Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 51, 23 December 1898 — UA IKEA KA PUANA A KA MOE. KA HIHIO KU I KA LIHILIHI. [ARTICLE]

UA IKEA KA PUANA A KA MOE. KA HIHIO KU I KA LIHILIHI.

I" ike ana ko makou poe heluhelu ma k.o mako\i pepa. o keia la i ka Holke piha a kela Koraisina Kooponopono Aupuni no Hawaii nei ma ko makou pepa o keia la, ka hoike hoi a makou i hoakaka e aku ai imua o ko makou poe heluheln e, loaa mai ana ia ia makou i keia pule. Ua loaa mai nei ua Hoike la, a e ike iho ana na mea apau i na mea ano nui loa e pili ana i ko kakou kulana Aupuni.

Mamua o ko makou hoike ana aku i n«i roea ano nui e pili ana i na mea i hoonolionohoia maloko o keia Hoike no na pono i ioaa i ka poe i lilo i poe kupa koho balota no ik« Anpuni Teritori o Hawaii nei, he mea pono ia makou ke hoike akn imua o ko makou poe helnheiu, ua hoea mai la imua o kakou apau ka Hoike a ka makamaka nupepa Ka Ix>ea Kalaiaina i hoike mai ai o ka meu ia ana e kali nei 110 ka iilo ana i mea nana e hoike mai iaia no ka hoihoi ia ana mai o ke Aupuni kumu o Hawaii nei, mamuli hoi o keia hoike e ike iho ai na. lion o ka Ahaolelo Nui o Amerika, a hoopailua mai lakou no na hana apn'hi i hanaia aku ai maluna 0 lakou e na poe na lakoū i kukuin paa 1 ke leulana Aupuni e nee nei i keia wa, a ma ia ano e hooko ia ai ka inakemake o ka lahui Roialiti.

Ma ko makou nana ana i keia Hoike mai fta mua a ka hope, aole loa mea fTma)kou i ike ai, he mau mea e hoomaopopo ana i na hana apuhi a lioopailua i 'hanaia e i;a poe na iakou i kukulu i ke Aupuui Eepuhalika o Hawaii nei, e hiki ai ia hoi ia kakou ke hooiaio iho ua pololei na kohokoho aua a ka hoaloha nupepa Ka Loea Kaiaiaina elike nie ka makou i kanalenaie aku ai ma ko makou pepa o ka pule i -hala.

0 ka pomaikai hiwahiwa a keia lioike e hoomaopopo nei imua o makou ame ka ])oe apau iwaena o keia lahui i •heluhelu a e heluhelu aku ana me ka h.oomaopopo pono ana i na olelo a.pam 0 loko o keia hoike, oia no ka loaa ana he lanakila JiaaJieo i ka aoao a makou 1 kakoo hoomaha ole ai i na wa apau 1 ihala hope ae nei, a pela pu lioi me ka poe apau 1 ku ma ia aoao hookalii me makou. Bia maloko o keia Hoike ua hoomaopopo ia mai ia me ka moakaka loa e loaa ana no ia Hawaii nei he Aupuni Ahaolelo nona iho. E loaa ana no iaia he Aihaolelo o elua mau hale, oia hoi ka Haie o na Senatoa ame ka Hale o na Lunamakaainana. Iloko o ka Hale 0 na Senatoa he umikumamalima poe 'hoa; a maloko hoi o* ka Hale o na Lunamakaainana he knnakoiu ka nui o na hoa. Ma ka makou hoomaoiwpo ana iho ma keia Hoike, o ka poe waie no i loaa 'ke kuleana koho balota, ke ole nae makou e kuhihewa, oia no iea poe 1 loaa ka pono koho J>aJota mai ka makahiki 1894 mai a ka makahiki 1897, a i hoohana hoi ia pono ma na wa koho balota iloko o ia mau makaiiiki, a me ka poe i loaa kela pono ma ia mau manawa a i lioopaa ole nae i ko lakou mau inoa ma na paj>a inoa koho balota iloko o na wa 'koho baiota ma ia inau makahiki. O ka poe i komo ma keia papa >hope, o ka «hana wale no e pono ai ia lakou ke hana oia ko lakou lawe ana i ka hoohiki kupa malaio o ke Aupuni Amerika. He elima paha ka nui o na Luna Aupuni e lilo ana na ka Peresit3ena e hookohu mai, oia ke Kiaaina, ke Kakauolelo o ka Panalaau, ka Loio Kuhina ame ka liamuku ma ka aoao o ke Aupuni, o Amerika Huipuia. Ua hoopau loa ia ko kakou oihana Peresidena, na kuhina eha o kakou nei,

ka Luna Hooia c ke Aupuni ;uue kekahi mau Luha Aupuui © ae. Na ke Kiaaina hoi e iliookohu iuai i Umakanawai Kiekie ame kona mau kokua elua no Ka Atia Kiekie, na l>upakanawai o na Aiha Kaapuni, na Hoa 0 ka Papa Ola, na Komisina o ku Oihana Hoauiiauao, na Luna Nana Paahao, na Luoa Hoopaa Inoa Koho Balota, na Lun-a Nana Koho Balota ame kekahl mau luna e ae no lakou na uku 1 oi ole aku mamua o $2000. No k:i lilo ana i S»natoa, he kanaka ia o 30 makahiki, a ua noho oia maioko nei o Hawaii he 3 makahiki mamua iho o ke kolio halota ana, a lie waiwai kona aona ponoi iho i ihiki aku ka huina wainnai io i ka $2000, a i ole, he loaa makaihiki paha kona i hiki ka huiua 1 ka $1000; ka Lunamakaalnai\a hoi he mea pono ke loaa iaia na anakahiki he 25, a he -waiwai paa, a loaa makahiki paha kona i hiki akai i ka $250.

E loaa an hoi i keia poe wahaolelo o ka iahui o ke Aupuni Panalaau o Hawaii he uku no elua mahina hana wale no. he E>ha Haneri Dala, ame kokahi uku mile. 0 ke koho balota mua ana malalo o keia ihoonohonoho hana ana a ke Komisiaa aia no ia ma ka Poalua mahope iho o ka Poakahi mua o Novemaba, 1899, e koho ana i na Lunamakaainana ma Hawaii nei e koho i ka Elele Lunamakaainana e lxele ai i Wasinetona i ka Ahaolelo Nui. O ka loaa makahiki o ka poe koho Lunamakaainana he $600, a i ole ia, he waiwai i 'hiki aku ka huiua waiwai io ia huina. O ka poe koho i na Senatoa he mea pooio ke loaa he $600 no ka makahiki, a i ole, he waiwai paa kona i hiki ka huina waiwai io i ka $1000. O keia na m-ea ano mii loa a makou i hoomaopopo iho ai maioko o keia Bila Kanawai ma na mea e pili ana i ko kakou mau pono. Elike nohoi me ka ke Kuokoa i hoike mua aku ai he mea pono ke ka■pae loa ia a e hooneleia na poe apau i lokahi ole ma ka hooikaika ana e paa a e ku keia aupuni e inee aku -nei mailoko aku o na pono oiho balota o keia mua aku pela no ka mea e lioikeia mai nei e ka Hoike a na Komisina. Ua hooloheia mai ka leo ao a alakai o ke Kuokoa ma ia mahele. Aole o makou kanalua iki e hoea mai ana no ka manawa e hoopau ia ae ai keia kapale, a ke manaolana nei no makou, e hoea mai ana ia ma ka wa e huli mai ai ka poe hoololohe apau o lea wa i "hala a hookahi ke kakoo ana ae i ke aupuni hou.