Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 51, 23 December 1898 — HOIKE A KE KOMISINA KE KULANA AUPUNI HOU O HAWAII. Ahaolelo Kuloko ko Kakou. Umikumalima Senatoa, Kanakolu na Lunamakaainana. AOHE PONO KOHO BALOTA O KA POE KULEANA OLE MAI 1894 a 1897. Hookahi Elele Lunamakaainana i ka Auaolelo Nui ma Wasinetona. [ARTICLE]

Help Learn more about this Article Text

HOIKE A KE KOMISINA

KE KULANA AUPUNI HOU O HAWAII.

Ahaolelo Kuloko ko Kakou.

Umikumalima Senatoa, Kanakolu na Lunamakaainana.

AOHE PONO KOHO BALOTA O KA POE KULEANA OLE MAI 1894 a 1897.

Hookahi Elele Lunamakaainana i ka Auaolelo Nui ma Wasinetona.

Maloko o ka Palapala "Wehe Ahaolelo a Peresidena Ma Kinile i waiho aku ai imuao ka Ahaolelo Nui, ma ke kulanakauhale o Waainetona, ma ka la 5 o Dekemaba nei, i ike iho ai makou i kana mau olelo e pili aua ia līawaii nai, a oia mau olelo ki makou i unuhi mai ai a 'hoopuka aku nia keia wahi o ka makou pepa o keia la aio ka pomaikai o ko makou poe heluheiu a no ka lahui -Hawaii hoiookoa nohoi mai Hawaii a hoea aku i Niihua. Ke hoolaha aku nei nohoi makou i na mahele ano nui ioa o ka hoike a ke Komiaina Hawaii e hoomaopopo ana i ko Hawaii nei Kuiana Aupuni hou o Hawaii nei. KA HOIKE A KA PERESIDBNA NO KA M'EA PIL.I IA HAWAII NEI. "Oiai e noooooia ana e ke Senate ke kuikahi i kakauinoaia ai ma lune 16, 1897, e na Luna Mana Piha o na M'okuaina Huiia nei ame ko ka Repubalika 0 Hawaii, no ka hoohui ana mai i na mokupuni, ua hooholoia iho la e ka Ahaolelo Nui, a aponoia hoi ma ka la 7 o lulai, 1898,. he olelo hooholo hui e hooko ana i ka manao hookahi no i haawiia mai ai ua mau mokupuni la a e oKomo paa ana hoi i ke kalana aina 1 haawiia mai iloko o na Mokuaina Huiia. A mamuli oia olelo hooholo, ua kauoha aiu la au i ka mokuahi Pile<lelepia o Amei'ika Huipuia e lawe aku ia Ria-Adimarala Miller, i Honolulu, a haawi aku la lioi ma kona lima i keia keehina hana kanawai ano nui, no ka haawi ana i ka Peresidena o ka Repubalika o Hawaii ame ia pu i hoomaanaia ai ka Adimarala ame ke Kuhina Amerika e hoolala i na keehina hana kupono no ka hoolilo ana mai i ka Mana Aupuni o ka Pae Aina ia Amerika Huipuia nei. Ua hookoia keia hana, me ka hiwahiwa nohoi, ma ka Ia 12 o Augate aku nei, ma ka haawiia ana aku o ke kope i hooiaioia o ka olelo hooholo ia Peresidena Dole, ka mea hoi nana i haawi mai, mamuli o ua olelo hooholo la, i iia luna Aupuni 0 Amerika Huipuia i ka Mana Aupuni ame na Waiwai Aupuni o ko Hawaii Pae Aina. "Mamuii hoi o oa olelo o ka olelo hooholo hui, a mamuli o ka hooko ana 1 ka mana i haawiia mai maluna o'u e ua oLelo hooholo la, ua kauoha aku au e hoomauia aku no ka iawelaweia atift o na mana kivila, oihana hookolo-

kolo ame ka oihana koa i lawelaweia mamua aku e na luna o ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii e ua poe luna Aupuni la a hiki i ka wa a ka Ahaolelo Nui e hoonoho aku ai i Aupuhi no ka Paiialaau i hoohuiia mai. me ke kaa ana nae oia poe, malalo o ko'u mana ma ka hoopau ana aku i ua poe luna Aupuni la ame ka hoopiha ana 1 na wahi hakaihaka. Mamuli o keia, ua lawe ae la ka Peresidona, na luna Aupuni ame na pualikoa i ka hoohlki e noho mai malalo o ka mana o Amerika Huipuia, a pela i hoomaula aku ai me ke akeakea ole ia o na lawelawe hana ana a na mana hooko kuloko o ka pa- ! nalaau i hoohuiia mai a hiki i ka wa a ka Ahaolelo Nui e hooholo ai i kanawai okoa ae. "No ka hooko ana aku hoi I kekahi mau olelo hou ae o ka olelo hooholo hui, ua hookohu aku la au ia Shelby ; M. Cullom o linoi, John T. Morgan o | Alabama, Robej*t R. Hitt o Ilinoi, SanI ford B. Dole o Hawaii ame Walter F. Frear o Hawaii i poe Komisina ino ka noonoo ana ame ka waiho ana mai imua o ka Ahaolelo Nui i na kanawai no na Mokupuni o Hawaii, a lakou i ike ai he kupono a pono hoi. Ua hooko hoi na Komieina i ka misiona i !haawiia aku ia lakou, a e waihoia aku ana imua o oukou ka lakou hoike ma ka wa mua loa e loaa ana. Ua manaoioia hoi e lilo ana ka lakou hoike i mea e noonooia ai me ke kuio mamuli hoi o ka nui o ke koikoi i kau iho maluna o oukou, ma ka haawi ana aku i kela mau mokupuni o ka Pakipika waena, he kulana launa aupunia i pili i ko kakou kulana mokuaina huiia, i loaa ai hoi ka pomaikai pookela loa i kela ame keia o laua, me ka hoomaopopo ! ana hoi i na manaolana o na kanaka | i awaiaulu mai i ko lakou mau pono ! me ko kakou nei, a i koho hoi e kaana I pu i ko kakou kulana kalaiaina inai j na kupuna mai, a ma ia wa hookahi I nohoi, e apono aku i ka noeau 0 ka poe i i hookaulona mai i ka lakou nana ana | mai, iloko o ekolu hapaha keneturia, no ! ka wa e hoohui pu ia mai ai o Hawaii, ! m ke ano he hopena ia i hiki ole ke alo | ia ae, i kulike ai hoi me ko kakou mau pono, a no ka hookoia ana hoi ' o ko kakou mau moolelo kahiko i hooI moamoaia. 1"0 >na ninau e noonooia ana mamua aku nei mawaena o Hawaii ame Ia- ! pana, i ulu mai loko mai o na lawelawe kue ia ana o ke kuikahi eemoku lapana, ua iauoli au i ka hoike ana aku ! ua pau e i ka hooponoponoia mamua ; o ka hanaia ana o ka hana hoolilo mai 1 ia Hawaii, ma o ka hookaaia ana o kekahi uku poho kupono i ke Aupuni o ; lapana. "Malalo o na olelo o ka olelo hooholo hui, ua mau no, me ka hoololi oe ia, ka oihana dute o ko Hawnii Pae ! Aina, ma ka mea e pili ana ia Amerika Huipuia nei ame na Aupuni e ae nohoi, | a hiki i ka wa e kauia ai ona mau kanawai hou. Ke hoomau nei oo na Ka--1 nikela Hawaii maanei nei a ma na

aina e ae, i ka liooko ana i ko lakou mau oihaua, oiai hoi ka Oihana Kanikela nia Honolulu, ua hoomau wale ia aku no no na hana kupono aj>au i pili i ka oihana kaiepa ame na loaa dute. He mea kupono loa hoi, e loaa o§a mau palapala 'hooia hou i na Kanikela o na Aupuni e ae ma ko Hawaii Pae Aina ma ikeia Aupuni aku." KA HOIKE ANO NUI A KE KOMISINA HOOPONOPONO KANAWAI NO KE AUPU'NI HOU 0 HAWAII.

Wasinetona, Dekemaba 6.--O ka hapa mua o ka hoike a ke Komisina i hoounaia mai i ka Ahaolelo Nui i keia la, ua pili wale no ia i ka hoakaka ana no ke ano o ko Hawaii Pae Alna na kanaka, na hana e ku nei, <na waiwai Aupuni, na waiwai kuloko, ka ea, na awa leumoku anue na lako hooholo kalepa moku ame na mea lehulehu e ae lie nui. O ka hapa aku i koe, ua pili ia i na hoakaka no ke ano o ke kanawai a ke Komisina, i manao al, e hoike ana <hoi ma na hoike pakui i na hoike lehulehu a na Komite Kokua ame na kppe o na bila kanawai a ke komite i hoomakaukau ai. K'A NUI 0 NA BILA KANWAI I HOOMAKAUKAUIA E KE KOMITE. He ekolu poe bila kanawal i hoomakaukaui?i e ke komite no ka moonooia ana e ki Ahoielo Nui. O ka mua, a oia nohoi ka Dila ano nui, e hoike ana ia i ke kahua ano nui o kfi Aupuni, a o na bila e ae elua, ua pili laua i na kumuhana haahaa iho. KA INOA AME KE KULANA AUPUNI O HAWAII. Ma ka bila mua, ua hoike ae ke Komislna i ka manao e lilo ana keia "keehina hana i mea e pomaikai ai ke Aupuni o iKo Hawaii Pae Aina, a e hooholomua ana nohoi, ma la wa hookahi no i na pomaikai o ko laila poe kanaka, a ma ia wa nohoi, e hooholomua ana no i na pomaikai, a kakoo hoi i ka noho mana pookela ana o ka lahui o Amerika Huipuia. E hoakaka ana keia bila kanawai i ka hooliloia ana o ua mau mokupuni la i panalaau no Amerika Huipuia nei, a e kapaia ka Panalaau o Hawaii. Aia inaloko o keia bila kanawai, he mau olelo e hoike ana i ke ano e hooponopono a e hoomaluia ai ke Aupuni panalaau, ia e loaa ana hoi ia Hawaii na luna no ka Oihana hooko, ka Oihana Kaukanawai (Ahaolelo) ame ka Oihana Hookolokolo. NA LUNA AUPU'NI E KOHOIA ANA E KA PERESIDENA. O ke Kiaaina, Kakauolelo Panalaau, ka Loio Kuhina Apana (United States District Attorney) ame ka Ilamuku (XJnited States Marshal) na ka Peresidena lakou e koho. Ua hoonoho pu ia aku hoi he ohi auhau kuloko, a he Apana oihana dute. NA LUNA AUPUNI E HOOPAUIA. Ua hoopauia na oihana Peresidena, na Kuhina—Ko na »A.ina E, Waiwai, Hoonaauao, Luna Hooia, Luna Ana Aina Nui ame ka Ilamuku. NA LUNA AUPUNI MALALO 0 KE AUPUNI HOU —KO LAKOU MEA NANA E HOOKOHU. O na luna Aupuni o ka Panalaau malalo o ka hooponopono Aupuni hou, he Lolo Kuhina, i loaa na mana ame na hana elike me ia e paaia nei e ka Loio Kuhina o ke Aupuni o ka Repubaiika o Hawaii, koe nae ma kekahi mau mea kakikahi, he Puuku, i loaa na mana ame na hana i loaa i ke Kuhina Waiwai i keia wa, a pela nohoi me na mea i loaa i ke Kuhina Kalaiaina; he Luna Nui o na Hana Aupuni, he Luna Nui no ka Oihana Hoonaauao, he Luna Hooia a he Hope Luna Hooia, he Ana Aina, i loaa na mana ame na hana a ka Luna Ana Aina Nul, a he Makai Nui (Chief Sheri£E), no ke pani ana aku ma na hana a ka Uamuku o ka Repubalika. A e hookohuia ana lakou apau e ke Kiaaina. KA PONO KUPA AMEHIKA. Me he mea la o ka mahele ano nui loa o keia bila kanawai aia maloko

o ka Pauku 4. e hoakaka aua no ka pouo makaainana, oia hoi. e hoike ana ia pauku, ua loaa keia pono i mi haale apau, e komo pu ana mi Pukiki, ame na mamo a na kanaka Aferika. ame na mamo a na kanaka apau mailoko mai o ka lahui Hawaii maoli, iua. ka aoao paha o ka makuakane a o ka iuakuahine paha, i lilo i kupa mamiu koke iho o ka hooliloia ana mai o ka Mana Aupuni o Hawaii ia Amerika Huiia, ma keia, he kukalaia aku nei he poe kupa Anueiika iakou.

KA AHAOLELO—ELUA HALE-NA HOA AHAOLELO—KE KOHO BALOTA MUA.

Ua hoakakala nohoi e loaa no he Ahaolelo (no Hawaii.—L. H.). Elua hale —ka Aha Senate, he umikuoiamalima hoa, elike no me ko keia wa, a he Halo o na Lunamakaainana. he kanakolu hoa, e pa-lua ana i ka nui o na hoa o ia Hale malalo o ka Repubaiika o Hawaii. E kohoia ana na hoa Ahaolelo ma kekahi koho balota nui, e malamaia ana ma ka Poalua mahope iho 0 ka Poakahi mua iloko o Novemaba, 1899, a mahope aku i keia ame keia elua makahiki. O ka Aha Kiekie waie no ka lunakanawai hookahi n*n ft e hooholo i ke ku i ke kanawai o ke kohoia ana no kekaihi noho Ahaolelo, ma kela ame keia hale, ke hoopaapaaia. NELE NA POE I KOHO BALOTA OLE MAHOPE MAI O IULAI, 1894—KA HANA E LOAA AI IA PONO I KA POE KOHO BALOTA MAI 1A WA MAI—KA LOIHI O KA WA E NOHO AI K'E KAU—KA UKU. Aia nohoi he pauku e hoomaopopo ana, aole e loaa ka pono koho ba!ota 1 ka poe i loaa ia pono no ke koho balota ana mamua aku o Okatoba, 1897, a mahope mai hoi o lulai, 1894, i hoopaa ole i kona iaoa ma ka papa koho balota ma ke ano he mea koho oia. aia wale no a lawe oia i ka hoohiki e kakoo i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia. 0 na kau e noho ai ka Ahaolelo ua kaupalenaia he kanaono la ka loihl a he $400 ka uku o ka hoa Ahaolelo, a he 10 keneta no ka mile no na liio kaahele. NO NA SENATOA ME NA LUNAKANAWAI —iNA POE KOIIO BALOTA. 0 ke Senatoa, he kane kupa la no Amerika Huipuia, 30 ona mau makahiki, ua noho maloko o ka panalaau he ekolu makahiki, a he waiwai kona nona ponoi iho i hiki aku ka waiwai io 1 ka $2,000, a i ole ia, ua loaa iaia ma ka makahiki mamua iho he loaa makahiki o $1,000. 0 na Lunamakaainana hoi, he mea pono i 25 makahiki, he poe kupa kane, 3 makahiki i noho ai ma Hawaii, a he waiwai kona ponol iho, a i ole ia, he ioaa makahiki paha o $250. 0 ka poe koho balota no na Lunamakaalnana ,he poe kupa kane lakou. he 21 makaihiki, a i hookahi makahiki o ka noho ana maloko o ka panalaau; ua hoopaa i ka inoa ma ka papa inoa koho balota, ua uku i na auhau apau ma ko ke Aupuni aoao, a ua hlki "ke kamailio, heluh£lu a kakau, me ka maopopo i ka olelo Enelani a Hawaii paha." 1 kupono ai hoi e koho no na Senatoa, he mea pono ke loaa i ka mea koho na pono apau i kauohala ai k& mea koho e loaa, a pela hoi me na pono i loaa i na poe koho Lunamakaainana, a mawaho ae o keia e kuleana oia i kekahi waiwai paa nona ponoi iho nona ka waiwai io he $1.000, a ua ukuia hoi ka auhau ku i ke kanawai maluna oia huina waiwai io no ka makahiki mamua iho. KA ELELE MAKAAINANA I KA HALE O NA LUNAMAKAAINANA MA WASINETONA. Aia nohoi maloko o keia bila kanawai i hoakakaia ai ke kaho ana no kekahi Elele Lunamakaainana no ka Hale o na Lunamakaainana ma ka Ahaolelo Nui e kohoia ana e na poe koho no na Lunamakaainana no ka Ahaolelo (Hawaii. —L. H.) a ua loaa ' i keia Elele Lunamakaainana na mana ame na pono i iike me na maa ! haawiia i keia wa i na Elele Makaainana

NA LI'NAKANAWAI NA HOA O KA I»APA OLA NA KOMLSINa. £'IV . Frtx\ Na ke Kiaaioa ** koho i Luuakaiu. wai Kieki** aine K!ua mau Luoak&oa wai Kokua uo ka Aha Ki*ki**. mi La nakauawai o ka Aha Kaapuai. na H«w <> ka Pai»a Ola. na auao. na Luna Nana Puaha*». aa papa, Mooiuia lum Koho lialoia na i Nan. Kohe lkilota. ame oa Papa. jnii Aupuni e ae e lioouohA>.a aku aa* * ke kanawai, aiu«,- ua Luua Aupuai & i>au no Jakou na uku i ai o!t» aku mamua o $L'o(n> uo ka makahik.. KA MANA Vrro O K$ KIAAINA Ile niami vho ko ke Kiaaia» ua hiki uo nae ke k&paeia kana *tt« ena e ke koho ana a ka *lua Hrtp>fc kolu o ua h«a o na hafe elua o k* Ahaolelo. KELA AME KEIA KANAWAI 0 ua waiwai o ua auui 1 hookom<Ms. aku iloko o aa mokupuui m&hope wat o ka la 7 t> luiai. 1 . iaa mohop# mai o hookomou u>:»i iloku o Amer!Ji» Huipuia nei. uku no i uh uku elike xue ke kakiia ana o na uaiwaj o ia ano like hookahi ina i hookuoKāa. mai, mai kekahi aina e mai. E **« a » no nu kajta\vai o Hawaii # ku aet i keia wa i kue ole i ke Kumukaoawai ame na kanawai o Amerika HaipAk a i o!« ia. i k»-ia kaaawai pah«, m» ka hiki aoa nae e hoopaula. a e loliia paha e ka Ahaolelo o Haw«i|, a e ka Ahaolelo Nui p&ha. E mau no na kaoawai o HawAii • pili ana i oa Ain& Anpual &a« «a. aina o na kanaka & hiki i ka nt hoololiia ai e ka Ahaoiek» NuL Ak* nae, aole e haawiia kek*hi iima no na aina mahi. aole e koaiia. a hanaia paha he hoolim&lima hott m ka manawa i oi aku o »U*b makahikl. aia waie no a kauoha ka AhaoLelo Nui e haoaia pela. E mau no aa kanawai o Hawaii # piii ana i na aina mahi ame ululaae. koe wale no na kanawai hooioiU» ana e ka Ahaolelo Nui. a o ka Ahaolelo (Hawaii) paha; a ua haawii* ka mami i ke Kakauoiek» o ka Oihaa* Mahiai e noii aku i na kaoawai o Hawaii e pili ana i ka oihana mahiai ul»iaau, na aina aupuni ame na al&nM aupuni, a e hoiek mai hoi m» ta mas mea i ka Pfresidena. KE KIMUKANAWAI AME NA KJk NAWAI. E hoakaka. ana nohoi ka l>iiat k&nawai, e pili aku no ka inana o k* Aupuni kuloko iho nei o onei. malok* o ka Panalaau o Hawaii, eiike n» ka piii ana ola mau kanawai, ma na wahi e a<? o Am£rika Huipuia. O keia no ka pauku kanawai na» mau maloko o na kanawai o ka iU» oieio Nui e kukulu ana i na Aupoai panalaau maioko o Amerika Huipala. aka, no na kumu he lehulehu, ua m«r nao ke Komisina he pauku ano aoft loa keia maloko o keia hila kanawal. a mawaena oia mau kumu ua hoikw ae lakou i ka hookomo mau ia aaa mai o na Pake liaiahana iloko o H»waii. l'a olelo ae lakou no mea. nei: "He hana maa mau tm ke Aupuni o llawai!. mamua akt» » mahopp mai. o k«» knkuluia atxa o Pepuhalika e hookomo ma: i na naka malalo o n:> hoopaahau» no kekahi makahiki. a ma ka wa e pau &i ia manawa. e hoiholia aku no lakou i na aina \ hele mai »1 lakou. O ka hapo nui loa i iawela. mai ma keia aeo mai Kina a mai lamni m*i. M»i ka wa mai ! hfv>hok»i* ai ke kanawai o ka Ahiolelo Nui a» ka hoohui ana mai ia Hawaii * pap* ana i ke komo ana mai o na Pak«. «a na poe kantt ko Hawali • b<w» ikaika !oa ana e loaa omi po« limahana laiwua. no ka bon«l*<»p© o vām mni b« poT>iMkia a he hHuia Ivoi mamuli o ka lawa ole o na limaliana m ka ma'ama ana am« ka boomaa aku i ka lakmi matt maWko. R« m#» oiaio na«. he mea po»o e pahol&l» »ku na paahana o kakoa &*! ma ka Pae Aiaa, i pawia ai b*t paahana kuwaho ana«. «ofe » kon» mai iloko o ka panate&it: ka ama. fc»

ke<-hinu hana aa keia Aupuni kaupale aua ak» i na limahaua emi apau oia ano mai ke komo ana mai n& aiaa e mai. o ua. limahaua eoolie kekahi. a uia ia ano e kaupalela aku ai ia ano limali&na mai ka hcx>pilikia aua mai i na ukuhaua o ka paahana AmeHka: a o ka lua, uo ka pulama ana hoi i ka pono o ko kakou mau waiwai i hooulu kuloko ia ae. aole e hoopiUkiaia e na waiwai i hanaia e na paah&na uku haahaa mai na aina e mai. E hoonoho ana na kaaawai laulaha o A»«rika Huipuia 1 na Kanaka o ua paualaau la ma ke kulana like me na kanaka o ca mokuaina (States) am« ua panalaau e ae o Aminka Huipuia ma ka mea e pili uua i ka olhana Umahana kuwaho. O ka hiki e hoohanaia na limahana ili-keokeo inaoli ma na mahiko b« ninau ia e noonoo ia nei, aka, eia ua poe mahiko ke hoomakaukua nei e hoao ia ano limahana, a ke maaao aei kekahl poe e liio ana lakou iie poe paahana i oi loa aku ka niaikai mamua o na paahana Pake a lapana paha.

Ua hoike ae na Komisina i ko lakou manao iokahi, aole e manaoia e liio ana ka mea i hoolalaia no ke Aupuni o Hawaii i kumu alakai no Forto Rico ame Pilepime, a penei ka lakou olelo ma kela wahi:

"He nui na mea i oleloia ma ke ano e Jilo ana ke keehiea alakai Aupuni i hoolalaia 110 Ko Hawaii Pae Aina i mea e laweia ae ui e apoia aku i kumu aiakai e hahaiia aku ai no ke kahua alakai no ke kulaua Aupuni no Porto Rico ame Pilepine. Mamuii o keia manao ma ka aoao o na kanaka he lehulehu wa!e ma Amerika Hui« puia nei, ua manao ke Komisina he mea pono ko hoakaka aku, o ka lahuikanaka o H&waii ua hiki ioa lakou ke hooponopono a hoomalu ia iakou iho, a ua hooia ia mai keia ma o ke kukuluia ana o ka Repubalika o Hawaii ame ke apouoia ana he kumukanawai a he mau kanawai i hoonohonohoia i like loa ka hololea ke hoohalikelikeia ae na kanawai o kekahi Aupuni e ae, a malalo oia kumukanawai ame ua kanawai ua maiamaia he kulana Aupuni paa no kekahi mau makahiki lehulehu loa, i kupono maoii no kekahi iahui kuokoa. Ua kamaaina maoli na kanaka o keia mau mokupunl me na oihana ame na kaua lawe nui ia aku na kanawai o kahi Repubalika uuku mai loko aku o na kanawai o keia aina.

"Aole hiki ke olelaia, uii kaiuaaina na poe Porto Rioo, a o ka poe Pllipino paha me ko kakou kulaaa Aupuni, a i ole ia, me kekaiii kulaaa Aupuai e ae paha i kukuluia maluoa o ke kahua oke kuokoa. O ke kahua kumu o ko kakou Aupuni oia ka pono o ka hiM>ponopono a hoomalu ana ia kakou iho, a he ni.ea pono ke hoomakaukauia ua kanaka no ka hooponopono ame ia hoomalu ana ia lakou iho mamua ae 0 ka hiki ana e paulele ia aku Uikou me na koikoi ame na hana « pili ana 1 kekahi Aupuni kuokoa. t'a hoikeia ae la kela mau olelo i mea e hooleia aku ai ka manao # olela ana, oiai, ma ka manao ana o ke Komisina. ua hikl ke loaa i na kanaka o Hawaii ke kulana Aupuni hooponopono & hoomalu ia lakou iho i aneane like loa me ua mea i loaa I na kanaka Amerika Huiia, nolaila, ua hiki palekana ke oleloia ae ma ka hoohaiike ana, e pono no ke haawlla aku ka pono kuokoa llk£ loa ma ka hooponopono Aupuni ana i na mokupuni e ae i loaa ia AmeriJca Huipuia, a e loaa aku aoa paha iaia, m»i a Sepania mai mamuli o ke kuikahi.-" KUE 0 MR. DOLE MA KEKAHI •KUMTJ Ai\ T 0 NUI. Ua apono lokahi ia ka hoike a ke Komi&ina, a koe hookahl kumu, i iiio i hoike na Peresidena Dole ma ka aoao hapa uuku. O keia hoike a Dole, oia ke kohoia ana oua papa hoa kuka no ke Kiaalna o ka panalaau, a ua hoike maJ oia e lilo ka Puuku Waiwai. ka Loio Kuhina, ka Luna Nui o aa Hana Hou ame ke Komiaina o na Alna Aupuni i poe hoa kuka no ke Kia&ina. a e lilo lakou i poe e kuka pu aua a e noonoo pu ana ma na kumuhana a pau i piii i na hana o ka lehuiehu. Ua hoakaka o Mr. Dole i ke kumu o kona walho ana i keia hoakaka, ua. hopohopo oia ioa e iuele ana keia kanpale, aliila, e iooa ana ka manao haakei i ke Kiaaina e lawe ae maluua lho ona i ka mana ol aku mamua o ka mea i manaoia nona, a penei kana hoakaka ana:

"Me ka maaao hoohuoi qo, u& apono aku la au i na pauku o ka hoike & ka hapa nui, e waiho aua i ka ouaa hoo> ko o ka panalaau maloko o oa Uma. o ke kanaka hookahi & e hoopau aaa hol i k& Aha Hooko (ISxecutlve Couneil). Aole hikl ia'u ke apooo aku i ka haawiia ana o k& mana hookoha i ke Aupuni no na luna Aupuni haahaa iho apau, a ma ia &no hookahi nohol, ua loaa iala k& mana e hookoha i na lu&a Aupunl poo o na keena. oihana Aupuni, me ke apono ana mai o ka Aha Senate, aka, ua aeia no nae ola e hoopau aku i ua poe luna Aupimi poo ia me ke kaukai ole ana a aponoia e ka Aha Senate, he mana hoi keia i lo&a ole i ka Peresidena o Amerika Huipnia. Aole no hoi hiki ia'u ke m aku, mamuli o ka nele ana 1 kekahi hoakaka e kaupale aaa I ka mana hooko o ke Kia&ina mal&lo o &a kanav&l.

taa ka «> pi u ? hi>okoiiu 'miiA Aupua: "B ik«H* k* •; A iiu*? rua tu * p*'.i *a,t; 4 a a Komiain» av w* aoiu , Ahaoielo nxa c~i 3a 2i > ~ noho aaa iloko o A uo m« maiuua, a <.>;a t „ wa Uwa poaa ioa oiiii ia e laweUwe aaa 21* o k* . 'la l loaa i*ia. itia ola *• hoohana aku 1» suu»w« , v , hoopau aku i a , luna poo ao p*ha aj»t*a 0 nj, . hiizu Aupuni mahop* koir ka pau aiL» o kA a aku la i ko ibjlu na kanaka e a« a <e ku aaa kanawai ko lakou noho auia .a waJSJ a hiki i ka aofto !kott otu. , ka Aua S«?nau» i kekain kau aku. a, ao'e paha .a Aiu. «• aoi* aua aia no a <?iua aaiu>htki. »no, ua htkt U>a. \ k« Ki.sttitu. «= ana mamuii o ka maea 1 ioaa . aio a<' mai au pajL atia a ju> . e kauoha aaa h« m«a po&o e «i.,- . .. keia mau hookohuia aaa ka \._ > naie. O na hao» ota *ao 1 *: . » mau ia malaio o fc« Aapuu: M., . . xu> ke mau iwi ke omamaka .i >* poai oua Hawaii hik: e*;* a: ..* kou ke hooauu>popo :hu Si- -v- . r hopo ole uo ka hiki ule *. hou la na aao hana *hk*' n*- " ilamuii o na ol«* .• j .xa. .. nawai i hoakakaia aku, e k* e k.aupai« ol«? ia ai koa* 3x*^ h.ina ana i ka mana. hooko ma *.• i oi ole aku i ko ka wa e noh-.' Moi maialo o ke Aupuni 4iti» * - * . nu nia ka m<»a e piii aaa. i ».j. .... , KI ! K KA HAPANI iOKK >v v sixv l'a hoike hoi ka hapanui o k* K ■* auia maioko o ka iakou hoik**, walwai o keU kauj»ie, aia ka aua, "uia ka. manao o aolē i ikfbi ma ka mooMo o txa laau o Anwrik-k Huipuia. :.wko -a makahiki he iehuiehu he tuea ?or. looa ona. mau hoa. kuka." NA BII.A KANAWAI E AK ile elua mau hiia katta%ai a i- •>. misina i hoonuikaukau ai aaj.*.i_: > 0 k«ia UUa ae la. a ua pdi ka >_ mau hila i aa daūt iu-okeo Ka*.; na (iala pepA Aupuni. A»> «u *. ■ na bi!a kanawaia ua iu?! nako huuīihuna kale ieLi. Ma ka bila kanawai mua ; j ka hiki ana ke ukuia aa Ua.* a*a. 1 inoino oie a maaumaau r >•% ar ka hookaa ana i na aie i k> • Hawaii i»me Amerika Httipa. i 4 hui lakou e hoopuka huu .4. o*». oima ka wa na« e hitawiia aai «a huina o |S(W i kekalii o k*ru puni ua hiki no ki> kuaiia * »<■ a hana ia i auka dxi* u-u .caj; a» ka Haie Haoa l>aia o Aair :i--puia Bki Kapaiakiko. O u« u Hawaii apau. «» poao aa «♦ - e hoopau loa ia «* k* Aupuui ma ka ia 1 o lanuari, a ae paha o ia wa. O ka iua o ka hila kaaa*ai # : < pau ana. la i na kaaawai « Ws^ v aaa i ka I>anako HaU L»ta. « •» aua. hoi i ke kakauoieio o su* W uMi Aupuni e hookaa aku : u& i hoahuia maioko o na toai* i leta ma Hawaii i k«la k* 1 2 - i kuleana i ke «iala, e ana ia ana o na uku pao*«» oui n..v a. lulai. 18»». a e papai aaa 1 t? » ilala hou ana mahope Jtku ■». , * KA PAPA iiOIKE WAIW Ua komo pu maloko o ka _■* > ke Komiaina. k* papa ho>U«> o t *j. wai o ka Eepuhaiika i !iio :a \ :i< r.ki i kela *a, i liiki aku ka io i ka $10,418,740. i maiieirh*;»--» nei: Na Aina Aupuai, |4,t4T : 5pahale. na kahua ha!» Aupuu: •* :*-» aku, $1.4&1,S00; na waiwai o a~ oihaua poo o k*.* Aupuni ■ i - O keia ae )a na »«» a«o a- ■= -- kou i uauhi mai ai laaiioko m,. - Nupepa Cbroaiele o Kapaia». • koe aaa no aa« kekahi mau pili aaa i k** Kanawai L>ut<e. • *-« moe moana am«f kek&hi awu ■ akaka e ae.