Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 16, 21 ʻApelila 1899 — Page 3
This text was transcribed by: | Lynn Mangel |
This work is dedicated to: | MacKenzie and Kendall Mangel |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Manawa Holo
WAHI HOOLULU
Mai Honolulu Ak@
Waianae, kaa huikau, na la apau koe ke Sabati
Waialua, kaa ohua, ua la apau.
Waianae, kaa ohua, na la apau.
Wili o Ewa, kaa ohua na la apau.
A.M A. M. P.M. P.M.
Honlulu 7:10 9:15 3:10 5:10
Manana…… 8:07 9:48 3:43 5:50
@ o Ewa……… 8:37 10:08 4:08 6:10
Waianae 9:27 10:53 4:43 …….
Waialua………….. ….. 12:00 5:38 …….
WAHI HOOLULU.
@Mai waho mai Honolulu.)
Wili o Ewa, kaa ohua, koe ke Sabati.
Waialua, kaa ohua, na la apau.
Waianae, kaa huikau, na la apau, koe ke Sabati.
Waialua, kaa ohua, na la apau,
Wili o Ewa, kaa ohua, Sabati wale no.
A.M. A.M. A.M. P.M. P.M.
Waialua…….. 6:12 …… 2:39 ……
Waianae…….. 7:12 10:09 3:55 ……
Wili o Ewa……. 5:50 7:47 10:59 4:32 12:45
@anana……. 6:15 8:07 11:34 4:52 1:10
Honolulu…… 6:50 8:40 12:15 5:26 1:45
G. P. DENISON,
Luna F. C. SMITH,
Luna Kuai Palapala
NU HOU HAWAII
Ma ka Poakolu nei i hopuia ai he @ha poe Pake no ka hoeha ana ia Lehoakona. He wahi bola kope ke kumu @ ka ha-ka ana.
Oehuehu ka hana a ke kaua ma waena @na Amerika me Pelekane ma kekahi aoao, ame na kamaaina o na mokupuni @ Samoa, ma kekahi aoao.
Ke hoomaamaa nei na hoa o ka Pu@koa Mahele G, i ke kiki-pu ana, no @a ulele hookuku ana aku ma ia hana @ na hoa o ka Puali B, ke hoea aku ka la 29 o keia mahina.
Ma ka Poakahi nei i hala aku ai o Loio J. K. Kahookano no ka makani Kaiaulu @o Waianae, a ma ka auina @ Poalua nei kona huli hoi ana mai @ Honolulu nei.
Ua ka'ulua loa ka wa holo o ka mo@uahi Kinau mai Honolulu aku nei, @na ka Poalua nei, a hoea i ka hora 2 o ka auina la. O ke kumu, no ka eke l@ta mai na aina e mai.
He ekolu mau mikini uwila hoonoho ma o ko makou noi keena pai e paka a e pahee nei i ka welowelo i keia @au la. Me he mea la, aole paha e @ keia makahiki a hoea ka nui o na @kini o ia ano i ka 6.
E nana ae i ka hoolaha hooko mo@ a David Douglas, ma o kona mau @ la, Magoon & Silliman, ma ko ma@ pepa o keia la. O na aina keia o Kapule (w) ame Paukeaho (w) ma @eeia ae nei, Koolaupoko.
Ke noonoo nui nei ko Honolulu nei @e kuonoono no ka lawelaweia ana @ku o na kino make o loko nei o ke @lanakauhale nei, ma ka hooliloia ana @ ke kino make i lehu, mamuli o ka @@hanaia ana e ke ahi, a e ka uwila @. He ninau ano nui keia.
Ma ka auina la Sabati aku nei i ho@mu pu-a ia ae ai kekahi puulu kanaka, he kanaha paha ko lakou nui, mai uka mai o Kapalama, no Kalakaua Hale. Na Makaikiu David Kaapa lakou i pailaka ae ilaila. O ke kumu, he piliwaiwai.
E haalele aku ana o Mr. W. H. Bab@, kekahi o na kumuao o ke Kulanui @ Punahou, i kona kulana ao ma ia @la, ma ka la hope o keia hapaha @la e hele nei, a e komo ana ia ma @lawelawe hana ana ma kekahi hale @ o Honolulu nei.
@a lohe mahuihui mai makou e haa@ aku ana o Miss Hyde, ke kumuao @ mele a mea kani o Punahou, i ka noho ao ana ma ia kula, no ke onawaliwali o kona ola kino. E holo hoomaha aku ana oia i Amerika, a mahope hoi mai oia i Hawaii nei, a noho me ka "Makua" Rev. C. M. Hyde ame Mrs. Hyde.
KE OLA KUPANAHA ANA O KA RUMATIKA.
Kenna, Jackson Co., W. Va.
Aneane ekolu makahiki i hala ae nei, @ aia iho la ka'u wahine i ka ruma@, a waiho oia maluna o kahi moe no hookahi mahina a oi, a hiki ole @ ke hele ke ole oia e kokuaia aku, @ ua pehu mai la kona mau wawae a @ papalua aku ka nunui i ko ka wa mau. Ua koi hoopaakiki mai la o Mr. S. Maddox ia'u e lawelawe ai i ka Laau Homo a Kamalena. Ua kuai aku la hoi au i omole no kanalima keneta, a kaa iho elike me na kuhikuhi, a i kekahi kakahiaka ae, komo mai ana ia no ka aina kakahiaka me ke kokua ole ia ana, a mai ia wa mai, aole oia i loaa hou ia ma'i. A. B. Parsons. E kuaiia ana e na poe kuai laau apau O Benson, Smith & Co. (Kaupalenaia), na Agena o Ko Hawaii Pae Aina.
Ka Liona o ka Akau
He Mooolelo no ke Au Manawa
:O:
Gustavus@ Adolphus.
Kakauia e G. A. Henty a unuhiia e
kekahi mea unuhi mooleloo
ke Kuokoa.
Ua haaleleia aku na kaa lawe ukana o ka pualikaua holookoa, a ua hoomoana iho la ka pualikoa o ka Moi Puuwai Liona o Suedena am kahi a lakou i oioina iho ai.
Aia ka Moi maluna o kona kaa o ka hele ana mai ma ia huakai, a maluna no oia kaa i hoaumoe iho ai oia ia po.
Ua kamakamailio pu iho la oia me Sir John Hepburn, Ilamuku Horn, Sir John Banner, Baron Teuffel, na alihikaua nui o na koa kiai, ame kekahi mau aliikoa kiekie e ae o ka pualikaua.
Ke ikeia aku la hoi e na Suedena ka a mai o na lamalama e hoopuni ana, a e hoomalamalama ana i kahi e hoomoana ana o Kenerla Tilly. He kulana ia, aia maluna pono o kekahi wahi kiekiena ma ke komohana hema aku o kahi a ka pualikoa Suedena i hoomoana ai.
I ke ao ana ae, oia ka la 7 o Sepetemaba, a ma ka wa hoi i haalele iho ai ka uhiwai pohina i ka lulumi poipu ana maluna o ka ili o ka honua, oia ka wa i makaukau a i liuliu ae ai na mahele koa apau o ka Moi Gustavus e kuene pono ae ma ko lakou mau kuluna. Ua alana ae la na kahunapule o kela ame keia puali i na pule i ke Akua.
Ua loaa ka hanohano ia elua mau pualikoa Sekotia ma ko laua hoonohoia ana ma ke poo o ka nee ana o na koa. E alakaiia ana keia mau regimena e Sir James Ramsay, ka Haku o Pulia ame Sir John Hamilton. O ka Pualikoa Omaomao hoi o Sekotia, malalo o Hepburn, ua lilo ae la ia i mahele iloko o ka pualikoa kokua. O keia ka pualikoa i komo ai na koa "pua lehua" apau o loko o kela ame keia puali o na koa o ka Moi Gustavus, a maluna o keia mahele koa ka manaolana no ka lanakila ana o ke kaua ma ka aoao o ka Moi Puuwai Liona o Suedena.
E alakaiia ana na koa kaua lio o Suedena e Ilamuku Horn, e Kenerala Banner ame Lutanela-Kenerala Banditzen. O na koa hele-wawae hoi o ka pualikoa kiai alii e alakaiia ana no ia e Barona Teuffel, a na ka Moi nohoi o Sakoni e alakai ana i kona mau koa. A o keia poe koa Sakoni, aia lakou ma ka eheu hema o ka nee ana o na koa malalo o Gustavus.
O ka nui o na koa Suedena apau ma keia hoonohonoho kaua ana, he 20,000, a o na koa Sakoni hoi, he 15,000, a ua like ia me 35,000, ko lakou nui. O ka nui hoi o na koa Imeperiela, he 40,000. Ua like me 5,000 ko lakou oi aku mamua o na koa o Gustavus.
Ma keia hoomaka ana o ke kaua, aole i hololea loa ko Kenerala Tile manao no ka ae ana e hooukaia ke kaua mawaena ona ame Gustavus, oiai e kali ana ia o ka hoea hou mai he mau koa, he 12,000 ka nui, malalo o Kenerala Altrigner, a he poe Italia keia; a he mau la kakaikahi wale no koe, a hoea mai lakou e huipu me ia (Tile) aka, mamuli o ke koi ikaika loa o kona mau alihikaua, elike me Popenaheima, Furstenberg, ame kekahi mau Kenerala opiopio e ae, ua ae iho la ia e haalele i ke kulana ana i hoomoana ai maluna o ke kiekiena ma ke alo mai o ke kulanakauhale o Leipasika, he kulana hoi e hiki ole ai i na koa Suedena e aa e lele kaua aku. Nolaila, ua nee mai la na koa Imeperiela ilalo o ke kula papu palahalaha o Bereitenafila no ka hoouka kaua ana mai i na koa Suedena.
Aia mamua ponoi mai o ke alo o kona mau koa kahi kauhale o Podelwitz, a, aia hoi mahope aku o kona pualikoa, he elua mau wahi puu, a maluna o keia mau puu elua i hoonohonoho iho ai oia i kana mau pu kuniahi, he kanaha ka nui. Aia hoi, mahope aku o keia mau kiekiena, he ululaau hihi-pea. O ka eheu akau o na koa Imeperiela, e alakaiia ana e Furstenberg; ka eheu hema hoi e Papenaheima; a o waena e Kenerala Tile.
Ua manao nae o Kenerala Tile, e hoonee wale mai no ia i kona mau koa a hoea i ke kahua palahalaha i makemakeia ai e kona mau Kenerala e nee mai ia me kona mau koa, me kona makemake no nae e kali a hoea mai o Kenerala Altringer me na koa Italia; aka, mamuli o ka Pupuahulu ame ka wikiwiki ino loa ana o Papenaheima, ua onou koke ia na koa Imeperiela iloko o ke kaua.
I mea hoi e hoea aku ai na koa Suedena ma kahi e hiki ai ia lakou ke haawi aku i ka lele kaua ana i makemakeia ai e ko lakou alii, he mea pono ia lakou ke a'e aku ma kela aoao o kahi muliwai o Loder. Ma ka wa a lakou i nee aku ai no ke kau ana ma kela kapa o ua wahi muliwai la, ia wa i nonoi aku ai o Papenaheima ia Kenerala Tile, e ae mai iaia e lode kaua mai oia maluna o na Suedena e nee aku ana. Ua ae mai la hoi o Kenerala Tile i keia noi a Papenaheima me ka olelo ana mai nae iaia, e lele kaua mai oia me 2000 poe kaua-lio wale no, ame ke kauoha pu ana mai hoi iaia aole pono ia e hooulu i ke kaua huliamahi ana o na aoao kaua elua. Nolaila, ma ka wa o na koa Sekotia malalo o Sir James Ramsay i nee aku ai a kau ma kela kapa o ka muliwai, oia ka wa a Papenaheima i lele mai ai me kona mau koa kaua-lio maluna o na Sekotia.
Ua elieli iho la hoi kulana a na koa Sekotia ia wa ma kahi a lakou i a'e @ku ai, a halawai aku la lakou me ka wiwo ole me na koa kaua-lio o Papenaheima. Ua ku aku la ka lakou mau maka ihe ma na umauma o na lio kaua o ko lakou mau enemi, ua poha aku la na leo kani uuina o ka lakou mau pu, me ka luai ana aku i na elele ahai make maluna o na enemi. Mahope iho hoi o kekahi hoouka kaua hahana loa ana mawaena o na koa Sekotia ame na koa lio o Papenaheima, ua kuemi hope aku la ua Kenerala nei o na kaua lio Imeperiela, me ke puhi ana @ kahi kauhale o Podewitz.
Mamuli hoi o ka @a ia ana o ua wahi kulanakauhale la e ke ahi, a punohu ae la kona uwahi, e hoopouli, a e hoopoeleele ana i ka lewa, ame ka iliwai e ikeia mai ai na koa Sekotia e na koa Imeperiela, mahope aku o ua wahi kauhale pau-ahi nei, ua lilo iho la ia punohu uwahi ame ka a ia ana o ua wahi kauhale nei, i mea waiwai nui no na koa Sektia, oiai mamuli oia po ana i ka uwahi mawaena o na pualikaua elua, aohe ike aku o kahi i kekahi, ua pau loa aku la na koa Sekotia i ke kau ma kela kapa o ka muliwai, a hoomaka koke iho la lakou i ka hoonohonoho ana i ko lakou kulana kaua aka, aia na poka o na pukuniahi a na Auseturia ke haluku makawalu mai la maluna o na Suedena.
O ke kulana hoonohonoho kaua a na koa Suedena, he okoa iki ae no ia i ka na koa Auseturia. O ka hoonohonoho ana o na koa kaua-lio o na Auseturia, aia ia ma ka puuluulu hookahi; aka, o ka na Suedena hoonohonoho ana i ko lakou poe kaua lio, ua okomokomoia na regimena oia poe koa ma kela ame keia mau regimena koa hele-wawae. O ka mahele koa waena o na Suedena he poe koa laau ihe ia me na ko'i kaua. A mahope mai o ko lakou laina mua he puali pu-kaa, alaila, o na koa kaua lio mai e kakoo a e kokua ana i na koa laau ihe. Ua hoonohonohoia hoi na koa pu kau poohiwi ma kela ame keia mahele o na koa laau ihe>
Ma ka wa i hoea aku ai o Papenaheima, me ka piha inaina ame ka huhu, i kona kahua hoomoana o kona wa ia i haawi koke aku ai i ke kauoha i kona mau koa kaua lio apau e lele kaua mai maluna o na koa Suedena, a ma ia wa hookahi nohoi, ua lele kaua ae la o Kenerala Furstenberg, me ehiku legimena kaua lio maluna o na Sakoni.
No keia poe Sakoni, aole no i hilinai a paulele loa ka Moi Gustavus no ko lakou kupaa a wiwo ole ma keia kaua ana, nolaila, ua hekau aku la kona mau kiai makaala loa ana ma ia wahi i lele kaua ia ae ai e Kenerala Furstenberg. O ka ua Moi Suedena nei i noonoo nui ai, oia kona ike ole ana aku i kona mau koa poonoi e owiliia ana iloko o ka pioo nui ina e hoauheeia ana na koa Sakoni. Me keia manao ku aku la i ke au o ke kaua i amioia aku ai ua poe koa Sakoni la.
Mamuli o ka ikaika launa ole o na lele kaua ana ae a na koa lio o Kenerala Furstenberg, me ka anai pu ana mai hoi o na kipoka ana a na koa helewawae ame na koa pu-kaa o na Auseturia, ma ke alo ponoi mai o na koa o ka Moi o Sakoni, ua auhee aku la lakou me ka huikau nui ame ka pioo. O ka mua loa i haalele iho i ke kahua kaua oia ka Moi. Ua holo aku la ia me ka hoomaha ole o kona lio a hoea i Torgan, a iloko wale no o 20 minute ka loihi o ka wa i kaua ai na koa Auseturia me ua poe koa Sakoni la, ua hoauheeia aku la lakou, me ka uhai loloa ia ana aku e na koa kaua lio o Furstenberg.
I keia wa i olino ae ai ka hauoli ma na onohi maka o Kenerala Tile, oiai ua ike iho la ia, ua hoauheeia aku la na koa Sakoni, a ua like ia me ka hapalua holookoa o na koa apau o ka Moi Gustavus, a no ia kumu wahi a ua Kenerala Auseturia nei i hauoli iho ai, ua loaa iaia he 2 koa e paio aku ana ia 1 koa o na Suedena.
Aka, oiai i loaa ai ia Furstenberg ka lanakila maluna o na koa Sakoni, he okoa ka mea i loaa ia Kenerala Papenaheima, iaia i lele kaua mai ai mawaenakonu o na koa o ka Moi Gustavus.
Ma ka wa i lele kaua mai ai o Papenaheima maluna o na koa Suedena, e ku aku ana keia poe koa me ka lakou mau laau ihe oolea e paa ia ana e na lima pukani i hooniia e na puuwai wiwo ole a makau ole hoi. Ma ia wa hookahi nohoi, e pa mai ana he uluulu makani ahiu me ka ikaika loa, me ka halihali pu ana mai hoi i na punohu lepo a poi pu mai la maluna o ua poe koe Suedena nei. Po ka lewa i keia mau punohu lepo, aohe ikeia aku o na koa kaua lio Auseturia e na koa Suedena. Aia wale no ko lakou hoomaopopo ana, a hiki wale no i ka hookui pu ana o ka lakou mau makaihe me na umauma o na lio o ko lakou mau enemi.
Ehiku manawa a Papenaheima i lele kaua mai ai maluna o na koa Suedena, ehiku manawa ia i hookumi hope ia aku ai ia, a o ka hope ua hoauheeia aku la kona puali kaua lio me ko pioo nui.
Ma ka wa i auhee aku ai o Papenaheima, oia hoi9, ka wa i hoauheeia ai na koa Sakoni, oia ka wa a ka Moi Gustavus i onou aku ai i kona mau koa apau maluna o na koa o Papenaheima me ka ikaika loa, oiai hoi o Tile ame kona mau koa e alualu ana i na Sakoni.
Ma keia lele kaua ana a na alakai nui elua o na pualikaua elua, e kue ana i kahi ame kahi, ua ikeia ka noiau like o ua mau alihikaua poo la, oia hoi, ma ko Kenerala Tile onou ana ae i kona poe koa apau e anai i na koa Sakoni, oia kona hoopalupaku ana, a anai holookoa ana 'ku hoi ia lima kokua ikaika o kona hoa paio, a kaawale mai ke kahua kaua aku, a ma ka wa e kinaiia ai e ia ka ikaika kaua o na Sakoni, oia kona wa e huli hope mai ai a lele kaua mai maluna o kona hoa paio oiai hoi o Papenheima e hoouka kaua ana me na Suedena.
Ua ike ka Moi Gustavus i keia kulana hoonee kaua o kona hoa paio, nolaila, i kona ike ana i ke auhee ana o na koa kau lio o Papenaheima, oia kona wa i hoonee koke, aku ai i kona mau koa apau e anai a e hoopalupalu loa i ka ikaika kaua o na koa kaua lio o Papenaheima, elike la nohoi me ka Kenerala Tile e hana la i na Sakona.
I ka hala ana o hapalua hora okoa o ke kaua ana o na welau kaua elua, ua hoauhee ino loa ia aku la o Papenaheima e, Gustavus, a ua pau ka manaolana e loaa ana he kokua ikaika mai iaia mai.
Ua hoounaia ae la hoi he ekolu mau regimena e kokua ia Ilamuku Horn ma ka eheu hema, kahi hoi i haaleleia iho ai e na koa Sakoni. Ma ka wa no i loaa ai he kuene pono ana i na regimena koa hou i hoounaia aku ai no ke kokua ana ia Ilamuku Horn, oia no ka wa i huli hoi mai ai na koa kaua lio o Furstenberg, me ka haaheo nui, a lele kaua mai la maluna o na koa laau ihe o Ilamuku Horn.
Ua oni paa iho la hoi keia poe koa ma ko lakou mau kulana, elike me ka mea i hanaia e ko lakou mau hoa mawaena pono o ko lakou kulana kaua.
He eono papa ka manoanoa o na koa Sekotia me na pu kau-poohiwi. O na papakoa ekolu mamua, e kukuli ana lakou ilalo: o na papa koa ekolu mahope mai e ku ana iluna. A o keia mau papakoa eono e ki like ana lakou i ka lakou mau pu maluna o na koa kaua lio o Kenerala Furstenberg, a na ia mea i hookuemi hope aku ia lakou.
O kekahi kumu paha nana i wawahi i na koa kaua lio Auseturia, oia ke ano lou loa o ke kulana kipu ana a na koa Sekotia, oia hoi, ke, kipu papa ana ma ka wa hookahi.
I keia wa i hookuemi hope ia ai na koa o ke Kenerala Imeperiela, oia ka wa i lele kaua ia mai ai lakou e ka Moi Gustavus me kona pualikaua lio, mahope iho o kona hoolilo ana i na koa o Papenaheima i mea palupalu loa a nawaliwali.
O keia lele ana mai la a ka Moi Gustavus maluna o Furstenberg, ua lilo ia i mea e hiki ole ai i ua alihikaua Auseturia nei ke ku a paio mai i na aoao paio e lele kaua pu-lua aku nei maluna ona, a nolaila, ua hoauheeia aku la ia. Aka, ma keia wa no i hoea mai ai na koa hele wawae, malalo o Kenerala Tile. O ke kani paapaaina o ka lakou mau pu, i huipuia mai hoi e na leo nakolokolo o na pukuniahi o na aoao elua, ua puko ae la ke ahi okooko enaena o ke kaua mawaena o na aoao elua, mahope iho o ka hoauheeia ana o na koa Sakoni e na Auseturia, a o na koa kaua lio hoi o Papenaheima, e na koa kaua lio o ka Moi Gustavus.
Oiai keia kulana kaua e hooneeia ana mawaena o na aoao elua ia wa i nee mai ai na koa Suedena o ka mahele kokua, e kakoo mai i ka laina koa mua o na koa Suedena e paio wiwo ole ana me na Auseturia. Oia nohoi ka wa a Sir John Hepburn i alakai aku ai i ka Puali Omaomao o na koa Sekotia. O ka Regimena o Haku Ria mamua loa, a mahope aku ka m ahele koa o Konela Munero, a nee pololei aku la laua no ka puali koa Auseturia e ku mai ana me ka nahaha ole. Aia na koa pu-kau-poohiwi mamua, a mahope aku hoi na koa laau ihe. I ka nee ana o keia poe koa a kokoke i na Auseturia, oia ka wa i wawahi laina ai na koa pu kau poohiwi, a ma ko lakou mau kowa i nee aku ai an koa laau ihe me ka holo ana, a ka moe aku la na wini o ka lakou mau laau ihe imua o na koa Auseturia, oiai hoi na koa pu kaupoohiwi i hahai aku ai i na koa laau ihe, me na laau newa ma @ko lakou mau lima.
Ma keia hoonee kaua ana, ua hakoko lima maoli na aoao elua, me na pahi, me na newa, me na ihe. Iloko o keia kaua ana, ua oili pulelo aku la na koa Sekotia mai waena aku o na koa helewawae o na Auseturia, a holo pololei aku la lakou no na auwaha eli, no kahi hoi e kiaiia mai ana e na koa hapa, Auseturia, a he poe koa puka@ hoi lakou.
Oiai ke kaua e hooukaia ana me ka hahana loa ma ke kula papu, aia hoi, ua huli ae la na koa kaua lio Suedena na lakou i hoauhee aku na koa kaua lio o Furstenberg mai ke kahua kaua aku, a lele kaua mai la lakou maluna o na koa Imeperiela e paa ana i na pukuniahi maluna o na kiekiena elua. Ua lawe pio ia ae la ia mau wahi, ua pau iho la na koa Auseturia e kiai ana ia mau pu i ka lukuia.
Ia wa, me ka eleu loa ua hoohuliia mai la keia mau pu maluna o na koa helewawae Imeperiela, a kaa pono iho la lakou mawaena o na'hi elua - ma ke alo aku nei na koa laau ihe o Suedena, a mahope mai hoi na poka pukuniahi ponoi no a lakou - a no ia mea ua auhee aku la na Auseturia mai ke kahua kaua aku. Ua alualu aku la na koa Suedena me Sekotia i ua poe Auseturia la a hiki wale i ka uhi ana mai o na eheu o ka molehulehu. Mai oi loa aku ka nui o na poino e loaa maluna o na Auseturia, ina aole i uhi pu ia ke kahua kaua e ka pouli a ka lepo ame ka uwahi.
O ka nui o na koa Imeperiela i make
(E nana ma ka aoao 4.)
Hela ame Keia.
HOOLAHA A KE KOMISINA ALA
LIILII ME PONO WAI.
Oiai, ua waiho mai io Ahmoehiona he palapala hoopii e kue ana ia Pa@ Shaw o Lahaina, Maui, e hoopii ana iaia no kon kukulu ana ame ka hoomau ana kekahi palaau e ku olokea ana mai kahi aoao a kahi aoao o ke Alanui Nui ma Lahaina i oleloia ae nei, ma keia ke hoolahaia aku nei, e hooloheia ana keia hoopii ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, ma ka Poaono, Mei 13, 1899, hora 10 A. M., a ke hoolahaia aku nei ka poe apau i kuleana i ka pono alanui e hele mai a e hooiaio i ko lakou mau kuleana, a i ole ia, e hooholoia no me ka nana ole ia oia hiki ole ana mai o lakou.
O ka pono alanui e koiia nei, aia no ia ma Waiokama, Lahaina, a e a'e aku ana, a e pili aku ana paha i na Kuleana o Makalaukalo, Mokuhinia, Kaleimoku, Kalama ame Kupalii.
HENRY DICKENSON.
Komisina Ala Liilii ame Pono Wai no ka Apana o Lahaina.
Lahaina, Aperila 13, 1899.
2751-2t
HOOLAHA A NA LUNAHOOKOKAUOHA I NA POE AIE.
Ke hoolaha aku nei ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, ua hookohu pono ia mai lakou a ua hookupono ia hoi i poe Lunahooko Kauoha no ka Palapala Hooilina a Kauoha Hope loa a Hermann A. Widemann, o Honolulu mamua, a i make. O ka poe apau he mau koi ka lakou i ua Waiwai la o ka mea i make i oleloia, ina paha ua paa i ka moraki a ano e ae, ke hoolahaia aku nei ma keia, e waiho mai ia mau mea i hooia pono ia me na hooiaio kupono ina e loaa ana, i ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, ma ke Keena o F. W. Macfarlane ma Honolulu, iloko o eono mahina mai ka la aku o keia hoolaha, a i ole, e hoole mau loa ia aku no.
O na poe apau i aie mai i ua Waiwai la ke kauohaia aku nei e hookaa koke mai i ka poe no lakou na inoa malalo iho nei, ma ke Keena o F. W. Macfarlane.
H. R. MACFARLANE,
F. W. MACFARLANE,
J. M. DOWSETT.
Na Lunahooko Kauoha o ka Palapala Kauoha a Hermann A. Widemann.
2748-4t
HOOLAHA MAHELE PUKA.
E ukuia ana he Mahele Puka i na Lala o ka Hui Hawaii Kuai Aina (Kaupalenaia) ma ka Umi Pa-keneta no ke Dala Hookahi ma ka Poakahi, Mei 15, 1899, ma ke Keena o W. C. Achi & Co.; a e paa ana na Buke o ka Hui no ka hoopuka ana i na Mahele mai Mei 10 a hiki i Mei 15, 1899.
JESSIE MAKAINAI,
Puuku o ka Hui.
Honolulu, Aperila 3, 1899.
2749-1m
HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.
Ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono i ka waiwai o kona kaikuaana, James R. Renton, o Hamakua, mokupuni o Hawaii, i make, a ke hoike ia'ku nei ka lono i ka poe a pau ina he mau koi ka lakou i ua waiwai la @ e waiho mai ia mau mea i ka mea nona ka inoa malalo iho ma Honouliuli, Ewa mokupuni o Oahu, a i ole ia Henry Smith, ma Honolulu, ma ka Halehookolokolo, ma Aliiolani Hale, iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole loa ia. A o ka poe i aie i ka mea i make, ma keia ke kauoha ia'ku nei lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho.
GEO. F. RENTON,
Lunahooponopono Waiwai o James R. Renton, i make.
Kakauia ma Honouliuli, Ewa, Oahu,
Maraki 27, 1899. 2748-5t
HOOLAHA I KA POE AIE.
Oiai, ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Lunahooponopono@ Waiwai no ka Waiwai o Hana Keoko, o Honolulu, Oahu, i make.
Ke hoolahaia aku nei ma keia i ka poe apau e waiho mai i ka lakou mau koi i ka Waiwai o Hana Keoki i oleloia, i make, i hooiaio pono ia, ina paha ua hoopaaia ma ka moraki a ano e ae, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma Honolulu i oleloia, iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole, a hoole mau loa ia aku no lakou. A o ka poe apau i aie i ua waiwai la, ma keia ke kauoha ia aku nei e hookaa Koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei.
ROBERT PARKER WAIPA.
Lunahooponopono Waiwai o ka Waiwai o Hana Keoki.
Hanaia Honolulu, Oahu, Maraki 10, M. H. 1899 6174-6m
Hoolaha Hooko Moraki
HOOLAHA HOOKO MORAKI, MANAWA AME WAHI E KUAI AI.
Madmuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia e Kapule (w) ame Paukeaho (k) ia David Dougals ma ka la 17 o Iulai, 1896, i kakau kope ia ma ke Keena Aina ma ka la 20 o Iulai, hora 9:45 A. M., ma ka Buke 163, Aoao 167, 168 ame 169.
Ke hoolahaia aku nei e David Douglas, ka Mea Paa Moraki, mamuli o ka uhai ia ana o na kumu aelike, oia hoi no ka hookaa ole ia ana o ka Ukupanee ame ke Kumupaa ma ka wa e hookaa ai, nolaila, ke hoolaha ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku, ka aina i hoakakeia ma ua moraki ala, oia no na apana aina e waiho la ma Heeia, Mokkupuni o Oahu, a penei na hoakaka ana:
1. O kela apana aina apau ma Heeia i hooliloia mai ia Paukeaho (k) ame Kapule (w) ma ka palapala kuai a James Steward ame Mary Steward, kana wahine, i hanaia ma ka la hookahi no me keia oia no ka Apana 1 o ka Palapala Sila Nui Helu 1021. Kuleana Helu 5530 ia Kauhane 2, Ili 1,715 Eka.
2. O kela mau apana aina apau loa e waiho la ma Heeia, Ili 1.7-100 Eka, oia no na aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 990, Kuleana 2162, ia Kalei (k), makuakane o Kapule (w).
E hoolahaia aku ana no ke kuai ana ame ke kudala ana ma ke Keena Kudala o Jas. F. Morgan, Alanui Moiwahine, Honolulu, ma ka Poalua, la 16 o Mei, 1899, hora 12 oia la no ka mea koho kiekie ana ma ka uku ana me ke dala Gula Amerika; ka hoolilo hana ana o ka Palapala Kuai ma ka aoao no ia o ka mea nana e kuai.
DAVID DOUGLAS.
Honolulu, Aperila 19, 1899.
Aia ma kahi o Magoon ame Silliman na olelo hoakaka no keia mea. Alanui Kalepa, e pili pu ana me ka Hale Leta. 2751-4t
KA HOOLAHA A KA MEA PAA MORAKI
NO KA HOOKO MORAKI
A KUAI AKU.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o kekahi mana kuai ame kekahi mau mana e ae i paa maloko o kekahi moraki i hanaia ma ka la 28 o Mei, A. D. 1891, i hanaia e Jacob Markle ame Edzal markle ia S. Roght, i kopeia maloko o ke Keena Kakau Kope, Oahu, maloko o ka Buke 132, ma na aoao 221, 222, ame 223, i hoolilo pono ia mai e Cecil Brown, ka Lunahooponopono Waiwai a Kahu Malama Waiwai (Trustee) me ka palapala kauoha i hoopili pu ia a S. Roth, i make, i oleloia ae nei, ia George W. Farr, Kahu Waiwai (Trustee), ma kekahi palapala i kakauia ma ka la 19 o Aperila, A. D. 1899, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope i oleloia maloko o ka Buke -, aoao-
Ke makemake nei o George W. Farr, Kahu Waiwai (Trustee), e hooko aku i ua moraki la no ka uhakiia ana o ke kumu aelike i paa maloko o ua moraki la, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee ma ka wa e uku ia ai.
Ke hoolahaia aku nei ma keia, mahope aku o ka pau ana o na hebedoma ekolu mai ka la aku o keia hoolaha, e hoolahaia aku no ka waiwai i hooliloia mai a i paa maloko o ua moraki la, no ke kuaiia ana, a e kuai la aku nohoi ma ke kudala akea ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka Poaono, la 13 o Mei, A. D. 1899, ma ka hora 12 awakea o ua la 'la.
Penei i hoakakaia ai ka waiwai e kuiia aku ana malalo o ua moraki nei:
O kela apana aina apau e waiho ana ma ka n@ku o ke Awawa o Manoa, maloko o laila he Ili o Eono Eka, oi aku a emi mai paha, a i hoakaka pono ia maloko o kekahi ana i anaia e W. E. Rowell, he mea ana ina, ma ka la 23 o Okatoba, A. D. 1890, a penei na holo ana:
E hoomaka ana ma kekahi kiko he 43 kapuai ke kaawale, a e holo ana Ak. 55 ∘ 30' Kom. oiaio, mai kahi i hoomaka mai ai, a i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila (Aina Aupuni) Helu 882 ia Theophilus Metcalf, oia hoi ma ka huina Ak. Hik. o ka pa pohaku e hoopuni ana ia Pilipili; alaila, holo Ak. 55 ∘ 30' Kom. oiaio 491.6 ma ka pa pohaku e hookaawale ana i keia apana mai Wailele mai. Ak. 6330' Kom. oiaio, 181 kapuai ma ka pa pohaku; Hem. 4 ∘ 46' Kom. oiaio, 1102.5 kapuai; Ak. 41 ∘ 40'
Hik. oiaio, 770 kapuai ma ke alanui, a aneane 40 kapuai mai ka pa pohaku mai, mawaena o Pilipili ame Puahia, a e aneane e holo kaulike me ia, a hoea i kahi i hoomaka ai; me na pono, na pomaikai, na mea i kukuluia iho a i paa maluna o ua aina la.
GEORGE W. FARR.
Kahu Waiwai, Waihona o ka Mea Paa Moraki.
Na kumu: Dala Kuike, ma ke Dala Gula o Amerika Huipuia. I ka mea e lilo ai na lilo palapala.
No na mea @ koe e ninau ia Robertson & Wilder, ma Lolo o ka Waihona o ka Mea Paa Moraki.
Hanaia Honolulu, Aperila 20, 1899.
2751-4ts
Hoolaha Mana @ookolokolo.
ILOKO O KA AHA KAAPUNI, APANA
HOOKOLOKOLO EKAHI O
KO HAWAII PAE AINA.
Ma ka Hana o ka Waiwai o Elizabeth H. Robinson ame Isaac J. Robinson, he mau keiki oo ole.
No ka mea ua waihoia mai he palapala hoopii e ke Kahu Malama Waiwai, S. K. Kane, e nonoi ana e kuai kudala ia ka aina o na keiki oo ole e waiho la ma Apua, Honolulu Oahu.
Nolaila, ma keia ke haiaa aku nei ka lono i na poe apau i kuleana o ka Poalima, la 12 o Mei, 1899, hora 10 kakahiaka, ma Aliiolani Hale, Honolulu, Oahu, oia kahi ame ka manawa e hooloheia ai o ua palapala hoopii la, a e hoike mai lakou no ke aha la e ae ole ia ai ke noi a ke Kahu Malama Waiwai.
Honolulu, Aperila, 13, 1899.
Na ka Aha:
J. A. THOMPSON.
2750-3t Kakauolelo.