Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 30, 29 July 1898 — KA NANEHAI O KA MOANA ATELANIKA. Ka Olelo Kuahaua a Peresidena Makinile no ke Ano o ke Kulana Aupuni ma Cuba. MAU NO NA LUNA AUPUNI MUA KE KA OIHANA MAKAI. O keia Anei ke Alahele Like e Loaa ana ia Hawaii Nei? [ARTICLE]

KA NANEHAI O KA MOANA ATELANIKA. Ka Olelo Kuahaua a Peresidena Makinile no ke Ano o ke Kulana Aupuni ma Cuba.

MAU NO NA LUNA AUPUNI MUA KE KA OIHANA MAKAI.

O keia Anei ke Alahele Like e Loaa ana ia Hawaii Nei?

Ha!e Oihana Hooko. Wasineiona. D. C.. lulai I>. ISS!>. Ia Kenertiia Shafier. Cuba: —Ke hoounaia aku nei keia ia oe, i mea h<x)u.!auao a alakai ia oe. E hooahaia aku no keia maloko o ka Olelo Beritan:a ame ka Olelo Sepania. ma ke ano e hiki ana e loaa ka hoolaha akea ia ana maloko o ke kaiana aina 0 kou mana: "Haie Oihana Hooko. Wasinetona. D. C., lulai IS.—-1 ke Kuhina Kaua— Aloha oe:— 0 ka lawe pio ana mai o n-a puaiikaua Sepania ma Samiago de Cuba. ame Ka hapa hikina o Saniiago. ame ka noho ia ana hoi o ua kalana aina ia e na koa Amerika, i loaa ai he kumu kupono e hoonaauao aku i ka Alihikaua Amenka no ke ano o ka hana e hanaia ai e ia ma ka wa e nohoia ana ia. wahi e ka mana o ka oihana koa. "0 ka hopena mua i loaa mai. mamuli o keia noho ana o ka mana koa maluna o ka aina o ka enemi, oia ka ! mokuhia ana o na noho pili aupuni ana 1 o na kanaka mamua aku, ame ke ku- | kulu hou ia ana he mana pili aupuni hou. "Ma keia kulana hou o na liana. oiai hoi na kanaka kamaaina 0 ka aina iinhabitants) e hoomau aku ana i ka , lawelawe ana i ka lakou mau liana. ; ua loaa no ia lakou ka pono hoomalu. \ 1 ko lakou mau kino ame ko lakou i mau waiwai, a pela pu lioi me ko lakou ! mau pono makaainana apau o kela ame ■ keia ano. 0 kuu makemake, e hooka- i maaina pono ia aku na kanaka Cuba. i me ka manao maoli o Amerika Huiia, oia hoi kona liooko ana ma na ano i apau e hiki ana i ka hana i kau iho ; maluna ona ma keia mea. Nolaila, : he hana auanei na ka Alihikaua o na ; pualikoa e noho la malaila e hoike aku i a e kukala akea aku a laula hoi, aole j kakou i hele aku ilaila e kaua ai i na ! i kanaka o Cuba. aole hoi maiuna o kekahi mahele a aoao kalai aupuni paha mawaena o lakou. aka. no ka hoomalu,: ana ia lakou ina ko lakou mau home, j ma ka lakou mau hana, ame ko lakou i mau pono pilikino iho a pono pili hoo-; mana hoi. 0 na poe auanei apau i haawi mai i na kokua ana ma ka : liana kino maoli ana paha, a ae ana ! mai hoi me ka oluolu. e lawelawe pu j me Amei'ika Huiia ma kana mau hooikaika ana i mea e holomua ai keia i mau manao hoopomaikai, e loaa ana j no iaia ka uku o ko Amerika kakoo a j kokua ana aku iaia. He mea pono hoi | ke lilo ole ko kakou noho ana ma- j laila i mea kaumalia ole a koikoi hoi. | elike me ke hiki. | 'Oiai hoi. he mana kaokoa a kela- j kela maoli <no ka noho mana ana o ka 1 oihana koa, a e hoohana koke ana no ia maluna o ke kulana 0 .na kanaka j 0 ka aina. e manaoia no nae e mau •no ka mana o na kanawai kuloko o ua. aina Ia i lanakilaia e kakou, oia hoi aa kanawai pili i na pono pilikino ponoi iho o ke kanaka ame ka waiwai nohoi, a i kauia hoi no ka lioopai ana i na hana hewu (karaima), ma na wahi nae oia mau kanawai i kue ole ai i na kulana hou, a hiki hoi 1 ka wa e kapaeia ae ai a hoonoho hou ia aku paha kekahi mau mea hou e ka aoao kaua o ka aina e ku nei I keia wa, a ma ka lawelawe maoli ana aole no lakou i hoopau maoli ia, aka. ua aeia no ka mau ana aku o ko lakou nmna ame'ko lakou lawelaweia ana e na aha hookolokolo mau, elike no me ia mamua aku o ka nohoia ana aku e kakou. 0 keia hana naauao. elike ine ka hiki. e hoomauia aku no no keia wa. **E hoomau aku nohoi na lunakanawai ame na luna aupuni e ae i pili i ka hooko ana i ka pono. ina nae e ae ana lakou i ko Amerika mana. e lawelawe aku ma ka hooko ana i na kanawai maa mau o ka aina. elike me ia mawaena o ke kanaka ame ke kanaka. malalo o ka mana hooponopono o ka Alihikaua Xui. 0 ka oihana makai oiwi oka aina. e hoomauia aku ana no ia eiike me ka hiki. "0 ka pono kuokoa o na kanaka e lawelawe i ka lakou mau hana maa mau, e kaohi wale ia ana no ia. ma ka wa e ikeia ai he kupono ke hana peia." Oiai hoi e paa ana ka rula alakai hana i oleioia ae nei mahma o ka Aiihikaua N*ui> ua lli no nae maluna ona ka hana ma ka lawe ana ae i na keehina hana o ke ano okoa loa mai | na mea i hoike mua ia ae nei, ina hoi | e ikeia ana ke ano e o na kanaka i | mea hoi e hiki ole ai ke malamaia ke [ kanawai ame ka nohona maluhia. A 1 ma la wa, e ioaa no laia ka maoa

e hoonoho hou iho. a e kipaku paha 1 na liir.ii aupuni oiwi maoii o ka aina. ma ka hoo.pau hapa ana aku paha ia iakou. a ia iakou «o paha apau loa. a hoonoho iho i mau aha hookoiokoio hou an.i e kukuiu iH>noī ae ai ma kahi o na aha e ku nei i keia wa. a i ole ia. e kukuiu paha i na aha hookolokolo panai a kokua e ikeia ana he pono? Ma ka iawelawe ana aku hoi i keia mau mana kiekie. e alakaiia ka Alihikaua Nui e kona noonoo ponoi iho. kona ike kamaaina. ame ka nana ana hoi i ka pono pookela ioa. "'O kekahi mau ninau ano nui e ponp i ai ke lawelaweia oia ka mea e piii , aua i ka lawelaweia ana 0 ka waiwai ame ka ohiia ana ame ka hoohanaia ana aku o na loaa aupuni. He mea hoi i maopopo ioa .0 na dala apau o ke aupuni ame na aelike hoopaa daia apau no ke aupuui ma kona kuieana ponoi iho. ame na lako kaua apau ame na waiwai lewa apau o ua aupuni la. e laweia no e ka mana oihana koa e noho inana ana maiaiia, a e hooiilo ia hoi no kona pomaikai iho. l'a hiki nohoi iaia ke paa i ka aina o ke aupuni. a e hoohana aku ia mau mea. a lawe ae hoi i na loaa eia mau mea nona.iho, aka, aole nae oia i aeia e hana ino ia mau mea. ke o!e he pili- ! kia i ka oihana koa. } "O na mea apau no ka halihali . olelo ana. eiike me na lalna telegara- ; pa, pela hoi na kaa aiahao ame na ; moku o ke aupuni, ua hiki no ke hoo- ; lilo ia .no kona pono iho, aoie hoi e hiki : ke hana ino ia ia mau mea. aia waie : no a he pilikia no ka oihana koa. "O na hale pule apau ame na hale : apau i hooliloia imau wahi e malama- ! ia ai ke anaina hoomana ame na hana hoonaauao, na halekula hoi apau, e j malamaia 110 ko lakou maluhia elike i me ka hiki, a ua papa loa ia hoi ka I wawahi ia ana. ka liana ino ia ana 1 o na kia a mau mea hoomanao pili moolelo kahiko, me na waihoua waiwai ; oia mau mea. a o ua hana akamai | hoi, koe wale no no ka pono o ka oihana koa. i "0 na waiwai ponoi hoi ina no na kanaka a 110 na ahahui paha. e ma- | lamaia no: a e laweia ana ia mau I waiwai eiike me .na mea i hoikeia ! mahope ae nei. 0 na mea lawe. oielo ' a ukana paha, elike me na laina telej garapa, uwea olelo moe inoana, na | kaa a'lahao ame na moku. oiai palia he j mau waiwai ponoi lakou no ke kanaka I a ahahui paha, ua hiki no ke laweia 1 ae e ka oihana koa e ka mana koa i e noho ana malaila. aka, aole hiki ia [ mau mea ke hana ino ia a luku wale j ia hoi, koe wale no no ka pono o ka j oihana koa, aole nohoi hiki ke ia ! iho. j "Oiai hoi, ua ikeia no ua loaa ke kuleana i ka mea lanakila e kau aku i mau auhau maluna o na enemi ko lakou mau awa ku-moku, na kulanakauhale ame <na okana aina. i komo malalo o ka maua o ka oihana koa i loaa ka lanakila, a e hoolilo hoi i na ioaa mai» no na lilo kaua, e hoohanaia nae keia mana maloko o na palena kupono e lilo ole ai ia hana i mea e manaoia ai he hana hao wale ia. Mamuli hoi o ka noho mana ana o ka oiha/na koa, e lilo ana na auhau ame na dute i ukuia e na kanaka i ke Aupuni mua, ua lilo ia i keia wa ma ka hookaa ana i ka mana oihana koa e ku nei i keia wa. ke ole ia e manao e paniia iho ko lakou mau wahi e na hookaa auhau oi aku o ka maikai i mea e hookaaia ai na lilo o ke Aupuni. O na dala i ohiia mai ma ia ano, e hoohanaia no no ka hookaa ana aku i na lilo o ke aupuni e noho ana malalo o ka mana o ka oihana koa, elike me na uku o na lunakanawai ame na makai. ame ka uku no na iilo o na koa. "O na waiwai ponoi hoi o ke kanaka e laweia ana no ka pono o na koa e ukuia no ma ke daia maoli. ke hiki, ma ke kumukuai maikai, a ke hiki ole hoi ke hookaa maoH ia aku ke dala. alaila. e haawi aku no fce paiapala nooia no ia mea. "O na awa ku-moku apau ame na wahi apau ma Cuba i paa maoli malalo o ka noho ana o ko kakou poe koa aina me moana, e weheia no no ke kalepa ana me na lahui i komo oie iioko o keia kaua, a pela nohoi me ko lakou lahiii iho, ma na waiwai i papa ole ia ma ka oihana kaua, ma ka ukuia ana hoi o na dute e kau ana ma ka wa i komo mai ai ka waiwai." WILLIAM MKINLEY. Ma ke Kauoha a ke Kuhina Kaua. H. C. CORB!N. Akukana-Kenerala.