Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 39, 30 September 1898 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

Kukauia e U. A. Hcntij u unuhiiu e kekahi nwn nnuhi moolelo n kf Knnkoo.

MOKL'NA 111. 0 ka hana mua a Munero. mahope iho o ka kuomi hope ana'ku a na koa Imepoi'iela ma ke alahele e hoea aku ai i Colberg f oia kona hoouna ana aku i kekahi poe holo-lio e nana ina paha ua hiki i ke kulana ame ka ikaika o 1 na koa Suedena ke lele ka\ia aku ma ia lailanakauhale. Elua hora mahope mai. ua hoi mai la na elele i hoounaia aku ai a hoike niai ' ia. ua hui pu aku la o llamuku Horn | me na koa Suedena mai Setina mai. ' me Niphansena ame Hepborn. a e pa- ; niKU ana lakou i ke alahele o na ene--1 mi. oia hoi. ke alaheie mai na onemi ■ mai a hoea i ke kulanakauhaie o Colj berg. | He elua la mahope mai, hoea mai 3a , kekahi elele me kekahi palapala e hoj ike mai ana ia Munero, ua hoea mai ; o Sir Donala Mackay. i hooliloia ae i ! keia wa i Haku Reay, a oia ke kanaka I nana e noho aliikoa kiekie aku ana i maluna o kona pualikoa. a o ka mahele ! koa hoi o Nigela Gere-ma e nee aku lakou a hui pu me ia, oiai hoi ia (M.u- -| nerot me ke koena aku o kona puali- ; koa e hoomau aku no i kā paa ana i ke : Kakela o Sifelaburene (Sehiefelburne). | Mahope koke mai. ua hoea mai !a o ! Kenenila Banditzen me 4000 poe koa | ame 1S pu kuniahi, no ka hoonee ana S mai i ka hpouka ka\ia e pio ai ke kuS ianakauhale o Colberg, oia hoi kekahi j papu ikaika loa maloko o Geremj«iia ' Akau. i Ma ka la 13 o Novemaba, lcnva mai la ka lono e hoike ana. ua nee hou mai I Ui o Monieeueuii inuia no ka hoopa- | kele ana ae i ua kuianakauhale la, I Noiaiia» mamuli o keia iono i Ioa& | mai. ua ma-ki aku la o Haku Reav me * ka hapalua o na kanaka o kona regi - I mana, o Hepburn hoi me fea hapalua o kona regimana, a he reglmana okoa t hoi o na koa Sue<lena helev,*#iw-ae, a o l lakou apau malalo o ka noho oiihi&aua | a Niphansen. | Va nee aku la lakou a hookuene iiono iho ia 1 ko iakou kulana maioko o kekahi wahi kauliale ma« miie waie no Ke kaawale mai Colberg mai. Ma ka hora 4 o ka wanaao. ua lele kaua ia mal la lakou e na koa Imepeneia he ka nui. 1 ka hoomaka mua ioa ana no o ke kaua, ua auhee aku la aa koa Sue-

ilīMKl. lIH' ko IāKOU iIHA i hookahi wahi pu .ajai a. ,akc:i aku, aka, o na koa Sekotia niala'io o Hepburn ame Reay ua oni paa Vno la lakeu ma ko iakou mau kulana me ka wiwo ole. . ac la ia \va, e mau ana no ka nc>eleele molehulehu, ua aneane hiki ele i na aoao paio elua ke hoomaepopo i ka enemi ame ka hoaloha. a he mea maopopo loa, ua nui ka poe i make mau-wale ma'na aoao a i elua. mannin o ke kuhihewa i hanaia e na kea penoi o leela ame keia aoao iho. Maloko o na alanui arct' na mahinaai o ua wahi kulanakauhaie nei i hooukaia ai ke kaua, r.a paio ae la na kanaka o kela ame. keia aoao me na laau ihe ame na u-hau ana me ke kumu o ka lakou mau yu. 0 na koa kaua lio keia o ka pe* 6nedena f ua auhee aku Ja no iako-.i. • Ma keia hoouka kaua ;:a oi loa aku ka nui o na kea ]riitperiela mamua o na koa Sekotia. a na ike hoi o Kenerala Niphansen l ka ]jjki ole iaia ke hoomau aku i ke ku-ana imua o na koa Imeperiela i ei pa-umi aku ko lakou nui mamua o kena. i'Olaila, ua haawi ae la ia i ke kau>ha e kuemi hope kona poe koa, oiai ohu pohina poipu e halii ana inaluna o na aoao elua. l'a hau'e a-ka maiuna o ke kahua kaua he 500 o iakou poe koa. a o ka akahi hap«lna okoa ia o ka nui o na koa Sekoi:a. Ma keia kaua ana. ua naia o Nigela Gere-ma. a ua nui- nehei ka poino i loaa i kona poe koa. H<jokahi ona luianela ame elua paa hae i make, kanakolu koa. a he H:h\'lthu loa o lakou i hoehaia. 0 kahi iieiki 6 Makamu, oia kekahi i koino pu iloko o na wani hahana loa o ke kaua. He lehulehu wale na manawa a na koa Imepe- j rieia i lele kaua mai ai malaaa o toim j mahele koa i noho alii paa hae ai, a j ua hoomau no nae ia ame kona mau | hoa e paa i ko lakou kulana me ka j [ wiwo ole ame ka hopo ole, ine ke : kuemi hope ole ana hoi. i t T a hoike mai oia (Maiamu) iloko o ' keia kaua ana, i kona kulana pihoihoi | jole. pupuahuiii ole, kena puuwai I hope oie nohoi. a he koa maopopo oia i [ no ke kahua kaua. Ua iilo kela ku- ! lana ona i kumu alakai maikai no kona 1 niau hoa koa apau. E h&awi ana nohoi oia i na Kaaoha i ha-awi;a mai e na aliikoa kiekie ae, i kona poe koa, me | ka pupuahulu ole &m-e ka moakaka : nohoi. [ Ua bul kona rualtalo ia mx keLa hoo~ \ uka kaua ana. a ua līlo ia i mea ka- | maiiio nui ia e aa poe apaa 1 ike iaia. ! Aole hoi o na koa wale ao kai haawi [I na malialo ana i ke koa epio Maka- ; mu, aka. o kona mau aliikoa kekahi. | Ua haawi aku la koaa makuakaoe, oia !o Nigeia i na aaa, ma ka olelo ana aku: "E kmt keiki, ke ik<e sei ai!. ua hoike mai oe i ke kuiaaa o ke koa puuwai wiwo oie ame ka laaka'a ole.; a ina

! I'••• i' KTi .-i•'.: H..t a .-.ii i ki;«anā iiu> :a : ke; aīuiia. e hoea mai a-ui ka la. ; ma-' ru:ii> 'Oiv uku kvi.\ la aku, o lii»> ai *.-• t ko>t kaalana ī-.>a no Kur-jpa ih : :. a e- hel?; ia no <>-:■ niawaena o na aiihik; ia kauian.i i ikeia ma ka nuK.ieu» ; u" i kaua j.'o«.skoia u Kuropa nei. [*a !i olioli. r.a liio £?.„• i keia la i aiakai 110 kou poe Koa. Noiaila. ; e ku£ keiki. e nee aku innia me ka ma- ! ka'u oie. a 'maiuua ae o na mea apau. e nee me ka pupuahuiu ole ame ke pihoihoi o'e hoi. e hoomau i ka mohala iaeiae ana o kou noonoo. K hoomaikai niai no ke Akua o na Karistiano ia ok" Marau!i o ke kupaa kuemi iiope ole o na koa SeKotia īua keia kaua ana. ; ua paa iho la no ia iakou ke kulana- ' kauliale o Colberg. nolaiia, na hwki iho hso Montecuculi i ka iele kaua hou ana Aai nia ia la. t'a hoomau aku la nohofna Sekotia i na kiai makaala ana ma iMt aoao apau e hoopuni ana i ke kulan£kauhale oCoiberg. a no ia mea ua ui|ulii aku.la ua Kenerala nei o na koa imeperieia i kona mau Koa mai ia wa&i aKu. me Ka hooKuu ana i ke kulaīlkkauhale o Coiberg e hauie' pio iioko|> na lima o na Sekotia. Mailka mahine aku o Novemaba,Ke kiaufl\a ana o na Sekotia i Ke paniku ana 'i 'ua aoao apau o ke kulanakauhale o* Uoiberg a hoea i Ka malama o I Febem»ari o Kahi maKahiki ae, ua ha- | awi pio mai la ua KulanaKauhale nei ' iioko na lima ona koa Sekotia. ona ' koa A|iseturia Keia iloko o Ka papu. I

ua pail mai la lakou i ka haawi pio, a ua aeiii aku ia hoi lakou e haalele iho i ka p|apu a lakou i paa ai, a e hele a .^i^&MHtA a puKa mai la na koa Auseturia me ko lakou raau hae e welo ana. me na pahu e kani ana. me ko lakou mau opeope ame elua pu-kuniahi a ma-ki mai la, mai loko mai o ke kulanakauhale, e nee ana no ke kulanakauhale kokoke mal i paa ia e na koa Auseturia. I keia wa hol. aia na koa he 1500 o Munero e ku laina la, oiai laKou i maalo ae ai, me ko na Sekotia haa.wi ana aku hoi i na pu aloha. No ke kuk'onukonu loa o ka eha i loaa ia Nigela Gere-ma, ua konoia oia e haawi aku i ke alakaiia ana o kona mahele koa ia Herries. Oiai hoi, he mau liakahaka kekahi elua mawaena o ka papa o na aliikoa kiekie ae o kona pualikoa, ua makemake loa o Nigela Gere-ma e hookiekie ae ia iViakarau ma ke kuiana lutanela, aka, mamuli o ke noi hoopaakiki a ua wahi keiki nei. aole oia e hoonohoia ma ia *kulana, ua hoomau ia aku la no ia ma kona kulana mua: nolaila, ua hoonohoia ae la kekahi keonimana opio kulana waiwai ma ke ku-

iana lutanela, a «a hoopihaia ae la hoi » na kulana paa hae elua i hoohakahaka- : ia, mauli o k£ make ana o na keoni- ! mana opio ia laua ia mau wahi mai } Sekotia mai. . I Nolaila, i ka lilo pio ana mai o ke kulanakauhale o €olberg, ua ma-ki aku : la na koa Sekotia i Stellin, a mawaho oia kulanakauhale i hoomoana iho ai s lakou. Ma ia wa hoi. ua makaukau loa o Gustavus AdolpUus, "Ka Liona o ka Akau," no ka nee ana mai i\oko o Geremania. I Oiai hoi kekahi hapa o na koa o ua | Liona iiei o ka Akau e kaua ana i ke | kulanakauhale o Colberg, ua pau mai j ia iaia i ka hoauheeia na koa Imeperiela mai loko mai o ka mahele aina o Pomerania. (Aole i pau.) '