Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 13, 31 March 1899 — Pilikia! Pilikia! Nahoahoa na Poo! HE HAKAKA MAINOINO LUAOLE!! Ekolu Poe Pake i Make—Leulehu na Pake i Eha Mainoino. HILIHILI KE KOKO I KAHUKU AINA LEWA I KE KAI Huila na Hana a ka Oihana Makai. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

Pilikia! Pilikia! Nahoahoa na Poo!

HE HAKAKA MAINOINO LUAOLE!!

Ekolu Poe Pake i Make—Leulehu na Pake i Eha Mainoino.

HILIHILI KE KOKO I KAHUKU AINA LEWA I KE KAI

Huila na Hana a ka Oihana Makai.

Ma ka auina la Sabati aku nei, i hania ai kekahi hana pepehi kanaka eleele loa i ike ole ia ma ka moolelo 0 ko Hawaii nei noho Anpuni ana,lmai kona wa i ku ai he Aupuni malalo o ke alakai ana o ke au holomua, mawaena o na Pake ipaahana ame na lapana limahana o ka Mahiko o Kahuku ae 'nei, ma Koolauloa. iHe hoouka kaua pili lahui maoli paha keia i hanaia mawaena o keia mau lahui elua, a mai hele loa paha i ka aiwaiwa o na hana ina ua lako like a makaukau like na aoao a elua i na mea hoeha a lawe ola hoi. Penei na meu i loaa mai ia makou no ka mea e pili ana i keia hakaka weliweli. MOOLELO HOOKAH'E KOKO. Ua ulu ae he wahi hakaka kuikui puupuu mawaena o kekahi Pake ame kekahi lapana ma ka auina la Poaono aku, a ma ia hakaka ana, ua hoehaia ka lapana. O keia ka hoomaka aaa mai o ka haunaele. Ua lalapa aku la ke ahi o ka inaina iloko o na lapana apau, a ua iloheia mawaena o lakou, o ka Poakahi mai ko lakou wa e lele huli amahi ai maluna o na Pake, a me he mea la, ua hpomaopopo na Pake 1 keia mea, a nolaila ua noho nanea pu wale lakou ma ka la Sabati ae, me ka hoomakaukau ole ia lakou iho me na mea e hiki ai ke pale aku i na lapana, a e hana aku ai paha i ka hana hoeha malim oia poe. Ma keia noho 'palaka pu ana o na Pake, aia hoi, ma ka auina Ia Sabati (Maraki 26) ua hoopuniia ae la ka hale o na Pake e noho ana e na lapana, i lako pono me na ho, me na kaka-ki, ko'i liilii, hamare, koi lipi nunui, na laau newa nunui i hanaia a wanaoa me na kui, na pahi maoli me na pahi puhaka. Ua hoouna mua aku la keia poe lapana i na wahine ame na keiki a lakou i ka hale wili a ma na hale o kekahi poe hoaloha o lakou ma ia kakahiaka. Ma keia wa a »nei poe lapana i lele poi po aku ai maluna o na Pake, e noho nanea waie ana no keia poe (Pake) me ka manao ole ae, he make a he poino keia e poi aku nei maluna o lakou. B auau ana kekahi poe o lakou, e hiamoe ana nohoi kekahi poe, e paani "domino" aoa nohoi kekahi poe, e puhi baka ana, a pela wale aku. Aohe uhane hakaka iloko o lakou ia wa. Ua oleloia, hookahi lapana—he wahi kanaka uuku keia—maluna o ka lio, a ua hele nohoi kona mau ano apau ma ia la, me he kulana alihlkaua la, me ka paa pono o kona mau wawae i na pale iii, a oia ke alakai o na tapana, a e kau ana ia maluaa o kekahi lio keokeo. 0 keia mamua o ka puulu lapana e maki aku nei no kahi o na Pake. Ua oleloia, he 200 wale no i-a ke kaawale 0 ka hale o na Pake mai ko na lapana mai. A i ka hele ana o keia poe lapana 1 lako pono me na mea eha, a hoea i kahi o na Pake, oia iho la no ka wa i kani ae ai >na leo hooho weiiweli o na lapana, a o ko lakou wa no ia i lele kaua aku ai maluna o na Pake. Ia wa, i wanaoa ae ai na pahi, na koi, na

| Pake, me ka weliweli nui. O na c lima hoi ka na Pake e moke mfti ana i ke pale i ko lakou mau enemi; aka, pa no ke poo o ka Pake, haule ilaio, lele_akri ana he poe lapana, a poluku hou iho la i na Pake i hina ilalo a nahoahoa na poo. He wa pokole wale no ko ke'a poe lapana nee ana i ka-la.kou bana hoeha a lawe ola mainoino m.-twaciK o na Pake, a hoea i ka paii ana o keia hana pepehikanaka lua ole o ka. e]eele. Ua oleloia, he ekolu poe Pake i make loa, he umikumamAono poe i hoeha kukonukonuia, a mawaena o ke kanaha. ho, na laau, na hamare ma na poo o na ame kanalima poe i hoeha ia. Ua pau na lauoho o kekahi poe Pake i ke <>kiia e na lapana, a ke noho ona nei ia īpoe lapana maluna oia mau owili lauoho. 0 na Pake i hoeha ole ia, a i pakele mahunehune hoi mai loko aku o 3teia lele kaua kimo-po a na lapana, ua puhee aku la lakou no na wahi o ko lakou mau hoaloha lehulehu. He oiaio, ua makaukau kekahi poe Pake o kekahi mau wahi e ae, e ala mai e hele mai e Kokua i ko laiou mau hoa e hoomainoino ia nei e na lapana, oiai e hoomakaukau ana. lakou ia lnkou iho me na mea eha, a he mau pu kau-poohiwi hoi ksiahi a lakou, aka, mamuli o na hoomalu i loaa aku mai na poe aku o ka Hui Mahiko, na hooki ia keia mau hoomakaukau ana. KA OIHANA MAKAI O 'KE AU'PUNI. Ma ka hora 2 o ka auina lā Sa.bati i loaa mai ai he kahea ielepona mai Kahuku mai i ka Halewai (ke Kahuā 0 ka Oihana Makai) ma Honolulu nei. e hoike mai ana no ka haunaele i hoikeia ae nei. Aole i mamaoioia ma ia wa, ua aiwaiwa loa ka poino i ulu ae ma o keia haunaele, nolaila, aole i kauoha ka Ilamuku o ke i feaa ahi kuikawa no ka lawe ana aku i kekahi mau hoa o ka puali makai no Kahuku. Aka, ua hoounaia aku nae o Hope Makai Nui Charles Chillin&worth, Lunama'kai Faneuf ame Makai lapana Toma Abey, no Kahuku, a ma ke alahele ma Nuuanu aku-nei i holo aku ai lakou. I ka hora 8 iho o ke ahiahi Sabati, telepona mai la o Mr. Ohillingworth mai Kaneohe mai. i ka Oihaaa Makai, ina paha ua loaa mai he mau lono hou no ka haunaele ma Kahuku, a ua hooleia aku. Aka, he 15 minute mahope iho o ka hala ana aku o ka pane, loaa mai la ia Ilamuku Brown, ma kona wahi noho ma Waikiki, he kahea telepona mai a Lunanui eGorge Weight mai o Kahuku, e kauoha mai ana e hoouna aku i poe makai. me kona hoike pu ana mai hoi, ua lele aku na lapana maluna o na Pake paahana, a ua make he ehiku poe Pake. Hoike pu mai la nohoi ia, ua telepona aku oia no na luna-makai o Waialua ame Walanae, aka, aole nae ia i lawa mo ka malama ana i ka maluhia. 1 Mamuli o lono, ua ohi koke ae la ka Ilamnku i poe makai kiipono no | ka hoouna ana 'ku no ke kahua o ka 1 haunaele. Ua hoounaia kekahi elelo e

ia i ka Luna Nui o ka 'Hui Alaliao. oia o B. F. Dilinahama, e loaa oiui kaaahi kuileawa. Ua hoakoakoaia mai la na raakai kr.u lio o loko nei o ke kulanakauhale a pela hoi ine na maleai ku huina. Ua lioouna koke ia aku la na kauoha i na makai apau o loko nei o ke kulanakauhale—poe kau lio a ku huina hoi —e hoike koke mai ia lakou iho ma ka 'Halewai. Ua waeia ae la he umi poe makai o ka Oihana Makai Kau-lio, malalo o Kapena a he umi nohoi makai malalo o Kapena 'H-oli, a ua maki awiwi loa ia aku lakou no ke "Dispo" (Depot). Ua hiki mai nohoi ka Loio Kuhina hou, oia o H. B. Coop©r, i ka Halewai, a holo j>u aku la me na makai no ke "kahua kaua" o Kahuku. aMkeia huakai, ua kau aku la ma ke kaa-ahi o Uamuku Brown, Hope Ilamuku Mr. Atkinson, he luna aupuni , mai ka Oihana Kanikela lapana mai, j ma Honolulu nei, a he mea kakau mai ko makou hale pai aku nei. i. Haalele ke kaa-ahi ia Houolulu uei, ma ka hora 9. Ua lako pono na makai me na mea kaua, a ua hanaia keia j hoomakaukau ana i na makai ma 'keia j ano, i mea e hiki ai ke hoohanaia aku I na keehina oolea loa no ka hoomalu j ana ina e kue mai ana kekahi o n'a 1 aoao haunaeie eiua. |.HiE DETA KUI'KAWA 1 KO MAKOU I " NEI KEEiNA PA'I. ! MAHIKO O KAHU'KU, OAHU, 1:15 J A. M. (wanaao) —Hoea mai ke kaa-ahi i kuikawa mai Honolulu mai no ke ka- ! hua o kā liakaka, aneane hora 12:30. Ua ikeia, ua lele aku na lapana, ma ka • auina la Sal>ati aku la, a pepehi ma- . inoino aku la i ko lakou poe enemi, ( oia Pake. • Ua. hooliui pu ae la na paali elua, .aiieane f250 poe kanaka o ka puali hookahi; a, aoie no i kaawale loa kahi puali mai kekaii,i mai. Ua hoouna mua aku na lapana i ka lakou poe wahine ame.na ke.ki no ka hale wili ame kekahi mau wahi e ae. Ua lako na laipana me na newa ame na mea eha e ae i hanaia a wanaoa me na kui hao ooi, ua lele hikiwawe loa aku la lakou maiuna o na Pake maloko o kekahi noau hale laau nunui elua. Ua hoopunna ae la keia mau hale elua e na lapana. Ua iele leimo-po ia mai na Pake. E nanea ana no la'kou me ka lakou mau hana hoohala manawa o ka la Sabati, a ua makaukau ole loa lakou no ke pale ana aku : Aole paha i haia he umi minute o keia lele pepehi mainoino ia ana o na Pake e na lapana, wahi a ka ikeia aku mai ka hale wili aku, a o ka pau no ia. Iloko nae oia wa ua pepehiia a make loa he ekolu Pake. Ua nahoahoa na poo, a ua aleale mainoino na wahi e ae o ko lakou man kino. He ehiku a ewalu poe Pake e ae i hoeha kukonukonuia. 'Me he la, ekolu a eha paha 0 lakou e make ana. Hookahi o lakou 1 ka manaolana o ke kauka no ka loaa ana mai o ke ola. Mawaena o 40 ame 50 poe Pake i pau i ka hoehaia. . Ma ka wa e pepehi ana na laipana ' i na Pake, oia ka wa i holo aku ai na j haole paahana o ka wili, na luna o ka hui ame na makai i kahi o na Pake a keakea aku la i na lapana. Mamua hoi o ka pau ana o ke kaua; ua hoea mai Ja o Lunanui Weight a kauoha akii la i na lapana, e hooki ia hana, a ua pau io, a ua hoihoi ia aku la lakou me ka hikiwawe loa no ko lakou wahi. * * * * Ua hoea mai o Hope Ilamuku Chil\ingworth ame Chas. Faneuf i Kahuku nei, ma uka mai, aneane elima minute mahepe iho o ke ku ana mai o ke kaaahi no onei nei. O Lunanui Goodale o Waialua, ame C. P. iauleea, me kekahi poe e ae, kekahi i hoea mai no onei. Aneane ekolu hora i holo ia mai e ke kaa ahu. Ua like Tca helehelena ame ke ano o keia wahi, me kekahi kalana aina i kukalaia ai ke Kanawai koa. Ua ihoonohoia na kiai ma kahi o na lapana, a e holo aiia i o a ia nei na poe holo- 1 lio, e imi ana i pa Pake i holo ia wahi aku ia wahi aku. He puulu ikaika hoi o na kiai ke kiai nei i na Pake, i lohe wale ia e lele hakaka aku ana lakou maluna o na lapana, ma ka wa « ao ae ai. Ma ka i haalele aku ai na poe 1 kau aku ai maluna o ke kaa-ahi i ua kaa la, he 60 ka nui o na kanaka e

ltu kiai ana ma kahi o ka Inunaele. He mau newa me na pu-panapana Ua ua makai kau-lio. He mau pu raifela h?i ka na makai. 0 na poe llrualiana hoi o ka hui mahiko i kupouo no ka lawelawe ana i ka oihana hoomalu, aia wale no ka hapa nui o lakou maluna o ua lio me na pu ame na uwepa. I ke ao aua ae, ua hele aku la ka Loio Kuhina, lia Ilamuku, ka Luna Nui o ka Wili ame kekahi poe e ae, ame na Pake 1 komo ai iloko o ke kono-po ia ana o na lapana, no kahi o na lapana hakaka, a (pau iho la i ka hopuia ko lakou alakai nui ame na alakai liilii e ae mawaena o lakou. iHe 23 paha ka nui o keia poe. Ua hoea nohoi no keia kahua o ka poino na Luna Aupuni o Kina ame lupana ma Honolulu nei. Ua ukaliia ke Kanikela Pake e Mr. Goo Kim. Ua lawe loa ia mai no Honolulu nei na lapana i hopuia ai, a ua hoopaaia ma "Kalakaua Hale."