Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 27, 7 Iulai 1899 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Na Lani Hooulu Lahui Elua

KAPIOLANI

KAPIOLANI IA KALAKAUA MA KE ALAHELE POAI HONUA, 1891.

Ia oe e Ka-La e alohi nei,

Ma na welelau o ka Honua,

E hai ae oe i kou nani,

I ka malamalama oikelakela,

Nau i noii nowelo aku,

Pau na pali paa i ka ikeia,

Ike oe i ka nani a o Himela,

I ka hene wai-olu lawe malie,

He mauna i lohia i ke onaona,

Kaulana i ka nani me ke kiekie,

Kiekie o Kalani noho mai luna,

Nau i a'e na kapu o Kahiki,

Hehihehi ku ana i ka huku ale,

I ke kai halai lana malie--

Kiinaia aku na Pae Moku--

A i hoa kuilima nou e Kalani,

Ma ia mau alanui malihini,

Au i olali hookahi ai,

O ke ao o ka lama kou alakai,

Lilo ai mea ole na enemi,

Lehelehe eueu hana lokoino,

E ola o Kalani a mau loa,

A kau i ke ao malamalama.

 

        KAPIOLANI--Hanauia Dekemaba 31, 1834. He mamo oia na ka Moi o Kauai. He kahu alii hanai no ke Keiki aliia Hooilina Moi "Ka Haku o Hawaii." Mare Me ke Alii Davida Kalakaua, Dekemaba 9, 1863. Holo i Ladana i ka Iubile o ka Moiwahine Vitoria, 1887. Hookuu mai i keia ola ana ma Waikiki, Iune 24, 1899. Hoolewaia, Iulai 2, 1899.

 

KALAKAUA

KAPIOLANI IA KALAKAUA MA KE ALAHELE POAI HONUA, 1891.

O ka ike lihi aku i na ae one ma o,

        Ka ko'u mau maka e ake nei,

Me ka  pule e hoea hou au ilaila,

        Mai ae i ka'u upu e ko ole!

O na nalu huakea lelehuna,

        O ia ae one; he aloha au,

A ke huli kuu alo no ka huakai home,

        E nalo na manao hele auwana.

E kuu aloha e kali ala, nou ko'u haupu,

        Me ka lei maile ma kou a-i!

O e hai mai, e ke kai kupikio inaina,

A hea pau kau kokohi ana ia'u?

Ano, o ka hui me oe, he mea hiki-oie,

        Oiai ua ok@ia e ke kai nui,

E puana aku nae au e ka ipo aloha,

He manaolana ko'u e hui hou kaua.

O kou aloha me ka manao oiaio,

        Ke kiai ma ko'u alahele,

A ke ike au i ka poepoe honua,

        I makana na'u ia aloha.

 

        DAVID KALAK AUA--Hanauia Novemaba 16, 1836. Mare me ke Aliiwahine Kapoilani Dekemaba 19, 1863. Kohoia i Moi no Hawaii e ka Ahaolele, Feberuari 13, 1874. Holo i Amerika Huipuia Novemaba 17, 1874. Holo i ke kaapuni honua Ianuari 20, 1881. Poni Moi, Feberuari 12, 1883. Make ma Kapalakiko, Kaleponi, Ianuari 13, 1891. Hoolewaia ma Honolulu, Feberuari 13, 1891. Holomua o Hawaii i kona nohoalii ana.

 

Huakai Hoolewa i ka Ilina Alii

        Ma ka hora 2 ponoi o ka auina la Sa@ati aku nei malamaia ai ke anaina hoolewa o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani maloko o ka luakini o Kawaiaho. Mamua ae o ka lawelawe ana o ka Haku Bihopa o Honolulu ame @a Kahunapule Kitkat ame Lane, ua piha mua ae la ka luakini i na poe makaikai, e haale ana ko lakou mau wehi o na ano like ole he nui--o ka oi aku na@ o ka eleele--me he anapa ana la na ka wailiula. Ua piha o luna o ka luakini, a ua piha pu nohoi o lalo, aohe wahi kupono i koe i ka noho ole ia o na kanaka.

        Heaha keia piha e piha nei?

        He kumakena no Kapiolani,

        O ua Lani Hoolu Lahui.

        Lani Alii a Kalakaua Alii.

        O na hoohiwahiwa pua ame na kanikau i maiauia ai iloko o ua heiau nei o na Alii o Hawaii, e mau ana no ko lakou mau makamaka maikai ame ka nani. Aia na kahili alii ke hooulu la i ka mahiehie a ka ui ame ka nani mawaenakonu ponoi o ka huakini. He nani, he maemae.

        Ma ke komo ana mai a ka huakai a ka Haku Bihopa Willis iloko o ka luakini, ua alakaiia ua huakai la e Mr. F.S. Fitz.  Mahope aku hoi ona ka papa himeni o na keiki i aahuia me na aahu eleele me keokeo, alaila, o ka Haku Bihopa aku, me hookahi kahunapule ma kela ame keia aoao ona. Pii loa aku la na kahunapule no luna o ka awai, a pii aku la hoi na keiki himeni no kahi o ka ogana. Mawaho ae o keia poe, ka Papa Himeni o ka Luakini o Kawaiahao.

        Mamua o ka hoomaka ana o na hana, ua ku mai la o Dr. O.E. Wall, a haawi mai la i leo solo ma ka violina, i ukaliia e Mr. Taylor ma ka ogana. He ku i ke anoano ame ka ilihia keia leo mele.

        Mahope iho, ku ae la ka Haku Bihopa Willis a alana ae la he leo pule elike me ke kulana pule hoolewa o ka Ekalesia Enelani. I ka pau ana o kana pule ana, aia hoi, kani mai la ka ogana, a he leo mele kanikau kana o ka uwe ana mai, a mele mai la ka papa himeni i ka Halelu 39. Ma ia wa no i puia pu ae ai o loko o ka luakini i na leo uwe helu kanikau a na aialo o ke alii. Ma ka wa i hoomaha iho ai ka ogana ame ka papa himeni i ka lakou himeni ana, ia wa e puia maopopo ae ai o loko o ka luakini i na leo o ka poe kahea inoa o ke Alii. Maope iho, mele mai la ka papa himeni o Kawaiahao i ka leo mele, "Pokole paa ole kuu noho maanei." Ku ae la ka Haku Bihopa, a heluhelu i ka haawina Palapala Hemolele me ka leo haalulu. Ma ka wa i pau ae ai kana heluhelu ana, aia hoi kani ae la ka ogana i ka leo mele kanikau "Pili au i Ou la." A poha mai la ka leo hia-pai-ole oia kaikamahine oiwi o ka aina hanau, oia o Mere Kuke, me ke anoano eehia. Wawalo ae la kona leo mele me he hanehane la i ka iu o ke ao. Aloha no. Mahope iho o keia, mele mai la ka puali himeni o na keikikane i ka mele, "Owau iho la no ia, aohe a'u leo pale." (Just as I am without one plea.)

        Mahope iho o ka pau ana o keia mele ua ikeia aku la oni ana ae o na kahili, ke nui me ka liilii, a maopopo ae la i na mea apau e naue ana o Kalani no ka Pa Ilina Alii ma Maunaala. Ma keia wa i hoomaka ai ka hoonohonohoia ana o ka huakai. Ka pahu e hapaiia ana e W.P. Lumaheihei, J.W. Bipikane, Wm. Aul@ E.K. Lilikalani, C.P. Iaukea, Keikialii Kunuiakea, S.M. Kanakanui, D.L. Naone, J.L. Kaulukou, Geo. C. Beckley, Sam Parker ame E.A. Mott-Smith, Kuhina o ko na Aina E, a kau aku la iluna o ke kaa manele e hukiia ana e na poe Poola i aahuia me na kipuka polapola hooluu melemele, ulaula a eleele nohoi elike la no me na koloka liilii i aahuia ai e ia Hui ma ko hoolewa ana o ke Alii Wohi Opio Kaiulani. Ua oleloia, he 412 ka nui o keia poe Poola, a e alakai ia ana lakou e Mr. J.K. Kaulia.

        O ke kulana ano nui o ka Huakai Hoolewa ma keia nee ana, penei no ia: Na poe e paa ana i na Ipukukul o Iwikauikaua, he 4 ko lakou nui.

Ilamuku o ke Aupuni ame na Hope. Puali Makai malalo o Lutanela Holi. Kula Keikikane o Kamehameha, he 100 ka nui.

Kula Kaikamahine o Sana Anaru he 80 ka nui.

Na Ahahui Manawalea.

Ahahui Namawalea St. Antonio ame Lusitana o na Pukiki he 300 ko lakou nui.

Ahahui Kalaiaina.

Ahahui Aloha Aina o na Kane.

Ahahui Aloha Aina o na Wahine.

Konohiki ame na Ohua o na Aina o ka Moiwahine i make.

Ilamuku o ka la am na Hope.

Bana.

Bataliona Koa, mahele 6 o na Koa Amerika.

Pualikoa o ka Mokukaua Iroquois.

Bana.

Regimana 1, o ka Pualikoa Hawaii.

Na Ohua Pilikino o ka Moiwahine.

Na Kauka.

Na Kahunapule o ka Hoomana Hoolepope.

Na Kahunapule o ka Hoomana Katolika.

Ka Right Reverend Bishop of Panopolis o ka Hoomana Katolika.

Na Kahunapule o ka Hoomana Anegalican.

Ka Bihopa o Honolulu.

Hon. J.T. Baker, e hii ana i na Kea Hoohanohano.

Na Keiki Poola e huki ana i ke Kaa

 

[Following 7 lines are printed vertically in the newspaper, transcribed from left to right]

 

Kahili Nunui.

Kahili Liilii.

Hapai Pahu.

Kupapau. [circled]

Hapai Pahu.

Kahii Liilii.

Kahili Nunui.

 

Kaa o na Keikialii Kawananakoa ame Kalanianaole ame kana wahine ame L. Kamakaia.

Kalanianaole ame kana wahine ame L. Kamakaia.

Kaa o ka Moiwahine Liliuokalani.

Kaa o Mrs. C.H. Fairchild ame Mr. Fairchild.

Kaa o Mrs. Stella Cockett ame Mr. Cockett.

Kaa o A.S. Cleghorn.

Ka Peresidena ame na Ukali.

Na Kuhina o ke Aupuni.

Na Lunakanawai Kiekie.

Na Agena Kuikawa o ke Aupuni o Amerika.

Kanikela o ke Aupuni o Amerika.

Peresidena o ka Aha Senate.

Na Hoa o ka Aha Senate.

Lunahoomalu o ka Hale o na Lunamakaainana.

Na Lunamakaainana.

Na Kanikela o na Aina E.

Na Luna Aupuni.

Ka Lehulehu.

        Mawaena o na poe maka hanohano i hoea maloko o ka luakini o Kawaiahao, ma ka wa i malamaia ai ke anaina haipule hoolewa, oia no o Peresidena Dole e ukaliia ana e Konela Sopa, Kuhina Mott-Smith, Loio Kuhina Cooper, Kuhina King, Lunakanawai Kiekie Alapaki, Kanikela Haywood, Komisina Pelekane Hoare ame kana kaikamahine, Hon. H.M. Sewall, Hon. F.A. Cchaefer, Lunakanawai Frear, Lunakanawai Whiting, Lunakanawai Stanley, Lunakanawai Rerry, Konela Samuel Parker, Mekia C.P. Iaukea, Kiaaina A.S. Cleghorn (Ake), Commeander Merry, Mekia Mills, Kanena Slaker, Hon. Paul Isenberg, Hon. J.B. Atherton, Paulo Numana, S.B. Baliou, B.F. Dilinhama, Col. Rublen, John Cummings, Rev. W.M. Kincaid, Reb. G.L. Pearson, W.N. Armstrong, W.R. Farrington, A.L. Atkinson, Dr. Humphries, Dr. Day ame kekahi poe @ ae he nui.