keia po, hora 7 p.m. Pule ka Peresidena.
Hora 2:30 p.m., noho hou ka Aha, pule o J. S. Kalana. Hapaiia ke koena o na Hoike Elele.
Na B. M. Ua i kana.
Hapaiia ke koena o na Hoike Papa Helu. Na ke Kakauolelo i ko Helani.
Hapaiia ke kumuhana 4. Koho ana i ke Komite no hoike o ke Kula Sabati i ka Aha Pae Aina. Hooholoia o T. S. K. Nakanelua. 5. Koho ana i ke Komite no keia Aha i ka Aha Pae Aina. Hooholoia o D. Alawa. 6. Hoike a ka Puuku o keia Aha. Aponoia. 7. Ka "Hoahana" ame ka waihona nui. Ua pau ka kekahi mau Kula Sabati, ua koe no ka kekahi. E hoomano no Kula Sabati i ko lakou haawina no ka Waihona Nui. 8. E loaa he kuleana i na Kahukula Sabati Apana ma na lulu iloko o na Hoike Kula Sabati. Hooholo loa ia. 9. Kahi e hui hou ai keia Aha. Hooholoia ma kahi e noho ai ka Aha Hui Euanelio.
Hoike a ke Komite o na Palapala, aponoia. Ma ke noi a S. W. Kekuewa, e lilo ke Kakauolelo o keia Aha i mea haku i na olelo hoomaikai, i na kamaaina o keia Ekalesia, na hoa'loha ame na makamaka i haawi mai i na kokua aloha ana i na mea e pono ai na lala o keia Aha, a lawe mai a e heluheluia imua o ke anaina Kula Sabati o ka la 17 o Sepatemaba; hooholoia.
Noi mai o G. Waiau e heluehluia ka moolelo o keia Aha; hooholoia. Ma ke noi a G. Waiau, e hohoia na Luna Nui o keia Aha; hooholoia. Noi ia mai e S. W. Kekuewa e kapae i ka rula no ke hoho balota ana i na Luna Nui; hooholoia. Na ke Kakauolelo i kakau i hookahi balota no W. M. Kalaiwaa i Peresidena no keia Aha mai keia Kau a hiki i Malaki, 1900. Na ka Peresidena i kakau i hookahi balota no D. Alawa i Kakauolelo; na ke Kakauolelo hookahi balota no G. W. Waiau i Hope Peresidena; L. M. Mitchell ame T. K. R. Amalu i mau hoa kuku no ka Papa Hooko; C. M. Kamakawiwoole i Puuku. Noi ia mai e aponoia ka moolelo; aponoia. Na G. Waiau e hookomo i ka moolelo ma ka nupepa Kuokoa; hooholoia. Hookuuia keia Aha me ka Himenai 163 o ka Buke Himeni Poepoe Hawaii ame ka pule ana a O. H. Kulika.
DAVID ALAWA
Kakauolelo.
Kealia, kSK. Kona, Hawaii, Sept. 16, 99.
OLELO HOOMAIKAI.
O makou o na lala apau o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Hawaii, i noho a halawai ma ka Luakini o Pukaana, Kona Hema, a ma o ka makou Kakauolelo la, ke haawi aku nei na lala apau o keia Aha, i ko lakou mau hoomaikai nui ana ame ka mahalo piha i na hoahanau o ka Ekalesia o Pukaana nei, na hoa'loha ame na makamaka apau i haawi mai i ko lakou mau kokua aloha ana, i na mea e pono ai a e oluolu ai na lala o keia Aha.
A e mau auanei ka pumehana o ke aloha Karistiano me kakoku apau.
DAVID ALAWA,
Kakauolelo
Kealia, S. Kona, Hawaii, Sept 17 '99
NA ELELE HAWAII NO BOSETONA.
NEE NO KE KULANAKAUHALE O CHICAGO
Po ia ia, hoaumoe hou ma ka hotele no ka po hope loa. Ao ae Poaha, ahiahi hora 5 a oi, haalele i ke kulanakauhale o Omaha no ke kulanakauhale o Chicago ka ilina.
Moe ma ke kaaahi ia po, e alo ana i na puu, i na oawa, no uapo, a pela aku; a e like no me ke ano mau o ka ike i ke kulina, pela no keia hele ana mai. Oi hiki ka hoi ke hoomaopopo a namu maoli, "Corn! Corn! Corn!" A i ao ae ka hana, ke hookokoke aku nei makou o ke kulanakauhale, a aole no i emo pili ana makou i ka hale hoolulu kaaahi o Chicago. Hora 8 a oi o ke kakahiaka, kau ma ke kaa o ka hotele, na ke kalaiwa kaa ka hana. Maanei haalele makou ia Miss Maggie Nape no kona alahele no ke kulanakauhale o Nu Ioka.
Hiki i ka hotele i kapaia o Auditorium Annex Hotel a o kekahi keia o na hotele nani a pii loa o na mea apau. Aka, he mea liilii wale no ia pii i ko maua alakai Hanale. Aole i nui na wahi a maua i ike ma keia la, aka, ua loaa no nae he wahi holoholo pokole ana.
O ke kulanakauhale o Omaha, he helu hea la ia no Chicago nei. Nui a kiekie na hale pohoku eleele e like me na pohaku o na hale o ke Kula Kamehameha. He 21 hale ke kiekie o kekahi mau hale, a ua hiki maua iluna o kekahi o keia mau hale. He nui a lehulehu na hale kuai. Hookahi no hale kuai pau na mea apau. Hookahi nae a'u mea kupaianaha o ke kumukuai. Ma kahi mau mea kulike loa me ko kakou, ua oi akku ke emi o ko kakou mamua o ko nei mau kulanakauhale, mai Kaleponi a hiki i Chicago nei. Ma kahi no hoi ua emi maoli no. Na hua mea ai piki, pea, waina, etc., he 3 hua piki no ke 10 keneta; 1 paona waina keoeko no ke 10 kaneta. Lehulehu loa na kanaka o ke alanui o na lahui like ole mai ka paele, Falani, Pukiki, keokeo a Malaka, a o na lahui Pake me Kepani, aole wai i ike. Eia la lakou i hea. Ma ka Poaha, ua lawe aku la ko maua hoaloha. Hanale e hoomakaikai ia maua me kekahi keiki haole, kane a kana kaikamahine hanai me ka wahine mua ma na hale oihana pookela loa o keia kulanakauhale. Laweia maua ma kekahi banako nani, a he mabala ka pohaku o loko. Maanei ua hoike mai ua kanaka opio nei ia makou o kona kaikuaana: kekahi hoahui o loko. Ua hoike pu mai nohoi ua hiki loa i kekahi wa ae nei mamua ke lilo i mea ole ka paa o na pahuhao waiho dala, e lile me na banako o kakou ma Honolulu. I ka ike ia ana he mea ole ka paa, a he hana maalahi no hoi ka nalowale o ke kolohe, ua huli hou ae la na mea hana pahuhao i mau mea paahana o ke ano hou loa ia loaa ole ma na aupuni e aku o ke ao nei. Mahope o ka makou makaikai ana i na lumi waiho dala ua huli mai la makou no ka hale e hanaia ai na papa laka o ke ano hou loa.
Oiai makou malaila ua hoolaunaia aku la makou i ka ona o ka hale kuai me na hope. Ua hoike pu ia aku he makemake keia mau keonimana a kahu Ekalesia hoi mai Hawaii mai e ike i na mea ano hou o kana oihana. Ia wa ua huai pau mai la ua kanaka nei ia maua. A, o ka mua oia no ka papa hao kila e hanaia ai ka pahu hao. Wahi ana, ina e wili kekahi mea i kela papa hao me na mea paahana i loaa iaia e puka no ka apana i ka piha ana o 24 hora. Ia wa lalau aku la ua haole nei i kekahi pauku hao, a hoike mai la, "me keia wahi mea paahana e hiki no ia'u ke hou a puka keia apana iloko o 3 minute." O ka hoomaka iho la no ia o ua haole nei e ki i ka uwila, a ia hoopili ana aku no i ua pauku hao nei, me ka onou pono aku imua o ka apana hao manoanoa emoole o ka puka no ia. Malaila e ku ana kekahi pahuhao wiho dala. Komo aku la makou apau iloko, ia wa kuhikuhi mai la ua haole nei ia loko a puni o ua pahu nei, me ka hoike pu mai, ina e manao kekahi mea aihue e hou i keia pahuhao i ke kui pine a mea e ae paha, e loaa koke ana oia me ka maalahi loa. Ia wa hou aku la ua haole nei i ka maka o kana pahi pelu i ka paia hao o loko, i hakalia noa pa o ke kani mai la no ia o ka bele nui i kauia ma kekahi wahi o ka hale kuai. Ia wa hoike pu mai la, aole he mea nana e hoopau i ke kani ana o keia bele aia wale no a hiki aku ka mea nana ia pahuhao ma kahi e waiho ai ka mikini uwila a nana e hoopaa.
Ia wa, kuhikuhi mai la ia ia maua i ka pahu uwila e kau ana no iloko. Ua like no ka nui me kahi pahu uwea olelo o kakou o Honolulu. Ia ki ana aku no o ka pau ae la no ia o ke kani ana. Ua hou aku ua haole nei ma na wahi like ole o ka pahu, pela no ko maua lohe ana i ke kani o ka bele.
A mawaho ae oia, ua hoomoe pu ia he uwea a hiki i ka hale oihana makai o ke Aupuni. No ka hiki o kekahi aiue a lawelawe e hana i na hana i mea e loaa ai iaia ke dala e kani ana ka bele, a aole o ka bele wale no, aka, oka puali makai pu kekahi ma ia wa hookahi. Nolaila, e o'u mau hoa aloha o Hawaii, ke ike pu mai la kakou i ka hana a ka naauao, aole e moe ko lakou po no ka imi ana i na mea e pale aku ai i ka poino o ke dala o ka lehulehu.
Ua hoike aku wau i ko'u manao i ka mea nana i kuhikuhi mai e pono ia Honolulu e loaa ona pahu waiho dala o keia ano. Malia o kuai ko maua alakai i pahu o keia ano. No ka mea, wahi ana, aole he maluhia o na pahu ma o ke hiki kekahi o keia poe aihue akamai loa. No ka mea, ua hoike pu mai no ka haole me ka mea paahana uwila i aihue iaai na pahuhao mamua aku nei, a nolaila mai ke kumu o ka imi ia ana o keia ano hou.
Ua pau ia e hele aku kakou imua me ka hiki ole no ia'u ke hoike pau aku. no ka mea, he uuku loa ka manawa a'u e kope nei. O ka @o oia kahi wa kaawale iki, mai ka hora 10. `1, a i kekahi wa, aole hiki: aka, no ka pomaikai o ka poe heluhelu o ke "Kuokoa" ke hoike nei wau i ka mea hiki.
Ma keia hele ana no, ua ike ia na wahi lehulehu loa, a ua piiia e makou ma ka papa hoopii kekahi hale oihana, nona ke kiekie he 21 hale. I ka puka ana iluna a kau i ka aleo o luna loa, ua ike ia ke kulanakauhale mai o a o, a koe aku kahi i uhi paa ia e ka uwahi. Noka mea, he hale no me ka pukauwahi, o ka pii iho la no ia o ka pukauahi e like me ka pii ana o ka hale. nolaila, ua pouli i ka uwahi na hale i kekahi wa; aka, ua ike aku nae maua mai keia puoa aku i ka waiho ana ame ka moe ana o na alanui o ke kulanakauhale. Nana iho oe i ka loa ame ka laula. E oili mai ana na puo'a o na luakini o kela ame keia hoomana like ole, a he nani na mea a ka maka i ike aku ai. A ina hele ae oe makai pono o ke kulanakauhale, oia hoi, i ka hikina akau, e waiho kahela mai ana ka loko laula a nui palena ole o Michigan. E holo ana na moku kia kahi, kialua, a pela aku, mai kahi kulanakauhale a i kekahi; kohu moana kai akea. A ke hoomaopopo aku oe i kona loa ame ka laula he mea makahewa, aole e halawai oe me ka ike ana ikona mau palena, a o ka lihi e pili nei i Chicago oia wale no kau e hoomaopopo iho.
HAALELE I KE KILOHI ANA I KA NANI LAULA O KE KULANAKAUHALE NO KE KAHUA HOIKEIKE I KAPAIA BUFFALO BILL'S WILD WEST.--KA HIENA O KE KOMOHANA.
He hale keaka lio keia, a he kanaka haulana loa nohoi keia o kona moolelo ma ka wiwo ole. Ua komo oia iloko o na hakoko hana me na Ilikini, a ua lanakila oia a hiki i keia wa, ke hele nei oia me na Ilikini, haole, Hawaii ponoi no ka hana hoikeike. Ma keia wahi ua halawai maua me na Hawaii ponoi. No lakou na inoa o John M. Kulia, George Makalena, K. Nakea, W. Hoapili, Rebecca Nakea (w), Elica Berry (w), ame D. Kipi. No Honolulu no kahi poe o lakou nei a pau, a he maikai ko lakou malamaia ana; aka, aole o lakou poina ia Hawaii, a ua hoopuiwa loa ia lakkou i ka lohe ana he mau leo Hawaii mai ka puulu mai o na makaikai nona ka huina o 1600. Ua puka mai keia poe Hawaii maluna o na lio e paa ana kekahi o lakou ika hae Hawaii. O na wahine me na pa'u ula akala a ua aahu iho i na aahu hiena, e huikau ana hoi iloko o na hoohololio nona ka huina o 18 ano hololio o na lahui like ole. A he kahua hookahakaha keia. Nana oe i ka Ilikini a he ahiu no hoi ke ano ke nana aku. Ua hoike ia mai ke ano o ke kaua ana ma San Juan hill, a me he la oia io no na hoolala ana ma ke ano kaua. E kani ana na pu kuniahi, na pu kaupoohiwi, a pela aku. A o ka lawelawe o ke ano kaua oia ka mea i hoike ia mai a me na hana he lehulehu loa aku; a o ua Buffalo Bill nei e hoike ana i kona kaua ana a lanakila maluna o na Ilikini. I kekahi wa ua puhili na kaa hali leta, ua hoea mai na Ilikini mai ka ululaau mai, a o keia Haole ka mea nana i ulupa ia lakou me kona mau hoa hele. Ua hiki i kana pu raipala ke ki i na kinipopo aniani inou ia ka lewa oiai e holo ana ka lio a he ku i ka hiehie ka ike o nei kanaka. He 24 ka huina pau o na mea i hoikeike ia mai, a he mau mea kamahao wale no lakou a pau.
Mahope o ka pau ana o na hana ua hele aku la makou e hui pu me na Hawaii no lakou na inoa i hoike ia ae la, a ua pihoihoi loa ko lakou mau ano i ka ike ana mai a e hoomau ana no lakou i ka lakou hana a hiki i Omaha.
Lawa na hana o keia la, hoi ma ka hotele, moe ia po a ao ae Sabati. Haele maua no ka pule, apau huli hoi mai.
He maikai na hana hoomana a ka aoao Babetizo oia ka maua luakini i komo ai, no ka mea ua hele na kahu Ekalasia o ka aoao hoomana ku i ko maua aoao i ka hoomaha, no ka mea, he mea mau i na kahu Ekalesia ma ne ia aina ka hoomaha i kahi wa. O keia no kekahi hana pono loa i na Ekalesia Hawaii e hookuu i ko lakou mau kahu e hoomaha, aole paha e hoomaha hana ole, aka, e ike i na mea ano nui o ke ao nei.
Ina he mea hiki io'u mau hoa kahu Hawaii ke kokua mai na mana lani e pono no e hele mamao mai Hawaii mai a i na wahi like ole o ke ao nei. He oiaio o ke dala oia ke kumu nui, aka, nawai la ke dala i hana? Ua ike kakou apau e o'u mau hoa kahu he hooponopono wale ana iho no ka ke kanaka, a o ka mea io oia no o Iehova, a ua paa kuu manao e hiki mai ana no he wa hou e kaahele no wau ma keia mua aku ke kokua mai ka Haku. O ke kahu Hawaii lohe ole a oki loa ke hoike iki mai i kona manao ma ka olelo haole ua lawa oia ma Hawaii e noho ai, a mai manao he aina keia no ka poe mumule. O kou kamailio oia ka pono. I na ua hemahema ka namu aohe ia o kau olelo e hooponopono iho ai, aka, e namu e like me ka hiki kupono, a oia ka'u e pakake nei o maua. Nana no nae oe aole o maua pilikia i waena o na namu lehulehu. He like no ka namu haole me ke kanaka lawaia e kuu ana i kana maunu iloko o ke kai. Ina he maunu ai ole ia e ka ia, e maikai wale no ka maunu a o ka ono ole o ka ia, aole no e aki mai. Aka, ina he hoopono ke kahua a he makau io ike Akua, aole ou mea e nele ai. E huki mai ana kou kulana i ke kanaka kiekie a pili ma kou aoao a hookahi ke kamailio pu ana.
Ma na wahi apau a maua i noho ai e like me ka hotele o Kaleponi, ua kipa mai na poe kiekie e hi pu me maua a he maikai ke kuka ana.
Ma kela ke hooki ae nei wau i na mea pili loa no keia kulanakauhale. Aia pu nohoi i keia kulanakauhale ke noho nei hookahi kaikamahine Hawaii o Lewa Iosia ma ke Kula Kaikamahine o Kamehameha kona hoonaauao hope ia ana, a ke noho nei e ao ia mai no ka ike ao kumu. O Miss Pope, kaikaina o Miss Pope o Kamehameha, oia kona makuahine o Chicago. He maikai no ke kulana o kona malamaia ana. Ua holo mai oia me ka manao e loaa ana maua i ke kakahiaka Poalima ma ka hotele, eia nae, ua hala iho la hoi maua i ka makaikai. A ma ke ahiahi Sabati, August 26, ua loaa iho la maua ma ka hotele no ka lua o ka manawa. He keu ka hoomanawanaui o ka imi ana mai no ka mea he loa no kahi e noho nei, a ma ke kaaahi e hiki mai ai.
O ka auina la Poakahi August 28, oia ko makou la e haalele ai i keia kulanakauhale.
E hoomanawanui mai no kahi wa hou aku.
J. M. EZERA
E na Hawaii iloko o ke aloha o ke Akua e hele la ma na aina e, o ke Akua pu me olua, a Nan@ @ e hoopomaikai i ka olua huakai no ka pono o ko olua lahui oiwi nei. Ke pule mau nei ke Kuokoa, e hoolehulehu mai ko ke Akua hoonauea ana iloko o na poe kuonoono o ka aina nei i lehulehu ai na Hawaii ponoi e hoounaia no Amerika no ka pono o keia lahai kanaka. Na ke Akua e hoopomaikai mai ia Hahale "Lokomaikai" ame kona ohana.-- L. H.
Wasinetona ma Amerika Huipuia, ka @ o Liliuokalani.
Ua loaa mai nei na lono i Hawaii nei, ua hooholo o Liliuokalani e hookuene pono loa iaia iho ma ke kulanakauhale o Wasinetona, Amerika Huipuia.;O kona home aku ana ia ma keia mau mua aku. E haalele ana paha oia ia Wasinetona Home ma Hawaii nei, a i ole, e malama ana no ia ia wahi ma ke ano home hoohala manawa a hooluolu ma ka Paredaiso o ka Pakipika nei.
He olelo ka kahiko: "O ke kiai loko, aole no ia e nele ana." Aka, e ao o pau na lima i ke kuku i kokala o ka alaihi.
Ka Maalahi o @a Ike.
He wahi mea maalahi wale no ia mea he Ike. O na hana hoola hoopunipuni wale no ka mea hookae he mea pauaka wale. O ka oihana hoola mai o ka wa i hala, e lawelawe wale ana no lakou ma na mea ku i ka moakaka, oia hoi na laau lapaau mailoko mai o na mea ulu mailoko mai o ka honua. O ka laau lapaau Sagwa, he laau ia i owiliia ai na mea moakaka loa. He laau ia noloko mai o na mea ulu. He laau hoi ia i hanaia me ka Ike, oiai ua houluuluia malaila na mea ulu apau, na aa laau, na ili laau ame na pilali laau. He laau hoomaemae koko maikai loa ia i ikeia i keia wa, a e hooikaika ana nohoi ia i ke koko. He 90 hapa-haneri pakeneta o na ma'i, e hoomaka mua ana me ke koko ino, a he kanaiwa pa keneta hoi o na ma'i e hoola hikiwaweia ana mamuli o ka inu pono ana i ka Laau Lapaau Sagawa. E kaiehu ana keia laau i na mea ino apau mai loko aku o ke koko, a haawi hoi i kino hou i ke kanaka me ona koko hou. Aohe lua e loaa ai ka Laau Ilikini Kikapu Sagawa. O Hobron Drug Co., na Agena no na Laau Ilikini Kikapu (Kickapoo).
NA HOKU PU-KOLU O KA AKAU. LICK OBSERVATORY, Sept. 9.
I keia la i hoopuka ae ai o Keeler, ka Luna Alakai Nui o ka Oihana Kilo Hoku maanei nei i kona manao hoakaka no ka mea e pili ana i ka hoku akau, i kapaia kona inoa o ka Polaris, ma ke ano o kona nee ana ma ka huina aouli o ka poai akau.
"Ua ikeia e Professor Campbell me ka ohe nana nui o ke Kahua Kilo Hoku o Lick Observatory nei, he mea ano nui loa iloko o na huli akeakamai kilo lani ana ikeia wa e nee nei. Oia hoi, ka mea e pili ana i kela hoku akau e olelo mau ia nei ka Hokupaa, nona no hoi ka inoa, Polaris (Welau), he hoku ia o ka poai kaahele o ekolu mau alahele kaawale a kuokoa hoi. He elua mau hoku o koko o keia poai hoku e kaa poai ana i kahi ame kahi iloko o na la eha, a ma ia wa hookahi nohoi e kaa poai aku ana laua a i elua ma ke kolu o na hoku, elike me ke kaa poai ana a ka honua nei ame ka mahina, kona ukali mawaho ae o ka la.
Kela ame Keia.
Mokupuni o Oahu, Kulanakauhale o Honolulu. @ SS.
KE KANAWAI BANAKO O 1884.
Ka Hoike elike me ka Pauku 14 o ua Kanawai la.
O Cecil Brown, peresidena, ame W. G. Cooper, ka mea hookaa dala, o ka "First American Bank of Hawaii, Kaupalenaia," ma ka hoohikiia ana, ua olelo a hoike mai, e aneane ana ka Hui i hoohuiia i oleloia ae la, e lawelawe hana, a o ke kumuwaiwai o ka Hui he Hookahi Miliona Dala ia, i maheleia iloko o Umi Tausani Mahele, o Hookahi Haneri lDala no ka mahele hookahi; a o na mahele i hoopukaia, he Ekiku Tausani me Elima Haneri ia. Ua loaa mai he huina o Kanaonokummaono ame elua hapakolu pa keneta no ka mahele i auhauia ai. Aohe aie o ka Hui i hoohuiia, oiai aole ia i hoomaka e lawelawe hana.
(Kakauinoaia) CECIL BROWN,
Peresidena.
(L. S.) W. G. COOPER,
Mea Hookaa Dala.
Kakauinoaia a hoohikiia imua o'u i keia la 2 o Sepatemba, 1899.
ALEX. ST. M. MACKINTOSH,
Notare no ka Lehulehu, Mahele Kaapuni Ekahi 2771-3t.
HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Lunahooponopono no ka Waiwai o Puanaiwi, i make, ma ke kauoha a Hon. kA. Perry, Lunakanawai Kaapuni o ka Mahele Kaapuni Ekahi, ma keia, ke hoolaha aku nei i ka poe apau he mau koi ka lakou maluna o ua waiwai la e waiho mai ia mau koi me na palapala hooia iloko o eono mahina mai keia la aku, ma ke Keena Oihana o W. R. Castle, (Kakela), ma Honolulu, a i ole, e hoole mau loa ia aku.
THOMAS R. MOSSMAN,
Lunahooponopono Waiwai.
Honolulu, Sepatemba 8, 1899. 2771-5t.
OLELO HOOLAHA.
U malamaia he halawai o ka Hui Manawalea Ket On Fui Kou (Ket On Fui Kou Eleemosynary Association) ma ka la 1 o Sepatemaba, 1899, a ua kohoia keia poe luna nui, no keia makahiki aku e nee nei, oia hoi, mai ka la 1 aku o Sepatemaba, 1899, a hoea i Sepatemaba 1, 1900.
Peresidena ............C. Amana
Hope Peresidena... C. Mui Hing
Kakauolelo............Soyong Chung
Puuku.................... Ki Chong
Luna Hooia........... D. L. Akuai
Ma o Soyong,
2771-3t Kakauolelo
HOOLAHA I KA POE A@
Oiai, ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono Waiwai no ka Waiwai o Edward Dowsett, ma keia ke hoolahaia aku nei na poe aie apau, e waiho mai i ka lakou mau ko@ i hooiaio pono ia, me na @ hooia kupono, ke loaa, (ina no hoi ua hoopaaia he moraki maluna o ka waiwai paa) i ka mea nona ka inoa ma@ iho nei, ma ke Keena o ka Hawaiian Trust & Investment Company, Alanui Papu, Honolulu, iloko o eono mahina mai ka la aku o keia hoolaha, a i ol@, e hoole mau @ ia aku no ia mau @
GEORGE R. CARTER.
Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Edward Dowsett, i make.
Honolulu, Aug. 25, 1899. 2771.-5t.
HOOLAHA A KA LUNA HOOKOKAUOHA O KA PALAPALA KAUOHA A HAUOLE @ O HONOLULU, OAHU, I MAK@.
Mamuli o ka mana i loaa ia'u ma o ka Palapala Kauoha a Makemake H@ Loa o Hakuole (k) o Kakaako, Honolulu, Mokupuni o Oahu, K@ Hawaii Pae Aina, i aponoia imua o Lunakanawai Anotonio Perry, ka Lunakanawai Mua o ka Aha Kaapuni, Apana Ekahi, ma ka Hooko Kauoha. Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i na poe apau i aie ia aku e Hakuole (k), ka mea i make i oleloia, e waiho koke mai i ka lakou mau Bila Koi i hooiaioia iloko o Eono Mahina mai keia manawa aku, a i ole pela, e hoole mau loa ia aku no. Ame na poe apau i aie ia Hakuole (k) i oleloia, e hookaa mai i ka mea nona ka @oa malalo ae, i ole pela, e hoopii koke ia no imua o na Aha Kanawai.
E waiho i na Bila KOi ame ka hookaa ana ia J. K. Kahookano, ka Loio o ka Waiwai o ka mea i make, ma kona keena oihana, ma Alanui Kaahumanu, Helu 15, Honolulu.
J. PAANIANI.
Luna Hooko Kauoha o ka Palapala
Kauoha a Hakuole.
2769-5t.
HOOLAHA HUI.
(E like me na olelo o ka Mokuna 100 o ke Kanawai Karaima o 1897.)
O makou, o ka poe i kakauinoa malalo iho nei, ua hoohui ae nei ma keia la maloko o kekahi Hui Kaupalenaia no ka hana kanu kope ame na hana mahiai e ae, malalo o ka inoa hui o "Davis & Woods."
Aia kahi lawelawe oihana o ua hui la ma Halekii, Kona Hema, Hawaii, H. I.
Hanaia i keia la 1 o Sepatemaba, 1899.
SAMUEL DAVIS,
ROBERT VERMUYDEN WOODS.
E noho ana laua a i elua ma Kealakekua, Hawaii. 2772-2t.
Hoolaha Mana Hookolokolo.
ILOKO KA AHA KAAPUNI, APANA HOOKOLOKOLO EKAHI O KO HAWAII PAE AINA.
Ma ka hana o ka Waiwai o A. K. Sylva, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.
No ka mea, ua waihoia mai he palapala hoopii e ka Lunahooponopono Waiwai, J. P. Mendonca, e nonoi ana e kuai kudala ia na kuleana apau o ka mea i make iloko kela mau aina e waiho la ma Auwaiolimu, Honolulu, Oahu; Kamananui, Waialua, Oahu; Hoaeae, Ewa, Oahu; ame Paukauwila, Waialua, Oahu, i mea e hookaa ai i ka aie o ka mea i make.
Nolaila, ma keia ke haiia aku nei ka lono i na mea apau i kuleana, o ka Poakahi, la 23 o Okatoba, 1899, hora 10 o ke kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu, oia kahi ame ka manawa e hooloheia ai o ua palapala hoopii la, a e hoike mai lakou no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a ka Lunahooponopono Waiwai.
Na ka Aha:
P. D. KELLETT, JR.,
Kakauolelo.
Honolulu, K. H. P. A., Sepatemaba 18, 1899. 2773-3t.
ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA HOOKOLOKOLO EKAHI O KO HAWAII PAE AINA.
Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o J. W. Kaluawaa, o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole.
No ka mea ua waiho mai o Henry Peters, ke keiki hanauna, he palapala noi no ka Hookohu Lunahooponopono Waiwai no ka waiwai i oleloia, a e hoopukaia aku ia palapala iaia, ma keia, ke hoolahaia aku nei i na poe apau ikuleana ma ua waiwai la, o ka Poalima, Okatoba 13, 1899, ma Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu, hora 10 o ke kakahiaka, oia kahi ame ka manawa e hele mai ai lakoku, a e hoike mai i na kumu, ina he mau kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi.
Na ka Aha: GEORGE LUCAS,
Kaukaolelo.
Honolulu, Sept. 11, 1899. 2772-3t.
ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA HOOKOLOKOLO ELUA O KO HAWAII PAE AINA.
Ma ka hana o ka Waiwai o Maria Kaae (oia no o Mrs. Edwin Jones mamua), o Lahaina, Maui, i make kauoha ole.
Mamuli o ka waiho ia ana mai o ka palapala hoopii a W. F. Kaae, ke kane, o Lahaina, e hoike ana ua make kauoha ole o Maria Kaae o Lahaina ma Molokai i ka la 27th o Augate, 1899, a he waiwai kona e pono e hooponopono ia; nolaila,
Ua kauohaia o ka Poaha, la elima o Okataoba, 1899, ika hora 10 kakahiaka, ma ka rumi hookolokolo o ua Aha Ia ma Wailuku, Maui, oia kahi e hoolohe ia'i o ua palapala hoopii la ame ka poe apau i kuleana, a malaila lakou e hoike mai ai i kekahi kumu no keaha ia e ae ole ia'i ua noi la.
Kakuaia ma Wailuku, Maui, Sepatemaba 2, 1899, ma ke kauoha a ka Lunakanawai Kaapuni o ua Apana Hookolokolo Elua la.
HENRY SMITH,
Kakauolelo o ka Oihana Hookolokolo. 2771-3t.