Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 8, 24 Pepeluali 1899 — NA LETA. [ARTICLE]

NA LETA.

NUIIOU! NUHOU! NUIIOU! haunal:le nui ma pahala maWAENA O NA MAKAI AME NA LIMA HANA PAKE 0 KA HUI 0 PAHALA, KAU —MA KA APUA KE OLA O NA MAKAI —PAA PIO HE '76 POE KUE I KA lIANA A KA MAKAI —O KA PILIWAIWAI KE KUMU IA O KA.HEWA. E Mr. Lunahooponopono: —E oluolu oe e hookomo iho i keia mau hunahuna mea hou, e kau ae la. maluna, ma ka kaua waha olelo pio ole i ka makani kauaula. Penei: Ma ka po o 'ka la 11 o keia mahina, mawa.ena paha o ka hora 10 ame 11, ua ulu ae la ! he haunaele nui mawaena o na inakai o keia apana ame na Pake hana o ka Hui o Pahāla nei, ma ka hopu ia ana o kekahi poe Pake no ka hewa piliwaiwai, ol'ai au e noho ana iloko o ka rumi e. pili wuiwai ia ana e hoonanea ana hoi i k4 sahio a ke 'konohi,a na keiki o ka> Aina Pua, me ka palamimo, na makai komo ana iloko o ka rumi e piliwa.iwai ia ana. He -ike ana aku ka'u i ka iho ana iho 0 na lima ekolu, e lalau ana i ke dala ame ka pepa, oia uo oe la na alelo ahimanamana o diabolo. Ke ike pono nei au ia mau hapa pulima, oia no o J. Naluahi, J. M. Kamikina me Wm. Kua; ā o L. J. Kawaha, ma ka puka ame J. Ikaaka-, Kapena Makai. I keia wa ua like o loko o ka rumi me ka upena i piha i ka manini, ka naknlu, aole i kana mai, e hooke ana io ia nei, me ka manao o keia poe Pake e puka i waho, aole nae e hiki, ua paa mai la. ka puka 1 ke Kapena Makai ame L. J. Kawaha; a e lohe ana au i ka leo o ko lakou kapena e hea ana i kona mau makai aole e hookuu i hookahi "manini." I keia wa no ua - komo mai la ka makai po haole, me ke ano hiihu a ninau ana, "Heaha ko oukou kuleana o ke komo aua iloko nei o keia Hale?" A ua pane ia aku e ke Kapena Makai: "Aole e hiki ia'u ke hoike ia oe i keia wa, nokamea, aole i pau pono ka'ii hana me kuu mau makai', no keia poe Piliwaiwai. A mahope au hoike atyu ia oe." Ia wa ua hemo koke aku oia i waho, a i kona wa no i hemo aku ai mai loko aku o ka rumi, oia no ka wa o na Pake o waho i paki mai ai i ka pohaku, i na puka aniani, na 'pnka komo. Ua nahaha a pau loa ia iuau meā, a ke nei na pohaku ilo&o; ka ho. pahi oki ko, o kela ano keia ano, e loaa ana i ka Pake, a oia no ka \va i' holo inoku mai ai na Pake oloko i "Waho. Nokamea, he 11 Pake i paa i ka hao, a he nui ae na Pake i koe aole i hoopaa ia i ka hao. I keia wa a'u e ike aku nei, he ku i ka weliweli na hana, a 'ka Pake, o ka'u wahi ai i ko'u opu, ua pii mai 'a ke kanipuu, ke hoao nei au e hemo i waho, aole nae e hiki, no ka mea, owau kekahi i hopu pu ia me keia poe Pake, a ma ka'u nana aku, he keu aku no ka ikaika o na makai, nokamea, aohe a lakou mau mea eha e ae, aka, o na ne\Va wale no, aka, Ba na Pake nae e hoolako āku nei lakou me na ; pohaku, na ho, na pahi, o kela aine kela ano. 'Ma keia kaua ana a. lakou, aole hookahi makai i eha, nokamea, e ike ana au i ke Kapena Makai i ka ikaika lua ole i ka nou i ka pohaku i waho, ame L. J. K., a ua kupono maoli no ka hoonoho ia ana o keia kanaka f Kap6na Makai, he lawa maoli tio, He hooma'nao ko'u ina no aole he pouli oiii po manao au he mau haneli ka keia poe makai e luku ai, aka. o ka mea nana i keakea. mai ia lakou, oia ka nui o ka pouli, aohe.ike I>ono ia aku o waho, a he hapalua hora paha keia kaua ana, hiki mai ana o C. M. Walton, ka haku o keia hui, ame L. Chong, a ua kamailio aku ke Kapena Makai ia C. M. Walton e hoomalu ae i keia haunaele. O ka pane i loaa mai: "Heaha kau makemake ia'u?" alaila, pau kā. pouo i na makai, ia wa ua hemo mai na ma'kai, ma ka lanai o ka rumi piliwaiwai, auamo ia mai ana ua eha ke poo i ka omole, ia ike ana 0 na Pake i keia Pake i eha, pii hou ka haunaele, aole o kana, ia. wa au i ike aku ai he ku i ka manaonao, a ke nana aku i na hana a ka Pa&e, e oki afca, e hili aua, e paki ana i na pohaku, 1 na makai, aole au i manao e ola» ana lakou apau, alea, ua hooikaika kela ame j keia makai nona iho, i ko'u ike ana i | keia hana,. ua holo aku au i ko'u mau j hoa kanaka, me ka olelo aku e hele e kokua i na makai. He ole nae ke n ia

mai, a pau aku la lakou i ka holo. A m u e aoio ne.e ana i o a ia nei, e ake aaa au e ona. kokua i na maKai, ia wa hie aku uei au e pupupu ana ieekahi poe PaKe, ke iXe pu nei i ko iakoii hai ana me ka ho, laau, a .oia ka'u i ninau iho ai iioko o'u, owai la keia makai e oki ia mai nei i ka ho, i ko u hookokoke ana aku ike aku nei au eia ka o J. Naluahi, ia wa hiki mai nei o li Chong, a nana i kOkua a pakele ai kona ola, a i ke a"6 ana ae oia po, lohe ia aku la na makai i eha, o Wm. Kua, ua eha kona lima; J. Naiuahi, kokoke e make; o L. K. Kawaha, eha poo kona lima; J. M. K., manuheu kona lima; _J. Ikaaka, Kapena Makai, he wahi eha kona ma ka papalina. A ua hiki mai ka Mākai Nui, L. A. Andrews, ma ka Poakahi ae, a Poakolu ae, ua hopu ia he 15 Pake, Poalima ae, hopu hou ia he 54 Pake, a i keia la hopu hou ia 4 Pake me elua haole, oia o G. W. Paty ame H. J. Istes, a ua manao ia na keia 'kiaipo i hooulu keia haunaele. A ke lana nei ko'u manao e kopiia ana no keia haole, ke maopopo na hoike, aka, ke lohe nei au ua nui na hoike, i hoike i ko lakou ike imua o ka Makai Nui Analu. O keia ka moolelo pololei o keia kaua ana, a e noho ana ka aha i ka la apopo, a e hoike hou aku ana au ia oe i ka moolelo o ka hoopai o keia poe kue kanawai. A ua lawa au maanei, a he ma-u maū mea hou keia o Manila nei. 'Aloha na keiki oniu huila o kau papa pai. Owau no me ka haahaa. ALEKANA HOOPII. Pahala, Kau, Hawaii, Feb. 19, 1599. (Mahalo'loa ke Kuokoa ia oe e ka makamaka no keia mea hou ano nui au 'i hoouna mai nei. E oluolu oe, e ka makamaka, e hoouna mai i £a moolelo pololei o ka hookolokoloia ana o kela poe, elike me ka mea hiki ia ee. L. II.)