Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 15, 14 April 1899 — "KE AHI O WAILUKU." [ARTICLE]

"KE AHI O WAILUKU."

Ma ka mokuahi Kalaukina i ku mai ai i ke ahiahi o ke Sabati i hala, ua' hoea mai la i Honolulu nei ka Hon. J. W. Kalua, Lunakanawai Kaapuni o Maui ame kona mau panalaau. I holo mai aei oia e hoolohe i kekahi hihia ano nni a koikoi i waiho ia aku imua o. kana Aha ma ke Kau Kiure o Dekemaba 1 hala, a mamuii o ka aelik© o na aoao elua o ua >hihia nei, ua kapae ia ka noho ana imua o ke Kiure a ua hooholo ia e noho imua o ka Lunakanawai wale no. Nolaila, mamuli o ke noi a na loio i ka Lunakanawai J. W. ua ae mai la oia, mamuli o kekahi mau kumu kupono, e holo mai i Honolulu nei, a ia nei oia e hoolohe ai i ua hihla la. 0 keia ka hihia a ka Hui Mahiko o Kamaomao e hoopii kipaku nei i ka Hui Alahao o Kahuiui, i ulu mua ai ka hoomaka ana iloko o kela makahiki i halā, a hoomoe ia ai he alahaka hao iloko ō hookahi po e ka poe o ka Hui

o ka Ona Miliona e moe ana mai ulea mai a ae maluna o ke alahao o Kaiiuliii a hoea loa i ka aekai. Ke olelo nei ka aoao hoopii no lakou ka aina mamuli o ka lilo i ke kuai ia mai ke 'Lii Keelikolani aku a ia lakou, a nolaila, ua mana lakou e hana e like 'me ko lakou makemake, a no ke kue o ka aoao hoopii ia a hoole i keia mana, nolaila, ua komo mai la ka hoopii kue e kipaku ana i ka aoao hoopiiia. Ke olelo nei ka aoao hoopiiia he a ku i ka powa kela hana a ka aoao hoopii, oiai, ua loaa ia lakou ka mana e paa i kela aina malalo o ke kanawal e haawi ana i kekahi mau aina no na alahao, ame kekahi mau kumu pale lehulehu e ae. Nolaila, he hihia ano nui keia; no ka mea, īna e ko ka aoao hoopii, he hopena pilikia ko ka Hui Alahao o Kahului, a ina hoi lakou e ko, he 'hoopii poho no kekahi huina nui kuhewahewa ka hopena. Ua noho ka Hon. J. W. Kalua e hooloh.e i keia hihia ma na wehewehe a na Loio Hatawela me Kakela no ka aoao hoopii, a o Kinney, Balu me Makalanahana no ka aoao hoopii ia, ma ka Poakahi, la 10 iho la, a i ka pau ana, ua hoopuka ia ka olelo hooholo e waiho ana i ke kumuhana na ka Aha Kiekie e hoolohe a hooholo, a ua lo- ! kahi na loio apau malalo o keia olelo ' hoaholo. Ia ahiahi no ua huli hoi aku ua "Ahi o Wailuku" nei no kona Paeaina i Maui im. Ma ka hoomanao ae, ua puni na mokupuni o Hawaii nei i ka hoehanohanoia e ka Lunakanawai o ke ewe Hawaii a koe paha o Kauai. Ua holo aku oia i Hawaii no elua manawa e noho kahu ai no ko laila Aha Kaapuni ma na Kau Kiure, aole hoi o Maui ma, o kona paealna ia, ua noho mawaena o na Lunakanawai Kiekie ma kekahi mau hihia nui, a ua noho iho nei ma kona ano Lunakanawai Kaapuni, a o Kauai koe. Ke hoea ilaila, o ka puni ana ia o na paemoku, a o ka lua ia o na Kamehameha Na'i Aupuni, ma ke kaua ko ka mua, a ma ka hooko maluhia ame ke kaulike hoi ko ianei.