Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 29, 21 Iulai 1899 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

Kaka-uia e G. A. Hcnty a nnuhiia e kekahi mea unuhi mooleloo ke Kuol'oa. MOKIINA XIII.

Huli ae la keia a kamailio aku la i kona mau hoa: "Ua ike ia kakou. Hookahi wale no a kakou hana pono ma ka wa a'u e kauoha aku ai ia oukou, oia ko kakou hakaka ana no ko kakou mau ela. O ka mea maopopo ia'u i keia wa, ale i maopo'po i kela poe, he poe enemi paha kakou no lakou, a i ole, he hoaloha paha kakou no laikou. Aole o.'u wahi kanalua iki, e hoea mai ana ka wa e mahuahna loa mai ai ka niri ame ka lehulehu loa ana -mai o keia poe." "E kakiana, e lawe a'ku oe i hookahi kanaka o lakou nei, a iho pu aku olua ilalo, a hoenoho aku oe iaia e ku kiai ma ka puka o lalo, a e kauoha oe iaia, aole pono ia e kalnailio i kekahi huaolelo hookahi ma ka wa a na kanaka e hoao ai e wehe mai i ka puka—e paa loa kona waha." Ua hoeko koke aku la ua \vahi kak'iana nei elike me ke kauolia a Makaniu. Mahape koke iho no o ka hoonohoia ana aku o kahi koa kiai ma ka puka, o ka wa no ia i loheia a'ku ai o ke kikeke ana mai o na kanaka ma ke pani puka. Ia wa haawi ae la o Makamu i ke kauoha i wahi kanaka ona, a he kakiana ia noloko o kona puali, Lohe ia aku la ka uwauwa ana mai 0 kekahi poe m : awaho mai o ka puka, me ke kaCiea «na mai iioi i ka poe maloko aku nei, e puka aku iwaho, ina he poe hoaloha lakou. Aka, aoie nae he pane i loaa mai a iMakamu nia aku. 1 nei wa, huli ae la o Makaniu a kamailio ae la i kona mau wahi h'oa: "Ea, e ai kaikou i ko kakou wahi aina kakaliiaka. Ke ike nei au e lilo aku ana kakou i poe <hoopaa pio ia ana iloko nei o keia wahi e kela poe Bavaria puuwai omo koko. E paa kakou i keia wahi i puuhonua a i wahi malnmalu hoi no kakou a hiki i ko kakou wa e iohe aku ai i ka lei o ka pahu mai keka'hi .pualikoa mai a kakou, ina hoi e maalo waJe mai ana maanei nei, o ko kakou wa ia e haaleie iho ai i keia wahi. Manao au e hiki ana no ia kakou ke paa iho i keia wahi, a kue aku 1 keia poe Bavaria. He mea pono nae ia kakou ke ai akaheie lea i ko kakou mau wahi apana palaoa i koe. i loaa ai nohoi he wahi ai na k*akou e kamau iki aku ai -iloko o na hora e noho ai kakou iloko nei. Ua maopopo ia'u, o ka wai j e inu ana ko kakou mea piiikia, aka, ke manao nei au e pau ana ia pilikia o kakou, mamuli o ko kakou kii ana aku i ka hau (snow) i haule iho maluna ae nei o kakou. Ua lawa no ia no ka hoomaha ana iho i ko kakou makewai." Ke lohe aku la no iakou nei i na poluku ana nvai a na kana-ka malalo, aole nae i liuliu pau mai la ka poluku ana mai a ua poe la. Ua ike iho la ua poe Bavaria nei me ka maopopo loa, aohe keia poe kanaka e noho nei iloko o ka ihaie bele, he poe hoaloha no lakou, aka. wahi a lakou i noonoo wale iho ai, o keia no na kanaka a lakou i noke ai i ka huli i ka po mamua. iho, Nolaila, haalele iho ia ua poe kanaka nei i ka halepule, a nee aku la lakou a

kaawale iki aku mai i'a wahi aku. Ho- j ounaia aku la he ekolu po? o lakou n >' ke kii ana aku i kekani poe hju o ia- j kou. j 1 ko Makamu ike ūna 1 keia liaaa a ) ua poe Bavaria nei. iho ia .• ia, he inea makehewa wale no ia lakou j ke pee iho, me ka hoike ole ana ia la- j kou iho iniua o ko lakou poi- euen\i. a ' e hoomakaukau lioi no ke paue ana ia lakeu iho. O ka hana mua ana ihana ai, oia kona pii ana aku ilnna o kaupoku o ka hale be.le, me ka manao e loaa ana la iaia ka hau (snow) aka, ike iho la ia u*a hehee ka hapa nui o ka hau. mamuli o ka ikaika o ka wela o ke ahi (hoopumeliaaia a lakou i hana ai. Ua loaa ih<f la no nae, he mau wahi I-opo hau ma na kipoopoo pehaku o ua puo'a nei. j Kahea iho la ia i ke kakiana o kona wahi pualikoa uuku e pii ae iluna no ke kokua ana iaia ma ka hoiliili ame ka hoakoakoa ana i na wahi koena hau (snow) ano ponopono iki, i loaa ai ona wai e inu no lakou. Oiai o Makamu e ku a-na maluna o ke kuea o ka h'ale bele pohaku, ua ike ia .mai ila ia e na Bavaria, a noke mai la .lakou i ka uwauwa iaia nei me na leo ahiu launa ole. Ua mahuahua no na popo hau i ihoiliiliia e Makamu me kona wahi ikakiana, a e lawa ana lakou i kahi mea e h,iki ai ke hoopau ae i ko lakou makewa'i iloko oia la holookoa.

Nama pono iho la o Makamu i na opuupuu pohaku i hanaia iho raa ka pae humu e ihoopuni ana i ke kuea o ka hale-bele, ike iho la. ia ua ano na•kaka «ka puna. Ma kekahi mau wahi, ua helelei .maoli aku ka puna, nolaila, heeiholo iho la keia e wehewehe keia i na pohaku o ua poe humu la. Hoao aku la keia e h'oon'aueue i kahi mau pehaku, a he oiaio, ua hemo mal la. Ua noke ae la keia i ka wehewehe i ua mau pohaku nei a pau i ka hemo, a lawe aku la keia ame kona wahi kakiama i ua mau pohaku la ma ka nuu aleo e hoopuni ana i k-ahi q ka hale bele i lilo ai i wahi no lakou nei e noho ai. Ua ku ke ahif& oka pohaku ma keia wa. Ke ike aku la lakou nei i ka lehulehu loa ana mai o na kanaka Bavaria. E liele mai ana lakou me na pahi ooki mauu iaime na ,mea eha _e ae he nui. He kanaha paha ka nui o keia poe a lakou nei i ike aku ai. Aka, no lakou noi iho, aohe a lakou mea e hopohopo ai. He ahi piunehana e a ana iloko o ka npoho o ka bele, a noho iho la lakou nei ai i na wahi apana palaoa a lakou, a inu mal la ka.hi wai hau, puipui aku la o loko. Hoouna ae la o \iakamu i kekahi ikanaka ena e pii aku iluna o "ke towera, no ke kiai ame ka nana ana i ka •maali nomea a ko lakou mau enemi e hana mai ana.

"Ina he pu kaupoohiwi kekahi a kakou, e aho la hoi ia," >w\ahi a Makamu i kamailik) ae ai i kona mau hoa. ' Na ia wahi pu la hoi e liooko-o aku i ka hookokoUe ana mai a keia poe kanaka i ke pani puka o l'alo loa. He iwakaHua waJe no ka nui o na owiii poka e hiki ai ke hoomauia aku ka paahanaia a-ha o k'a'u niau waihi ipu panapana nei. Aka, aole hiki ia'u ke hookuu pau loa aku i keia mau piha pu apau, oiai o ke alapii mai lalo mai a hoea mai ia nei, oia kekahi wahi e pono e malama loa ia e kakou i ole ai kela i)oe e pinana ma'alahi mai m-a keia alapii a loaa mai nolaila, e malama ana au i kekahi mau piha pu £*u no keia wahi." Ia wa poha ana ka ieo kahea o kahi kiai mai luna iho o ka puo'a, aia na kanaka Bavaria ke nee mai la no ka haie bele. Huli ae la o Makamu a kamailio ue la i k-ahi leakiana: "E, e nakiikii ae oe i kuu wahi kaei omaomao nei ma kela \va;hi apana pupa e waiho mai la, a kau aku oe iwaho, i lilo ai ia i wahi hoe alakai no kakou. Nolaila. e pii kakou i ka aiuu helu elua maluna ae nei o kakoiu kithi h:ii a kaua, e Mr. Kakiana i hoahu ai i na pohaku." Ia lakou nei i pii aku ai a hoea i ka inuu elua maluna ae o kahi a lakou nei i >noho iai, a hoomaka mai la lakou e nana mai ilalo. no na Bavaria, oia ka wa i kani mai <ai o na pu a ua poe la, a hu ana ga inaeami o na jK>ka a ua 'poe ia ma kahi kokoke ole niai i ko lakou nei mau pepeiao. Alaila. holo nia: la ua poe kanaka nei me na koi a iakou a noke mai la i na peluku i ka pu- j ka o ialo. I I keia wa hoi, lahiu iho la o Maka- j mu, a peia nohoi kekahi mau hoa e ae j oma, i mau pohaku, mailoko mai o ke ahu pohaku i hoahu mua ia i\\ e ia , (Makamu) ame kahi kakiami. He mau | pohaku nunul uo keia. Paki iho la Oj Makamu i kana pohaku maluna o ka j pulu kanaka e noke ana i ka wawahi i \ ka puka olala. Pa ponoiho la ke poo o | kekahi kanaka, a niake iho la. Pa iho la nehoi ua pohaku a ko-na ni iu h.>:i; maluna o elua kaiiaka Havaria, a hiuaj aku la laua ilalo. j I ka ike ana o ua poe Bavaria nei i j keia poino i loaa l kekahi poe o lakou. j i*a haaleie koke iho la iakou me ka, «wi-wl nui i ke pani puka, a nee aku la j ma, kahi e aku. Ikeia aku la kekahi | poe o lakou e holo ana ma kahi e ulu mai ana kekahi wahi kumuluau, a hoo maopopo iho la o Makamu. e kii aua lakou i ua kumulaau la, i mea wawalii i ke ipani puka o lalo. J ke kuaia ana o ua kumulaau la a hina ilalo, okiokiia iho la hoi koua mu lala «pau, la \va i kaikai mai ai'

ua pue kanaka la ia mea, e hookokoke hou mai la i ka hale bele, me ka hooVi ana hoi i ka welau o ua kumulaau !a i ke pani puka. aka. mamua o k.i 'liikl ana hi lakou ke poluku mai i ke pani pukJ. me ua Laau la. aia hoi. loaa hou aku la kekahi poe a lakou i kekahi nnau oniu peiaku oolea a Makxmu ma. Ike iho ia ua poe Bavaria j nei i ka waiwai ole o nei hana a lakju I i ke kumulaau. a lo.i aku la a ma kahi e. Ma kehi w.ih» i puuluulu ae ai na a akoa)%aa ma kahi hookahi. Mahope ike aku la o Makamu i ua poe !a e luki v.*aie m:u ana no. "Manao au." wahi a k;ihi kakiana i kamailio mai iii. "e manao ana keU poe e hoomaka ia kakau mamuli o kj kakou neie ana i ka ai ame ka wai. l'a ike lakou. aohe wahi e loaa ai ka kakou ai." "Pela io paha. a i ole. e kali ana paha lakeu a hoea i ka ana. oLi ko lakou wa e lels> hou mai ai ma'.una o kakou. He mea maopopo nae ia*u. no keia wa. ua palekana kakou: a ina nohoi i keia po i manao ai kela e lele mai maluna o kakou. alaila, e n-j--'ho no kakou me ka inakaala. Nolaila. ■eia ko'u manao. i keia po. makemake au i kekahi o oukou e lawe aku i ka lohe i ko kakou mau hoa ma ke kulanakauhale o Leeh. l'a hiki no ia kakou ke hookuukuu aku i ka raea o oukou e 'hele aku ana m'a «keia miaiona. ima ke kaula nei o ka bele, ma ka aoao ihikina o ka hale bele nei. a hoe 1 ! ilalo. Alaila, e kolo hele aku nohoi ia ma ia huli aku o ka luakini me ke akahele laa, ia 'hiki i <kona komo ana aku iloko oka ululaau. Manao au, mamua o ka hea ana mai o ka la o ke kakahiaka o k!a 'la apopo, e hiki aku no ia i ke kahua hoomoaaa oko kakou mau ke-a." "Nolai'a," w<ahi a kahi kakiana i pane mai ai. "na'u ponai no e lawe aku i keia lono." (Aole ī pau.l