Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 50, 16 Kekemapa 1898 — KE KAHUA KALAI AUPUNI A KA "LOEA KALAIAINA." [ARTICLE]

KE KAHUA KALAI AUPUNI A KA "LOEA KALAIAINA."

I Mu ka nupepa "Ka Loea Kalaiaina" ! o ka la 10 o keia mahina i ike iho ai | makou i kekahi manao malalo o la t poo "Kia kaLoea he Kumu Kahiko." ! A mai manao. ua hoomaopopo iho makou i ko manao ano nni ioa. e heike ana ma ka mea e piii ana i ke ano j ko Amerika 'Huipuia lawe ana aku nei ia Hawaii nei a paa ma ka poho o kona li-ma, oia hoi. wahl a "Ka o keia hana ana a Ame 1 rika Huipuia lawe ana aku nei ia llawaii nei a paa ma ka poho o kona lima, oja hoi; wahi a "I\a Loea Kalaiaina," o keia hana ana a Amei'ika, aoie ia "he hana e hoike e iawe ioa aku ana ia Hawaii nei nona. Aole'loa. O keia j hana, walii a ka hoomaopopo ana 'a 'ka Loea Kalaiaina," 'he hooko ana mai keia'a ke Aupuni o Amerika i ka hana a kakou a ka lahui i waiho ak-u 'ai, a i ole, ma kela palapala akeakea a. ka Moiwahine i olelo ai. 'E hookuu ana ia i kona aupuni i ka mana oikelakela o ka ikaika ia Ameiika. a r e hoopono ia ma Wakinekona, a e hoihoi ia mai kona aupuni kumu.' " Alaiia, hoomau hou aku la ua makamaka nupepa nei i ke alakai ana i kona poe heluhelu, penei: "E hoomaopopo kakou e ka lahui. O ka hana mua a ke Aupuni o Amenka i hanā ai, oia kona hoole ana •mai i Ka makemake o ka poe nana i hookahua keia manao kaili aina, l anoi nui ai, e kaili «ae i na Paeaina o Hawaii nei no lakou, a e noho mai o Amenka e hoomalu i ka waiwai a iakou i aihue ai." * Aia hoi ma ka mahele manao elua o ua manao alakai la, nia ka hapa hope oia manao. ua oielo hoolana ae la. penei: "Oia hoi, ua kpkoke mai i ka hopena a kakou e ike aia i ka hana a Amerika e hana maiUi ia kakoh." A aia hoi ma kekahi wahi o ka manao malalo o ke poo "Ka Manao paa o L»ahui." aoao 2, kolamu 3, oia pepa hookahi no, e ikeia ai keia manao: "Oia ka' makou e nana aku nei ua ikeia, ua noii ia. a ua huli pono iho nei na Komisina Amerika i na mea apau, ame ka manao o lea lahui, aoka puka mai koe o ka lakou hoike, he epa ka mea i hana ia aku ia Amerika,

a na ia epa. e hoopailua loa ia mai ai na ano aahesa apau o Hawaii nei ma keia mua aku. Heahu la ka hope? 0 ka maxou pane. he olino no Hawaii, a pela makou e olelo hou iUj nei, o ka hukila ana o ka hae Amerika, he pulumi ana ia i ka lepo." I ko makou houluuiu pono ana i keia mau manao apau i hoikeia ae ia: aohe hifcf ke kanaluaia, aia ka manaoio lele pau o ka makamaka "Ka l.oea Kalaiaina," maluna o ka oieio ana imua o ke akea. e hoihoi hou mai ana no o i ke Aupuni Moi o Hawaii nei. a oia ko Amerika hooko ana mai 1 ka leo noi o ka lahui "Roialfti," ma ka lakou mau Memoriala lehulehu. a i ole ia, o ko Amerika hooko ana mai no ia i ka palapala akeakea (protest) a ka "Moiwahine" Liliuokalani. O keia manaolana o na alakai o "Ka Loea Kalaiaina" ua hookahuaia no ia maluna o ka puka ana aku o ka hoike a ke Komisina Amerika imua o ka Ahaolelo o Amerika e noho mai la ma Wasinetona i keia mau la; oia hoi, ma ka wa e ikeia ai keia hoike e ka Ahaolelo, wahi a ka ike a "Ka Loea Kalaiaina" mai Hawaii aku nei. oia ka wa e ike ai o Amerika he haua epa ka mea i hanaia aku uialuna ona, a ua ia *»pa auanei e hookomo aku i laau hoopii hoopailua i na hoa o ka Ahaoielo. a i ka lahui Amerika paha. e haawi mai i na hoopailua loa ana i na ano nahesa apau loa o Hawaii uei ma keia mua aku, a o ka hopeua, oia ka 'olino no Hawaii," oia paha, ka loaa ana mai o ka hauoli i ka 'lahui Roialiti*' o Hawaii n»»i. no ka hoihoi hou aua mai 0 Amei'ika i ke Aupuni Moi o Hawaii nei. Aole o nnikou iniah'-wa iki i na luaui na lakou i hoomakaukau i keia ano apu hoao hooluolu manao. aole nohoi o makou hoahewa i ka poe e inu ana i ua apu la. me ka manaolana ana e loaa wna ia lakou ka ohiolu o -ku houpo naluea no ke kali loihi loa ana i ko Amei'iKa hoihoi inai i ke Aupuni Moi a "Ka Loea Kalaiaina" e wanana nei 1 keia wa e hoihoi ia mai ana, a i hakaiia wale no keia hana hoolino ia Hawaii no ka ike ole ia ae o ka hoike a na I\omisina Amerika iiaua o ka Anaolelo, ka hoike hoi uaua e hoopii i ka mai hoopailua iloko o ua hoa Ahaolelo o Amerika Huipuia, no ka hoowahawaha i ka hoohui aina, a ma ia wa hookahi nohoi, e hoopii ana kela hoike a na Komisiua Amenka i ka haawina hialaai o ka hoihoi iloko o ua poe kau kanawai nei o ka Ahaolelo e hoinoi koke mai i ke Aupuui Moi«o Hawaii nei me ke kaii hou ole aku. Ma ke alakai ana a "Ka Loea Kalaiaina," e lilo ana ka hoike a na Komisina Ameriak i hoike no ka aoao o ka "Lahui Roiay;i" o Hawaii nei, imua o ka Ahaolelo o uo ka pono o ko lakou aouo. a no ke aiiewa ana hoi i ka aoao o ka poe e manaoio uei i keia wa, "l'a hui o Hawaii uei me Amerika a he hapa oia no ke Aupuui o Auierika." .\oiaila. he mea no kakou e liauoli ai ke hoea mai keia hoike a ua Komiāina Aniei'ika i waiho aku nei iloko o ka Ahaolelo a oia aiKiuei ka wa e ikeia ai e kakou apau, ua pololei a ua alakai hewa ole "Ka Loea Kalaiaiua," i kona poe heiuhelu. Aka, no makou iho, ke hoike nei makou ma keia wahi, aoie o inakou kaualua iki, ua waiho aku nei kela Komisina Amerika i ka lakou hoike imua o ka Ahaolelo o Amenka i keia wa, he hoike o hoopaa aua i ke kulana Aupuni hou 0 Hawaii nei. malalo o ka noho kiaaina ana a kekahi mea e hookohuia mai ana e ka Peresitlena, a ola kulana aupuni auanei. he kulana aupuni ia e kapae loa ana i ke kulana Aupuni Monakia (Alii) o Hawaii nei, elike me ka "Ka Loea Kalaiaina" e upu nei. Ke makemake loa nei makou e ioaa koke mai keia hoike a kela KomVsina Amei'ika i hoopau kokela ai ka pohihil\i o ka poe i haawi i na manaoio ana 1 na alakai a ka hoaloha nupepa "Ka Loea Kalaiaina." O ka Poakolu o keia pule ae. oia ka la e ku mai ai ka mokuahi Australia mai Kapalakiko mai. a me he mea la e loaa mai ana ia kakou na lono hikimua e piii aua i kela hoike a na Komisina Amerika e pili ana ia Hawaii nei. -- - A-~