Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 48, 2 Kekemapa 1898 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

Kakauia e G. A. Ēenii) a unuhiia e kekahi mea v,nvhi mooleīno ke Kuohia. MOKUN'A IV. BRADENBURG HOU. (Hoomauia mai ka Heiu 45 mai o ke Kuokoa). Mamuli lioi o ke ano like pu ole o ka olelo Pomenaria me ka olelo Bavaria, ua lilo ko Makamu wahi maamaalea ike olelo Geremania i mea nona e hele pono loa ai mawaena o keia puulu koa Tmeperieia ana e hele pu nei. 0 kaihi a lakou i hele aku ai, e lioike mai ana ia i na hana maewaewa a ke kaua. Ma kekahi mau wahi he lehulehu he nui loa na kauhale e muu m0... ana ne mau puu lehu. Ma kekahi mau wahi e ae hoi e kuku mai ana he mau wa)hi hale i nele i kanaka! He kuanea ka aina mai o a o, oiai nae ma na wa mamua aku o ka hoea ana aku o ka momoku-a<hi a ke kaua ma ia wahi, he aina nani ia me ka maikai. Ke alakaiia nei keia pualikaua Imeperieia e ko lakou Kenerala nni, oia hoi o Tilly, kekahi o na alihikaua akamai loa o ia mau la, mawaena o na kanaka ike kaua o Europa ia mau la, no ka lele ikaua ana aku maluna o ke kulanakauhale o Magedebuga, ke'kahi o na kulanakauhale waiwai nui 0 na Hoolepope. 0 kahi keia a ua Keneralia Tilly nei i makemake ai e iele kaua aku, a ua manao oia, mamuli o ka lilo pio ana mai o ia kulanakauhale, he mea ia e hookauia ai ka weii 1 na 'lii hoolepope o Oei-emania. 1 ka lofhe ana o Gustavus ua hala aku la o Tilly raa ke alahele ikomo'hana, ua nee aku la ia no ke kulauaka/uhale o Frankfort-on-the order, kahi i hoomoana ai na koa lmeperiela malalo o ke Kauna Bchomberg. Ua hana hoi keia Kenerala i na hana apau i e pono ai ke pale ana aku i na enemi no ka o ke kulanakauahale. Ua pau i ke puhiia e ia i ke ahi na kauhale kuwaho e pili kokoke mai na i ke kulanakauhale —pela hoi me na ululaau ma ia mau waihi kokoke mai, ua pau iaia i ka luku ia ilalo a oneanea na wahi apau. Ua hele aku la lioi 0 Gustavus me Sir John Hepburn e nana i Ike kulana maikai e hoomoana iho ai na koa o llepburn. lla hoonohoia iho la na mahele koa Bolu ame Olenaiena mawaena o na malawaina ma ke alānui e hoea aku ai i Custrin: o ka puali Keokeo hoi, ua hoonohoia iho la ia ma ke alo ponoi o kekahi o na puka o ka pa o ke kulanakauhale. 0 ka pualiKoa 'hoi o Hephum ame ka mahele koa Omaomao, ua hoonohola . iho Ja laua ma na kulana i kupono loa 1 kahi ame kahi. Ma ka wa i nee aku ai na koa Sue (lena, oia ka wa i kipu mai ai na koa lmepei'iela, he 10,000 ko lakou nui maluna o na koa Suedena, me ka lakou mau pukuniaihi aine na pu kaupoohiwi, mai luna mal o ka pa pohaku e hoopuni ana i Jce kulamakauhale. 0 kalii ano nawaliwali hoi o ke kulanakauhale, ua haawi aku o Kauna Sdhomberg ia Konela Walter Butler, ka mea e noho alii koa ana maluna o kekahi mahele koa Irelani, i komo iloko o ka pualikoa Imeperiela. Ia ahiahi iho, ua hele aku la o Hepburn ame kekahi poe aliikoa e ae, me j ka Mol Gustavus e hakilo i ke kulana o ka pa pohaku. I ka iike ana mai j 0 kekahi mau koa lmeperiela i keia poe aliikoa e hele a.ku ana, a mamuli •hoi o na hulu e pulelo ana ma ko la--1 kou mau papale manao iiho la lakou j he poe aliikoa koikoi loa keia e hele aku nei, nolaila, ua puka malu mai la lakou ma kekahi puka nui o ka pa, a klpoka mai la. Ua ku iho la o Lulanela Munro i kekahi poka ma ka | wawae, a o Kauna Tufela hoi ma ka ilma. Ma kela wa, me ka eleu loa i holo mai ai kekohi puulu koa o ka pualikoa o Hepburn, malalo o Mekia Sinclair a lele kaua aku la maluna o na koa Imeperiela. Ma ia hana ana, ua paa pio mai la ia lakou hookaiii lutanela konela a hookahi kapena koa. j Mamuli o ka ikaika loa o ka lele <kaua ana aku a keia poe koa i ka poe Imeperiela, ua loaa ia lakou ka nee ana aku a hoea i kekahi wahi kiekiena e Kokoke ana I kekahi halepule i hoopuniia e kekahi pa pohaku. Ma keia wahi kiekiena i laweia mai ; ai kekahi mau pukuniahi, a ki ia aku ( la hol ia mau pu i kekahi puka o ka 1 pa e hoopuni ana i ke kulanakauhale. Ua hele aku la hoi o Kapena Gunter o ka reglmena o Hephum, me umikumamalua kana&a, e nana i ka auwaiia

eli, oiai hoi na pu a na koa Imepenela e ki makawalu mai ana maiuaa o lakou. Ua hookokoke a;ku Ia uohoi kikou ma ka pa o k«» kulauakauhale. I kt k-i!hi la ae. ua makaukau p<»n > loa ae i.t na mah-ele ko:i apau o ka Moi Gusiavtii» Aūolphu? e hoouka kaua aku nialuua oke kulanakauhale. O k.t •la 3 ia o Aperila, a o ka la Sabati i i | i kapaia e ka poe Kaiolika Ro-nta o ke Domimk& Lala La.iu (o!iva». O ka \va hoi i hooheloia no ka maaa«ra «» hooukaia aku ai ke kaua, aia no ia ma ka .fcora 5 o 'ka auina la. Mamua 0 ka nee ana aku o Hepburn ame kekahi poe aliikoa e ae. ua makemake iho ia lakou e wehe ae l ko lakou mau kapakiia i mama ai lakou ma ko iakou wa e ielo kaua aku ai; aka nae. ua pane aku la. ka Moi imua o lakou: "Aole—o ke kanaka e mamina ana 1 ka'u oihana. aole pono iaia ke hoomauuauna "%*aie i kona oia. mamuli «» kona lawe ana i na keehina hemahe-ma. Ina e pau aiva ko'u pee aHikoa i ka ke owai la auanei ka poe na lakou e alakai aku i ko'u poe koa?" Noiaiia, mamuli o keia mau olelo ;s 'ka Moi ua hoomau iho la no ua pix* aliikoa nei i ke komo ana i ko la.Kou īnau kapa kil«. Ua hoomakaukauia ae ia na alapii no ke kuikulu ana aku ma ka pa pohaku, a pela pu hoi me na huka kiiou pa. Ua hooholo ia iho la o ka Pualikoa Omaomao, oia ka puali nana e alanai ka Jele kaua hui ana niahele koa apau o ka Moi Gustavua. Ma ka wa mamua iho o ka nee aua aku o na koa, ua haHolelo aku la ka Moi imua o laleou a hoolana aku ia i ko lakou mau anaoao, me ka uluinahiehi*'. a hai aku la hoi oia ia kikou e hoomanao ia Bradenburg Hou. Ma ka hore 5 pouoi. ua kani aku ia : na pu-kuaiahi a na koa SueUena. a i halukit aku ia hoi na poka maiuua <» j ka pa pohaku o ke kulanakauhale. a ; oiai e po ana ka uwahl o ua mau pu j ia, e noke mau ana nohoi i ke kaai, 1 0 ka wa ia i nee aku ai ka Puallkoa Omaomao. Aia nohoi ke kani mai la na pu kuniahi ame na pu kau poohlwi mal luna mat o ka pa o ke kulanakauhale. Ua alakai aku Ia hoi o Sir John Hephum ame Koneia La3nsden 1 >ko laua mau regimena ma ke alahele : l>ololei e hoea aku ai i ka puka pa i j kapaia ka Puka-pa Gubena ; a e paa j ana ma ko laua m<au iima he eiua mau owili pauda hoopahu i hoopu-iiu me kekahi mau kul oioi. j

Ua lilo hoi na poka e hiolo makawalu mai aua uia o a maauei o laua i nmu wai auau 110 laua. l'a hoea aku la laua ma k<? paui puka. a hoopaa aku la i ka iaua uiau owia paud;t hoopahu ma ua paui piUu Ja. alaiai. omi .hope mai ia laua i»o kekahi mau auana ke ka-wa. iloko o ka wa pokoie loa, ua piuhu ia ae la ua pani puKa ia, a okaoka iiiiii loa iho la. 1 keia wa i holomoku aku ai kt& nee aua ami koa Sekotia o ka iaau ihe. A ia lakou i komo aku ai ma ka puka pa. ia wa lakou i lohe aku ai i ka uiua j ana mai a na pulamiahi mal ioko mai 0 ke kuianakauhaie, a ua uui ko iakou ! poe i make i na poka o keia mau pu. j Ma keia wahi i aumeuuie ikaika loa ' ai na koa Sokotia me na koa lmeperi- ! ela. b"a ku iho la o Hepburti i ka p« ! ma "ke kuli a hina iho la U ilalo. Ma ka wa hoi a kekahi Mekia i le!e aku ai ma ke poo o ka mah kaa o burn, ua ku iho la ia i ka j>u a mak» loa. No ka ikaika launa ole mai o na kipu aua a na koa lmepenela, ua au.kuiaualana -na koa Sekotia o llephum; aka, aia no nae o Munro ame I<araaiien ke kahea ia ia lakou rae ka wiwo e nee aku i-mua. Me ka puia leo hooho paiakuii, ua nee aku !a ua poe k<Kt Sekotia nei imua. Elike me ka uee ana a kekahi kiklao makani ikaika pela i nee akn ai ua poe Sekotia nei imua o ko lakou mau onemi. Aia na Koa 9ekotia laau ih*» ke nee la imua, aia hoi na koa pu kau poohiwl maihope mai o lakou kahl i ki mai al i ka lakou mau pu maluna o na koa Imeperlela. Ma ia manawa hookahl nohoi, aia o Gustavus me na koa Suedenn o na puaii Balu ame Olenalena ke ielo kaua la ma kahi e kiaiia ana e Butl?r ame kona poe kanaka lreiani. l'a ku mai keia poe kanaka Irelani me ka ikalka a paio mai i ka Moi Custavu3. a hlki 1 ka make aua o kela ame keia kaaaka 0 lakou, a komo aku Ia ua Moi nel t me kona niau koa iloka o ke kuianakauhale, oial hoi ka Puallkoa Keokeo e hoouka kaua ana no m«.na koa Imeperieia ma kekahi wahi e ae o ka pa. Ua hoomaka aku ia ke al&huia ana a na koa Suedena ame na koa Sekotia maloko o ke kulanakauhale. I keia wa hoi 1 ike Iho al na koa Imepeaiela 1 ko iakou pilikia, a ma ia wa iafeoa i hookani ae ai i ka iakou mau pahu liilii no ke kahea ana i na Sekotia e loaa ona manawa e kukakuka ai no ka hoopau ana i ke kaua, i hiki ai ke hoopakeleia ke kulanakauhale. aka, aole nae i ldheia keia leo kahea. Ala hoi na koa Sekotia o ka Puali Omaomao ke nee la imua ine ka nahaha ole o ko lakou mau papa-koa, a o ko lakou nee ana ua likeia me ke kahe ana a kekahi waikahe nui. Ua loheia aku la na leo hooho o na koa Auseturia e kahea ana e hooki i ke kaua ana, aka. ua hooho aku la nae na koa Sekotia ma ke kahea ana ae: "B hoomanao ia Bradenburg Hou!" (Aole t pau).