Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 4, 27 January 1899 — Page 1

This text was transcribed by:	Kate Motoyama
This work is dedicated to:	brother elmer go

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KUAHAUA KOHO BALOTA.

Oihana Kalaiaina.

Honolulu, Ianuari 9, 1899.

I kulike ai me ka Pauku 54 o ke Kumukanawai, ke hoolahaia aku nei ma keia, e malamaia ana ke Koho Balota Kuikawa, no ke Senatoa, no ka hoopiha ana i ka manawa i pau ole, a e pau ana nae ma ka Poakolu hope iloko o Sepatemaba, 1899, mamuli o ka waiho ana o H. W. Schmidt, ke Senatoa mai ka Apana Koho Senatoa Ekolu mai, ma na Apana Koho Senatoa Ekolu la, Mokupuni o Oahu, mai ka hora 8 a. m. aku a ka hora 5 p. m. o ka Poalima, la 24 o Feberuari, 1899. E waihoia hoi me ke Kuhina Kalaiaina na inoa o na moho iloko o na la, aole emi malalo o ka umi, mamua ae o ka la koho.

Eia iho malalo nei na Mahele, na Wahi Koho ame na Luna Nana Koho Balota maloko o ka Apana Koho Senatoa Ekolu:

O keia hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ka Hikina ame ke Komohana o ke alanui o Nuuanu, ame ka laina e holo pololei ana mai ka Pali aku o Nuuanu a hiki i ka lae o Mokapu.

Mahele Ekahi--O keia hapa apau o na Apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana ma ka Hikina o Alanui Punahou, ame ka laina e holo ana mailaila aku a mauka a makai.

Wahi Koho: Hale Hooulu Mea Kanu o ke Aupuni, hookui ana o na alanui Moi ame Waikiki.

Na Luna Nana:

Geo. Manson,

C. S. Crane,

Fritz Rowald.

Mahele Elua--O kela hapa apau o ua apana ia i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena Komohana o ka Mahele Ekahi ame ka laina e holo ana penei: Mai kai loa mai o ke Alanui Hema, pii make Alanui Hema, i na Alanui Moi me Alapai, a mai ke poo o Alanui Alapai a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o ma pu ki aloha ma Puowaina; mailaila aku ma ka lapa ma ka aoao hikina o ke awawa o Pauoa a hiki i ka piko o ka mauna.

Wahi Koho: Halekula Alanui Beritania.

Na Luna Nana:

J. A. Magoon,

W. C. Wilder, Jr.

S. Decker.

Mahele Ekolu--O kela hapa apau o na apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e moe ana mawaena o ka palena Komohana o ka Mahele Elua ame Alanui Nuuanu, a mauka o Alanui Kula ame ka laina e holo pololei ana mai ka huina o na Alanui Kula, ame Puowaina a hiki i ka pahuhae ma kahi kahiko o na pu ki aloha ma Puowaina.

Wahi Koho: Ma ka hale i ke komo ana aku i ke kahua o ka luawai i ka nei, ma Alanui Nuuanu.

Na Luna Nana:

W. H. Hoogs,

J. D. Holt,

F. P. McIntyre.

Mahele Eha--O keia hapa apau o na apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e na Mahele Elua ame Ekolu, na Alanui Beritania ame Nuuanu.

Wahi Koho: Halekula Alii.

Na Luna Nana:

James Nott, Jr.,

F. L. Hoogs,

W. M. Pomroy.

Mahele Elima--O kela hapa apau o na apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e ka Mahele Elua, ke Alanui Beritania, Alanui Rikeke ame ke Awa.

Wahi Koho: Kapuaiwa Hale.

Na Luna Nana:

Alex, Lyle,

P. H. Burnette,

D. Logan.

Mahele Eono--O kela hapa apau o ua apana la i komo ai o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e Alanui Rikeke, Alanui Beritania, Alanui Nuuanu ame ke Awa.

Wahi Koho: Hale Bele.

Na Luna Nana:

J. M. Sims,

W. L. Eaton,

P. D. Kellett, Jr.

Mahele Ehiku--O keia hapa apau o na apana la i komo ai ka apana hookolokolo ame auhau o Koolaupoko, a e moe ana ma ka Hikina ame ka Hema o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.

Wahi Koho: Halekula o Waimanalo.

Na Luna Nana:

. . .

O keia hapa apau o ka Mokupuni o Oahu e moe ana ma ke Komohana ame ka Akau o ke Alanui Nuuanu ame ka iaia e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka lae o Makapuu.

Mahele Ekahi--O keia hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolaupoko e moe ana ma ke Komohana o ka laina e holo ana mai ka Pali o Nuuanu a hiki i ka Lae o Makapuu.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Kaneohe.

Na Luna Nana:

H. Cobb Adams,

E. P. Aikue,

Frank Pahia.

Mahele Elua--Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Koolauloa.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Koolauloa.

Na Luna Nana:

W. K. Rathburne,

Moses Nakuaau,

Wm. Isaac.

Mahele Ekolu--Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waialua.

Na Luna Nana:

Edward Hore,

A. Cox,

Alfred Kaili.

Mahele Eha--Ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Waianae.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Waianae.

Na Luna Nana:

Sam'l Andrews,

G. W. Nawaakoa,

Isaia Halualani.

Mahele Elima--O kela hapa apau o ka Apana Hookolokolo ame Auhau o Ewa e komo pu ana o Hoaeae ame Honouliuli.

Wahi Koho: Keena Heluhelu o ka Mahiko o Ewa.

Na Luna Nana:

D. B. Murdoch,

Joseph Fernandez,

F. P. Johnson.

Mahele Eono--O ka hapa i koe o ka Apana Hookolokoloio ame Auhau o Ewa.

Wahi Koho: Hale Hookolokolo o Ewa.

Na Luna Nana:

Frank Archer,

J. M. Ezera,

S. Hookano.

Mahele Ehiku--Okela hapan o Honolulu, a i ole, o Kona, e moe ana makai o Alanui Moi mai ka laina mai o Ewa a hiki i ke alahaka o Alanui Moi, ame na wahi apau mauka o uaalanui ia mai ka laina mai o Ewa a hiki i ke alanui e pii ai i uka o ke awawa o Kalihi.

Wahi Koho: Halekula Hoopololei.

Na Luna Nana:

G. D. Gear,

W. R. Sims,

J. Miller.

Mahele Ewalu--O keia hapa apau o Honolulu, a i ole ia, o Kona, e moe ana mauka o Alanui Moi mai ke Alanui nui mai e pii ai i uka o ke Awawa o Kalihi a hiki i Alanui Liliha, ame ka laina e holo ana mai ke poo mai e kamoe ana i ka laina o Alanui Kauka a hiki a pili i ka lapa ma ke Komohana o ke Awawa o Nuuanu.

Wahi Koho: Hale o ka Hui Kaa Hapaumi, kihi o ka pa Kula o Kamehameha.

Na Luna Nana:

H. Zerbe,

R. W. Cathcart.

R. H. Baker.

Mahele Eiwa--O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia, o Kona, e moe ana mawaena o ka Mahele Ewalu ame Alanui Nuuanu, a mauka o ka aina e holo ana ma Alanui Kula, ke kahawai o Nuuanu ame Alanui Beritania.

Wahi Koho: Halekula o Kauluwela.

Na Luna Nana:

C. L. Rhodes,

H. Waterhouse, Jr.,

Peter Souza.

Mahele Umi--O kela hapa apau o Honolulu, a i ole ia, o Kona, a e kaupalenaia ana e na Alanui Moi, Liliha ame Kula, ke Kahawai o Nuuanu, na Alanui Beritania ame Nuuanu.

Wahi Koho: Hale Kaawai Pake.

Na Luna Nana:

J. Effinger,

Ed. Towse,

C. Hustace, Jr.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

I keia ia i hookohuia aku ai o W. J. Lowrie Esq., i Hoa no ka Papa Alanui no ka Apana Auhau o Wailuku, Mokupuni o Maui, ma kahi o W. T. Robinson. Eia na Hoa o ka Papa i keia wa:

L. M. Baldwin, Lunahoomalu,

C. B. Wells,

W. J. Lowrie.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ianuari 16, 1899.

2738-3t

HOOLAHA I NA HUI I HOOHUIIA.

I kulike ai me ka Pauku 2024 o ke Kanawai Kivila, ke hoolahaia aku nei na Hui apau i Hoohuiia, e waiho mai i hoike piha a pololei no ke kulana o ka lakou mau hana, ma ke ano no ka la mua ia o Ianuari, 1899, e waihoia mai hoi ua Hoike la ma ke Keena Kalaiaina, no ka makahiki e pau ana ma Dekemaba 31, 1898, ma ka la 31 o Ianuari, 1899, a mamua ae paha oia la.

E hoolakoia aku no na Pepa i Pai Hakahaka ia no keia hana ma ke noi ana mai ma ke Keena Kalaiaina.

Ma ka wa e hoohala ai kekahi Hui i Hoohuiia i ka waiho ana mai i ka Hoike iloko o ka manawa i kauohaia, e hiki no i ke Kuhina Kalaiaina, oia iho paha, a ma o kekahi Komisina a mau Komisina paha, i hookohuia e ia, ke kauoha (call) aku e laweia mai na buke ame na pepa o ua Hui la i Hoohuiia, a e ninaninau i kona poe luna, malalo o ka hoohikiia ana no ka mea e pili ana i kana mau hana.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ianuari 13, 1899.

2738-3t

PA AUPUNI MA KALUAAHA, MO-

LOKAI.

I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXV, o na Kanawai o ke Kau o 1888, i keia la ua hookaawale aku au he pa ma Kaluaaha, Molokai, maluna o ka aina o E. Lililehua, e ku la ma ka aoao malalo o ke Alanui Aupuni ma Kaluaaha, no ka hoopaa ana i na Holoholona Helehewa.

A i keia la ua kohoia o Mr. E. Lililehua i Luna Pa Aupuni no ua Pa Aupuni la.

J. A. KING.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ianuary 9, 1899.

2737-3t

KUAI O KEKAHI APANA AINA MA

KAHI KAUHALE O HOOKENA,

KONA HEMA, HAWAII.

Ma ka Poakahi, Feberuari 13, 1899, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Oihana Hooko e kuai kudala akea ia aku ai he Apana Aina Aupuni e waiho ana ma kahi Kauhale (Village) o Hookena, Kona Hema, Hawaii, maloko o laila he 2117 kapuai huinahalike, oi akumaluna o $40.00

O na lilo palapala i ka mea e lilo ai ka aina.

J. A. KING.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Ianuari 10, 1899.

2737-3t

Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki - - - $2.00

No Eono Mahina - - 1.00

Kuike ka Rula.

______________________________________

PUKA} 1 2 3 1 2 3 1

ANA} Pule Pule Pule Mal. Mal. Mal. Mak.

_______________________________________

Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00

2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 7.00 9.00 15.00

3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 9.00 12.00 18.00

4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 11.00 13.50 21.00

5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 12.00 15.00 24.00

6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 13.00 16.50 27.00

_______________________________________

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

A. W. PEARSON, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo-

ponopono.

Honolulu, Oahu.

POALIMA, - - - IANUARI 27, 1899

KA LOKAHI O KA LAHUI HAWAII.

Aole paha ke kumumanao waiwai nui e ae, e noonoo ia ai e kela ame keia kanaka Hawaii, elike la me keia e kau ae la ma ke poo o keia kalai manao ana.

He mea kanalua ole, aole na kanaka Hawaii i hiki ole ke hoolokahiia. Manaoio no makou, he lehulehu loa na mea hoike ma ka wa i hala hope ae nei, i lilo i mau hoike moakaka no ka hiki holo lea ana ke puiki ia na umauma o ka lahui Hawaii a hookahi kaunu ana. Ua hiki ke hoohaliuia ko lakou mau noonoo a hookahi auwaha e kahe aku ai. Ma ka wa e pae aku ai ka leo kahea o ko laou mau alakai i hikinaiia e lakou, e oho like mai ana no lakou me ka umauma lokahi a pane mai i kela leo kahea.

Ina no e kuhi ana ko lakou mau alakai i Amerika kakou e hee aku ai i ko kakou nalu ha'i kua kakala, e ae ana no keia poe Hawaii i kela leo hea me ka nana ole ae i na leo uwalo o ka poe a lakou i haawi ole ai i ka lakou mau hilinai ana. He nui na wa a makou i ike ai i ka hoike maoli ia ana ae o keia kulana lokahi o na kanaka Hawaii, ma na wa i hala ae nei.

E hooi loa ia aku ana hoi keia kulana lokahi, ma ka wa e ike ai na kanaka Hawaii, he mea i pili ponoi i ko lakou mau pono kivila iho ke hana ia ana. E ku ana ke kane, ka wahine ame na keiki a hapai me ka umauma lokahi e hana i namea apau e holopono ai kela hana. O ka makemake nui, a o ka lini hookahi no ia o kela ame keia kanaka Hawaii, o ka hanaia o ka hana, me ka hoopono a hiki i ka lanakila ana, a haule ana paha. Ke ike lakou ua haawi maoli ko lakou mau alakai i ko lakou mai ikaika apau no ka pono o ka hana, a ua hana io moli no lakou, a mamuli o ia hooikaika pauaho ana, ua ko ole paha ka hana, alaila, e manalo ana no ko lakou mau manao me ka maikai, a e hoomauia aku auanei ko lakou mau lokahi ana a hilinai ana hoi maluna o ko lakou mau alakai.

O ka pilikia nui, aia no ia ma o na alakai la. Mamuli o ko lakou hana ole ana i ka hana a lakou i auamo ae ai maluna o lakou iho, mamuli o ke kakoo ana aku a ka lahui Hawaii, oia ke kumu i hoomahaehae a wawahi maoli i kela haawina makamae loa mawaena o na kanaka Hawaii, oia hoi Ka Lokahi.

Nolaila, o ka mea nui, oia ka loaa ana o na Alakai Hoopono a Manao Nui maoli i ka Pono, ka Pomaikai ame ka Holomua o na Kanaka Hawaii.

No makou iho, ke ku nei ka Lahui Hawaii naauao a ke kali mai nei lakou no na Alakai Lahui Oiaio a lakou e haawi mai ai i ka lakou mau paulele ana ame ka lakou mau hilinai ana. Owai la ia poe? Ke olelo nei makou, aole pono i ka lahui ke huli hou i hope e hopu hewa ai i na alakai na lakou i alakai hoolalau ma na manawa he nui i kaa hope ae nei. Aka, he mea pono no ke wae a ke noonoo pono i na kanaka i hooheleia ko lakou mau noonoo ana ma ke alahele o ka ini ana a hooikaika ana e paa ke kulana aupuni a kakou e noho aku nei i keia wa. I poe naauao a makaukau maoli no i ka olelo Beritania. I poe i piha i na noonoo akea a laula no ka nohona o na lahui like ole o loko nei o ka aina, i ole ai e alakaiia ka lahui oiwi ma na alanui e hihia a e mana'e ai ka lakou mau hana me na pono o keia mau lahui like ole.

KA NUPEPA "LAHUI HAWAII."

Ma ka Poakahi nei, Ianuari 23, i puka mai ai ka helu mua o ka nupepa puka la ka "Lahui Hawaii," malalo o ka noho Lunahooponopono ia ana e Mr. Chas. L. Hopkins (Kale Hapakini).

Ua nana iho makou ma kona helu mua, a ua ike makou ma kahi o kona mau manao alakai i kana hoike ana mai i kona mau Kahua Manaoio Kalaiaina, kahi hoi e hoike maopopo ana i kona wahi i ku ai ma na ninau e pili ana i ko kakou kulana Aupuni e nee nei i keia wa, a e ikeia ana ia hoike manaoio kalaiaina ana o ua makamaka opio la ma kekahi wahi o ko makou pepa o keia la.

He mea maopopo he hoa paahana pu ana ia me makou ma ka nee ana aku imua o ka lahui oiwi, e alakai ana i ka poe o lakou e hoopunana ana iloko o ko lakou mau houpo na manao hoomahuakala, aole kakou i hui me Amerika. E lilo ana hoi keia koa opio hou i kakoo no na hana e loaa ai he pono a he pomaikai i ka lahui oiwi malalo o keia au hooponopono aupuni e nee aku nei kakou.

Nolaila, ke apo aloha aku nei makou i ka opio hou, ma ka poai o ka hana hoolaha nupepa Hawaii ma keia Pae Aina. "He-mai! Ua laula ka mahakea na ua kanaka e hooikaika ai. I nui ke aho, e ka Pokii, a inu i ka wai ono o ka lanakila. O-ia, hoe-a kaua no mua!"

KO AMERIKA KULANA MA KE ANO HE

AUPUNI MANA KAUA.

Aole paha he wa e ae, ma ka moolelo o ke ku ana o ke Aupuni Repubalika o Amerika Huipuia, ma ke ano he wa ia i hapai pono ae i ko Amerika kulana, ma ke ano he Aupuni mana kaua ia maluna o ka Poepoe Honua, elike ia me ka makahiki i hala, a e nee nei nohoi.

Ke ku nei la mawaena o ka moana Atelanika, ma kona hikina, a o ka moana Pakipika hoi ma kona komohana, a ke hohola nei kona lima akau ame kona lima hema, ma kela ame keia aoao on a, ma ka hoonee ana i kona mana hoomalu aupuni, ma ka moanakai ma kona hikina, a pela nohoi ma kona komohana.

Aia oia ke hoonee la i kona mau mokukaua e holo aku no na mokupuni Pilepine, ma ke alahele aku o ka moana Atelanika, a hoea i ke kowa o Gibaraleta, a mai ia wahi ae, haulani ae la kona mau moku ma na ale haalipo o ke Kaiwaenahonua, a hoea aku i na mokupuni o Pilepine. Ma ia wa hookahi nohoi, aia kona kapakai komohana ke hoonee la i kona mau auwaa holo mama loa maloko o ka moana Pakipika no ia wahi hookahi no, oia hoi na mokupuni Pilepine.

Hoonee kona akau, a hoonee nohoi kona hema. I ka nana ana 'ku i keia kulana hakoko a Amerika e hana mai nei, ke hapapa aku la ia ma na kapuai wawae o Enelani. He mea oiaio, eia o Amerika ke kaikai nei i ka have o ka lanakila ma ka moana Atelanika, a pela nohoi ma ka moana Pakipika nei. O keia ka Amerika kahua i ku ai, a e paio auanei ia no ka pono kuokoa a nohona hoopilikia ole ia o kona poe makaainana, a no ka poe hoi apau i makemake e noho malalo o kana mau malama ana a hoomalu ana hoi.

Aka, ua maopopo nae, o ke alahele haawi lanakila a kuokoa a Amerika e haawi aku ai maluna o ka poe e pulama mai ana i na pono o kona noho Aupuni ana, healahele ia e hoohiolo ana i ke kulana Aupuni Monakia, elike me ko Enelani, Italia, Auseturia, Geremania, Rusia, Sepania, Portugala, Iapana ame na Aupuni Alii e ae apau. Ma kekahi olelo ana ke ku nei o Amerika ma ke ano he koo oia no ka Pono Kuokoa o ke kanaka i makemake ole ia mea he Aupuni Moi.

O keia kulana mana kaua o AMerika i lawe ae nei me ke oolea i keia wa, ma kona ano he Aupuni Repubalika, he kulana no ia, a makou e kanalua ole nei ka olelo ana ae, he pulakaumaka ia e anai ana i na maka o na Aupuni Monakia o Europa ame Asia. A e hooi loa ia aku ana hoi ka wewela o kela pulakaumaka, e ua poe Aupuni Moi la, in a e lilo ana o Amerika i mea nui nana e noho aliiwahine na mokupuni lehulehu o loko nei o ka Pakipika. Elike me Rusia, no na makahiki lehulehu loa i kaa hope ae nei a hiki wale mai no i keia wa, i ku ai o Amerika he Manu Aeto i hiki ole laia ke hoomohala ae i kona mau eheu, me ka hanohano ame ka haaheo, ma na moana-kai e kau pale ana i kona mau aoao--ka hikina ame ke komohana--aka, i keia la, ua haalele oia i kona kokoolua o ka noho apoipoi ia ana, a nohona holulolea wale ana hoi, me he i'a la ua konini i ka hola, a ke ku nei oia imua o ko ke ao nei apau, he Mana Aupuni maluna o ka Ikaika Kaua.

Ua puka oia iwaho o ke kula hau paa o ka noho puananu ana o kona lahui, ma ke ano makemake ole, e hoopalahalahaia ae kona mana, mai kekahi aekai, a kekahi aekai, a hoea loa ma o aku o ua mau aekai la, elike me Cuba, POrtico, a pela aku, ma kona hikina hema, ame Hawaii nei, a na mokupuni Pilepine ma ke komohana.

Aole anei e hiki ke olelo wale ia iho ma keia wahi, e hoea mai ana ka la, aole i liuliu loa mai keia hanauna aku, e ku ai keia ninau lahui mawaena o na Aupuni o ka honua nei, O ke ano Aupuni hea e Rula i ko ke Ao nei, ka Repubalika ae nei, ka Monakia anei? A ke ole makou e koho hewa, o keia auanei ka ninau nana e hoolokahi i na Aupuni Moi apau o ka honua nei e kue i na Aupuni Repubalika.

E hoomanaoia nohoi, o ka nui o ka naauao e laha ana iwaena o ka lahui kanaka a aupuni paha, he une ikaika ia e hoonioni ana i ka noho Aupuni ana ma ke ano Poo Karaunu.

HE KUMU HOOKA'ULUA.

Ua loaa mai nei kekahi lono io ka kou nei, e hoike ana, aole paha e noonooia ana ka Bila Kanawai Hawaii imua o ka Ahaolelo Nui, ma kona noho ana i keia Kau, aka, e panee aku ana kona noonooia ana a keia Kau mau ae.

Ua manaoia, o ke kumu nui o keia hookauluaia ana, mamuli no ia o ka ulu nui ana mai o na pioo hahana mawaena o na hoa o ka Aha Senate ame ka Hale nohoi o na Lunamakaainana no ke kumuhana pili i ko AMerika Huipuia hoopalahalaha ana i kona mana Poo Aupuni mawaho ae o kona mau palena ponoi iho. A ma ia wa hookahi e paio ia ana keia ninau, ua ulu mai la nohoi he nanau hou e pili ana i ko Amerika mana aupuni ame kona maa Panalaau iho.

Aia ma Amerika i keia wa, iloko o ka lahui ame ka Ahaolelo nohoi, he elua mahele o na kanaka, e ku ana ma kela ame keia aoao o ka ninau hoomahuahua i ko Amerika mana a oi aku i kona mau palena ponoi iho, ma ka moana Atelanika ma ka hikina, a ma ka moana Pakipika hoi, ma ke komohana. Aia he poai e kalahea ana me ke ohohia nui, he hana kupono ia Amerika Huipuia, ke hana i kela hana hoopalahalaha i kona mana hoomalu lahui, maluna o na lahui mawaho ae o kona mau palena e ku nei i keia wa. Aia nohoi he poai e kue ana i keia manao.

Aia iloko o na kalai olelo ana a kekahi mau Senatoa o loko o ka Aha Senate maluna o keia mau kumuhana, ua ulaa ia mai la hemau hoakaka naauao loa e kela ame keia moho e alakai ana i kekahi o keia mau aoao kue. Ua hahaia aku na kanawai lahui, ua ok@oia na rula kanawai aupuni, na olelo hooholo a na Aha Hookolokolo, ua hoopapaia na paia o na noho ana a na aupuni nui o ka honua nui i kahi ame kahi. O ka hopena nae o keia mau paio ana, aole ia i maopopo loa i keia wa.

He mea maopopo, in a e hoomauia aku ana keia paio no kekahi wa loihi, e loaa ole ana he manawa e hapaila ai ka noonooia ana o ka Bila Kanawai Hawaii. Aka, no makou iho, ke lana nei no ko makou mau manao, e hoea koke mai ana no ka la ma keia noho ana o keia Ahaolelo Nui, e noonooia ai a e hooholo loa ia ai keia Bila, i loaa ai he kahua maopopo e lawelawe aku ai kakou i ke ano o ko kakou noho Aupuni ana.

O ka Poaha iho nei, oia ka la i hookaawaleia ai ma Amerika Huipuia, i la haipule no na kula apau oia aina. Ua malamaia ae ia hana maloko o ke Kulanui o Punahou, malalo o ka papa hoonohonoho i hoomakaukauia e Prof. Hosmer, Peresidena o ke Kula o Punahou. O na kahunapule i laulima pu ae ma keia hana, oia o Rev. C. M. Hyde, Rev. Wm. Morris Kincaid, Rev. H. Bingham.

KO MAKOU MANAOIO PILI KALAIAINA

(Mai ka Nupepa "Lahui Hawaii" @

1--Ke manaoio nei makou @ he mahele kakou i kela man@ aupuni o AMerika Huipuia @ hoi e hiki ole ai la kakou ke @ me ma na ano a pau a kakou @

2--Ke manaoio nei makou e @ i kela a me keia kanaka Hawaii pono lania loa e like me @ make Kumukanawai o AMerika pu@.

3--Ke manaoio nei mak@ ia ke Aupuni no ka pono o makaainana a pau aole hoi ke kana@ Aupuni.

4--Ke manaoio nei makou @ o ke Demokara@, oia ho@ wale no kela a me keia kanaka @ o ke kanawai: (@) He alii @ m@ainana, a he kauwa na luna au@ kohola e na makaainana ma@ o lakou e hana i na hana a p@ pono, a me ka pomaikai o @ ainana: @ Aia iloko o ka lahui mana a pau, a o ko lakou pono@ kai a nohona oluolu ka @ lehulehu e hana ai.

5--Ke manaoio nei makou he @ ko na makaainana e hoopau i ko @ poe kauwa, ke hana ole lakou i @ i ku i ka pono, pomaikai a me k@ mua o na makaainana @ o ka @ make hoi o ka lahui.

6--Ke manzo nei makou @ kupono ko ka lahui e @ hana a ua luna aupuni, ke hana lakou na mea i ku ole i ka makemake @ ka pono o ka lehulehu.

7--Ke manaoio nei makou @ kuleana o ka papapai, e hoo@ na manao me ka hoohaiki ole @

8--Ke manaoio nei makou aia @ o ka poho lima o kela kanaka @ naka Hawaii, na mea a puu e loaa @ iaia, he kulana holomaa iloko o ko@ aina oiwi, in a oia e apo @ ana @ makou ao ana.

9--Ke manaoio nei @ huiia ana o Hawaii nei me ka aina @ kua ma ke telegarapa, a me ka @ ia ana o ke alawai o N@ kalaiaina naauao ia, a he hooi ana @ ia i ko kakou kulana holomua.

10--Ke manaoio nei makou o ka @ huiia ana o Hawaii nei me Amerika Huipuia, ka mea na@ i hookah@ ko kakou kulana a paa loa, a p@ hoolaupai ai i ke aina me na hana @ a pela hoi e hoomahu@ nui e loaa ai @ kakou @ ai keia ola ana.

HE OLELOA'O KUPONO NO NA KIURE

HAWAII.

(Laweia noloko mai o ka @ Elele Hawaii" o Hilo, @

O kela dala hookahi i haawi @ kiure hui ia o na Hawaii @ me na Haole, i uku poho no ka aina @ kekahi kanaka Hawaii i @ kahi poe kakaikahi, ma@ no ko lakou mau pono iho, oia kekahi o @ uku poho laiau loa i haawi @ kiure no ka pono a omaikai @ Hawaii hana@ o ka aina, a he @ naikoia a kumakaia m@ in a o keia poe kiure Hawaii @ noonoo maikai ana ma pa@ aole makou @ pau, aka, o kekahi o lakou @ minamina no keia pepa ka @ ana i na hihia o keia ino p@ ino @ hana mau ia ai e ua poe h@ a @ wini o ka noonoo e hoepili m@ wa ana hoi mahope o na poe @ wa@ no kekahi hewa, i mea no lakou @ halo ia mai ai ma o ka @ hewa he pono a i ka pono hoi he @ in a paha o keia poe iho la a@ ko lakou i hna ia elike me ko ke oiwi hanau o ka aina, a@ ukupoho o hookahi dala pio anei i mea no lakou e moe lealea ai, a pa@ na uku lilo o kela ame ke@ i ka @ ia? He mea oiaio, aole hookahi o ke poe e ku mai an ai ke akea a hooia m@ ua pau a ua lawa ko lakou m@ @ a mau lilo paha i ka uku @ me ke dala hookahi. Aole! Aole loa! O@ ae wale ana o na kiure o keia @ hoomau ia ka laha ana o keia ano ma he kumu alakai ia no kekahi poe o ke @ mua aku, a mau aku no auanei @ ana ma ua i puka o na home o Hawaii nei. Aole i mahalo keia pepa i na @ okeai ano i ka lilo ana i poe nana hana i ko ka lehulehu mau pono. @ ulu mai no keia ano ma o kela ma nao mau no iloko o kakou. No mak@ iho, ke ku nei makou ma ka aoao o @ mea hana i ka ono a paio aku no @ mau pono pili paa, aole wale nona, aka no ka pono kaulike o na mea apau. U alike no keia me l@ i kumaka@ aku ai i ka Haku. Aole hoi no na @ keokeo, aka, no na Hawaii @ i ke koloka oke kahuhipa, eia ka @ hoolili aahu wale iho no mawaho a m@ loko ua piha i na wai awah@ he @ Aole hoi o keia ua hala ia, aka, e ho@ naauao kakou no keia mua aku @ aku nei, malie o haule akukakou @ oia lua hookahi no elike me keia m@ kamaka o kakou, e noho aku ana k@ kou me ka makaaia i ka wa@na @ poe kiure. Me eia mai manao @ makou e hooki nei no k@ manao makou, a ke lana nei ka manao e h@ kanaka kakoa apau e pono ai, a e aloha aku i kou enemi in a he mau enemi kekahi, nokamea, he uku ko kela a m@ keia elike me kana i hana ai @ elike me kau i ana aku ai pela no @ mai ai maluna ou, @ ilaila @ kau@ on a ia ai.

E ku mai ana i keia ia ka m@ Coptic mai Iokohama mai, a huia loa aku no Kapalakiko. Aia maluna he @ poe ohua, a nolaila, e uuku loa na @ poe o Honolulu nei e hiki ana ke ka@ maluna on a no ka holo ana aku i Kapalakiko, aole paha e oi aku ana mamua o ka umi.

Ua waiho aku nei o H. M. von H@ ka lunahooponopono waiwai no ka waiwai o V. Knudsen, i make, i @ hoike imua o ka Aha, e hoike ana, mahope iho o ka ukuia ana o na aie o ka mea i make, ua koe iho he huina o $8,194.97 no ka pomaikai oka wa@ a ka mea i make, ma ke ano oia w@ no ka hooilina hookahi o ka mea make.