Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 16, 21 ʻApelila 1899 — KA NAAUAO. [ARTICLE]

KA NAAUAO.

Ke 'liapai hou nei no makou i 'ke kamailio aiia. maluna o nei mea he naauao. U-a ike a ua hoomaopopo makou, o ka loaa ana o nei meg. lie naauao i ke kanaka, oia ka mea e loaa, ai liaia "kekahi keehina waiwai nui e hookupono ai iaia ma ka hana, i hoomaamaala ai kona noonoo e hana aku. Ina ua hoonaauaoia oi'a ma ka' ike pili i na mea ulu —na kanawai e pili .ana ia lakou, oto lakou ano, ke ano © ulu pono ai iakou, ke ano e pal-e ia aku ai na mea hoopoino ia. mau mea aiaila, e lilo .kanaka i hoonaauaoia' 'nia- 4a ike, 'h.e kaniaka botamka. Pela h.oi, i/ria e- hoonaauaoia ke kanaka, ma iia ike pil> PāJapala Hemoieie, ka WehWehe Haia, na Kaiīawai ame na Rula h'ooponopano Eka-, lesia, ka Hoike Akua, oia hoi ka Tiologia, ame nā ike haku poolelo, alaila, *he kahunapule aku ana kana hana. . • . Mamlili auanei o ka loaa ana o k& naauao i ke kanaka e loaa ai i'ua kanaka la ka hana e hoohana aku āi oia i ka naauao i loaa mai iaia, Eia mawaena o na poe paahana e laupai mai nei imawaena o ko kakou mau mahakea o na hana e- ik.eia aku mai Hawaii a Kauai, he elua no mau maheie nui i ku ai *ua poe limahana la, oia na limahania, a poe paahana e lawelawe ana mamuli o ka ike . maa hana wale iho nei, ame ka poe ike hana mamuli o ike «alakai ana o na loina o ka mahele iiaauao a ike i aoia ai e lak6u. 0 keia mahele liope, e hiki ana i ko lakou ike ke ihoomahuahua nui ia a loaa fca holomua loa; a o ka .mahele mua hoi, © <nee ana lakou ma ke kulana apo wale aku a hooplii i ka hana i hanaia © ka mea i naauao maoli i na loina kumu imua o kekahi hana. Nolaila, o ka ike o ke kanaka i | piha i ka naauao, he ike ia e lilo ana i kumu alakai i ke kaiiaka maa hana wale no, a oia ano ike ka mea, waiwai nui. 0 kahi e loaa ai. na kahua mua e ku i ai keia. heiau o ka uaauao, no ia' iloko o na kula. A elike me ka nee ana o ke k'ulana i iioonaiauaoia ai o ke 'keiki, m» na kula ana i hoofeomoia aku ai e kona mau makua, a poe kahu hanai paha, pela no auanei e pii ne ai

ka nui ame ka >mahuahua ana o ka naauao e loaa iaia. Aole e bi aku ke kiekie o, kahi e Jajia i ka -wui i puka mai loko mai o kekaiii poo-wai, mamua &ku o ke ki«kie o ua kumu wai la. He loina maa mau loa keia d pili i ke ana ili-wai o nā, mea kino hehee. Pela 110 hoi ke hoopiliia ae i ke kula'na hoonaauao. -Ina o ka ike 0 ke kumu, aia no ia ma kahi helunaau, huinahe.'u (Arimatika) palapala aina, alaila,'e heie ana no kana haumana ike Joa i ao ai maloko o kona halo'kula a hoea iloko o keia m&u huke i loaa ai iaia ka ike ame ka ma&aukau. Pau no ia mau huke ike aois e ka haumana, o ka pau ae la rio ia o kahi ike e ieaa ana i na haumana la. Aole kela haumana e<Jke aaia i lee Aohoku, i ka Mole Agauonua, i ka Hoailonahelu, i ka Anakomia, a me na iko kiekie e ae. Aka, e komo oia ma kekahii kuua i aola ad mau maheile ike, a.laāla, ua nee ;hou\ae la. kona kulana huli ike a ke kulana hou. Ua lōaa iaia he ik>?.iika >hdeueu ihiou e hapai mai ana ia mau hoaleale <0 ka ike mai •ka lua-wai' mai o ka najauao. 0 ke kumu nni i loaa, ole ad 0 keia mau kulana ike 'hope aaiia, ma ke kau >mua 0 'Hona hoonaiauaeiia aina, iia.muH ia 0 ka pau e ana • o ka .hoeueu ike iloko o kaua kumuao. I ka >loaa ama i-aiia he kumuaio iiui a miaihu'athu>a o ka ike, ua 10-aa iho la iaia he hou. a e pan.e'e ae ana hcd ia k.ul>ama a ha a-miu ihou, a pela e pii ae ai a hoea i ka hiki hou ole ana. aHu o ka ikaika ho ueu e pauma a>na i ka wai o ka ike iloko ona ke hoonee hou >aku, oiai ua Loaa aku la> ka pa.lema iliwai kiekie loa i hiki i kela ileaika hoeueu ke kaUka'i aku a pau i>ho. Peneāa iiho la ke kuilana hoomee ike e loaia nna i ke kainaka ma kona wa o i.md ana i ka .ike ame ka naauao. Ma ka wa e piha maika.i ai ke kanaka opio i k;i ike, e loaa ana iaia >h>e kaihua piaa e heohianaā'a ai kona raakaukau; a i ka hui ana o keia ike maa h>ana maoli, e holokiki loa ama ia imio me ka. maikai ma kana hana. E wai v ho .maii anaimua iona 'ke alapii o kona nee ana m:ai ke a'nuu haauaa 0 ka meho .paiaihana ana a ihioea i ke ajioiu kiekie o ke kulana paahana. Elike me ia nee lliiii >aiiva a;e ona iluna ma iia alanui piii, pela no hoi e' pii liilii ae ai kona uku a hoea loa aku i ka loa>a ana >o ke ana iliwai kupono o ka ikiaika ;h>oeueu ik« e' >noJio ana iloko oaa. No keia kumu i lilo ai ka naauao he mea iiini nui ,ia e no haole. Pau k.i iini naauao ana o ka lakou mau keiki mia Hawaii nei a hoouna aku lakou d kela poe keiki 0 hopiha. hou ia i ka Ske ma Am>erika a >ma Europa. I ka pau ana ō ka wa liuli naauao, ua komo koke no lakou >a lawelawe hana, no ka huli 'ama i ka pono aane ke kuonoo'no o ka neiho ana. , V