Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 38, 22 September 1899 — Page 2

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Laurie Mccabe
This work is dedicated to:  For my Father-in-Law, James Arthur McCabe, graduate of the Kamahameha School and proud Hawaiian.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

No ka Makahiki          $2.00

No Eono Mahina         1.00

 

@

@

@

 

HAWAIIAN GAZETTE CO A. W. PEARSON, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo pono ono. Honolulu, Oahu.

 

POALIMA - SEPATEMABA 22, 1899

 

NA LUNA AUPUNI O HAWAII NEI.

 

O ke poo ma ka Mana Hooko o ke Aupuni Teritori o Hawaii nei, he Kiaaina no ia, e kohioia ana e ka Peresidena o Amerika Huipuia, a e aponoia ana hoi e ka Aha Senate oia_Aupuni. He eha makahiki ana e noho ai ma keia oihana. O keia kanaka ka alihihaua nui o na koa apan o loko nei o ke Teritori: he mana ko ia nei e haawi i na huikala ana i ka poe i ahewala ma na kanawai o ke Teritori nei, a pela no hoi me na kanawai o Amerika Huipuia.

 

Na keia Kiaaina e hoonoho a e hookohu, me ka ae pu ana mai nae @ ka Aha Senate o ke Teritori o Hawaii nei, i ka Lunakanawai Kiekie ame na hoa Lunakanawai o ka Aha Kiekie, na Luuakanawai o na Aha Kaapuni, ka Loio Kuhina, ka Puuku Waiwai, ke Komisina o na Aina Aupuni. Komisina Oihana Mahiai ame Ululaau. Luna Nui o na Hana Hou. Kahukula Nui o ka Oihana Hoonaauao, Luna Hooia, Hope Luna Hooia, Luna Awa, Makai Kiekie, na Hoa o ka Papa Oia, na Komisina Papa Hoonaauao, na hoa o ka Papa Nana Paahao, na Papa Kakauinoa a Nana Koho Balota, ame na hoa o na Papa e ae e hoonohoia aku ana ma ke kanawai. E noho ana hoi keia poe luna ma ka oihana no na makahiki he eha: koe nae na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, oiai e hoho ana lakou ma ka oihana no ka manawa e pono ana ka lakon hooko ana i ka lakou hana: a pela hoi me na. Lunakanawai o na Aha Kaapuni, he eono o lakou mau makahiki e noho ai.

 

A keia ano, aia na mana nui o ka hoonoho ana i na luna Aupuni i hoike ia ae la iloko o ke Kiaaina ame ka Aha Senate. Nolaila, o ka aoao kalaiaina e loaa ana ka hapa nui o na kanaka e komo ana iloko o ka Aha Senate, oia ka aoao waiwai o na hoaloha. Ina he poe Repubalika ka poe i lanakila, o ko lakou aoao ke lilo ana i hoa kuka pu me ke Kiaaina no ka hoonoho ana i na luna Aupuni i hoikeia ae la. Pela no hoi ina he aoao Demokarata, oia ano like hookahi no.

 

He mea waiwai nui ma ka makon hoomaopopo ana, e hoomakaukau na kanaka Hawaii naauao apau, mai Hawaii a Kauai, e komo iloko o kekahi Ahahui Kalaiaina kuloko. A e lilo kela Ahahui i wahi e hooneeia ai ke ano o ka lakou mau hana pili Aupuni ma ke kahua holo balota. A maluna ae hoi o na mea apau, he mea pono ia lakou ke lokahi pu ma keia hana me na keiki Hawaii ili-keokeo o loko ponoi nei o ka aina.

 

KA HAKOKO LAHUI

 

O ka hakoko kupono loa a keia lahuikanaka e haawi ai i ka lakou mau hooikaika ana me ko lakou mau hooikaika ana me ko lakou ikaika apau, e onouia ana e ka uhane hoihoi ame ka makaala, oia no ko lakou hakoko ana ma kahi e hiki ai ia lakou ke houuku mai i ko lakou mau lilo o ka nohona home, a hooi aku hoi i na mea loaa mai mamuli o ka hana i loaa i ko lakou mau lima. O ka paio keia e pono ai ke hakoko ia e @ kanaka Hawaii o keia mau la. O ke kane ame ka wahine, ame na keiki iloko o kekahi ohana Hawaii ke ku ae a paio i keia paio no ka palekana ame ka nohona pomaikai o ka home.

 

Ua kupinai mau ko makou mau leo kahea i na Hawaii no keia kana kuloko i na wa i haia ae nei, a oia leo hookahi nohoi  ka makou e hoolale hou aku nei i keia wa.

 

He mea makehewa paha ia makou ke olelo aku i na kanaka e hooikaika lakou i ka mahiai, olai ua pau ka hapanui o na aina o na Hawaii iloko o na lima o na Pake ame na haole, a nele maoli no na hawaii i nei mea he aina e hiki aku ai ke mahiai; aka, o ka poe no nae he mau aina ko lakou i ke alo, aloe no he hewa ia lakou ke hooma ma ia hana. E lawelawe pu ana nohoi i ka hanai holoholona ana ina ua lawa ka aina no ia hana. O ka poe i nele i na aina, no ia poe makou e olelo aku nei, e hoomaopopo iho lakou, aia ko lakou pono o ke ola ana ma ka lima ame ka puniu poo.

 

 E haawi i ke kino no ka hana e loaa ai ke dala, e hoohana ana nohoi i ka puniu poo i mea e loaa mai ai ke dala, a e hana ana no ka lima i mea e loaa mai ai ia haawina makamae hookahi no, oia ke dala. He mea oiaio, ua komo ke kino o ke kanaka iloko o ka hana, a ua hakoko me ka luhi oia mea he hana, ua hoomanawanui i ka hana, ua loaa mai he dala. I ka loaa ana mai o ke dala, aia hou ilaila kekahi hakoko hou ana o ke kanaka. O keia paio ana o ua kanaka paahana la, oia ka paio a hakaka Poaono. E hele ana i ka makeke, e paio ana no. E hele ana ma na huina alanui, e paio ana no. He nui no na wahi e ae o ka Poaono e ononia ai ua kanaka paahana nei e hakoko hou aku. O ka mea uhane naauao, e hoihoi ana ia i kana i loaa ai apau i ka Poaono i kona home, ike kana wahine, a ike paha kana poe keiki, a hookahi ka noonoo ana o ka wahine me ke kane i kahi mea kupono e hoolilo ia no ia Poaono, a koe ke koena he ola ia no kiai loko, oiai eia aku no ia la make, oia hoi, na la e hele hou ai ke kane i ka hakaka me ka hana i kekahi pule ao. O ka mea hoiliili e ku ana no kana puu, a hoihoi auanei kona mau maka no ka waiwai o kana hakoko ana.

 

Owai i waena o na Hawaii e hoomahui ma keia alahele? Aole pili keia i na Hawaii i ao kanaka na noonoo l keia wa.

 

KE KULA KAIULANI.

 

Ma ka hoomaka mua ana iho nei o keia kula i heaia ai ma ka inoa o ke Kamaliiwahine i hala aku, a o ke kula Aupuni hoi e ku nei ma Kapalama, ua ikeia ua kiki aku ka nui o na haumana i ka eha haneri a oi. O ka hapa nui laa o keia poe haumana mai waena mai no ia o ka poe kulana kuonoono ole o loko nei o ka aina. O ka hiohiona ame na ano apau o keia poe keiki kula i hoea ae ma keia kula, a e hele nei hohoi malaila, he maemae lakou apau, a he kulana hoi e haaheo ai na kumu ame na makua o ua poe keiki la.

 

Aole no i lawa loa na pakaukau ame na noho i hoomakaukauia maloko o ka halekula e lawa pono loa ai ka nui o na haumana i komo aku ilaila: nolaila, ua nohom he hapa nui loa o lakou maluna, o na papa hele.

 

Ua hauoli makou i ka hoomaopopo ana i ka nui o'na keiki Hawaii maoli i komo aku ma keia punawai o ka naauao. E mahalo nui la na makua mea keiki i hoouna i ka lakou mau keiki no ka imi ana i ike a i naauao hoi no ka lakou mau keiki.

 

A olai hoi keia poe keiki e hele ana ma keia alahele huli a imi ana i ka ike, i makua no lakou no keia noho ana ma keia hope aku, ke makemake nei makou e hoike aku imua a ua poe makua keiki nei, aole i lawa ka hana huli ike a imi naauao ana o na keiki a lakou ma keia hoouna wale ana no i ua poe keiki la i ke kula, aka, he mea pono ia lakou ke lilo i mau kumauao maikai ma ko lakou mau home ponoi iho no ua poe keiki la a lakou. E hoomake, a e kinai loa lakou i ke ao ana i na keiki a lakou i na hana hula kui ame ke mele ana i na hula lapuwale. E ao la lakou i ka pule ohana ana. E hoomaa ia lakou e heluhelu maloko o ona buke maikai. E haawi ia lakou i wa e hele ai e hooluolu ia lakou iho ma ka paani ana no ka wa pokole. E hoomaamaa ia lakou i ka hana maloko o ka hale a mawaho paha o ka hale. E hoohele ia lakou i ka pule i na la Sabati apan. Ina he Ekalesia Hoole Pope kou, e hele no kau poe keiki ilaila; a ino hoi he Elalesia Katolika Roma, e hoohele no i ke keiki ilaila. Pela kela ame keia makua mea keiki e hana ai i kana keiki. O na hana ana elike me keia, oia na mea kokua nui i ka holomua o ke keiki ma ka huli naauao ana.

 

Ke lana nei ko makou manao ina e hana ana na makua mea keiki elike me keia a makou e hoike aku nei, a i ole ia, i ka hana paha i oi aku i ka makou i hoike ae la, alaia, e hoohauolilia ana no ko lakou mau naau no na keiki a lakou ke hoea mai ka wa e oo pono ai ka ike iloko o ua poe keiki @. E hoomanao i keia olelo: O ka ike ame ka naanao i oo iloko o ka Pono o ke Akua, oia ka makuahine ame ka makuakane o ua keiki la i ka wa makua ole.

 

Amerika malauna o na halekula Aupuni o ka Pae Aina nei, ma keia mua aku, ke imi mai nei wahi e loaa ai he puu dala no ia hana hoikeike.

 

Ua loaa mai ia makou ka lono e kau ia ana o Mr. Ed. Towse, lunahooponopono kokua o ka nupepa Advertiser e noho mai la i ke anu o Omaha, ma ke kuahu o ka materemonio, mamua o kona huli hoi ana mai no Hawaii nei. Ua oleloia mai, o ka la 27 o keia mahina, e olaniia ai ola ma ia kahua maemao o ka nani. I kaulana wale ai la ko Hanalei keiki i ka limu ka kanaka o Manuakepa.

 

NUHOUONAAINAE

 

CAPE TOWN. Sepatemaba 7, aumoe. — Ua hoikeia ae me ka maopopo loa, eia na Bua ke houluulu nei ma na kaiaulu o ko lakou aina.

 

JOHANNESBURG, Sepatemaba 7. — Ua hooloha ae ke Poo Nui o ke kulanakauhale e kokua ana ke Aupuni i ke kulanakauhale ma ka hoomakaukau ana ma na mea e pono ai na hana o ka hakoko e hoea mai ana.

 

LADANA, Sepatemaba S.— E hoike ana kekahi lono kuikawa mai Pietermaritzburg i ka nupepe. Pou Kakahiaka, o na poe Bua he 800 i haalele aku ai ia Petoria no Standerton, aneane kanalima mile mai ka palena kuwaho mai o ka aina, ua nee loa aku lakou i Volstrust, e kokoke ana i na kaiaulu o Natala, a aia malaila lakou e hoomoana nei.

 

Ua hoike pu mai hohoi keia mea kakau, ua paa pono loa na papu pale i hanaia ai i kekahi wa i hala ae nei no Newcastle, ma Natal, ma ka hema aku o Lings Neck. O na poe Bua keia o Uarecht ame Vryheld, ua kauohaia mai lakou e hoi aku iluna o na aina papu maluna o na puu. A ua haalele iho lakou i na holohalona a lakou mahope, ma na aina haahaa, aka,, ua lawe pu aku nae lakou i na keiki a na kanaka o loko o na kauhale me lakou i mau moe-puu me lakou.

 

BLOEMFONTIEN, Orange-Free State, Sepatemaba 7. — Ua maopopo loa, ua kauohaia na puali pukaa pau loa o Transvaal e puka iwaho, a ua kauoha ia hoi na kupa Beritania e ku me ka makaukau loa no ka wa e kauohaia aku ai. O ka pane hope loa o ka Repubalika o Transvaal ia Beritania Nui, ua hoike mai la ia i ka make loa ana o na manaolana no ka ke kapaela ana ae o nei mea he kaua, ame ka hoomania ana aku hoi o ka maluhia.

 

KA AHA KUHINA BERITANIA.

 

LADANA, Sepatemaba 8. — o ka noho ana o ka halawai a ka Aha Kuhina ma keia la, ua lilo ia i mea hoopihoihoi nui loa i na noonoo o na kanaka. i na wa i hala ae elike la me keia i nei la.

 

E ku ana mawaho aku o kahi kokoke i ke Keena o ke Kuhini o na Aina E, he aneane 2000 a 3000 kanaka o ke kulana kiekie, me ka piha uluku o ko laku mau noonoo no na mea e @ mai ana e ka Aha Kuhina. E hakilo pono loa ana na make o keia poe i na helehelena o kela ame kela mea e puka mai ana mailoko mai o ke Keena o ke Kuhina o ko na Aina E, me ke ake @ e ike aku i kekahi mau hoike ana maluna o na hiohiona o keia poe, ua hoea mai la ka hora o ka hakoko. Ma ka wa hoi e ikeia aku ai na Alihikaua e hele mai na no ke komo ana akku i ke Keena o ke Kuhina o ke no aina E, e huro ae ana keia puulu kanaka. Ua hoomaopopo pono na mea apau no ke ano o kela huakai a ua poe Alihikaua nei no ke Keena Kuhina Nui, oia hoi, ua kauohaia aku lakou e hele ae malaila no ka hoike ana i ko lakou mau manao no ka mea e pili ana i ke kulana o kahi Rupubalika o Transvaal.

 

O Mr. Kamalena, ke Kuhina o na Panalaau, ame ka Erela o Selebona, ka Hope Kuhina, na luna Aupuni mua loa i hoea mai i ke Keena Kuhina o ko na Aina E. Mahope mai o laua, @ Ilamuku Wolseley, ka Alihikaua Nui o na Pualikoa o Beritania, o Kenerala Sir Redvers Buller, ka mea i manao wale ia, oia ka Alihikaua nana e alakai aku ana na koa Pelekane ma Aferika ma ka wa e hoea mai ai ke kaua mawaena o Beritania ame kahi Rupubalika o Transvaal, ame Kenerala Sir Evelyn Wood, ke Akukana Kenerala.

 

Ma ka wa hoi i hoea mai ai o Haku Salisebure, ke Kuhina Nui, ola ka wa i haawi ae ai ka aha kanaka i na leo huro ikaika, e hoopaiakuli ana i ka lewa. Alaila, hoea mai la ke Duke o Devonshire, ka Haku Peresidena o ka Papa Aupuni kuloko ame ka Erela o Halsbury, ka Haku Kaulike Kiekie.

 

Me he mea la ua hoea aku ka Aha Kuka Kuhina ia wa i ke kiekiena o na paio ame na noonoo ana o ua Aha la, ua hoounaia aku la ka Hope Kuhina Wynham o ke Keena Kaua, ame Broderick o ke Keena o ko na Aina E e hele mai i ka halawai. Ua laulaha mai hoi ka lono ia wa, ua kuikahi like ole na moomoo ana o Mr. Balfour, ka Haku Mua o ka Oihana Waiwai me kona mau hoa o ka Aha Kuhini, a ia wa i wawaia ae ai e nahaha ana ka Aha Kuhina.

 

Ua lauahea mai la nohol he lono, e hoike ana ua hooholo ka Aba Kuhina, aole e hoouna aku i palapala pane hope loa i ke aupuni Repubalika o Transvaal, aka, e koi aku no ke Aupuni o Beritania Nui i ua wahi Repubalika ia e ae mai ia e malamia ona Aha Kukakuka mawaena o na Aupuni elua ma Lae Taona. Aole nae maopopo ka oiaia o keia lono.

 

I ka puka ana mai o na Kuhina i waho he mau helehelena hauoli ke haike mai ana ma ko lakou mau hiohiona, a e kuikui lima pu ana hoi haki ame kekahi, e akaaka ana, a e kamailio ana kahi ame kekahi me ka hauoli. A he ana e loa keia mau hiona o ua poe Kuhina nei i keia wa i ko ka wa a lakou i komo aku ai i ka halawai. Ua huro hou aku la ka aha kanaka ia. Haka Salisibure.

 

CAPE TOWN, Aferika Hema, Sapatemaba 7 — Ua laulaha mai la ka lono maanei i kela po0, ua hooukaia no la kekahi kaua mawaena o na Bua ame na koa Beritania ma na wahi mawaen o ke Transvaal ame ka Aina Beritania, ma ke komohana o Pretoria. Ua lilo keia lono i mea hoopioloke loa i ka noonoo o na mea apau, a ua hopohopo loa ia hoi, ina he oiaio ole keia lono, alaila, e lilo ana na lono oiaio ole o keia ano i mea e hooulu io ia mai ai ke kaua mawaena o na aoao elua me ka hikiwawe loa.

 

HE HOOLALA KIPI AUPUNI MA FARANI.

 

NU IOKA, Sept 6 — E hoike ana kekahi lono kuikawa i ka nupepa World mai Parisa mai: Ua loaa he mau men hoike hou no ka hoolala kipi aupuni i ulaaia iho nei, no ka hookahull ana i ke Aupuni Repubalika, a ua lilo ke'a mau mea hoike i mea e koikoi loa ai na hewa e hoopiiia aku ai o Paul Deroulede ame kona mau hoa. Ua manao loa ia e lehulehu loa ana ka poe e pau ana i ka hopuhopuia mahope @ o ka pau ana o ka hookolokoloia ana o Dreyfus. Ua kakooia keia hoolala kipi Aupuni e kekahi huina daia nui, a @ maikai nohoi ka papa hoonohouono hana no ka hoonee ana i na hana. Aia mawaena o na palapala hou i loaa he mau palapala i kakan ponoi ia e ke Duke o Oliana, i hoounaia aku ia i eroulede, ame he mea la ua nui ki poe kiekie o ka aina i owiliia iloko o keia hana. O ka hapanui loa o na Kenerala i komo pu iloko o na hana @ malu ia Dreyfus, o lakou kekahi i komo ma keia, a he poe hakunapule iehulehu loa hoi kekahi. E hoomakaia ana ka hookolokoloia ana o keia hihia ma ka la 18 o Sepatemaba nei imua o ka Aha Senate, a e oi loa a e @ paha ka uluku hoopioo ia ana o na kanaka e keia hookolokolo mamua o @ Dreyfus.

 

JOHANNESBURG, Sept. 11. — Ua hoikeia aku ka lohe i na luna o ke Alahao o ka Netherlands e ku lakou me ka makaukau no ke ku kiai ana i ke alanui hao ma ka wa e hoea mai i ke kaua.

 

Ua hooholo no Italia ma Transvaal e ku no lakou i ka wa ma ka wa e hoea mai ai ke kaua mawaena o na aoao elua. I kela la iho la i malama ai na kanake Holani e noho ana ma Transvaal he halawai, a hooholo iho la lakou e haawi aku lakou i ka lakou mau kakoo ame na kokua ana i ke Aupuni.

 

CAPE TOWN, Sept. 11. —  Ua hoea mai la ia nei nei he eha mau kaa ahi i piha i na poe i haalele aku ia Johannesburg. Ua hiki ae nohoi ma Durban he eha haneri poe kanaka i haalele aku ia Transvaal. Iloko o ka hebedoma i hala ua hiki aku i ka 2,000 ka nui o ka poe pilikia i kokuaia e ke Komite Kokua o Johannesburg, maloko ponoi wale no o Transvaal.

 

LADANA, Sept. 11. — Ke mau nei no ka nee ana o na hana me ka eleu loa ma ke Keena Kaua Moana ame ke Keena Kaua Aina. Ua oleloia ae, ua haawiia aku la he mau kauoha la Amerika i mau lako hao no ka hoohanaia ana i mau mea uwapo ma Aferika Hema.

 

Eia na moku lawe koa ke nee aku nei no na uwapo, me ka makaukau e lawe aku i na koa.

 

LADANA, Sept. 10. — Ua loaa mai he lono mai Bloemfontien mai no ka haawiia ana o na lako kaua, ola hoi na pu mawaena o na kanaka. E hoike pu ana nohoi i ka lono, aia na Bua ke hoakoakoa la ia lakou iho ma na kaiaulu kuwaho o ka aina; a, aole nohoi he akakuu iho o na hooliuliu kaua ma Transvaal.

 

Ua hoomaopopo loa ia e haalele iho ana o Kenerala Sir Redvers Buller ia Ladana nei no Cape Town i keia Poaono ae. Aia na Luna Aupuni o Inia ke hoolimalima la i na mokuahi no ka lawe ana i na koa mai laila mai a i Aferika elike me ka hikiwawe e loaa ana.

 

LADANA, Sept. 9. — O na koa i hooholoia ai e ka Aha Kuhina ma ka la inehinei, no ka hele ana aku i Aferika, he huina o 10,000 e holo aku ana takou i Natal. Ke hoea aku keia poe koa Haila, ua hiki aku ka nui o na koa apau i ka 15,000. E lawelaweia mai ana no hoi he huina o 5,000 poe koa kokua mai Inia mai.

 

Ma keia Poaono ae e holo aku ai na koa o Northumberland no Cape Colony, e haalele iho ana lakou ia Southhampton. @ kauohaia aku pohoi ka Regimana Roiala Ekahi o Sussex e hoomakaukau iho ia lakou uo ka holo ana aku iloko o ekolu la. Ua kauoha ia aku no hoi he pualikoa hele wawae me kekahi mahele pukaa mai Aldershot, me 18 man pukuniahi, e makaukan no ka holo aku.

 

MALTA. Sept. 9. — O ka Bataliona o ka Border regiment i hoonohoia ai maanei, ua kauohaia aku e ku me ka makaukau loa no ka holo aku i Cape Colony.

 

NA MOHO PERESIDENA A KA AOAO REPUBALIKA.

 

WASINETONA, Sept. 11. — Ua wawaia ae mawaena o na poai kalalaina, o Elihu Root, ke Kuhina Kaua i keia wa, oia ana ke kokoolua o Makinile e holo balota Peresidena ai ma ka aoao Repubalika. Ua makemake loa o Makinile, e holo pu no oia me kona kokoolua i holo mua ai, aka, mamuli o ka onawaliwali o ke ola o kona hoa i keia wa, ola hoi o Mr. Hobart, ua ae ole ola e holo hou i Hope Peresidena.

 

He ma'i ko Mr. Hobart ma ka puuwai, a he mea hooplilkia loa mai ia i kona ola. Ua loaa mai no nae na lono hoolana manao nona, oiai oia e waiho ana maluna o kona wahi moe.

 

HOOPONOPONOIA NA PALENA O ALASKA.

 

WASINETONA, Sept. 6. — Ua hooholoia he aelike maopopo mawaena o Amerika Huipuia ame Beritania Nui no ka mea e pili ana i na palena o Alaska; a ke kali wale ia nei no o ka loaa mai o ka Enelani pane no kekahi mau wahi mea uuku a Kuhina Ha i hoouna aku nei imua o ke Aupuni o Beritania Nui. O ka palena i aelikeia i kela wa, ua kaa ia ma ka aoao i koiia e ke Aupuni Panalaau o Kanada; aka, o na kumu koi nae apau a Kuhina Hay I paio ai, ua Pau loa no ia mau kumu I ka lanakila.

 

KAHOAHOAIA AKU KA MOI ALEXANEDERO.

 

VIENA, Sept. 11. — Ua haawi aku nei ke Aupuni o Auseturia me Hunegaria, a pela pu loi me ke Aupuni o Rusia, i kekahi olelo hoike oolea loa i ka Moi Alexandero o Serevla, aole ola e onou poo aku i kona aupuni iloko o kekahi kaua kipi kuloko, mamuli o ka hopukaia ana o ka olelo hoopai ke i ka make maluna o na alakai o ka aoao Radikala, ma ka mea e pili ana i ka bana ohumu e powaia ke ola o ka Moi Milana.

 

HILINAI OLE I NA AHA KUHINA.

 

SIDANE, (N.W.W), Sept.7. — I keia ia i haawi ai ka Ahaolelo i ka olelo hooholo hilinai ole i ka Aha Kuhina, ma ke koho ana a 45 hoa ma ka aoso kokua i ka olelo hooholo; a he 41 ma ka aoao kue i ka olelo hooholo.

 

O na meeau he mau mea hoopoino i na keiki lillii a i ka poe nunui pu nohoi kekahi. O ka aila hamo a DOAN aole loa ia e pahua. He hoopakele pokole a he hoola hikiwawe. E loaa ne ma na halekuai laau apau no ke 50 keneta.

 

HOAHEWAIA O DREYFUS.

 

RENNES. Sept. 9. — Peuei ke ano nui o ka olelo hooholo a ka Aha Hookolokolo Koa ma Rennes i hoopuka ai no ke ahewa ana ia Kapena Dreyfus:

 

"I keia la, oia hoi, ka la 9 o Sepatemaba, 1899, i waiho aku ai ka Peresidena imua o ka Aha Hookololokolo Koa o ka Pualikoa o ka Mahele i'mi, e hoonoo ana mahope o na pani puka i paniia, i keia ninau:  Ua hewa anei o Alfred Dreyfus, he Kapena Koa (Brevet) no ka Puali Pukaa Regimaua Umikumamaha, he alii koa ukali hoi, n kona ohumu ana, ma ka makahiki 1894, a i ole ia, launa pu na hoi me kekahi mana aupuni e, a i ole, me kekahi hoi o na agena oia Aupuni, i mea e konoia ai ia Aupuni e hoala mai k ka hakoko ana, a i ole, e haua mai hoi me Farani, a i ole, mamuli o kona haawi ana aku i na mea e ala lo mai ai ia mea, ma o kono haawi ana'ku i na olelo hoakaka ame na palapula i hoikeia maloko o ka palapala i kapaia he bordereau, elike me ka olelo hooholo a ka Aha Hookolokolo o ke kau o June 3, 1899.'"

 

" Ua laweia ke koho ana a na hoa o ka Hah ina ke ano kaawale, e hoomaka ana mai ka papa haahaa mai, o ka mano hope loa hoi i ka Peresidena ia. Ua hoike mai la ka Aha i kona manao, ma o ke koho ana 'ia a @ hoa ma ka aoao ahewa, a he elua ma ka aoao ahewa old. Ae; ua ahewaia ka mea l hoopilia.

 

"Ua lokahi hoi ha hapa nui, aia he mau mea e hoomama aha i ke hoikui o ka hewa. Mamuli o keia, @ uohoi o ke noi a ke Cummissary o ke aupuni, ua ninaa hou ka Peresidena, a loaa mai la no ke koho balota ana a na hoa elike no me ke anu mua.

 

"O ka hopena, ua ahewa ka Aha Hookolokolo ma o ke koho ana ia a ka hapanui ola hoi, o elima ia elua, e hoopa'i hoopaahaoia o Alfred Dreyfus no na makahiki he umi."

 

MANAOIA E HUIKALAIA ANA O DREYFUS.

 

RENNES. Sept. 11. — I keia ia, @ o ka aelike lokahi aua o na lunakahawai apau o ka Aha Hookolokolo Kua, us hoike aku la lakou i ko lakou manao imua o ka Peresidena o ka Repubalika, ma o Kenerala Lucas ia, ka alikikana nui o na koa ma Rennes, i ko lakou iini loa, aole e hahao hou ia aku o Dreyfus iloko o na hana hoohaahaa a hoohilahila hou ana iaia. Ma ka wa i hoike aku ai ke kakauolelu a Loio Lobari i keia haha a na lunakanawai, ua hoonaue nui loa ia kona @, a olelo mai la ia: "Aole i pono kuna manaolana."

 

NU IOKA. Sept. 9. — He loho telegarapa kai loaa mai Rennes mai i ka nupepa La, a e hoike ana, ua halawai pu aku o Demange, Kekahi o na luio o Dreyfus me la, a ua olelo mai ola @ e hai aku i ka lono o kona hoopaiia ana i kaua wahine. Ua mau no kona @ papalu ule iho. Ua hoike ae nohoi @ lia ma ka palapala hoopii hoohaiahala no ka olelo hooholo a ka Aha Hookolokolo Koa.

 

Ua taulaha ae nohoi ka lono, ua huli he ekolu lunakauawai ma ka aoao hookuu ia Dreyfus, aka, mamuli o ka apuhi ana a na luuakanawai eha ma ka aoao ahewa, mamuli o ko lakou olelo ana ina e ahewaia ana o Dreyfus, alaila, e kau ana lakou i ka hoopai haahaa loa a, e moi aku ana hoi lakou i ke Aupuni e huikalaia oia.

 

E HUIKALAIA ANA ANEI

 

NU IOKA< Sept. 11. — E hoike ana he lono telegarapa i ka nupepa la mai Parisa mai: E noho aha he halawai ua ka Aha Kuhina i ka hora 9 o ke kakahiaka o ka la apapa, no ka noonoo ana i ka pono ame ka pono ole i ke kahea ana i ka ahaolelu e akoakua kuke mai. Ua manaoia hoi, ua hoouna aku nei o Meline, ke Kuhina Nui o ka Aha Kuhina hope i pau aku nei, i palapala poloai i knoa mau hoa, e kakauinoa mai lakou i ua mau palapala ia no ke noi ana aku i ka Aba Kuhina kaheala ka Abaolelo. Ina e @ ana ia Meline, he huina lawa poho o na inoa ma ke kanawai no ke noi ana alaila, ua maopopo ka huli pu ana o ka Aha Kuhina.

 

Ua halawai hoi o Meline ame kehahi hoa o ka Aha Kuhina mai ka aona Socialike mai, a, ola hoi ke Kuhina Kalepa, me Kuhina Nui Waldeck Rousseau i keia ia, me he mea ia, hookahi hora okoa o ku lakou haiawai ana a, @ ae aku laua imua o ke Kuhina e kakoo ana ka aoao Socialike i ke Aupuni i keia wa kupilikii. Ua mannolois no hoi, e noonoo ana ka Aha Kuhina ma ka halawai on ka la apopo i ka hana e hana aku ai. Ina e noi mai ana o Dreyfus e hoolohe hou ia kona hihia e ka Aha Hoopii Hou.

 

Ua kauohaia aku o Mathieu Dreyfus e hele mai i Parisa nei i keia ia. Na Joseph Reinach oia i kauoha aku. He kanaka kakau nupepa keia. Ua makemakela ola e halawai pu me Kuhina Nui Waledck-Rousseau, oiai ua loheia kona manao, aole pono i ka ohana o Dreyfus e lawe i ka hoohalahala hou, a nolaila, e huipu ola (Joseph Dreyfus) me ka ohana, e hoopau lakou i keia manao, olai e kala piha ia ana o Dreyfus ma ka la i o Ianuari.

 

O na hana e pili ana i ka poopii hou ana i ka hihia no ka nana hou ana i ka olelo hooholo a ka Aha Hookolokolo Koa, ola keia: E waiho mua ia ana ka hoohalahala me ka Aha Hookolokolo o Rennes: aiaila, mai keia @ aku, hele i ka Aha o Seine: a mai keia Aha aku hoouna loa ia i ke Kiaaina Koa o Parisa, a nana e kahea i na hou o ka Aha e noho iam. E koho ana ka aha i mea nana e heluhelu i ka moolalo o na hana pili i ka hikia. He nui ka mana wa e pau ana ma keia

 

@@@@ last column unreadable@@@@