Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 6, 10 Pepeluali 1899 — KE KUOKOA O KE KANAKA HAWAII. [ARTICLE]

KE KUOKOA O KE KANAKA HAWAII.

0 ka noho Kuokoa ana o ke.kahi kanaka, me ka papalu ole ana iho o ke3vahi mana maluna ona, a maUina hoi o Kana mau han ponoi iho, oia ke pookela loa o na nohona i oieloia he nohona kuokoa. No keia ano nohona, ka mea a kahiko i olelo ai, "No'u oluna.! no'u olalo, no'u o uk, no'u o kai, a no'u na wahi apau." Aia iloko o keia nohona kuokoā, e hoopunl ana ka iako, Ue kuonoono ame ika waiwai, ka mana ame ka ikaika iloko o 'ke kanaka. Ua hiki iaia ike haaiheo me ke kilakila ma na ano apau, aohe hoi Jeo nana e pane iaia. He nohona keia i kau i ka nuu kiekie loa o Ike kulana kuo»koa oiaio. He nohona hoopilimeaai ole, he nohona haupeepee ole, he no'hona hopepe ole, aka, toe kuu i ka loa ame ka ianla o ka noho akeakea ole ia ana ma na ano apau. E kiii i ka laau o ke kuahiwi, aohe leo nana e pane, e kii i ka i'a o ke kai, aohe mea nana e o-ia, oiai, oia ka 'haku o u'ka ame kai, a he kuokoa kopa noho ana. Aka, ina e hoea mai kekahi mea i oi ae kona ikaika, kona mana ame kona oolea i ko ke kanaka e ku ana maluna o ke kulana ikuokoa i lioikeia ae nei, a lilo aku keia mau pono apau o uka ame kai, mai iaia aku, a paa ma ka Jima o>ke kanaka ikaika hou, e iilo ana ke kuokoa o ke kanaka -mua i mea papalu a nawaliwali. A ma ka wa <? holehoieia ai na a-aa waiwai ame ka lako e pili ana iaia, mai iaia aku, e ku olohelohe ana kela kanaka iloko o ka nete, a o kona hopena, e kapaia ana ia he kanaka ilihune ia. A ke hoea k« kanaka i kauia e ka nohona kuokoa iloko o ka 'lako ame ka waiwai i na wa mamua ae, ma ke kulana o ka nohona hune ame ka nele, ua hoea kela kanaka i ;ka nohoiaa ilihune, a o kahi pono 'kuokoa e paa ana iloko iho ona, oia kela kuokoa -īawaliwali i loaa iaia ma kona kuleana hanau. O kahi kuokoa e pili ana i kona ola iho, oia kekahi wahi mea i pili iaia. Mai kela wa a'ku o kona hoonee-

ia ana, mai lum mai a hoea ilalo. ua noho oia he kanaka i hoolaiki ia kona pono kuokoa kau ika uuku, aole hoi elike me ko ka e noho ana ia iloko 0 ka lako ann ka waiwai. ka noiio ana iUma o ke k'iio>.oa oialo. 0 keia kt:la:ia iiihune arr.ie ka nele, oia ke kiilana ē Uoopuni nei i ka hapa nui loa ona ta»ivaka Hawaii. He lehu!ehu loa o (keia poe. ua noho maoii no 1 na \va jna!rui. : haia ae nei. iluua oke kuonoo«ij iioaa niai na makua mai, a mai na kupuna mai no'hoi; aka, 1 keia la, ua lilo aku keia mau lako apau laa ka lima o 'ke kaaaka m ; ii ua aina e mai. Ma ia lilo ana o keia mau lako ame k-eia mau waiwai i kahi e, ua lilo pu ka pono kuolkoa o ka noho mana ana o <ke kanaka maluna o nei mea he wai-wai, kee wale no ke kuokoa ku olohelohe o kona kino iho. Ua hiki ia makou ke olelo -ie ma keia \vahi o ka. 'Pono Kuokoa e pulamaia nei e 'ke (kanaka Hawaii oia uo ka Pono Kuokoa i pili i ko lakou mau oi-wi kino iho. 0 keia aao kuokoa, he ano kuokoa ia. i lawa ole ka ikeika no ka hoole ana ame ka hoolaupai ana i ke ola Aupuni. 'He kuokoa nawaliwali 'keia. O ke kuokoa e nono ana maluna o ka Lako ame ka waiwai oia ke kuokoa hiki ke hoolaupai i ka ikaika o ka aohena aupuni. He !kuokoa waiwai nui keia ke loaa i ke kanaka Hawaii. O ka makou e olelo uei -ma keia wahi, ina e loaa ana i 'ka lahui Hawaii o keia mua aku ke ikuonoono ame ka lako ma ka waiwai, oia ka »wa e aoho mana kuokoa hou ai lakou maluna o ko lakou aina hanau.