Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 14, 7 ʻApelila 1899 — NUHOU O NA AINA E Ke Kaua ma Pilipine. KAIEHUIA NA POE KIPI. E Alakai Kino aku ana o Aguinaldo-i Kona Poe Koa. [ARTICLE]

Kōkua No ke kikokikona ma kēia Kolamu

NUHOU O NA AINA E

Ke Kaua ma Pilipine.

KAIEHUIA NA POE KIPI.

E Alakai Kino aku ana o Agui-naldo-i Kona Poe Koa.

Xl T IOKA, Maraki 28,—E hoike ana iie lono mai Manila mai i ka nupepa Sun. 0 5000 poe kipi malalo o Aguiualdo, ka Alihikaua Kipi, ua kaiehu holookoaia lakou e ka mahele koa o Kenerala MacArthur, mahope iho o ekolu hora o ke kaua ana. 'L'a hooukaia keia kaua ma Manlao, a ua puhiia ae hoi ia wahi i ke ahi e na Pilipino mamua o ko lakou haalele ana iho ia wahi.

Maanei nae i ku mai ai na Pilipino me ka maka'u ole. Aole nae i liuliu, ua kuemi aku la lakou i hope a komo aku ia iloko o na auwaha a lakou i eli ai, aneane he 50 wale no unana mai ka papa koa mua loa aku o na Amerika. Ua lilo keia hooka'u lua ana a ua poe Pilipino nei ma keia mau auwaha eli i mea no lakou e-poino ai, oiai, ma ko lakou wa e pupue ana iloko o ua mau auwaha eli nei, ua hiolo makawalu aku la nialuna o lakou na yo-ka o na pukuniahi a ka Pukaa o Uta, malalo o Lutanela Critchton, ame na pu mikini a Colts, malalo o "Alii" l>avis, a na ia mau ku-a-ua poka kila i olepe pupuahulu aku ia lakou mailoko aku oia mau auwaha, me ka muu mokaki ana iho o na poe make he nui a i hoehaia hoi.

A raa ia wa hookahi nohoi, ua lele kaua aku la ka Mahele Koa I o Dakota Hema, me ka hooho leo mua ana ae, maiuna o na pee mai ana mahope o na pa ohe i hanaia a oioi* me he mau uwea ooi la. O kahi a keia poe koa Amerika i nee aku ai e halawai me ko lakou mau enemi he kula malaelae ia. e oloio maikal mai ai na poka a na Pilipino maluna o lakou. Ma keia nee ana, ua make iho la he 10 o lakou a he 11 poe i hoehaia. Mawaena o ka poe make he ekolu poe lutanela. Aka, ua homau aku la no na koa Amerlka i ka nee ana imua.

Ua halawal aku la na koa Amerika me na pilipino, a ua make iho la he S3 poe o lakou a he 100 poe o lakou i lawepioia mai me ko lakou mau iako kaua apau. O ke koena aku, ua puhee aku la me ka mama nui no Malolos. O ka nui o na poino o ka poe Amerika ma ka hoouka kaua o nehinei, ua manao wale ia he 15 poe i make, a he 30 poe i hoehaia. !Ma ke ahiahi uei, ua hoea aku kii mahele koa o Kenerala Mae Arthur ma kahi he 15 mile mai Malolos mai, a o ke kulanakauhale poo keia o ka poe kipi.

NU lOKA, Maraki 26.—E hoike aua kekahi lono mai Manila mai i ka nupepa La, peuei: Ua nee aku la na koa Ainerika uo Matinla i keia auina la, a ua lawepioia mai la ia kulanakauhale e na Amerika mahope iho o ko lakou alo ana aku me ka wiwo ole i na kipu ana mui a na Pilipino me ka ikaika loa. Ua wawahiia na papa koa Pilipinft, a ua kuemi hope aku lu lakou i Polo. A ma ka wa i hookiia ai ke kaua, oo ka poeleele loa ana, ua hoea aku la na pualikoa o Kenerala Harrison G. Otis ame ko Keuerala Hale ma kahi he eono mile uia ka hikina aku o Polo. I kela la e uee aku ai na koa Amerika no Polo, uka, e pale mai ana no nae na kipi me ka ikaika loa. l'a manaoia, e halawai mua aua la na Amerika me na kue ikuiku ia aua mai ma Malabon, he wahi iu ma ka hema komohana aku o Pulo. aka, ua manao ua kipi ua oi aku ka nmlkal o ko lakou kulana hakaka, ina e houluulu lakou apau ma na kuiaulu o Polo. Nolaila, ma ka wanaao, ua puhi aku la lakou ia Maluhon i ke uhi. a nw aku ta no Polo.

Penei hoi ka nee ana uku o nu koa Amerika: Ma ka eheu hema na kou Oregona, o ka Mahele Koa Kumau Heiu 22 mawaena, a he batalioua o aa Koa Kumau Heiu 23 ma ka eheu akau. Ua nee aku ia iukou ke kaulu'a ole. A ma ka wa a lakou i kokoke aku ai i kekahi halepule. ia wa i haule makawalu mai ai na poka a na *.oe kipi maiuna o lakou. a ua pee keia poe mahope o kekahi mau wahi i hanaia e iakou. Ma ka aknu a ma ka hema i iho makawalu mai ai keia mau poka. He kuiana maikai ko na Piiipino e ki maf ana i ka inkou mau pu. a ina he poe makaukau ioa lakou i ke kipu, iaa ua ahulau ka make o na Amerika. Oiai keia poe koa e nee aku ana mawaena o na mahi raiki a pii aku ana hoi ma na puu, ua hoea aku la ka Mahele Pukaa Heiu Ekolu ame ka Regimana o Kanasesa, me eiua pu o ka Batari Pukaa o Uta, malaio o Lutanela Seaman, a o lakou na maheie koa hele mua o ko Kenerala Mae Arthur maheie koa, ma ka aoao akau o na kipi. I nei wa i ike iho ai na Pilipino i ko lakou pilikia. Ua kipokaia aku la ko alkou kuiana e na pukuniahi a na

Amerika. a kuui ahiu mai lu na kīpu ana a na i-neun. la wa hoi i WU- kaua aku ai ua mahele koa kokua o ua Amerika, a hoemu mai la 1 ua Pilipiuo e komo pono ae ma ka ponaha a ua koa Amei'ika e aua puni aku ai ia 'akou, oiai hoi ka Regimana ()regoua i hoopuui ae ai ma ka heuia. 1 keia wa i haawiia mai ai ke kauoha uo ka lele kaua holookou aua aku o na koa Amerika maiuua o lakou. A oia ka wa i nee aku ai ua. koa pualu mai Oregoaa oiai, ame ua koa kuiuau helu 22. me na eiau pu e moe aua iuiua. a kaiehu aku la i na Pilipino. He lehulehu loa o iakou i klola ae> i ka iakou mau pu ame u i lako poka. Aule maopopo ka nui o ko iakou poe i m&k* a i hoehaia. O ka poe o iakou i pakele, ua kuemi aku ia lakou i Poio aiae Mobat. Mawaena o ua Amei'ika i make o Konela Egbei*t kekahi o ka Mahele Koh Hekwawae Helu 22. Ma koea wa 1 make ai. aia uo ia ma ke poo o kona poe koa e nee aua me na elau pu; a ma ia wa oia i ku mai ai i kekahi poka. Ta hoomaopopo koke ia ma ka wa i kaikaiia ae ai oia a kau maluna o k& maneie. ua ku oia i ka poka. a v maka aua oia. 1 keia wa i hoio mal ai o Kenerala Wh«atou. a he ku i ka walohia na mea i ikeia nuiwaeua o keia mau koa elemakuie eiua. a mau lioaloiia pili pau uohoi. Lele iho la o Keuerala Wheaioa mai

luna iho o kona lio. heie aku la me aa waimaka e hiolo ana uut kona mau papaliua, a ma kuhi e waiho aaa o kona hoa, pane aku la: "Ua wiwo ol»? kau hana, e Egebert'" A pane uiai !a ke koa i hoehaiu me ka leo uawaiiwaii: "(Jood-bye, Geu«ra!. Ua pau ka'u hanu. Ua elt>maku{e loa au."' A uku la ia.