Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 36, 8 Kepakemapa 1899 — KA LUA GULA MA KAHULUI-KA LILO ANA O NA LOKO O KANAHA ME MAUONI I LUA PAAKAI. [ARTICLE]

KA LUA GULA MA KAHULUI-KA LILO ANA O NA LOKO O KANAHA ME MAUONI I LUA PAAKAI.

E kuu Kuokoa: Aloha oe me keiki okioki hua medala. He mea kupanaha loa ko'u ike ana ua lilo ae nei kekahi hapa o na loko o Kanaha me Mauoni i ka-ha paakai. I na wai-eha nei au i ka malama o Dekemaba i hala, aole au i ike i ka paakai, i keia hoi hou ana mai nei —au la! Ke hele nui mai nei na kupa o na Hamakua, ke holo nui mai nei na keiki 0 ka Ua ukiukiu o Makawao, ke moe kolo mai la na keiki o ka uahi o K'Ha, e hui pu me na keikf o na Waieha, o kahi e hui ai o Kanaha me na eke nuluhulu, hao me na lima, kio'e me na kopala, piha na eke he 30, 40, 50, ei : ke me ka ikaika i loaa i kela me keia kane a Wahine paha, pela ka nui o ka paakai e loaa. Ina he 25, he 20 nau, a 5 na ka haole nona ka aina. Ke hoahu nei na kane me na wahine 1 ka paakai a kohu puu pulemita o Aigupita. Aole he hookaukau elike me ko Kakaako. He hao maoli no keia. Ua lilo ka wai i paakai wale no. O Kealia ma kela aoao e kokoke ana i Kamaalaea kahi hoohaha paakai i ike nui ia, ua nalowale i keia mau makahiki. U komo aku nei ka wai a ka ona Miliona o Kamaomao iloko o Kealia, a nalowale ka paakai. Eha ano paakai e loaa ana ia oe ke hao ae. 1. Paakai lele wai, oia ka paakai aeae loa elike'me ka paakai haole. 2. Paakai walewale, oia ka paakai maluna loa, he walewale no ke hao ae, a maloo, lilo ae i paakai. 3. Paakai puupuu, oia ka paakai hiki ke kui me ka pohaku a aeae. 4. Paakai lepo, oia ka paakai hui pu me ka lepo. Ke olelo mai nei lakou nei, wahi a na olohe o ke Kula o Kamaomao, ua huhu, 'no ke ino ana o ka paakai o Kealia i ka haole, ano, hoi nui mai nei i Kanaha e hoohaha ai i paakai i ole e kii ko Maui poe i ka paakai i Honolulu. O ko ka mea kakau manao koho, he hana keia e hiki mai ana ma hope aku, he maea paha no ke Aupuni, a i ole, he liauna paha no ka lahui. Ua nui hoi ka paakai, he kopi wale no, ua nii ae ana, miko iho ana. Ua hoike ka Buke Nui, he mea maikai ka paakai, ina pau ka li'u o ka paakai kiola ia paakai. Malia paha.ua pau ka li'u o ka lakou ma ae nei paakai ua mananalo hoi ka lakou nei mau olelo iko Amerika poo Aupuni. He kiola ia ka hope. NUI KA WELA ME KA MAKANI 0 MAUI WAENA NEI. Ke kuehu mau mai nei na olohe o Kamaomao i ka lepo a lawe ae i na kolamu lepo ula i ka lewa, a pouli pu mawaena o Maui Komohana nei me/Maui Hikina. Aole moku koke keia kolamu lepo, e lawe ia ana a Kihei, huli mai ka makani moae, huli hou i Kahului nei, pela mau e ula mau ai ke ea i kela me keia la. Hoomanao ae la ka mea kakau i kela mele. Ula Kalaeloa i ka lepo a ka makani, Ke olelo mai nei na olohe o Kamaomao Ula ka lepo, ula ka maka, He kaomi lima ma ka lehelehe lalo o ka lihilihi maka. He ula ka mea loaa, Kopi ka paakai e hu nei o Kanaha, Pau ka niniaole o na maka, Ulakalepo, ula Ke koko. He koko anei ka mea a na olohe e hoike e mai nei? Aole paha. He ha'o hoi keia kolamu lepo ula e lawe hele nei i ka lewa, mai Kahului nei aku a kela aoao e pili la i Kihei, Maalaea, a hoi hou i Kahulul nei. He kolamu one ka mea maa mai ko'u wa kamalii mai, e lawe hele ia ana e ka makani mai Kahului aku a kiola i kai o ke kula o Puulima, oia kahi e nana aku ai i kai o Maalaea, Kealia, Kihei, Kalepolepo. He kolamu lepo hoi keia! Heaha la na ouli e hiki mai ana? Nana aku i mua. Kou mea kakau, J. P. IWA~ Nawaieha, Maui, Aug. 28, 1899.