Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 15, 14 April 1899 — Page 1

Page PDF (1.18 MB)

This text was transcribed by:  Cheryl Tanaka
This work is dedicated to:  for Aunty Bobbie

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XXXVIII. HELU 15. HONOLULU. POALIMA. APERILA 14, 1899.

 

Hoolaha H@ma@.

 

W.C. Achi. Enoch Johnson.

ACHI & JOHNSON,

LOIO! LOIO! LOIO!

Koena Hana, Helu 10 aoao Komohana

Alanui Moi.

 

W.R. KAKELA

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAAPLA.

2370

 

LYLE A. DICKEY

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Notari no ka Lehulehu.

 

E hookoia na hana pili kanawai apau mai na Mokupuni mai.

Kihi o Alanui Betela me Moi. Pahu Leta 786. Telepona 806.

 

Papa! Papa!

Aia ma kahi o

LEWERS & COOKE

(Lui Ma.)

Ma ke Kahua Hema o na Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

Papa Nouaiki

O kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka              ---

Na Puka Aniani           ---

Na Olepelepe              ---

Na Pou                                    ---

---                    Na O’a

---                    Na Papa Hele

---                    Na Papa Ku

---                    Na Papa Moe

 

Na Pili Hale O na Ano apau.

A me na

Wai Hoohinuhinu Nanai

O Na Ano Apau.

 

Na Palaki o na Ano he N@i Wale.

 

Ke haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou @ hoolawa aku ma na @(word) a pau @ pili ana maka laua Oihana @(word) ka

 

Uku Haahaa Loa

 

E like m@ ka m@@ @ @olo ana @(word) @ L@@@ @ @@ ka M@@ K@@@.

 

E H@l@ Mai @ W@@ @@ Oukou @(word).

 

            Aneane ma kela ame keia kalana aina, ua ikeaia ka pakele ana o ke oia o kekahi kanaka, ma o ka Laau Oia @a a Kamalena no ke Nahu, ke Ko@ na ame ka Hi, a i ola nohoi ka Hi kau mau, mamuli o keia laau. E noke mau ana nohoi keia poe kanaka i ka hookaulua i keia laau ma na wa pono e loaa ana ia lakou, me ka lana o ka manao he mea ia e loaa ai ka palekana i kekahi poe e ae. E kuaiia ana e na poe kuai laau apau. O Benson Smith & co. (Kaupalenaia) na Agena @ Ko Hawaii Pe Aina.

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

 

KE ALOHA O KA’U MEA I ALOHA AI.

 

Ka Mana o ke Aloha.

 

He Moolelo Walohia

 

MOKUNA XV.

 

            I ka hoea ana aku o George i ka home o kna mau makua, ua hoike aku la ia imua o kona luaui makuahine i ke ano nui o kana huakai, oia hoi ua makemake oia i dala, a o ka huina ana i makemake ai no ia wa he 500,000 hapaha farani.

            Ua ae mai la no kona makuahine i ke noi a kana keiki. Ua hele koke aku la ia, a hoike aku la i kana kane no keia makemake dala a ka laua keiki. Ua like a like ka manao o kana kane ame kona. Ua pane mai hoi o Lamabareta imua o kana wahine:

            “Mai nana kaua ia mea he dala, aka, e pono e nana nui aku kaua i ka kaua keiki hookahi. O na mea apau ana i makemake ai e haawi aku kaua, ina ua loaa ia kaua.”

            He hora hookahi mahope iho o ka hoea ana aku o George i kahi o kona mau makua, ua haalele iho la oia ia laila, no ka hale banako i hoahuia ai o ka lakou dala. E paa ana hoi oia ia wa i ka buke kikoo banako no na dala ma kona inoa ponoi he 2,000,000 hapaha farani, a ua loaa mai iaia ia wa mai kona makuakane mai, he kikoo no ka huina o 500,000 hapaha farani, a mai ka helu mai hoi o kona luaui makuahine, he huina o 250,000 hapaha farani. Ua like me 750,000 hapaha farani i loaa mai iaia mai kona mau makua mai no ka hana ana i makemake ai.

            I kona hiki ana i ka banako, ua haawi aku la oia i na kikoo dala elua mai kona mau makua mai, a ua lilo keia unuhi dala nui hewahewa a George i kikoo aku ai i ka banako ia la, i mea e hoopioloke ia ai ka noonoo o ka luna nui o ua banako la, a ninau mai la ia:

            “Monsieur George Lambert, e ae anei oe e hai mai ia’u i ke kumu i makemake ai oe e unuhi aku ikeia huina dala nui mai ka banako aku nei? A e kala mai hoi oe ia’u,” wahi a ua luna nui nei i pane mai ai, me ka hoomau ana mai nohoi i ka olelo ana, “O ke kumu o ko’u ninau ana aku ia oe i keia ninau, aole no ko’u ike ana, he kuleana ko’u maluna o na hana au i makemake ai, e Monsieur Lambert, no ka hoohana ana aku i keia mau dala, aka, makemake au e ike i ka mea oiaio, malia paha ua pau ka hilinai ame ka paulele ana o kou mau makua i ko’u banako nei, a ua makemake laua, a pela pu nohoi me oe, e lawe aku i ka oukou mau @ala apau mai loko aku nei o ka banako? Ina peia, alaila, e haawi mai oukou i manawa lawa pono no’u e hooponopono ai i ka huina ukupanee o na dala apau a oukou e waiho nei maanei. Manao au o ka wa lawa pono a’u i makemake ai, i 60 la mai keia la aku. A mawaena hoi ou ame a’u e hai aku au ia oe; ua hoaieia aku e a’u mailoko aku o ka huina dala e waiho nei maanei ma kou inoa he 250,000 hapaha farani i kekahi kanaka koikoi loa o loko nei o ke kulanakauhale. A ina e unuhi io ana oukou i ka oukou mau dala mai a nei aku, alaila, he mea pono ia’u ke haawi aku i ka lohe i ua kanaka la iloko o 30 la mai keia la aku, e hookaa mai oia i ua mau dala la me ka ukupanee pu. Ke ole nae hoi au e kuhihewa, o ka wa no paha ia e oo ai ka ukupanee o ia huina dala. Nolaila, e Monsieur, ua minamina loa au i ka hoomaopopo ana, ina nae he oiaio ka’u mea e koho wale nei, e hoopau mai ana oukou i ko oukou hilinai ana i keia banako. A e Monsieur George, he kumu hoi keia e konoia aku ai na poe mea dala e ae e unuhi aku i ka lakou mau dala mai a nei aku, a ua lilo makou i poe poino.”

            I ka lohe ana o George i keia mau olelo a ka luna nui o ka banako ua mino aka iho la ia, a hu mai la nohoi kona aloha no ua luna nui la no kana mau olelo hope. O kekahi hoi, ua lele a wale mai la no kona hauli manao, ma ke koho ana iho, o Kauna de Berene paha ke kanaka koikoi o loko o ke kaulanakauhale o Parisa i hoaieia aku ai he huina o 250,000 hapaha farani mailoko aku o kana mau dala ponoi e waiho ana iloko o ka banako. Nolaila, ninau aku la ia i ka luna nui o ka banako:

            “E ae mua mai anei hoi oe, e hai mai ia’u i ka inoa o ke kanaka i hoaie aku ai oe i ka huina o 250,000 hapaha farani, mailoko aku o ka’u mau dala?”

            “Aole hiki ia’u ke hoole aku ia mea ia oe, oiai o oe ka ona ame ka haku maluna o ia mau dala. O ua kanaka la, oia no o Monsieur Kauna de Berene.”

            I kela wa i haka pono aku ai ko George mau maka i ua kanaka la, aole nae me ka huhu ame ka inaina. A mahope pane aku la ia:

            “I mea e hoopauia ai kou manao anoninoni a kanalua no keia mau hapaha farani a’u e unuhi nei i keia wa, e hai aku au ia oe. Aole au ame kuu mau makua e lawe ana i ka makou mau dala mai ka waihona mai a makou i hilinai nui ai, elike la me keia banako e noho malama maikai ia nei e oe. Ke haawi aku nei au i ko’u mahalo ia oe no kou hoaie ana i 250,000 hapaha farani o ka’u mau dala ponoi i kela Kauna de Berene, ka mea nana na hana i hanaia mai ai ia’u i kahi wa i hala lilo ae nei, ana e aie nei no ia hana. Mai kauoha aku oe iaia e hoihoi mai ia huina dala, a no ka ukupanee nae, ina hiki iaia ke hoihoi mai ma ka wa au i hoike mai nei, alaila, e hookaawale oe i kela huina aku panee malalo o kekahi helu okoa o kau buke hoomanao, a penei oe e hana ai ia mahele helu,

            “George Lamabereta – Helu Waiwai Kokua.”

            “E unuhi ae mailoko mai o keia huina o 750,000 hapaha farani a’u i kikoo aku la i 250,000 hapaha farani, a pani aku oe i ka hakahaka o na dala i unuhiia mai e oe mai loko mai o ko’u helu ponoi; alaiala, o ke koena iho o keia mau dala, oia hoi, he 500,000 hapaha farani, e hoihoi aku oe ia mau dala i kumupaa no keia helu hou ma ko’u inoa nei. Ma keia hana ana a kaua e wehe ai kaua he helu kuikawa ma ko’u inoa, nona ke kumupaa o 500,000 hapaha farani, aka, ua hiki no ia’u ke hoomahuahua i keia huina a hoea i ka 5,000,000 hapaha farani; aka, aole nae i keia wa. A o ka’u mea i makemake ai ia oe e hana mai no’u i keia wa, oia keia: Makemake au e imi oe i ka huina waiwai apua o ke Kauna Berene – waiwai paa a waiwai lewa. Ke hoea hou mai au ia nei iloko o hookahi pule mai keia la aku, alaila, e hai mai oe ia’u i ua huina waiwai la, a ma ia wa e maopopo ai ia’u ko’u hoomahuahua ae i ke kumupaa o keia helu hou a’u e wehe nei me kou banako. A e ae mai nohoi oe, e huli pu aku i ka nui o na aie apau o ua Kauna la ma na wahi apau o Parisa nei, a ma Europa holookoa nei no paha apau. A o ko’u makemake hope loa e hoike aku ai ia oe oia keia:  E ae mai oe ia’u ma ko’u wa e hoomahuahua hou ae ai i ka huina o keia helu hou o’u ma keia banako, e hoonoho mai au i ko’u kakauolelo ponoi no ke kiai ana i na hana o keia helu o’u, a e huipu ana ia Kakauolelo me oe a malalo hoi o kau mau alakai ana, ke ole he kauoha pololei mai a’u aku. E uku ana au ia oe he uku maikai no kou kokua ana ia’u ma keia hana. A eia ka hoi kakahi – ”

            I kela wa unuhi ae la ia (George) mailoko ae o ka pakeke o kona kuka he kikoo mai kona makuakane mai, e kauoha ana i ka banako e uku ia George i 7,000 hapaha farani, a haawi aku la i ka luna banako, me ka olelo ana aku:

            “E hookomo oe i keia huina maloko o keia helu hou o’u. Nolaila, e wehe aku oe ma kau buke i keia helu hou, a ke lana nei ko’u manao e hooko aku ana oe i na mea a’u i kauoha aku nei ia oe, a hookahi pule mai keia la aku a kaua i hui iho la, e ho@a hou mai no au ia nei, a oia ko kaua wa e ike pono loa ai i na mea a kaua e hana aku ai ma ia mua aku. No na heiu dala a kuu mau makua, e hana aku no oe elike me ka mea maa ia oe, a no ko’u helu dala ponoi, e haawi aku oe ma ka hoaie ana i na poe mawaho ae o Kauna de Berene. Ina e hele hou mai ia e aie dala ia nei iloko o kahi wa o keia pule hookahi a’u e hoomalolo ai i ka hele ana mai e ike ia oe, alaila, e haawi aku oe mailoko aku o kuu helu hou, aka, mai haawi oe a oi pa-lua aku ka huina mamua aku o ka huina waiwai io o kona mau waiwai apau. Ua waiho no nae au i keia wahi malalo o kou noonoo ana. A ma kou wehe ana nohoi i keia helu hou o’u, e hoopaa no oe i ka huina o 250,000 hapaha farani i hoaieia aku ai ia Monsieur de Berene, e huipu ana nohoi me keia mau huina hou a’u e haawi aku nei ia oe. E hoomaka ana keia helu hou o’u mai ka la mai i hoaieia aku ai kela huina mua. Adieu, mon bon ami.” (Aloha oe, e kuu hoaloha maikai).

            Aole i kana mai ka hauoli o ke kanaka banako i ka ike ana iho i ka pomaikai i loaa hou iaia ma o keia hana hou a George i haawi aku ai iaia. Ua pau ka pioloke o kona noonoo no ka mea e pili ana i na dala a ka ohana Lamabereta. Aka, ua komo nae ka hoohuoi nui iloko o kona noonoo no ka manao nui a George i makemake ai e kaupale i na hoaie dala ana aku ia Kauna de Berene, a pela pu hoi me na mea e pili ana i kona waiwai ame kona aie apau.

            Mahope  iho o ko George haalele ana iho i ka banako, ua eleu koke ae la ka mea banako i ka wehe ana i ka helu dala hou a George maloko o na abuke o ka banako elike me ka makemake o George. Pani aku la ia i ka huina o 250,000 hapaha farani i laweia mai ai e ia mailoko mai o ka helu ponoi o George. Ua ku ae la hoi ma ka helu hou o George he huina o 757,000 hapaha farani, he 250,000 hoi oia huina, aia ma ka aie ia Kauna de Berene. Ua makaukau keia mahele waiwai e hooko aku i ka misiona i makemakeia ai ia e hana aku. Ua maopopo i ua mea banako nei, eia iloko o keia huina dala e loaa ai he dala ia Kauna Berene ke makemake hou oia i dala iloko o hookahi pule mai ia la aku. Ma ia la nohoi, ua hoouna aku la ia he elua o kana mau kakauolelo akamai loa e huli i na waiwai ame na aie o ke Kauna Berene.

            I ka hoea ana aku o George i ka hale o kona mau makua, ua halawai iho la ia me laua no kekahi wa, a hele aku la ia e hui me kona hoaloha, oia o Robata de Malatere, a hoike aku la oia i na mea apau ana i hana ai, a nonoi aku la oia iaia, e ae mai ia e kokua iaia ma ka hoohana an i ka helu banako hou, me ka olelo ana aku hoi:

            “E kuu hoaloha maikia, ua ae mai oe ia’u ma ka la inehinei, ma ko’u wa e kahea aku ai i kau mau kokua ana, e haawi mai ana no oe ia mea. Nolaila, nau i kuhikuhi mai i ke alahele e hiki ai ke ku ka’u ma-kaia i kuu enemi, a ua hooko aku nei au ia hana a ua ko; ke makemake nei au e lilo oe i mea nana e malama i kela hana.”

            Ua ae mai la o Robata i keia nonoi a kona hoaloha oiaio, me ka haawi ana mai hoi i kana mau mahalo ana iaia (George) no kona lawelawe hana i kekahi hana naauao loa.

            O Robata de Malatere, he kanaka opio no ia i hilinai nui ia e na poe waiwai o loko o Parisa, a he kanaka nohoi ia i loaa na hoonaauao kiekie ia ana maloko o na kulanui o loko oia kulanakauhale.

            Ua hooholo pono loa iho la laua nei i na mea apau e pono ai ka hana i makemakeia, a ua hoopaa iho la laua nei aia i ka pau ana o ka pule hookahi mai ia la aku e hele ai laua i ka hale banako no ka hoonoho ana aku ia Robata ma ka hana.

            Oiai laua e noho ana, hoea mai ana kekahi kauwa me kekahi palapala ma ka inoa o Robata de Malatera. Ike iho la o Robata ma ka lima kakau mawaho o ka wa-hi, he wahine ka mea nana ua palapala la. Ia wa i kauoha mai ai oia i ke kauwa nana i lawe aku i ua palapala la mai a Mademoasela Clara mai no ia, ka lede opio i make loa ai ke Kauna de Berene i ka hoohihi.

“Monsieur Robert de Maltere.

“Aloha oe:

“Ua ae au i kou manao i hai mai ai ai’u. Ua maloo paha ka wai o kahi punawai a ke Kauna, aohe pipii hou mai. O ka’u ia e noke aku nei i ka hoohune, a o kana pane mai – mahope – e hoomanawanui – e kali iki – e hele ana ia i kekahi wahi e hui me kekahi wahine iaia ka malama ana o ka waiwai hooilina o kana keiki – pela kana mau olelo hoopauha ia’u. Ua kaea au iaia. O! d’argent – d’or pour moi! (O! i dala, i gula na’u). O ko’u moto keia. Laissez moi d’argent et d’or (e haawi mai i dala me ona gula na’u) he nanai ia. I ola no ka moa i ka hua kulina. Ua ae au i kau. Na’u no oe e kokua.

“Owau no.

“CLARA BALANCHE.”

 

I kela wa haawi aku la o Robata i ua palapala la ia George. Heluhelu iho la ia i na olelo mai ka mua a ka hope a pane ae la:

“O ke ano iho la no keia na wahine a apau o keia ano. Money, money, money! Gold, gold, gold!! E, Robata, aole au i moeuhane iki ua launa mua oe me keia nahesa wahine?”

Akaaka ae la o Robata, a pane mai la oia imua o kona hoa me ke ano hoomakeaka:

“Eh bien! Aole hiki ia’u ke hai aku ia oe he nahesa wahine, a i ole, he nahesa kane paha, ka daibolo i hoolilo ai i mea paahana nana iloko o ka mahinaai o Edena, ma kona wa i makemake ai e lanakila oia maluna o kona enemi oia o Adamu, aka, ua hoounauna nae oia i kekahi nahesa e lawe pio mua main ia Ewa, a i ko Ewa lilo pio ana mai i ka nahesa ua lilo iho la ua wahi Ewa nei i nahesa e hoopio ai i kana kane oia o Adamu. Nolaila, ua lilo o Ewa i nahesa i kana kane, a ma ia alahele hookahi e hoolilo nei au i keia Mademoasela Clara Blanche i nahesa wahine nana e hoowalewale ia Kauna de Berene a haule oia i pio na kaua. Aka, e George, elike me kau i hoopuoho mai nei, Money, money, money! Gold, gold, gold!! E pono ia kaua e haawi aku i keia nahesa wahine i hua kulina gula, a i hua kulina ka-la.”

“Ua pono,” wahi a George i hooho ae ai, me ka olelo ana mai i kona hoa, “E haawi aku oe i ke kauwa i keia kikoo banako ma kou inoa no ka huina o 3,500 hapaha farani i ka mahina hookahi, a e hai aku oe iaia ua hiki no ke hoomahuahuaia keia huina a hiki i ka 4,000 i ka 5,000, i ka 6,000, i ka 7,000, a i ka 7,500 hapaha farani ma keia mua aku, ina e kupaa ana ia mahope o kau mau alakai ana. Aia hoi paha ka laki o kaua la, ke hoi oe i ka banako no ka malama ana i na hoohanaia ana o kela waihona kuikawa a’u i hoahu aku nei malaila.”

Ua kakau iho la o George he kikoo banako ma ka inoa o kona hoaloha Robata de Malatere, me ka olelo pu ana hoi, e hiki no ke ohi ia ka huina o 3,500 hapaha farani maloko o ua kikoo la e ka mea nana e waiho aku ana i ua kikoo la i ka banako.

Ua kakau iho la nohoi o Robata he palapala ia Mademoasela Clara Blanche e hoike aku ana iaia i na mea apau e pili ana i kana mau mea e hana ai me ke Kauna, a oiai ua hai mai o George iaia, ua hiki no i ke Kauna ke aie dala ma ka banako ma kona inoa ponoi iho, nolaila, ua olelo aku la o Robata ia ua wahine nei, maloko o ka palapala e hookikina oia i ua Kauna la e hele e aie dala i ka banako ma kona inoa iho, a hookomo pu iho la oia i ke kikoo dala na ua wahine la, a haawi aku la i ke kauwa nana i lawe mai i ka palapala.

E ka makamaka heluhelu, ke ike nei kaua ma ke a wahi o ka kaua nanea i na keehina hana mua o na mea i hoolalaia e George ame kana aikane, eia ka maawe punawelewele mua ke lele nei ma ke alahele hoohihia a paa ke Kauna Berene, iloko o ka “upena kuu a ka Lawakua.”

Mai keia wahi aku, hele aku la o George e ike i na makua o Alice. Huipu oia me laua me ka maikai o ka lakou mau kamilio ana. Oiai lakou e kamailio ana, huli mai la ka Barona kane a kamailio mai la ia George; me ka haloi ana mai hoi o na waimak@ ma kona mau maka:

“E kuu keiki, aohe o maua hooili@a i keia wa. Ua kailiia aku ka maua moopuna mai a maua aku. O ko maua hooil@@a ia, aka, o ka mea pilikia, aole o maua makemake e loaa kekahi wahi keneka hookahi i keia Kauna lapuwale nolaila, ua manao maua, e hoolilo ia oe i kahu (trustee) no ke@a mau dala no ka pono o ka maua moopuna. A oiai no nai oe e noho kahu ana no keia mau dala, ua hiki no ia oe ke hana aku ma na hana apua e loaa ai he ola mahuahua i ua mau dala la, elike hoi me kau i manao ai he pono. O ko maua mau loaa e ae he nui, mawaho @e o na dala a maua e haawi nei ia oe i kahu malama, o ko maua ola ia. Aia iloko o ka banako i keia la, he huina o 2,000,000 hapaha farani. He 500,000 ma ko ia nei inoa, a he 300,000 ma ko Alice –”

Maanei haalulul ae ia ka leo o ua Barona nei oiai hoi na waimaka e hiolo makawalu iho ana ma na papalina o ka Barona wahine. Hooma@a iho la ua Barona kane nei a liuliu pane hou mai la:

“Alice – ae – aia ma kona inoa he 300,0@(sic). Eia nae, aia no ma ko’u inoa ponoi i paa ai ia mau dala, aole ma ko Alice. O keia kahi mea laki loa. Ina paha i paa ma ko Alica inoa, ina ua lilo i kela Kauna ino. Aia ma ko’u helu ponoi, he 1,200,000 hapaha farani Nolaila, o keia mau dala apau ka maua e haawi aku nei ia oe, e George, ka mea hookahi a maua e nana aku nei he keiki na maua.”

I nei wa kakau iho la, ua Barona nei i ke kauoha i kona banako e hoihoi ia na dala apau ma kona inoa ame k@ kana wahine ma ka inoa o Monsieur Lamabereta, ma ke ano he kahu (trustee). Haawi mai la ua Barona nei i ka palapala kauoha ame na buke helu banako ia George, a haawi aku la hoi o George ia laua i kana mau hoomaikai ana no ka paulele ame ka hilinai a laua i haawi mai ai maluna ona, me kona hooia ana aku imua o laua, e malama pono no oia i kela mau dala no ka pono o ka laua moopuna ke hiki mai ka wa pono e kaa ai ia huina dala malalo ona.

            Haalele iho la oia ia laua a hele aku la ia i ka hale banako i hoahuia ai ke dla(sic) a ka Barona ame kana wahine a hooponopono iho ia na mea apau ma ko ia nei inoa. He hale banako okoa nei mai ka banako mai i hoahuia ai ka lakou nei mau dala. O ka helu elua nae keia o na haie banako nunui o loko o ke kulanakauhale o Parisa.

            Ma ia ahiahi no, ua halawai aku la ia me Alice ma kona home kua-ma-una, a ua hoike aku la keia i kona halawai pu ana me kona mau makua, a he maikai nohoi ko lakou mau ola. Aole keia i hai aku iaia no na mea ana i hana ai ma Parisa.

            Hookahi pule mahope mai o ka la i huli hoi mai ai mai Parisa mai, ua hoea hou aku la ia ilaila, elike me kana i hoike mua aku ai i kona mea malama banako ame kana aikane. Aka, mamua naee o ko George haalele ana iho ia Alice, ua ninau mai ia o Alice iaia:

            “George, a hea kaua hele i ka opera?”

            “Manao au, aia a hoi mai au mai Parisa mai, alaila, hai ak(sic) uau(sic) ia oe.”

            (A keia pule ae.)

 

KE OLA KUPANAHA ANA O KA RUMATICA

 

Kenna, Jackson Co. W. Va.

            Aneane ekolu makahiki i hala ae nei, loohiaia iho la ka’u wahine i ka rumatika, a waiho oia maluna o kahi mo@ no hookahi mahina a oi, a hiki ole iaia ke hele ke ole oia e kokuaia aku, oiai ua pehu mai la kona mau wawae a oi papalua aku ka nunui i ko ka wa mau. Ua koi hoopaakiki mai la o Mr. S. Maddox ia’u e lawelawe ai i ka Laau Hamo a Kamalena. Ua kuai aku la hoi au i omole no kanalima kene@a, a kau iho elike me na kuhikuhi, a i kekahi kakahiaka ae, komo mai ana ia no ka aina kakahiaka me ke kokua ole ia ana, a mai ia wa mai, aole oia i lo@@ hou ia ma’i. A.B. Par@on@. E kualia ana e na poe kuai laau apau. O Benson, Smith & Co. (Kaupalenaia), na Agena o Ko Hawaii Pae Aina.