Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 13, 1 April 1898 — Na Loio no ka Hoohui Aupuni. OLELO HOOHOLO HUI okoke loa e Pau ke Pohihihi o Keia Ninau. [ARTICLE]

Na Loio no ka Hoohui Aupuni.

OLELO HOOHOLO HUI

okoke loa e Pau ke Pohihihi o Keia Ninau.

\V;ī?ine.iona. Maraki 16.—1 keia la i waiho mai ai ke Komiie o ko na Aina E o ka Aha Senate, !he hoike e apono ana i "ka lawelaweia ana o ko kumuhana hoohui mai i ko Hawaii Pae Aiua, ma o ka olelo hoohoio hui la. Ho hoike maopopo nohoi keia ,aole i haalele ke Komite Aha Senate o ko na Aina E i •ka makemake e hoohui mai i ua mau mokupuni la i ihapa no keia Repubalika.

No ka holopono a holopono ole o ua olelo hooholo la iloko o ka Hale o na Lunamakaainana, he mea nui no ia e noonooia nei, a ua manao na hoaloha o ka hoohui Aupuni inaloko o ka Aha Senate, e hooili i ke "koikoi o ka holo a holo ole ana paha o ke kumu'hana a ka Peresidena ame ka Aha Kuhina, oia hoi ka hoohui Aupuni, maluna o ka Hale o na Lunamakaainana. A ina e ulu mai ana ka ihoopaapaa mawaena o Lunahoomalu Reed' ame ka Peresidena ma ka aoao o ka -Mana Hooko, ua imaepopo loa ka hopena e loaa mai ana ma keia heopaapaa ana mawaena o laua, oia 'hoi e lanakila ana ka aoao o -ka iMana Hooko. 0 ka mana ame ke kolkoi o ka GVīana Hooko, he laula no ia, a ua hilei ia mana ke anai i ka ka Lunahoomaln man hooikaika ana e rula kue mai i ka Mana Hoo"ko.

-Aole hoi o Lunahoomalu Bavis i hoike mai i ka manaiwa e hapai mai ai oia i ka olelo hooholo hui, aka, ma ka

•wa nae e pau ai -ka noonooia ana o na jtamu ano nui loa o k<a BIIa Haawina. u* kaawale ia mai ka papaihana aku o o -kona wa ia i manao ai e hapai mai i ua olelo hooholo la, a onou aku ia mea no ka noonooia ana e ka Hale a hlki i ka hopena, l He lehulehu loa hoi o na hoa o ke Komite i hoike ae i ko la&ou mau manao imna 0 >ka mea kakau o ka nupepa Timea ma ka la inehinei, aole lakou e ae iki ana e koho ma ka aoao e kokua ana no ka hoopāneeia o ka A&aolelo, a hiki 1 ka wa e ike pono ia ai ka hopena maopopo no ka hoohuiia ana mai o keia Pae 4 Aina. Me he inea la, he iehulehu loa no na haiole'o i pau mua iloko o 'ka "wa a ka Aha i noho ai ma 4ie ano *hooko, e lawe hou ia mai ana no ma keia noonoo hou ia ana o ua kumuhana la. O ke komo ana mai o lieia Kiamuhana iioko maoli o ka papahana kumau o ka A>ha Senate, he kunwi ia e hoaloihiia aku ai <ka noho ana o ka Ahaoielo, me ka nana ole ia o na hoolala hana a kekahi poe i manao ai, aia | malalo o ka iakou mau hoohana ana ke i aiakaiia ana o ka Ahaolelo. j O ke ano nui o ka oielo hoohoio hoo- ! iiui snai i ka Pae Aina o Hawaii. oia keia: ,4 E hooholoia e ke Senate ame ka HaJe o na Lrtmamakaainana o fAmerika Huiia i akoakoa ma ka Aiiao'.elo Nui (Congress): "P&ukn 1. Oiai, ua haawi mai ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii, ma kona ae maopopo ana mai, i ka ae ana, mamuli o ke ano i noakakaia ma kona i Kumukanawai, e panai kaokoa, me ke | koo koena ole, ia Amerika Huiia nei, | i na kuleana noho mana Atipuni o kela ame keia ano, maluna o ko Hawaii Pae Aina ame kona mau kalana aina apau, a e panai mai hoi a e noolilo mai ia ' Amerlka Hoiia i ke kulana alodio maoīi, ame ka noho ona ana mahina o oa aina Anpuni a leiaiil apao, na iiale Aupuni, sa awa l:u-moku, na awa-i?ae, na lako kaua, ame na waiwai Aupuni e ae apau o kela ame kela ano, I onaia e ke Aupuni o Ko Hawaii Paa Aina, me k&la ame keia pono e plli ana ia mau mea. Nolaiia, I hooholoia, Ua aeia keia haawi

an.i mai, ua aponoia, ua hooiaia. a nia kr:a. ua hoohuiui niai ua Pae Aiaa I-a o H;iwai( ame ko lakou mau kaiaaa aina i okaaa aiaa no Aait»rīka Huiia nei. a ua kaa hoi nialalo o koaa aiana, a o keia ame keia waiwai anie na kuleaoa i hoikeia ae nei mamua. ma ua haawila ia Amerika Huiia." Alalla, mahope aku o keia mau olelo, ua pakuiia aku na olelo o ke kuikahi hoohui Aupuni (aina) e hoomaka aoa mai ka mahe'.e elua ak« o >ka pauku elua a pau hoiookoa na olelo oia mahe!e, eia nae. aole i oleiola ma kela olelo heoholo o kekahi hapa keia o ua olelo hooholo la. Aia hoi ma ka Pauku 2 ame ka hope o ka olelo hoohoio, ua hoakakaia ma keia tnau pauku he hoo~ kahi haneri dala no ka hooko ana 1 na hana o ka oielo hooholo. E hele pu ana me keia oielo hooholo ka hoike a ke Komite o <ko na Aina E, he 116 aoao ka nui o ka >buke i paa i keia hoike a ke KomKe. iMa na hoakaka mua o keia hoiko>, ua oleioia ua waihoia aku keia kumuhana imua o ka Ahaoielo, maamili o ke alahele i iaweiaweia ai ka 'hoohuiia ana mai o Texas. A ua hoike pu ia hoi keia kulana hana i Aoohuiia ai o Texas.

A penei kekahi mau olelo o ua holke la no ka mea e pili ana i keia hoohuiia ana o Texas mamnli o ka olelo hooholo hui: "O keia kumu alakai ano nui, a ma<H popo i kukuluia ai ka hoohuiia ana «nai o ka Repubalika o Texas, he aLakai lawa loa ia no ka hooholo ana a ka Ahaolelo i ka olelo hooholo iiui e waihoia aku nei. Ina ma ka noonoo ana o ka Ahaolelo, ua kalvooia keia hana e kekahi alahele kalaiaina naauao a palekana h*oi. a i ole ia, ua kukuiuia kela hana maiuna o kekaai keehina hana pili lahui i kau iho mahina o kakpu no ka pono o na kanaka o HawaU, a i <?le ia, he mea hoi keia e hooaiahuahuaia aku ai ko kakou palekana a IK>maikai la>hui, ua lawa loa ia no ke apono ana I ka hana hoohui Aupuni, i aponoia hoi e ka mana Aupuni o ka aina e hoohuiia mai ana."

Ua ihoikeia nohoi maloko o ua hoiko la, o ke kumuhana iioohui Aupuni, e like me ia e koiia nei, he kumuhana no ia i maopopo kahiko kona makaikaiia ana, e hoomaka ana mai ka wa mua loa mai i loaa ai na launa ana mawaena o Hawaii amo keia Aupuni. A ua paa hoi na manao mawaena o na lahui elua> ma ka wa e loaa ai na kulana kupono mawaena o na Anpuni elua e >hiki ai ke aponoia ka hoohuiia ana o na Aupuni eiua, no ka pomaikai like o na Aupuni elua. alaila, e hookoia no ia hana. Ma ka aeao o Hawaii, ua kakooia keia manao e keia tnau kumu maopopo elua: ■Ka mua—Aole loa hookahi Mol mai ka wa mai o Kamehameha I, i manao iki, e hlki ana i <keia mau Mokupuni. i liio i mea aoomakalehoia e n& oni ana a ka oihana'ikalepa, e ku mau aku ma ke ano he Aupuni kuokoa, ke ole oia e kokuaia e kekahi mana Aupuni nui e ae. * Ka lua—SVfa kela ame keia wa a na Moi Hdwaii i ike ai e hoopilikia ia ana ke Auponi e na hihia pill Aupuni ku-wa-ho, a haunaele kuloko nohoi, ua hoopii koke lakou i kekahi mana Aupuni kuwaho no ke kokua ana. Alaila, hoaiai mai la ua hoike la ma ke ano nee papa i ea mea apan e pili ana i ka, mooleio o ua mau Mokupuni la, no ko lakou imi ana i pono hoomaiu no iakou nia» na Aapuni kuwaao ako, a aa aeia aku nohoi ia mea. Aiai'a, hoiko mai Ia penei: "Hē hana i kaa iho maluna o kakou ma o ka mea Ia e plli ana i k*ia laiiuikanaka, aole iakou e hoihoi hou ia aku e noho maialo o ke Aupuni Moi i puhalu i keia wa r mamuii o kona haomia ame kona hahai ana i n& hoohiki A ua komohia aku hoi ko kakou Aupfuni lloko o kela aelīke no ke kakoo ana ame ka hiipoi ana i ko kakoa maa poao kuikahl ma Hawaii. "Xo keia poe kanaka, a no ka maiamaia ana o ka lahuiEkanaka maoli mai ka iuku &ikt«rarwe ia ana, pela hoi me ka waiwai ame ke ola, he hana na kakoa ka hoopakeie ana ia lakoa mai ka laulaha nui ana o na )ahui Pegana mai Asia mai. me k& hiklwawe ioa.

Oial n.a iapina ? noio ana no he poe xak3ali:3sa no LipaEa. e;a aao ke ko; ia Ukou i mau iīuieana pi-i Aapuni piha no lakou ma Hawal:. Mi keia koi a k<? kakoo la s<? Anpuai o la;'a iakO >:Ka njai.t pono «a k->!sa f- 32 ar.o ku-'-st:« m,nti ia no »ako:i. O keia k-i--liiāa hana Sasre mana -Aupuni, aa komo m2i no ia iloko o ka ole;o papa a vM i hoike ak;i ai ma o kf-kahj mau kakaia ana i hoepuni ae ia Ha*»aii. oia hoi ka maiama ana i iahui mai na haaa hoopuhili ?.'alo īt,u\ a r,a Lahui 'ku'waho. ma na hana kui-oko a ia poe." Alaila. hoakaka mal la la ma ka mea e p;li ana no ka manaoia ana e hoihoi eo'i i k? Aupuni Moi. a kamailio mai ia no Beritaiiia Nui: ina no aole o Beritania Nui i komo maoli rna ke ano akea, ma ka hoouiu ana i ka hana e hoohiolola ai ka Hepuhalika, a i moa hoi e hoihoi hou ia aku ai ke Aupuni -Moi a ku hou maluna o kona heana, aia no nae kona mau agena,. ame. ie Kamaliiwahine—he hanai hoi nana—ke neho kokoke loa-la malaila. no ka hoopaa ana iho i kona mana maiuna o Hawaii, ke ikea kekahi wahi kumu iki e hiki ai ke oleloia ae he mea pono ke malamaia na ola ame na waiwai o na mokaainana Beritania ma Ha%vaii." Ua hoakaka mai nohoi ka hoike a ke Komite no ko Farani kuieana ma Hawaij, a ma ka hoomaopopo ana i na kuleana apau o keia ame keia Aupuail kuwah.o ma Hawaii, me he mea ia ua ake loa kela ame keia o lakou e loaa ka noho mana a pookela ana malu-na o Hawaii. . Ua hoakaka mai la nohoi ka hoike ke hookukuia ae na kumu kue i ka hoohui ana mai ia Hawaii me Amerika Huiia, me na poniaikai e ioaa ana ia Ameiika Huiia mamuli o ia hoohuiia ana mai o Hawaii, ua lahilahii loa iho la ia mau kumu kue.

Alala, mahope iho o ka hoakaka ana 0 ka 'hoike i kekahi mau mea e pili ana i na lahui like ele ma Hawaii, ua hoakaika mai la ia penei: "He mea kanalua ole, i kumu hoola 1 na hana o ke Aupuni, aole hiki ke ka* paeia aku ka lahui ili keokeo, ma ke ano he poe lakou e hiki ana ke malama i ka o ka lahui, aole nae hiki ia iakou ke alakai paao i na hana oia mau mokupuni, ke ole na kial mau ana'ku a na mokukaua Amerika ame Europa. Ina e unuhiia mai ka. nohona kiai ana'ku o keia mau mokukaua mai laila mai, no hookahi makahikii, aole auanei e ole ke ala mai o ka haikoko kivila kuloko e kahe ai ke koko, a o ka hopena oia ka noho mana ana'ku o kekaihi ili-keokeo ma ke ano dictalor. A <ina lioi e ku ana he mokukaua lapana ma Honolulu, ma ia wa i ala ae ai ka liaimaele, o ka hopena e lilo pio ana ua mau mokupunl la ia lapana, a i ole ia, i kekahi puulu hookahuli Aupuni mai ke Kapakai Pakipika aku nei o kakou. A ina hoi e kaa keia mau mokupuni malalo o na hoomalu ana a ke kanaka maoli. e hiolo hikiwawe ana no ia, aia wale no a inalamaia aku ia e kekahi mana Aupuni i lako me ka ikaika moana. KA -MANAOLANA ULUMAHIEHIE. Wasiiietona. Mar«ki 17.—Ma aa aoao apau, ua ikea ka manaolaoa o na hoaloha o Hawail, e hooholoia ana e ke Senate m& ka kikiwawe loa ka oleio haoholo a Senatoa Davis i waiho mai ai ma ka la inehinei. Ua olelo ae hoi o Senatoa Petigrew, ka mea nana e ala« kai nei ka aoao kue hoohui Aupuni, ma keda la, aole ona manao iki e hooka'ulua hou ia aku aaa ka hopena o keia kumnhana, oiai nohoi e oioonooia ana ka Bila Haawina, a ma kona manao. ua lawa loa ma ka aoao o na hoaloha o Hawaii na balcta no ke kakoo ana i ka olelo hooholo.

0 ke kulana oka ainau Hawaii ma« loko o ka Hale o na Lunamakaainana, ua manaoia he kulana maikai kona. I keia wa, e:a o L.unamakaatnana Dingley o Maine. ka hoa pili paa o Lunahoomalu Reed. ma ka, aoao e liooholo i ke kuikahi, a oiai nohoi ala o Henderson o lowa ame kekahi mau lulanela e ae o ka Lunahoomalu Reed ma Ia aoao hookahi. ua manaolo loa ia e ko> hoia ana no ka balota maluna o keia kumuhana mamua ae o ka hoopanee loa ana o ka Ahaolelo Nui.

Ua oieloia. e lawelawe aku ana ka Mana Hooko me ka ikaika ma keia hakoko ana, a ua lilo hoi o Makine-Ie i kanaka ohohla nui loa ia ma ka Hale o ialo mamua o Lunahoomalu Reed. KA HOOLOLI A BACOX. Wasin??tona. Maraki 20.~E paio ia aoia me ka ikaika. loa ka «hooioli a Baeon i walho mai ai no ka olelo hooholo hoohui Aupuni. oia bol ka mea e piii aaa i ka we&io aaa i ka ninau ma kobo batota ana a rra kanaka i ku~ poao i ke koho haiola, ma Hawaii Ua hoalaiia mal keia manao ma keia la iho la, ma ka wa i oielo mai ai a Senatoa Caffre3r o Lusiana, e hooikaika ana oia ma na ano apau e loaa ai ke aiaheie hookahi i ha&ala ai ka hoohuiia ana mai o Teocas; aka, e kue ika-

ika loa ia aoa nae keia e ka poe kokua hoohai AupunL O ka manao hoi o Senacoa Daris. oia ke noi aaa e wa&oīa ka hooioli ma ka papa ma ka wa e pau ai ka Seaatoa Bacon taloieio ana ma ka ac*ao kue. KE ANO xrr O KA HOOLOLI A BACOX. o ke CaH. Rlgc? Hou^e. Wasine r ona, Maraki «I. ibo o ka lawelaweia aaa o kekahi mau hana makamna i keki ia, ua wa:fco rr.a: la o Bacon he hooioli no ka oleio hoohoio e hoohui mai ana i kts Hawaii Pae Aina me Amerika Huiia nei. E hoike aaa ua hoololi ia e waiho ia aku ua oieio hoohoio !a imua o ka poe kupono i ke koho haloia o Hawaii, a aponoia e lakou. Ua iike no keia hooloii me ka hooioli a Bacon i waLho ai no ke kuikahi hoohu! Aupuni, e ku nei no i keia wa. HOOHUOī O BERITAXI XUI. ]jadanav Maraki 21,—E ninau aku ana o Sir James Ferguson, he Lunamakaainana kuokoa mai Xonhwest Manchester mai. ia George Cur2on, ke kakauolelo o ke keena o ko na Aina E, ma ka ia apopo ina paha he oiaio ke ahewa ana a ~ke Komite o ko na Aina E o ioko o ka Aha Senate o Ameiika i lawe mai ai, ma ka aoao ahewa ia Enelani no ka mea e pili ana.ia Hawaii. Ua haio'elo ae o Luuamakaainana James A. Tawney o Minesota, kekahi o na iunamakaainana ekoiu i hoea mal ai i Hawaii nei, ma kahi wa i liala ae mei, maloko o ka Hale o na Lunamakaainana, ma ka la 16 o Maraki nei, ma ka aoao kokua i ka hoohui "aina," no hookahi hora okoa. Ua nui ka mahaloia o kana haiolelo, a ua moakaka malkai -na mea apau. He nui na Lunamakaainana i hele aku imua. ona, a hoike aku, i kinohi ua nui 'ko lakou kanalua no ke kupono oia mea he hooliui aina, aka, mamuli o ko iakou loheiaina i kana mau hoakaka ua ike lakou he mea pono io ke hoohuiia mai o Hawaii. Ua oleio ae o Dingiey, ua 'hiki oie ke ku~ Laiia ka oiaio o na .hoakaka a Tawney. Ua ku nohoi o Lunamakaainana Berry 0 Keneluke, oia no kekahi i hoea mai 1 Hawaii nei me Mr. Tawney, ma ka aoao kokua i ka hoohui aina, a ua paipai nui kekahi poe Demokarata.

Aia maloko o ka Hale o na Makaainana he urnikumam.alima ka nui o ka poe Populiki ame na Demokarata ma ka aoao kokua i ka hoaliui ai'na. Aka. ua loaa no i ka aoao Repubalika wale no, he heluna kanaha-kumamalima ka oi aku 'i ko na 'hoa apau o na aoao elua, nolaila, he kanaiwa ka nui o na balota manuahi wale. A ina no e noha kekahi poe Repubalika mai ka aoao kua i ka hoahui aina aole no ia he mea e nawaiiwali ai ka aoao kokua. Oka mea nui wale no, oia ka lilo ana o keia kumuhana he keehina hana mai ka Ana Kuhina ponoi mai.

E nee aku ana ka hale hana hao o 'i'lakoheo" ae nei ma Kakaako e ku ai. a o koua kahua hana hou ia. 0 ka loko ma 'Waime-a, nona ka inoa o Lokaea, ua maloo loa. Ua lilo holookoa ke kuapa e hoopuni ana iaia i ka wai. Ua kupihipihi ioa na wahi keneta o ke kopaa ma na makeke o Amerika i keia wa. Aole i maopopo ke kumu o keia emi ana. Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Moana ma ka Poakolu nei, i huli hoi mai ai o Mr. G. P. Castle mai na aina e mai. (Mawaena o ka poe Kikane i pau nui aku la no ka aina eli gula <ma Klondike, Aleseka. he poe wahine kekahi. Ua haalele aku kekahi wahine i kana ohana keiki liilii ma Klkane, a hele i ka aina eii gula. Ma ka la 9 o kela mahina e ku mai ai ka mokuahi Belgic no Honolulu nei mai Kapalakiko mai a holo loa aku no lapana ame Kina; a ma ka la 13 aku hoi, e ku mai ai ka mokuahi Zealandia. Ua waiho aku nei o Rev. Makua Valekino o ka Ekalesi& Katolika Roma i kana hoike imua o ka Aha Wooponopono Waiwai o ka huina waiwai o ka walwai o Anna Cahili he $5,033.93. Ua loaa mai nei i o kakou nei ka ituli ame ka noll ana a L. A. Kaklna no ka mea e piii ana i kela Palapala »Memoriala a na Komisina Roialiti i iawe aku nel i Wasinetona. Ma kekahi mau wahi o na kakauinoa ana, hookahi no Ikna kakau i kakau na inoa he 33, oia o C. K. Pa. He mooielo hoonanea keia na makou i keia pule ae. Elua makahiki i ia'a ae nei, ua kuai mai la o R. J. Warrec. he kanaka ka< wili laau lapaau ma Pleasant Brook, Xu loka, he wahi lakon uuku o ka Laau Kunu a Kamalena. A penei kana hoike ana; H Ma ia wa, aole i ikeia keia laau ma keia wahi; i keia la, ua liio

ka Laaa Kunu a Kamaleea i jaaa ofeaea eo keia ame keia ia;-?." O ke aao no keia maioso o na an»iiDa apau he Doī. Ma kahi i maopopo ai k* a.no asa,o>i o ka L-iAu Knnu a Kanialeaa. na ia I mea oboh;a aui U e na E kaaiia aea keia laaa e ka po* kawili a kua( laaa lapaaa apau. O ka Hui a B?asoiu Ss!th. i Kaupaleaaia. na Agena no ko Hawaii Pa-? Aina. *